എബ്രായ ഭാഷയിൽ: യോഹ 5:2-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഗമാലി​യേൽ: മോശ​യു​ടെ നിയമം പഠിപ്പി​ച്ചി​രുന്ന ഇദ്ദേഹ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ഈ വാക്യ​ത്തി​നു പുറമേ 5-ാം അധ്യാ​യ​ത്തി​ലും പറയു​ന്നുണ്ട്‌.—പ്രവൃ 5:34-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

മൂപ്പന്മാ​രു​ടെ സഭ: അഥവാ “മൂപ്പന്മാ​രു​ടെ സമിതി (സംഘം).” ഇവിടെ കാണുന്ന പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റി​യോൻ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തിന്‌ പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റൊസ്‌ (അക്ഷ. “പ്രായ​മേ​റിയ പുരുഷൻ.”) എന്ന പദവു​മാ​യി ബന്ധമുണ്ട്‌. ബൈബി​ളിൽ പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റൊസ്‌ എന്ന പദം പ്രധാ​ന​മാ​യും കുറി​ക്കു​ന്നത്‌, ഒരു സമൂഹ​ത്തി​ലോ രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​ലോ അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​മോ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​മോ വഹിക്കു​ന്ന​വ​രെ​യാണ്‌. ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഇതു പ്രായ​ത്തെ​യാണ്‌ അർഥമാ​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും (ലൂക്ക 15:25; പ്രവൃ 2:17 എന്നിവ ഉദാഹ​ര​ണങ്ങൾ.) എപ്പോ​ഴും അതു വയസ്സു​ചെ​ന്ന​വ​രെയല്ല കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇവിടെ “മൂപ്പന്മാ​രു​ടെ സംഘം” എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു ജൂതന്മാ​രു​ടെ പരമോ​ന്ന​ത​കോ​ട​തി​യായ സൻഹെ​ദ്രി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. യരുശ​ലേ​മിൽ സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രുന്ന ആ കോടതി മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രും ശാസ്‌ത്രി​മാ​രും മൂപ്പന്മാ​രും ചേർന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. ബൈബി​ളിൽ പലപ്പോ​ഴും ഈ മൂന്നു കൂട്ട​രെ​യും​കു​റിച്ച്‌ ഒന്നിച്ചാ​ണു പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളത്‌.—മത്ത 16:21; 27:41; മർ 8:31; 11:27; 14:43, 53; 15:1; ലൂക്ക 9:22; 20:1; ലൂക്ക 22:66-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

നസറെ​ത്തു​കാ​രൻ: മർ 10:47-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ശബ്ദം കേട്ടില്ല: അഥവാ “വാക്കുകൾ മനസ്സി​ലാ​യില്ല.” ദമസ്‌കൊ​സി​ലേ​ക്കുള്ള വഴിയിൽവെച്ച്‌ പൗലോ​സി​നു​ണ്ടായ അനുഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രവൃ 9:3-9-ൽ ലൂക്കോസ്‌ വിവരി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. പൗലോ​സി​ന്റെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ ‘ശബ്ദം കേട്ടു’ എന്നാണ്‌ അവിടെ പറയു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ഈ വാക്യ​ത്തിൽ പറയു​ന്നത്‌ അവർ “ശബ്ദം കേട്ടില്ല” എന്നാണ്‌. ഇങ്ങനെ​യൊ​രു വ്യത്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ കാരണ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രവൃ 9:7-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പിൽ വിശദീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. അവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, പൗലോ​സി​ന്റെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ എന്തോ ഒരു “ശബ്ദം കേട്ടെ​ങ്കി​ലും” അവർക്ക്‌ അതിലെ വാക്കുകൾ മനസ്സി​ലാ​യി​ക്കാ​ണില്ല. അതായത്‌, പൗലോസ്‌ കേട്ടതു​പോ​ലെയല്ല അവർ ആ ശബ്ദം കേട്ടത്‌. പ്രവൃ 22:7-ൽ “കേട്ടു” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സന്ദർഭം നോക്കി​യാൽ ഇക്കാര്യം വ്യക്തമാ​കും. അവിടെ, താൻ “ഒരു ശബ്ദം . . . കേട്ടു” എന്നു പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞത്‌ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ആ വാക്കുകൾ കേൾക്കാൻ മാത്രമല്ല മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​നും കഴിഞ്ഞു എന്ന അർഥത്തി​ലാണ്‌. എന്നാൽ പൗലോ​സി​നോ​ടൊ​പ്പം യാത്ര ചെയ്‌തി​രു​ന്ന​വർക്ക്‌ അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടു പറഞ്ഞത്‌ എന്താ​ണെന്നു മനസ്സി​ലാ​യി​ക്കാ​ണില്ല. ഒരുപക്ഷേ വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​കാ​തി​രു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കാം അതിന്റെ കാരണം. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ അർഥത്തി​ലാണ്‌ അവർ “ശബ്ദം കേട്ടില്ല” എന്ന്‌ ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.—‘കേൾക്കുക’ എന്നതിന്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ‘ഗ്രഹി​ക്കുക,’ ‘മനസ്സി​ലാ​ക്കുക’ എന്നൊക്കെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന മർ 4:33; 1കൊ 14:2 എന്നിവ താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

നിനക്കു കാഴ്‌ച തിരി​ച്ചു​കി​ട്ടട്ടെ: അക്ഷ. “മുകളി​ലേക്കു നോക്കുക!” ഇവിടെ കാണുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​നാർഥം “ഒരാ​ളെ​ക്കൊണ്ട്‌ മുകളി​ലേക്കു നോക്കി​ക്കുക” എന്നാ​ണെ​ങ്കി​ലും (മത്ത 14:19; ലൂക്ക 19:5) ഈ പദത്തിന്‌, ഒരാൾക്ക്‌ ആദ്യമാ​യി കാഴ്‌ച കിട്ടു​ന്ന​തി​നെ​യും (യോഹ 9:11, 15, 18) ഒരാൾക്കു കാഴ്‌ച തിരി​ച്ചു​കി​ട്ടു​ന്ന​തി​നെ​യും (മർ 10:52; ലൂക്ക 18:42; പ്രവൃ 9:12) കുറി​ക്കാ​നാ​കും.

യേശു​വി​ന്റെ പേര്‌ വിളിച്ച്‌ നിന്റെ പാപങ്ങൾ കഴുകി​ക്ക​ള​യുക: ഒരാൾ സ്‌നാ​ന​മേൽക്കുന്ന ജലത്തിന്‌ അയാളു​ടെ പാപങ്ങൾ കഴുകി​ക്ക​ള​യാ​നാ​കില്ല. യേശു​വി​ന്റെ പേര്‌ വിളി​ക്കു​മ്പോ​ഴാണ്‌ അയാളു​ടെ പാപങ്ങൾ ക്ഷമിച്ചു​കി​ട്ടു​ന്നത്‌. യേശു​വിൽ വിശ്വാ​സ​മർപ്പി​ക്കു​ന്ന​തും ക്രിസ്‌തീ​യ​പ്ര​വർത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ ആ വിശ്വാ​സം തെളി​യി​ക്കു​ന്ന​തും ആണ്‌ അതിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.—പ്രവൃ 10:43; യാക്ക 2:14, 18; റോമ 10:13-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഞാൻ സ്വപ്‌നാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​യി: ഇവിടെ “സ്വപ്‌നാ​വസ്ഥ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന എക്‌സ്റ്റാ​സിസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൂടുതൽ അറിയാൻ പ്രവൃ 10:10-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ ചില എബ്രാ​യ​പ​രി​ഭാ​ഷ​ക​ളിൽ (അനു. സി4-ൽ J^{13, 14, 17, 22} എന്നു സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.) ഇവിടെ കാണു​ന്നത്‌ “യഹോ​വ​യു​ടെ കൈ എന്റെ മേൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു” എന്നാണ്‌. മറ്റൊരു പരിഭാ​ഷ​യിൽ (J¹⁸ എന്നു സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.) “യഹോ​വ​യു​ടെ ആത്മാവ്‌ എന്നെ പൊതി​ഞ്ഞു” എന്നും കാണുന്നു.

അങ്ങയുടെ സാക്ഷി: ഇവിടെ “സാക്ഷി” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന മാർട്ടുസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒരു പ്രവൃ​ത്തി​യോ സംഭവ​മോ നേരിൽ കണ്ട വ്യക്തി​യെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. യേശു​വി​ന്റെ ജീവിതം, മരണം, പുനരു​ത്ഥാ​നം എന്നിവ​യു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട ചില ചരി​ത്ര​വ​സ്‌തു​ത​കൾക്കു ദൃക്‌സാ​ക്ഷി​ക​ളായ ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ചില ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ, അക്കാര്യ​ങ്ങൾ യഥാർഥ​ത്തിൽ സംഭവി​ച്ച​താ​ണെന്നു സ്ഥിരീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ യേശു​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി പറഞ്ഞു. (പ്രവൃ 1:21, 22; 10:40, 41) പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ യേശു​വിൽ വിശ്വ​സി​ച്ച​വ​രാ​കട്ടെ യേശു​വി​ന്റെ ജീവിതം, മരണം, പുനരു​ത്ഥാ​നം എന്നിവ​യു​ടെ പ്രാധാ​ന്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മറ്റുള്ള​വരെ അറിയി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണു യേശു​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി പറഞ്ഞത്‌. (പ്രവൃ 22:15) യേശു​വി​നോ​ടു സംസാ​രി​ച്ച​പ്പോൾ പൗലോസ്‌ സ്‌തെ​ഫാ​നൊ​സി​നെ “അങ്ങയുടെ സാക്ഷി” എന്നു വിളി​ച്ചത്‌ ഈ അർഥത്തി​ലാണ്‌. കാരണം, സൻഹെ​ദ്രി​നു മുമ്പാകെ സ്‌തെ​ഫാ​നൊസ്‌ യേശു​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ശക്തമായ ഒരു സാക്ഷ്യം നൽകി​യി​രു​ന്നു. യേശു സ്വർഗ​ത്തിൽ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വലതു​ഭാ​ഗത്ത്‌ നിൽക്കു​ന്ന​താ​യി (സങ്ക 110:1-ൽ ഇതു മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.) ഒരു ദിവ്യ​ദർശ​ന​ത്തിൽ കണ്ടെന്ന്‌ ആദ്യമാ​യി സാക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തും സ്‌തെ​ഫാ​നൊ​സാണ്‌. (പ്രവൃ 7:55, 56) തങ്ങളുടെ വിശ്വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മറ്റുള്ള​വ​രോ​ടു സംസാ​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ സാക്ഷി പറയുന്ന ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കു മിക്ക​പ്പോ​ഴും എതിർപ്പും അറസ്റ്റും അടിയും ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ മരണം​പോ​ലും നേരി​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. അതിന്‌ ഉദാഹ​ര​ണ​മാ​ണു സ്‌തെ​ഫാ​നൊ​സി​നെ​യും യാക്കോ​ബി​നെ​യും പോലുള്ള പലരും. പിന്നീട്‌ മാർട്ടുസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം, “സ്വന്തം ജീവൻ ത്യജി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​ലും സാക്ഷി പറയുന്ന ഒരാളെ, രക്തസാ​ക്ഷി​യെ” കുറി​ക്കാൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി. മരി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽപ്പോ​ലും വിശ്വാ​സം തള്ളിപ്പ​റ​യാത്ത ഒരാളാണ്‌ അത്‌. ഈ അർഥത്തിൽ, സ്‌തെ​ഫാ​നൊ​സി​നെ ആദ്യത്തെ ക്രിസ്‌തീയ രക്തസാക്ഷി എന്നു വിളി​ക്കാം. കാരണം, ക്രിസ്‌തു​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി പറഞ്ഞതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അദ്ദേഹം കൊല്ല​പ്പെ​ട്ടത്‌.—പ്രവൃ 1:8-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സൈന്യാ​ധി​പൻ: ഖിലി​യാർഖോസ്‌ (സഹസ്രാ​ധി​പൻ) എന്ന ഗ്രീക്കുപദത്തിന്റെ അക്ഷരാർഥം “ആയിരത്തിന്റെ (അതായത്‌, ആയിരം പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ) അധിപൻ” എന്നാണ്‌. അത്‌ ഒരു റോമൻ സൈന്യാ​ധി​പനെ കുറി​ക്കുന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ 18:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 56-ൽ ക്ലൗദ്യൊസ്‌ ലുസി​യാസ്‌ ആയിരു​ന്നു യരുശ​ലേ​മി​ലെ കാവൽസേ​നാ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന്റെ അധിപൻ. (പ്രവൃ 23:22, 26) പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 21 മുതൽ 24 വരെയുള്ള അധ്യാ​യ​ങ്ങ​ളിൽ വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അദ്ദേഹ​മാ​ണു തെരു​വി​ലെ ജനക്കൂ​ട്ട​ത്തിൽനി​ന്നും സൻഹെ​ദ്രി​നി​ലു​ണ്ടായ ലഹളയിൽനി​ന്നും പൗലോ​സി​നെ സംരക്ഷി​ച്ചത്‌. ഇനി, പൗലോ​സി​നെ കൈസ​ര്യ​യി​ലേക്കു രഹസ്യ​മാ​യി കൊണ്ടു​പോ​യ​പ്പോൾ വസ്‌തു​തകൾ വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഗവർണ​റായ ഫേലി​ക്‌സി​നു കത്ത്‌ അയച്ചതും അദ്ദേഹ​മാ​യി​രു​ന്നു.

സൈനി​കോ​ദ്യോ​ഗസ്ഥൻ: അഥവാ “ശതാധി​പൻ.” റോമൻ സൈന്യ​ത്തി​ലെ ഏകദേശം 100 പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ മേധാ​വി​യാ​യി​രു​ന്നു ശതാധി​പൻ.

ഒരു റോമാ​ക്കാ​രൻ: അതായത്‌, ഒരു റോമൻ പൗരൻ. ഒരു റോമൻ പൗരനെന്ന നിലയിൽ തനിക്കുള്ള അവകാ​ശങ്ങൾ പൗലോസ്‌ മൂന്നു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ങ്കി​ലും ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​യി രേഖയുണ്ട്‌. അതിൽ രണ്ടാമ​ത്തേ​താണ്‌ ഈ സംഭവം. സാധാ​ര​ണ​യാ​യി റോമൻ അധികാ​രി​കൾ ജൂതന്മാ​രു​ടെ കാര്യാ​ദി​ക​ളിൽ കാര്യ​മാ​യി ഇടപെ​ടാ​റി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ റോമാ​ക്കാർ ഇവിടെ പൗലോ​സി​ന്റെ കാര്യ​ത്തിൽ ഇടപെ​ട്ടത്‌ അദ്ദേഹം ദേവാ​ല​യ​ത്തിൽ വന്നപ്പോൾ ഒരു ലഹളയു​ണ്ടാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ മാത്രമല്ല, അദ്ദേഹം ഒരു റോമൻ പൗരനാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും​കൂ​ടി​യാണ്‌. റോമാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിൽ എവി​ടെ​പ്പോ​യാ​ലും ഒരു റോമൻ പൗരനു ചില പ്രത്യേക അവകാ​ശ​ങ്ങ​ളും ആനുകൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും ഒക്കെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, കുറ്റം തെളി​യി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ ഒരു റോമാ​ക്കാ​രനെ പിടി​ച്ചു​കെ​ട്ടു​ന്ന​തും അടിക്കു​ന്ന​തും നിയമ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. അടിമ​ക​ളോ​ടു മാത്ര​മാ​ണു പൊതു​വേ ആ രീതി​യിൽ പെരു​മാ​റി​യി​രു​ന്നത്‌.—മറ്റു രണ്ടു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അറിയാൻ പ്രവൃ 16:37; 25:11 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

തുക കൊടു​ത്തി​ട്ടാണ്‌ . . . പൗരത്വം നേടി​യത്‌: അഥവാ “തുക കൊടു​ത്തി​ട്ടാണ്‌ . . . പൗരന്റെ അവകാ​ശങ്ങൾ നേടി​യെ​ടു​ത്തത്‌.” ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ വലി​യൊ​രു തുക കൊടു​ത്തും റോമൻ പൗരത്വം നേടാ​മാ​യി​രു​ന്നെന്ന്‌ ഈ വിവരണം കാണി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ താൻ ജനിച്ച​തു​തന്നെ റോമൻ പൗരനാ​യി​ട്ടാ​ണെന്നു പൗലോസ്‌, ക്ലൗദ്യൊസ്‌ ലുസി​യാ​സി​നോ​ടു പറയു​ന്ന​താ​യി കാണാം. അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നതു പൗലോ​സി​ന്റെ ഒരു പൂർവി​കൻ ഈ പൗരത്വം നേടി​യെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം എന്നാണ്‌. റോമൻ പൗരത്വം ലഭിക്കാൻ മറ്റു വഴിക​ളു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ചില​പ്പോൾ റോമൻ ചക്രവർത്തി​തന്നെ ഒരു സമ്മാന​മാ​യി അതു നൽകി​യി​രു​ന്നു. വ്യക്തി​കൾക്കോ ഒരു നഗരത്തി​ലെ​യോ ജില്ലയി​ലെ​യോ സ്വത​ന്ത്ര​രായ മുഴുവൻ ആളുകൾക്കു​പോ​ലു​മോ ഇത്തരത്തിൽ ചക്രവർത്തി​യിൽനിന്ന്‌ പൗരത്വം ലഭിച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ഇനി, ഒരു റോമൻ പൗരനിൽനിന്ന്‌ സ്വത​ന്ത്ര​നാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യോ അയാളിൽനിന്ന്‌ സ്വാത​ന്ത്ര്യം പണം കൊടുത്ത്‌ വാങ്ങു​ക​യോ ചെയ്‌ത അടിമ​കൾക്കും റോമൻ പൗരത്വം ലഭിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. കുറെ കാലം റോമൻ സൈന്യ​ത്തിൽ സേവിച്ച അന്യനാ​ട്ടു​കാ​രായ പടയാ​ളി​കൾക്കും വിരമി​ക്കു​മ്പോൾ റോമൻ പൗരത്വം നൽകി​യി​രു​ന്നു. പാരമ്പ​ര്യ​മാ​യും ഒരാൾക്ക്‌ ഈ പൗരത്വം ലഭിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ, റോമൻ പൗരത്വ​മുള്ള അധികം ആളുകൾ യഹൂദ്യ​യിൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്നി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യില്ല. എല്ലാ റോമൻ സംസ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലു​മു​ള്ള​വർക്ക്‌ ഈ പൗരത്വം നൽകാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചത്‌ എ.ഡി. മൂന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലാണ്‌.