LOKHU kwenzeka ngo-1949 eminyakeni engaphezu kwengu-60 edlule, kodwa indaba yami iqala eminyakeni eminingi ngaphambi kwalokho. Ubaba, uHendrik, wayengumkhandi wezicathulo futhi esebenza nasengadini eDonderen, idolobhana elisenyakatho yeDrenthe, eNetherlands. Ngazalelwa lapho ngo-1927, ngingowesine ezinganeni ezingu-7. Umuzi wakithi wawungasemgwaqweni owubhuqu esifundeni esisemaphandleni. Iningi lomakhelwane bethu lalingabalimi, futhi ngangikuthanda ukuphila kwasepulazini. Ngaqala ukuzwa iqiniso ngo-1947 ngomunye womakhelwane bethu, uTheunis Been, ngineminyaka engu-19 ubudala. Ngikhumbula ukuthi angimthandanga lapho ngiqala ukumbona, kodwa ngokushesha ngemuva kweMpi Yezwe II, waba ngomunye woFakazi BakaJehova, futhi ngaphawula ukuthi wayesenobungane kunakuqala. Lokhu kushintsha kobuntu bakhe, kwangihlaba umxhwele, ngakho ngalalela lapho engitshela ngesithembiso sikaNkulunkulu somhlaba oyipharadesi. Ngalamukela ngokushesha iqiniso futhi saba abangane ukuphila kwethu konke. *

Ngaqala ukushumayela ngo-May 1948, kwathi ngenyanga elandelayo, ngo-June 20, ngabhapathizwa emhlanganweni wesigodi e-Utrecht. Ngo-January 1, 1949, ngaqala ukuphayona futhi ngabelwa eBorculo, empumalanga yeNetherlands, indawo eyayinebandla elincane. Yayiqhele ngamakhilomitha angu-130, ngakho nganquma ukuhamba ngebhayisikili. Ngangicabanga ukuthi kuzongithatha amahora angaba yisithupha, kodwa ngenxa yemvula eyayina  kakhulu nomoya onamandla owawuphambana nami, kwangithatha amahora angu-12 nakuba amakhilomitha angu-90 okugcina ngawahamba ngesitimela! Ngafika ebusuku lapho ngangiya khona, emzini womkhaya othile woFakazi engahlala nawo ngesikhathi ngiphayona kuleyo ndawo.

Ngaleyo minyaka yangemva kwempi, abantu babenezinto ezimbalwa. Nganginesudu eyodwa nebhulukwe elilodwa kuphela—isudu yayinkulu kakhulu, ibhulukwe lilifushane kakhulu! Njengoba ngishilo esethulweni, inyanga yokuqala eBorculo yayinzima, kodwa uJehova wangibusisa ngezifundo zeBhayibheli eziningi. Ngemva kwezinyanga ezingu-9, ngabelwa e-Amsterdam.

Njengoba ngakhulela esifundeni sezolimo, manje ngazithola ngise-Amsterdam, idolobha elikhulu kunawo wonke eNetherlands. Insimu lapha yayikhiqiza kakhulu. Ngenyanga yokuqala ngahambisa izincwadi eziningi ngaphezu kwalezo engangizihambise ezinyangeni ezingu-9 ezazandulele. Kungakabiphi ngase ngiqhuba izifundo zeBhayibheli ezingaphezu kwezingu-8. Ngemva kokumiswa njengenceku yebandla (manje ebizwa ngokuthi umxhumanisi wendikimba yabadala), ngathola isabelo senkulumo yami yokuqala yeningi. Ukucabanga ngayo kwakungethusa, ngakho kwathi gidi lapho ngishintshelwa kwelinye ibandla ngaphambi nje kokuba ngiyinikeze. Ngangingazi ngaleso sikhathi ukuthi njengoba iminyaka ihamba, ngangizonikeza izinkulumo ezingaphezu kuka-5 000!

Ngo-May 1950, ngabelwa eHaarlem. Ngabe sengithola isimemo sokujikeleza. Ngaqwasha izinsuku ezintathu. Ngatshela uRobert Winkler, omunye wabazalwane ababekhonza ehhovisi legatsha, ukuthi ngizizwa ngingafaneleki, kodwa wathi: “Mane uwagcwalise amafomu. Uzofunda.” Ngemva nje kwalokho, ngaqeqeshwa inyanga eyodwa ngabe sengiqala ukukhonza njengenceku yesifunda (umbonisi wesifunda). Lapho ngivakashele elinye lamabandla, ngahlangana noJanny Taatgen, udade osemusha oyiphayona ohlale ejabule futhi omthanda kakhulu uJehova nonomoya wokuzidela. Sashada ngo-1955. Kodwa ngaphambi kokuba ngiqhubeke nale ndaba, ake uJanny achaze ukuthi waba kanjani iphayona nokuthi sakhonza kanjani ndawonye ngemva kokuba sesishadile.

UJanny: Umama waba uFakazi ngo-1945 ngineminyaka engu-11 ubudala. Washeshe wakubona ukubaluleka kokufunda iBhayibheli nezingane zakhe ezintathu, kodwa ubaba wayephikisa, ngakho wayesifundisa lapho ubaba engekho ekhaya.

Umhlangano wokuqala engaya kuwo kwakuwumhlangano wesigodi eThe Hague ngo-1950. Ngemva kwesonto, ngaqala ukuya emihlanganweni yebandla eHholo LoMbuso lendawo e-Assen (eDrenthe). Ubaba wangithukuthelela kakhulu wangixosha ekhaya. Umama wathi, “Ikhona indawo ongaya kuyo.” Ngangazi ukuthi wayebhekisele kubafowethu nodadewethu abangokomoya. Ngaqale ngahlala nomkhaya woFakazi owawuhlala budebuduze, kodwa nalapho  ubaba wenza ukuphila kwami kwaba nzima kakhulu, ngakho ngathuthela ebandleni laseDeventer (e-Overijssel), elaliqhele ngamakhilomitha angu-95. Nokho, ngangisemncane, ngakho iziphathimandla azizange zihambisane nesinqumo sikababa sokungixosha ekhaya. Ngenxa yalokho, wangitshela ukuba ngibuye. Nakuba engazange alamukele iqiniso, wagcina engivumele ukuba ngiye kuyo yonke imihlangano yebandla nokuba ngishumayele.

Ngemva nje kokuba ngibuyile ekhaya, umama wagula kakhulu futhi kwadingeka ngenze wonke umsebenzi wasekhaya. Naphezu kwalokho, ngaqhubeka ngithuthuka ngokomoya futhi ngabhapathizwa ngo-1951 ngineminyaka engu-17. Ngo-1952, ngemva kokuba umama eseluleme, ngakhonza izinyanga ezimbili nodade abathathu abangamaphayona njengephayona langesikhathi samaholidi (elisizayo). Sasihlala endlini eyisikebhe futhi sishumayela emadolobheni amabili eDrenthe. Ngo-1953 ngaba iphayona elivamile. Ngemva konyaka, ibandla lethu lahanjelwa umbonisi wesifunda osemusha. KwakunguMarkus. Sashada ngo-May 1955, ngoba sasinomuzwa wokuthi singakhonza uJehova kangcono njengombhangqwana.—UmSh. 4:9-12.

UMarkus: Ngemva kokushada, saqale sabelwa ukuba siyokhonza njengamaphayona eVeendam (eGroningen). Sasihlala ekamelweni elincane elingamamitha amabili ubude namathathu ububanzi. Noma kunjalo, uJanny walilungisa kahle lathokomala. Njalo ebusuku kwakudingeka sigudluze itafula nezihlalo zethu ezimbili ezincane ukuze sehlise umbhede wethu ogoqwayo wasodongeni.

Ngemva kwezinyanga eziyisithupha, samenyelwa ukuba siyojikeleza eBelgium. Ngo-1955, kwakunabamemezeli abangaba ngu-4 000 kuphela kuleli zwe. Manje leso sibalo sesiphindwe kasithupha! EFlanders, enyakatho yeBelgium, abantu bakhuluma ulimi olufanayo nolwaseNetherlands. Nokho, indlela yabo yokukhuluma ihluke kakhulu, ngakho kwadingeka siqale sinqobe inkinga yolimi.

UJanny: Umsebenzi wokujikeleza udinga ube nomoya wokuzidela. Sasihamba ngamabhayisikili lapho siya emabandleni futhi sihlala emizini yabazalwane nodade. Ngenxa yokuthi sasingenayo indawo yokuhlala engeyethu sasihlala kuze kube uMsombuluko ebandleni esilikhonzayo, siye ebandleni elilandelayo ngoLwesibili ekuseni. Kodwa inkonzo yethu sasiyibheka njalo njengesibusiso esivela kuJehova.

UMarkus: Ekuqaleni, sasingabazi abafowethu nodade emabandleni esasiwakhonza, kodwa babenomusa futhi benomoya wokungenisa izihambi. (Heb. 13:2) Eminyakeni eyalandela, sawahambela kaningana wonke amabandla esiDashi eBelgium. Lokhu kwasilethela izibusiso eziningi. Ngokwesibonelo, cishe sasesibazi bonke abazalwane nodade esifundeni sesiDashi, futhi sabathanda kakhulu. Sibone inqwaba yentsha ikhula ngokwenyama nangokomoya, inikezela ukuphila kwayo kuJehova, futhi ibeka izithakazelo zoMbuso kuqala ekuphileni kwayo. Kuyajabulisa ngempela ukubona iningi layo likhonza uJehova ngobuqotho enkonzweni yesikhathi esigcwele.  (3 Joh. 4) Lokhu “kukhuthazana” kwenze kwaba lula ngathi ukuba siqhubeke ngenhliziyo yonke esabelweni sethu.—Roma 1:12.

UMarkus: Kusukela ngosuku esashada ngalo, sasilokhu sinesifiso sokuya eSikoleni SaseGileyadi. Nsuku zonke, sasifunda ulimi lwesiNgisi okungenani ihora elilodwa. Nokho, kwakungelula ukufunda isiNgisi ngezincwadi, ngakho sanquma ukuya eNgilandi phakathi nesikhathi sethu sokuphumula ukuze silufunde lolu limi ngesikhathi sishumayela khona. Ekugcineni, ngo-1963 sathola imvilophu evela endlunkulu eBrooklyn. Ngaphakathi kwakufakwe izincwadi ezimbili, eyodwa kungeyami eyodwa kungekaJanny. Eyami yayingimemela ekilasini elikhethekile lezinyanga eziyishumi eGileyadi. Leli kilasi lalizogxila ekuqeqesheni abazalwane nasekubafundiseni ngenhlangano. Ngakho, kwabayikhulu ababemenyiwe, abangu-82 kwakungabazalwane.

UJanny: Encwadini engayithola ngalolo suku, ngacelwa ukuba ngicabangele ngomthandazo ukuthi ngingakwazi yini ukusala eBelgium ngesikhathi uMarkus eseSikoleni SaseGileyadi. Uma ngikhuluma iqiniso ngaqale ngadumala. Kwakubonakala sengathi uJehova wayengayibusisanga imizamo yokuzikhandla kwami. Noma kunjalo, ngazikhumbuza injongo yeSikole SaseGileyadi, ewukusiza labo abaya kuso ukuba bafeze umsebenzi wokushumayela izindaba ezinhle emhlabeni wonke. Ngakho ngavuma ukusala futhi ngabelwa njengephayona elikhethekile edolobheni laseBelgium iGhent no-Anna noMaria Colpaert, amaphayona akhethekile anokuhlangenwe nakho.

UMarkus: Ngenxa yokuthi kwakufanele ngithuthukise isiNgisi sami, ngamenyelwa eBrooklyn kusasele izinyanga eziyisihlanu ngaphambi kokuba isikole siqale. Ngasebenza eMnyangweni Wokuthumela Izincwadi nakoweNkonzo. Ukukhonza endlunkulu yomhlaba wonke nokusiza ekuthumeleni izincwadi e-Asia, eYurophu naseNingizimu Melika kwangenza ngaba nolwazi olwengeziwe ngobuzalwane bomhlaba wonke. Ngimkhumbula ngokukhethekile uMfoweth’ u-A. H. Macmillan, owayekade eyi-pilgrim (umbonisi ojikelezayo) ngezinsuku zikaMfoweth’ uRussell. Wayesekhulile impela ngalesi sikhathi futhi engasezwa kahle ezindlebeni, kodwa eba khona kuyo yonke imihlangano yebandla. Lokho kwangithinta ngokujulile futhi kwangifundisa ukuthi akufanele sikuthathe kancane ukubuthana ndawonye kwamaKristu.—Heb. 10:24, 25.

UJanny: Mina noMarkus sasixhumana ngezincwadi izikhathi eziningana ngesonto. Sasikhumbulana kakhulu! Noma kunjalo, uMarkus wayekujabulela ukuqeqeshwa ayekuthola eGileyadi, futhi mina ngangiyijabulela ngempela inkonzo yami. Ngesikhathi uMarkus ebuya e-United States, ngase ngiqhuba izifundo zeBhayibheli ezingu-17! Kwakuyinselele ngempela ukungabi ndawonye kwethu izinyanga ezingu-15, kodwa ngangibona ukuthi uJehova uyasibusisa ngokuzidela kwethu. Ngosuku uMarkus abuya ngalo, indiza yephuza ngamahora ambalwa, ngakho, kwathi lapho efika ekugcineni, sangana sakhala izinyembezi. Kusukela ngaleso sikhathi, asiphindanga sehlukana.

UMarkus: Lapho ngibuya eGileyadi ngo-December 1964, sabelwa ukuyokhonza eBethel. Nakuba sasingazi ngaleso sikhathi, leso sabelo sasingesesikhashana. Ngemva kwezinyanga ezintathu, ngabelwa ukuba umbonisi wesigodi eFlanders. Lapho u-Aalzen  no-Els Wiegersma bethunyelwa eBelgium njengezithunywa zevangeli, babelwa ukuba babe ababonisi besigodi, thina sabuyela eBethel lapho ngakhonza khona eMnyangweni WeNkonzo. Kusukela ngo-1968 kuya ku-1980, isabelo sethu sashintsha kaningi kusukela ekukhonzeni eBethel kuye emsebenzini wokujikeleza. Ekugcineni, kusukela ngo-1980 kwaze kwaba ngo-2005, ngaphinde ngakhonza njengombonisi wesigodi.

Nakuba isabelo sethu sasishintsha njalo, asizange silahlekelwe umbono weqiniso lokuthi sanikezela ukuphila kwethu ukuba sikhonze uJehova ngomphefumulo wonke. Sazijabulela zonke izabelo esazithola, siqiniseka ngokuthi injongo yanoma iluphi ushintsho enkonzweni yethu yayiwukuthuthukisa izithakazelo zoMbuso.

UJanny: Ngalijabulela ngokukhethekile ilungelo lokuya noMarkus eBrooklyn ngo-1977 nasePatterson ngo-1997 lapho eyothola ukuqeqeshwa okwengeziwe njengelungu leKomiti Yegatsha.

UMarkus: Ngo-1982, kwadingeka ukuba uJanny ahlinzwe futhi walulama. Ngemva kweminyaka emithathu, ibandla laseLouvain lasinika ifulethi eliphezulu eHholo lalo LoMbuso. Okokuqala ngqa eminyakeni engu-30, saba nendawo encane engeyethu. NgawoLwesibili, lapho sipakisha siya kwelinye ibandla, kwakudingeka ngehle ngenyuka izitebhisi ezingu-54 izikhathi eziningana ngehlisa imithwalo yethu! Ngokujabulisayo, ngo-2002 kwenziwa amalungiselo okuba sithole ifulethi elisezansi. Lapho sengineminyaka engu-78, sabelwa njengamaphayona akhethekile edolobheni laseLokeren. Sijabula kakhulu ngokuthi sikwazi ukukhonza ngale ndlela nokuthi sisakwazi ukuphuma nsuku zonke siye ensimini.

UJanny: Sobabili sichithe iminyaka engaphezu kwengu-120 enkonzweni yesikhathi esigcwele! Siye sazibonela ngawethu ukuba yiqiniso kwesithembiso sikaJehova sokuthi ‘akasoze asishiya’ nokuthi uma simkhonza ngokwethembeka, ngeke ‘siswele lutho.’—Heb. 13:5; Dut. 2:7.

UMarkus: Ngesikhathi sisebancane, sazinikezela kuJehova. Asizange sizifunele izinto ezinkulu. Besilokhu sikulungele ukwamukela noma yisiphi isabelo esisinikwayo ngoba sikholelwa ngokuqinile ukuthi akubalulekile ukuthi sikhonza kuphi nokuthi kusiphi isikhundla, kodwa okubaluleke kakhulu, yilowo esimkhonzayo.