Paano Mo Dapat Disiplinahon an Saimong mga Aki?
“Langkagon na ako sa kahahalat. Dakul na lamang uminaging lunadan. Pang tulong beses na ini na dai sinunod ni Jordan an curfew niya. ‘Hain na daw siya?’ ‘May nangyari kaya saiya? Aram daw niyang haditon na kami?’ Kan mag-abot na si Jordan, haros dai ko na mapugol an sadiri ko.”—GEORGE.
“Nagkuragrit su aki kong babayi kaya nataranta ako. Pagsalingoy ko, nahiling ko siya na pighahapiyap an payo niya asin naghihibi. Sinapok siya kan nguhod niyang tugang na lalaki na kuwatro anyos.”—NICOLE.
“‘Dai ko man po pighabon su singsing. Nakua ko lang ‘to!’ an sabi kan sais anyos ming aking babayi na si Natalie. Garo inosentehon siya sa pakikimahirak na dai niya talaga idto kinua. Nakulgan kaming marhay kaya napahibi kami ta aram ming dai siya nagsasabi nin totoo.”—STEPHEN.
KUN saro kang magurang, nangyari na daw iyan saimo? Kun mapaatubang ka sa arog kaiyan na sitwasyon, naisip mo daw kun paano—o kun baga—dapat disiplinahon an mga aki? Sala daw na disiplinahon an mga aki?
ANO AN DISIPLINA?
Sa Bibliya, an “disiplina” bako lang basta ibang termino para sa padusa. An disiplina konektadong marhay sa instruksiyon, edukasyon, asin pagtatanos. Dai nanggad iyan konektado sa pag-abuso o pagigin maringis.—Talinhaga 4:1, 2.
An pagdisiplina nin magurang puwedeng iagid sa pagtanom. Inaandam nguna nin sarong hardinero an tatanuman, dangan binabaribian asin inaabunuhan an tinanom, saka pinoprotektaran iyan sa mga peste asin duot. Mantang nagdadakula an tinanom, puwedeng takrasan kan hardinero an tinanom tanganing tabangan iyan na padagos na magtalubo sa tamang direksiyon. Aram kan hardinero na an maingat na paggamit nin manlain-lain na paagi makakatabang tanganing magin mataba an saiyang tinanom. Dakul man an ginigibong paagi kan mga magurang para mapadakula an saindang mga aki. Pero kun minsan kaipuhan nindang magdisiplina—na arog kan pagtakras, amay na itinatama an salang mga ugali kan mga aki ninda tanganing tabangan sinda na dumakula sa tamang direksiyon. Pero kaipuhan na magin maingat sa pagtakras, ta kun dai, tibaad masala an pagtubo kaiyan. Kaipuhan man na magin maingat an mga magurang sa pagdisiplina.
An Diyos na ipinapamidbid sa Bibliya, si Jehova, nagtao nin magayon na halimbawa para sa mga magurang. Epektibo asin marahayon an pagdisiplina niya sa saiyang makinuyog na mga parasamba, kaya talagang ‘namumutan ninda an disiplina’ niya. (Talinhaga 12:1, BPV *) Nangangapot sinda diyan asin ‘dai iyan binubutasan.’ (Talinhaga 4:13, BPV) Matatabangan mo man an saimong aki na akuon an disiplina kun maingat mong aarugon an tulong panginot na aspekto kan pagdisiplina nin Diyos: (1) mamumuton, (2) rasonable, asin (3) bakong paburubago.
DISIPLINANG MAY PAGKAMUOT
Pagkamuot an basehan saka an nagpapahiro sa Diyos pag nagdidisiplina. Sinasabi kan Bibliya: ‘Huli ta an dinidisiplina nin Kagurangnan saiyang namumutan, arog kan pagdisiplina nin sarong ama sa saiyang aking nawiwilihan.’ (Talinhaga 3:12, BPV) Saro pa, si Jehova ‘mahihirakon asin [mapagmalasakit], haloy na maanggot.’ (Exodo 34:6) Kaya si Jehova bako nanggad mapang-abuso o maringis. Bako man siyang makulog magtaram, mapanghusgar, o kaya mapanglait, huling nakakakulog iyan na arog sa mga ‘buno nin espada.’—Talinhaga 12:18.
Totoo, dai lubos na maaarog kan mga magurang an perpektong halimbawa nin Diyos sa pagpupugol sa sadiri. Kun minsan puwedeng masagad an pasensiya mo, pero pag nasa masakit kang mga sitwasyon, pirming tandaan na kun anggot kang mapadusa sa saimong aki, sa parati nakakakulog iyan, sobra, saka bakong epektibo. Saro pa, bako talagang disiplina an pagpadusa huli sa kaanggutan o pagkadisganar. Dai mo lang napugulan an sadiri mo.
Sa ibong na lado, kun an pagdisiplina mo may pagkamuot asin pagpupugol sa sadiri, posibleng mas marahay an magin resulta. Pag-isipan kun paano iyan ginibo ni George asin Nicole, duwa sa mga magurang na nasambit sa inutan.
“Kan mag-abot na si Jordan, angguton na kami ni agom, pero kinontrol mi sana an samong sadiri mantang pigdadangog an paliwanag niya. Matanga na kaidto, kaya sabi mi mag-ulay na lang kami pagkaaga. Namibi kaming tulo dangan nagturog na. Pagkaaga, mas kalmado na kami para pag-ulayan an nangyari asin abuton an puso kan samong aki. Gikan sa buot niyang inako an mga restriksiyon mi asin disiplina. Maray na sana ta napag-isip-isip mi na bakong epektibo an magdisiplina tulos pag anggot ka. Kun madangog nguna kita, sa parati mas magayon an nagigin resulta.”—George.
“Angguton ako kan mahiling kong kinulgan ni Nonoy si Ate niya. Pero dahil angguton pa ako para kaulayon siya, pinalaog ko nguna siya sa kuwarto. Kan kalmado na ako, seryoso kong ipinaliwanag sa saiya na sala an kadahasan asin sinabi ko saiya na talagang nakulgan niya an Ate niya. Marahay an nagin resulta kaini. Naghagad siya nin tawad sa tugang niya saka kinugos ini.”— Nicole.
Iyo, an tamang disiplina, dawa may kaibang padusa, dapat na pirming basado sa pagkamuot.
DISIPLINANG RASONABLE
An pagdisiplina ni Jehova pirming tama sana. (Jeremias 30:11; 46:28) Kinokonsiderar niya an mga bagay-bagay, pati na an daing gayo naririsa. Paano iyan maaarog kan mga magurang? Si Stephen na sinambit sa inutan, nagsabi: “Dawa nakulgan kaming maray ta dai mi naiintindihan kun taano ta pigpipirit ni Natalie na dai niya talaga kinua su singsing, hininguwa ming intindihon na aki pa kaya siya.”
Hininguwa man ni Robert, agom ni Nicole, na intindihon an mga bagay-bagay. Pag nagpapasaway an mga aki niya, pirmi niyang hinahapot an sadiri: ‘Ngunyan lang daw ini o nagigin ugali na kan aki? Pagal daw o malain an pagmati niya? Tibaad may ibang problema sa aki ko?’
Isinasaisip man nin rasonableng mga magurang na an saindang mga aki bako pang adulto mag-isip. Aram iyan kan Kristiyanong apostol na si Pablo. Isinurat niya: ‘Kan ako aki pa, nagtaram ako siring sa aki, nagmati ako siring sa aki, nag-isip ako siring sa aki.’ (1 Corinto 13:11) Sinabi ni Robert: “Nakakatabang sako na magin rasonable asin makontrol an sadiri ko pag ginigirumdom ko an mga ginigibo ko kan aki pa ako.”
Mahalagang marhay na magin realistiko ka sa mga inaasahan mo na dai man ipinapangatanusan o kinokonsinte an salang mga paggawi o ugali. Paagi sa pagsaisip kan mga kakayahan saka limitasyon kan saimong aki, asin iba pang mga bagay, magigin balanse asin rasonable an saimong pagdisiplina.
DISIPLINANG BAKONG PABURUBAGO
‘Ako si Jehova, dai ako nagliliwat,’ an sabi kan Malaquias 3:6. Nagsasarig diyan an mga lingkod nin Diyos kaya tiwala sinda. Tiwala man an mga aki kun bakong paburubago an disiplina. Kun paburubago an mga pamantayan mo depende sa pagmati mo, tibaad maribong asin madisganar an saimong aki.
Girumdumon na sinabi ni Jesus: “An saindong tataramon na Iyo mangahulugan sana nin Iyo, an saindong Dai, dai.” Aplikadong marhay an mga tataramon na iyan sa pagpadakula nin mga aki. (Mateo 5:37, NW) Isipon na marhay bago magtao nin ultimatum na dai mo man ipapasunod. Kun pinatanidan mo an saimong aki na didisiplinahon mo siya pag ginibo niya an sarong bagay, siguraduhon mo na gigibuhon mo iyan.
Mahalaga na may marahay na pag-uulay an mag-agom para dai magin paburubago an pagdisiplina. Nagsabi si Robert: “Pag napa-iyo ako kan mga aki mi sa sarong bagay na sinabi na palan ni agom na dai puwede, binabago ko an sakong desisyon tanganing suportaran an agom ko.” Kun dai magkauyon an magurang sa sarong bagay, mas marahay na pag-ulayan ninda iyan na sinda sana asin magkauyon sa saro sanang desisyon.
MAHALAGA AN DISIPLINA
Kun hihinguwahon mong arugon an pagdisiplina ni Jehova na may pagkamuot, rasonable, asin bakong paburubago, siguradong makikinabang an saimong mga aki. An saimong mamumuton na paggiya makakatabang sa saimong mga aki na magdakula na responsable asin timbang na adulto. Sinasabi kan Bibliya: ‘Tukduan mo an aki sa saiyang pagdalagan, ta minsan gumurang siya dai siya diyan masuhay.’—Talinhaga 22:6.
^ par. 9 An Marahay na Bareta Biblia (Bikol Popular Version).