1-3. Ano an dai ginibo kan dai nginaranan na propetang hali sa Juda, asin ano an nagin resulta? (Hilingon an ritrato sa itaas.)

KAN panahon kan paghadi ni Jeroboam, nagsugo si Jehova nin sarong propetang hali sa Juda tanganing itao an mensahe nin paghukom sa apostatang hading iyan kan Israel. Nagkuyog sa Diyos an mapakumbabang propeta asin dinara sa hadi an mensahe. Naanggot na marhay si Jeroboam sa propeta, pero prinotektaran ini ni Jehova.—1 Ha. 13:1-10.

² Mantang nasa dalan siya papuli sa saiyang harong, biglang may nag-abot na sarong may edad nang lalaki hali sa kaharaning siyudad nin Bethel. Sinabi kan lalaki na saro man daa siyang propeta ni Jehova. Dinaya kan lalaki an hoben na propeta. Bilang resulta, dai kaini sinunod an instruksiyon ni Jehova na ‘dai magkakan nin tinapay saka dai mag-inom nin tubig [sa Israel]’ asin ‘dai magbalik sa dalan na saiyang inagihan.’ Dai naugma si Jehova. Kaya kan papuli na giraray sa harong an hoben na propeta, nasabatan niya an sarong leon asin ginadan siya kaini.—1 Ha. 13:11-24.

³ Taano ta an propetang idto na dating hababa an buot may kapangahasan na nag-iba sa mapandayang may edad nang lalaki? Mayong sinasabi an Bibliya. Pero, puwedeng nawara sa isip niya na dapat siyang ‘maglakaw na may kababaan nin buot kaiba nin Diyos.’ (Basahon an  Miqueas 6:8. *) Sa Bibliya, an paglakaw na kaiba ni Jehova nangangahulugan nin pagtitiwala sa saiya, pagsuportar sa saiyang soberaniya, asin pagsunod sa saiyang paggiya. An saro na may hababang buot aram na marhay na puwede asin dapat na pirmi siyang makikomunikar sa saiyang mamumuton saka Makakamhan sa Gabos na Ama. Puwede kutanang naghapot an propeta ki Jehova tanganing linawon kun baga talagang nagbago an Saiyang instruksiyon, pero mayong sinasabi an Bibliya na ginibo niya ini. Kun minsan, tibaad kaipuhan man niyatong gumibo nin magabat na mga desisyon, pero bakong malinaw sa sato kun ano an tama na gibuhon. Kun may kababaan nin buot kitang mahagad nin paggiya ki Jehova, malilikayan niyato an magagabat na sala.

4. Ano an pag-uulayan niyato sa artikulong ini?

⁴ Naaraman niyato sa sinundan na artikulo kun ano an kahulugan kan kababaan nin buot asin kun taano ta mahalaga pa man giraray iyan sa mga Kristiyano ngunyan. Pero, anong mga sitwasyon an puwedeng makabalo sa satong kababaan nin buot? Asin paano kita magigin mas hababa an buot saka paano magdadanay sa sato an marahay na kuwalidad na ini dawa may pagbalo? Tanganing masimbag an mga hapot na ini, pag-ulayan niyato an tulo sa parating mangyaring mga sitwasyon na puwedeng bumalo sa satong kababaan nin buot, asin aramon niyato kun ano an madunong na gibuhon sa kada sitwasyon na iyan.—Tal. 11:2.

5, 6. Paano nagpahiling nin kababaan nin buot si Barzilai?

⁵ Puwedeng mabalo an satong kababaan nin buot kun magbago an satong kamugtakan o asignasyon. Kan imbitaran ni David an 80 anyos nang si Barzilai na mag-istar sa palasyo kan hadi, siguradong ibinilang ini ni Barzilai na dakulang onra. Kun aakuon niya an imbitasyon ni David, pirmi niyang makakaibanan an hadi. Pero sinayumahan iyan ni Barzilai. Taano? Sinabi niya ki David na maedad na siya asin habo niyang magin pagabat sa saiya. Kaya sinabi niyang si Kimham na sana, na posibleng saro sa mga aking lalaki kaini, an mag-iba sa hadi.—2 Sam. 19:31-37.

⁶ Nakatabang ki Barzilai an kababaan nin buot tanganing makagibo nin madunong na desisyon. Sinayumahan niya an imbitasyon ni David bako huling minalikay siya sa responsabilidad o huling gusto niya na sanang magin trangkilo an huring mga taon kan saiyang buhay. Kundi, minidbid asin inako niya na iba na an saiyang kamugtakan asin dakul na siyang dai kayang gibuhon. Habo niyang mag-ako nin dugang pang responsabilidad na aram niyang dai na niya magigibo. (Basahon an Galacia 6:4, 5.) Kun mapokus kita sa pagkaigwa nin katungdan o magin prominente, diyan mapuon an sobrang pagpaimportante sa sadiri asin kurumpetensiyahan, na sa huri maresulta sa pagkadisganar. (Gal. 5:26) Pero kun hababa an satong buot, mapokus kita sa pakikipagtabangan sa mga tugang na iribang naghihinguwa saka itinatao an iba-ibang abilidad tanganing pamurawayon an Diyos asin tabangan an iba.—1 Cor. 10:31.

7, 8. Paano kita matatabangan kan kababaan nin buot na dai manarig sa sadiri?

⁷ Kun nadudugangan an responsabilidad ta, sa parati, nadudugangan man an awtoridad ta, asin puwedeng magin pagbalo iyan sa satong kababaan nin buot. Kan mabaretaan ni Nehemias an kamugtakan kan mga nasa Jerusalem, udok siyang namibi ki Jehova. (Neh. 1:4, 11) Sinimbag ni Jehova an pamibi ni Nehemias kan nombrahan siya ni Hading Artajerjes na magin gobernador kan rehiyon na iyan. Pero, dawa halangkaw an saiyang katungdan, mayaman, asin may dakulang awtoridad, dai nanarig si Nehemias sa saiyang mga abilidad o eksperyensiya. Padagos siyang naglakaw na kaiba nin Diyos. Pirmi siyang nagpagiya ki Jehova paagi sa pagkonsulta sa Katugunan nin Diyos. (Neh. 8:1, 8, 9) Dai siya nagin dominante sa iba;  imbes, mapagsakripisyo niyang pinagserbihan sinda.—Neh. 5:14-19.

⁸ Mahihiling sa halimbawa ni Nehemias kun paano makakatabang sa sato an kababaan nin buot tanganing dai kita manarig sa sadiri pag tinawan kita nin bagong asignasyon o dugang na responsabilidad. Kun sa sadiri niyang eksperyensiya mananarig an sarong elder, maabot an panahon na dai na siya mamimibi ki Jehova bago niya gibuhon an mga paninimbagan sa kongregasyon. An iba tibaad magibo nguna nin desisyon tapos saka lang sinda mamimibi ki Jehova na bendisyunan an nagin desisyon ninda. Pero, pagpahiling daw iyan nin kababaan nin buot? An saro na may kababaan nin buot pirming ginigirumdom na an saiyang mga abilidad dai lamang maikukumparar sa kayang gibuhon ni Jehova. Dapat kitang mag-ingat na dai manarig sa satong sadiri, lalo na kun dati na niyatong inagihan an sarong sitwasyon o problema. (Basahon an Talinhaga 3:5, 6.) Bilang miyembro kan pamilya nin Diyos, dai niyato iniisip na nakakalangkaw kita sa mga kapamilya o kakongregasyon ta huli sa pagkakaigwa niyato nin mga paninimbagan. Imbes, nakikipagtabangan kita sa sainda.—1 Tim. 3:15.

9, 10. Paano kita matatabangan kan kababaan nin buot para maatubang an bakong makatanusan na pagkritika kan iba?

⁹ Tibaad madipisilan kitang kontrulon an satong emosyon kun bakong makatanusan kitang kinikritika. Parating naghihibi si Hana huling pirmi siyang tinutuya kan karibal niyang si Penina. Namumutan si Hana kan agom niya, pero baog si Hana. Kan huri, kan siya namimibi sa tabernakulo, sinahutan siyang burat kan Halangkaw na Saserdoteng si Eli. Isip-isipa iyan! Pero dawa arog kaiyan, an hababa an buot na si Hana pinugulan an sadiri na dai maanggot asin magalang na nagsimbag ki Eli. Nakarekord sa Bibliya an saiyang nakakapahiro sa buot na pamibi. Mahihiling niyato sa pamibi niya an saiyang pagtubod, pag-umaw, asin pasasalamat ki Jehova.—1 Sam. 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Makakatabang man sa sato an kababaan nin buot tanganing ‘padagos na madaog nin marahay an maraot.’ (Roma 12:21) Sa sistemang ini ni Satanas, sa parati, bakong makatanusan an pagtratar sa sato kaya kaipuhan niyato an pagpupugol sa sadiri na dai maanggot. (Sal. 37:1) Mas makulog kun sa kapagtubod niyato kita magkaproblema. Kun hababa  an satong buot, aarugon niyato si Jesus. An sabi kan Bibliya: “Kan siya pig-iinsulto, dai siya nagbalos nin pang-iinsulto . . . , kundi ipinagkatiwala niya an saiyang sadiri sa Saro na naghuhukom nin matanos.” (1 Ped. 2:23) Aram ni Jesus na ki Jehova an pagbalos. (Roma 12:19) Sinasadol man an mga Kristiyano na magin mapakumbaba asin “dai magbalos nin maraot sa maraot.”—1 Ped. 3:8, 9.

11, 12. (a) Paano kita matatabangan kan kababaan nin buot kun sobra kitang inuumaw kan iba? (b) Paano ta maipapahiling an kababaan nin buot sa satong pagbado, pagpakarhay sa sadiri, saka paggawi?

¹¹ Puwede man na mabalo an satong kababaan nin buot kun sobra kitang inuumaw kan iba. Isipa an marahayon na reaksiyon ni Esther sa biglaan na pagbabago sa saiyang buhay. Inuumaw siyang marhay huli sa saiyang pambihirang kagayunan asin saro siya sa napili na mag-ako nin sarong taon na programa nin pagpagayon. Nakaibanan niya aroaldaw an dakul na iba pang daraga hali sa bilog na Imperyo nin Persia na nakikipagkumpetensiya na mapili kan hadi. Pero, dai nagbago an ugali ni Esther. Dai siya nagin mapalangkaw ni nawara an kababaan niya nin buot dawa pa kan siya an mapili kan hadi na magin reyna.—Est. 2:9, 12, 15, 17.

¹² Matatabangan kita kan kababaan nin buot na pirming magin disente asin kagalang-galang sa satong pagbado, pagpakarhay sa sadiri, saka paggawi. Aram niyato na dai ta maaabot an puso kan mga tawo paagi sa pagigin mahambog ta o pagpahanga sa sainda, kundi paagi sa “pagigin tuninong asin mahuyo” ta. (Basahon an 1 Pedro 3:3, 4; Jer. 9:23, 24) Kun ano an hiling niyato sa satong sadiri, maabot an panahon na maririsa iyan sa satong sinasabi asin ginigibo. Halimbawa, tibaad magpadangog kita sa iba na igwa kita nin espesyal na pribilehiyo, na may aram kitang kumpidensiyal na mga bagay, o na dayupot kita sa sarong brother na may katungdan. O tibaad pinapalataw niyato na garo sa sato sana hali an sarong ideya o na kita sana an naggibo sa sarong importanteng bagay baga man an totoo may nagtabang sa sato. Sa giraray, sarong marahayon na halimbawa an ipinahiling ni Jesus dapit digdi. Dakul na beses siyang nagkotar sa Hebreong Kasuratan. May kababaan nin buot siyang nagtaram sa arog kaining paagi para maaraman kan mga nagdadangog sa saiya na an mga sinasabi niya bakong hali sa saiya kundi ki Jehova.—Juan 8:28.

13, 14. Paano kita matatabangan kan kababaan nin buot na makagibo nin madunong na mga desisyon?

¹³ An saro pang puwedeng makabalo sa satong kababaan nin buot iyo na kun minagibo kita nin desisyon o kun minagibo nin desisyon an iba na apektado kita. Kan magpirmi nin dakul na aldaw sa Cesarea si apostol Pablo, sinabi sa saiya kan propetang si Agabo na kun mapasiring si Pablo sa Jerusalem, aarestaron ini. Puwede pa ngani ining gadanon. Huling natatakot sa posibleng mangyari, pinakiulayan kan mga tugang si Pablo na dai na magduman. Pero dai ninda nakumbinsir si Pablo. Dai siya natakot bako huling sobra an kumpiyansa niya sa sadiri kundi lubos siyang nagtiwala ki Jehova. Asin andam siyang tapuson an ipinapagibo sa saiya ni Jehova dawa sain man iyan. Kan madangog ninda an simbag ni Pablo, may kababaan nin buot sindang nagpundo sa pagkontra sa desisyon niya na magpa-Jerusalem.—Gibo 21:10-14.

¹⁴ Matatabangan man kita kan kababaan nin buot na makagibo nin madunong na mga desisyon dawa kun dai niyato lubos na aram o kontrolado an kaluluwasan kan mga bagay-bagay. Halimbawa, tibaad iniisip niyatong lumaog sa sarong klase nin bilog na panahon na paglilingkod. Pero, paano kun magkahilang kita? Paano kun kaipuhanon kan satong naggugurang nang mga magurang an satong tabang? Siisay an maasikaso sa sato kun kita man maggurang na? Dai niyato kayang maaraman nin lubos an simbag sa mga hapot na iyan, dawa kun mamibi kita o mag-research. (Par. 8:16, 17) Pero kun nagtitiwala kita ki Jehova, mimidbidon niyato asin aakuon an satong mga limitasyon. Pagkatapos tang mag-research, maghagad nin sadol sa iba, asin maghagad nin paggiya paagi sa pamibi, kaipuhan niyatong gumibo nin mga lakdang kauyon kan  paggiya sa sato kan banal na espiritu nin Diyos. (Basahon an Parahulit 11:4-6.) Kun gigibuhon niyato ini, bebendisyunan ni Jehova an satong desisyon, o puwede niya kitang tabangan na baguhon an satong mga pasuhan.—Tal. 16:3, 9.

15. Paano makakatabang sa sato an paghurop-hurop dapit ki Jehova tanganing magdanay kitang mapakumbaba?

¹⁵ Huling kadakul kan kapakinabangan kun magigin kitang hababa an buot, paano niyato iyan maipapahiling nin urog pa? Pag-ulayan niyato an apat na paagi. Inot, magigin kitang mas hababa an buot asin mas mararom an satong paggalang ki Jehova kun huhurop-hurupon niyato an saiyang nakakalabing marhay na posisyon saka mga kuwalidad. (Isa. 8:13) Tandaan na naglalakaw kita kaibanan kan Makakamhan sa Gabos na Diyos, bako nin sarong anghel o tawo. Kun huhurop-hurupon ta ini, mapapahiro kitang ‘magpakumbaba sa irarom kan makapangyarihan na kamot nin Diyos.’—1 Ped. 5:6.

16. Paano kita mapapahiro kan pagkamuot nin Diyos na magin hababa an buot?

¹⁶ Ikaduwa, magigin kitang mas hababa an buot kun huhurop-hurupon ta kun gurano kita kanamumutan ni Jehova. Iinagid ni apostol Pablo an kongregasyon sa hawak nin tawo. Ginibo ni Jehova an gabos na parte kan hawak na magin kapaki-pakinabang asin mahalaga. (1 Cor. 12:23, 24) Sa kaagid na paagi, mahalaga man para ki Jehova an lambang saro sa sato dawa may mga limitasyon kita. Dai niya kita ikinukumparar sa iba asin padagos niya kitang namumutan dawa nasasala kita. Huling aram niyato na namumutan kita ni Jehova, tiwasay kita sain man kita naglilingkod.

17. Paano kita makikinabang kun hahanapon niyato an marahay na mga kuwalidad kan iba?

¹⁷ Ikatulo, magigin kitang mas hababa an buot kun hahanapon ta an marahay na mga kuwalidad kan iba, bilang pag-arog sa satong Diyos. Imbes na hinguwahon na magin sentro nin atensiyon o na diktahan an iba sa mga dapat gibuhon, magigin kitang mas hababa an buot kun mahagad kita nin sadol sa iba asin magin mapagpahunod sa saindang mga suhestiyon. (Tal. 13:10) Magigin kitang maugma para sa sainda pag natawan sinda nin mga pribilehiyo. Asin uumawon niyato si Jehova mantang nahihiling ta kun paano niya binebendisyunan “an gabos [niyatong] tugang sa bilog na kinaban.”—1 Ped. 5:9.

18. Paano makakatabang an pagsasanay ta sa satong konsiyensiya tanganing magin kitang mas hababa an buot?

¹⁸ Ikaapat, urog na magigin hababa an satong buot kun gagamiton ta an mga prinsipyo sa Bibliya tanganing sanayon an satong konsiyensiya. Makakagibo kita nin mga desisyon na makakapaugma ki Jehova kun may kababaan nin buot tang manunudan na hilingon an mga bagay-bagay sa pananaw Niya. Luway-luway tang mas mapapakusog an satong konsiyensiya paagi sa regular na pag-adal, pamibi, asin pag-aplikar sa mga nanunudan niyato. (1 Tim. 1:5) Manunudan niyato na inuton an kapakanan kan iba. Kun gigibuhon ta an mga ini, nanunuga si Jehova na ‘kukumpletuhon niya an satong pagsasanay’ asin tatabangan niya kitang magin mas hababa an buot saka mapauswag pa an iba niyatong Kristiyanong mga kuwalidad.—1 Ped. 5:10.

19. Ano an makakatabang sa sato na magdanay na may kababaan nin buot sagkod lamang?

¹⁹ Nagadan an dai nginaranan na propetang hali sa Juda asin naiwara niya an saiyang marahay na relasyon ki Jehova huli sa saro sanang kapangahasan. Pero, posibleng mapagdanay an kababaan nin buot dawa nasa pagbalo. Pinatunayan na iyan kan maimbod na mga lingkod ni Jehova kaidto asin ngunyan. Mantang mas haloy na kitang naglalakaw kaiba ni Jehova, dapat na lalo man kitang nagigin mas hababa an buot. (Tal. 8:13) Dawa kun ano man an satong asignasyon sa ngunyan, an mismong paglakaw na kaibanan ni Jehova saro nang marahayon asin daing kaagid na pribilehiyo. Pahalagahan an onrang iyan, asin pirming gibuhon an pinakamakakaya tanganing padagos na maglakaw na may kababaan nin buot kaiba ni Jehova sagkod lamang.