1, 2. Taano ta dai niyato maninigong ibasol ki Jehova an mga problema kan katawuhan? Iilustrar.

BILANG lalaki, ipamugtak na haloy na kamong maugmang nag-iibanan kan saimong agom. Alagad sarong aldaw pag-uli mo, naabutan mo na raraot an gabos na bagay sa laog kan harong nindo. Rarapak an mga muwebles, parasa an mga gamit sa kusina, asin girisi saka dai na mapakinabangan an karpet. An saimong pinakamamahal na harong garo inagihan nin bagyo. Sasabihon mo daw, “Taano ta ginibo ini kan agom ko?” O mas posibleng marhay na mahapot ka, “Siisay an naggibo kaini?” Mayong duda na an maiisip mo tulos iyo an ikaduwang hapot. Taano? Huling aram mo na dai gigibuhon kan saimong namumutan na agom an siring na grabeng pangraraot.

² Sa ngunyan, nahihiling niyato na an istaran nin katawuhan nararaot huli sa polusyon, kadahasan, asin imoralidad. Bilang mga nag-aadal kan Bibliya, aram niyato na imposibleng maghali ki Jehova an gabos na problemang ini. Linalang niya an planetang ini na magin nakakaugmang paraiso. (Gen. 2:8, 15) Si Jehova Diyos nin pagkamuot. (1 Juan 4:8) Sa pag-adal ta sa Kasuratan, natabangan kitang maaraman kun siisay an tunay na dahilan kan dakul sa mga problema sa kinaban. Daing iba kundi si Satanas na Diyablo, ‘an puon kan kinaban.’—Juan 14:30; 2 Cor. 4:4.

3. Paano puwedeng magin biribid an satong kaisipan?

³ Minsan siring, dai ta puwedeng basulon si Satanas huli sa gabos tang kasakitan. Taano man? Huling an iba sa mga ini resulta kan sato mismong mga salá. (Basahon an Deuteronomio 32:4-6.) Pero, dawa pa inaako ta an katotoohan na iyan, an satong pagkabakong perpekto puwedeng makabiribid kan satong kaisipan asin magin dahilan na kita maglakaw sa dalan na pasiring sa kapahamakan. (Tal. 14:12) Paano? Imbes na basulon an satong sadiri o si Satanas huli sa sarong problema, puwedeng si Jehova na an binabasol ta. Tibaad ngani ‘naaanggot na kita ki Jehova mismo.’—Tal. 19:3.

4, 5. Paano puwedeng mangyari na an sarong Kristiyano ‘maanggot ki Jehova’?

 ⁴ Posible daw talagang mangyari na kita ‘maanggot ki Jehova’? Daing kamanungdanan nanggad na gibuhon iyan. (Isa. 41:11) Ano man an makukua ta? Sarong poeta an nagsabi: “Haliputon an kamot mo para makisuntukan sa Diyos.” Tibaad dai ta man magigibo na magtaram nin sarong bagay laban ki Jehova. Pero, sinasabi kan Talinhaga 19:3 (NW) na an kalulungan nin tawo “minapabiko sa saiyang dalan, kaya an saiyang puso naaanggot ki Jehova mismo.” Iyo, sa saiyang puso, puwedeng mangyari na an saro maanggot sa Diyos. An sabuot na ini puwedeng lumataw sa mga paagi na daing gayo risa. Halimbawa, an saro tibaad may hinanakit ki Jehova. Huli kaiyan, tibaad dai na siya makiasosyar sa kongregasyon o dai na lubos na magsuportar sa mga areglo sa pagsamba ki Jehova.

⁵ Ano an puwedeng magin dahilan na kita ‘maanggot ki Jehova’? Paano ta malilikayan an silong iyan? Mahalagang marhay na maaraman ta an simbag diyan. An sato mismong relasyon sa Diyos na Jehova an napapalabot!

6, 7. Taano ta an mga Israelita kan panahon ni Moises nagpuon na magreklamo laban ki Jehova?

⁶ Ano an puwedeng magin dahilan na an puso nin sarong maimbod na lingkod ni Jehova magpuon na magreklamo laban sa Diyos? Pag-ulayan ta an limang dahilan asin analisaron an mga halimbawa sa Bibliya na nagtatampok kun paano an iba kaidto nahulog sa silong ini.—1 Cor. 10:11, 12.

⁷ An negatibong mga sinasabi kan iba puwedeng makaimpluwensiya sa sato. (Basahon an Deuteronomio 1:26-28.) Katatapos pa sanang kaldahon kaidto an mga Israelita sa pagkauripon sa Ehipto. Sa milagrosong paagi, si Jehova nagpaabot nin sampulong damat sa mapang-aping nasyon na iyan asin linaglag si Faraon saka an saiyang hukbo sa Dagat na Pula. (Ex. 12:29-32, 51; 14:29-31; Sal. 136:15) An banwaan nin Diyos andam nang lumaog sa Dagang Panuga. Pero, sa importanteng oras na iyan, an mga Israelita nagpuon na magreklamo laban ki Jehova. Ano an dahilan kan kawaran na ini nin pagtubod? Garo nagkaturunaw an saindang puso huli sa negatibong bareta kan ibang isinugo tanganing mag-espiya sa Dagang Panuga. (Bil. 14:1-4) Ano an nagin resulta? Sarong bilog na henerasyon an dai tinugutan na makalaog sa ‘maray-rahay na daga.’ (Deut. 1:34, 35) Tinutugutan ta daw kun minsan an negatibong mga sinasabi kan iba na paluyahon an satong pagtubod asin magin dahilan na kita magreklamo sa paagi nin paggiya ni Jehova sa sato?

8. Kan panahon ni Isaias, taano ta pinunan kan banwaan nin Diyos na basulon si Jehova huli sa saindang kamugtakan?

⁸ An mga pagsakit asin problema puwedeng magpaluya kan satong buot. (Basahon an Isaias 8:21, 22.) Kan panahon ni Isaias, nasa masakit na kamugtakan an nasyon nin Juda. Napapalibutan sinda nin mga kalaban. Kulang an kakanon. Dakul an nagugutom. An mas grabe pa, igwa nin tiggutom sa espirituwal. (Amos 8:11) Pero, imbes na hagadon an tabang ni Jehova sa pag-atubang sa mga pagsakit na ini, nagpuon sindang ‘magtararam nin maraot’ laban sa saindang hadi asin sa saindang Diyos. Iyo, binasol ninda si Jehova huli sa saindang mga problema. Kun kita pinangluluyahan nin buot huli sa sarong trahedya o personal na mga problema, puwede daw na mangyari na sabihon ta man sa satong puso, ‘Hain si Jehova kan kaipuhan ko siya?’

9. Taano ta nagkaigwa nin salang pagmansay an mga Israelita kan panahon nin Ezekiel?

⁹ Dai niyato aram an gabos na detalye. Huling dai aram an gabos na detalye, inisip kan mga Israelita kan panahon ni Ezekiel na an dalan ni Jehova ‘bakong matanos.’ (Ezeq. 18:29) Garo man sana ninda ginibo an saindang sadiri na mga hukom na binibista an Diyos, na ilinalangkaw an sadiri nindang mga pamantayan nin hustisya kisa kan ki Jehova asin hinuhusgaran siya sigun sa saindang limitadong pakasabot sa mga pangyayari. Kun may panahon na dai niyato lubos na nasasabutan an sarong pagkasaysay sa Bibliya o an mga  nangyayari sa sato mismong buhay, posible daw na makasabi kita sa satong puso na an dalan ni Jehova bakong makatanusan asin ‘bakong matanos’?—Job 35:2.

10. Paano puwedeng magibo nin saro an arog kan saláng ginibo ni Adan?

¹⁰ Ibinabasol ta sa iba an sato mismong mga kasalan asin mga salá. Sa kapinunan mismo kan kasaysayan nin tawo, ibinasol ni Adan sa Diyos an saiya mismong kasalan. (Gen. 3:12) Tuyong binalga ni Adan an ley nin Diyos asin lubos niyang aram an magigin resulta kaiyan, pero binasol niya si Jehova. Garo man sana niya sinabi na tinawan siya ni Jehova nin maraot na agom. Puon kaidto, ginigibo na man kan iba an arog kan ginibo ni Adan na ibasol sa Diyos an sainda mismong mga salá. Maninigong haputon ta an satong sadiri, ‘Posible daw na an sakong pagkadisganar asin pangluluya nin buot huli sa sakong mga salá magin dahilan na ako magin diskontento sa mga pamantayan ni Jehova?’

11. Ano an manunudan ta sa nangyari ki Jonas?

¹¹ Sadiri na sana an iniintindi niyato. Dai nagustuhan kan propetang si Jonas an desisyon ni Jehova na kahirakan an mga taga Nineve. (Jon. 4:1-3) Taano? Minalataw na grabe an paghadit niya na mapasupog kan dai mangyari an ipinahayag niyang kalaglagan. Tinugutan ni Jonas na an pagkahadit niya sa saiyang reputasyon mangibabaw kisa sa pakamati kutana nin pagkahirak sa nagsusulsol na mga taga Nineve. Puwede man daw mangyari na sadiri na sana an iniintindi ta asin kita ‘maanggot ki Jehova’ huling dai pa niya ipinapaabot an katapusan? Kun kita pirang dekada nang naghuhulit na an aldaw ni Jehova harani na, posible daw na kita mapagal na sa paghalat ki Jehova kun kita tinatatsaran nin iba huli sa pagbalangibog kan sinasabi kan Bibliya?—2 Ped. 3:3, 4, 9.

12, 13. Kun kinukuwestiyon na niyato sa satong puso an nagkapira sa mga ginigibo ni Jehova, ano an dai niyato dapat pagpabayaan?

¹² Ano an puwede tang gibuhon kun an nagkapira sa mga ginigibo ni Jehova kinukuwestiyon na kan satong makasalan na puso? Girumdumon na bakong kadunungan an paggibo kaiyan. An saro pang pagkatradusir kan Talinhaga 19:3 nagsasabi: “An kawaran nin aram nin saro nagpaparibaraw kan saiyang mga gibo asin siya naaanggot tulos ki Jehova.” (Byington) May koneksiyon diyan,  pag-ulayan niyato an limang bagay na matabang sa sato na dai nuarin man pagbasulon si Jehova huli sa mga problema sa buhay.

¹³ Dai pagpabayaan an saimong relasyon ki Jehova. Kun papagdanayon ta an dayupot na relasyon sa Diyos, malilikayan ta an tendensiya nin bakong perpektong tawo na maanggot sa saiya. (Basahon an Talinhaga 3:5, 6.) Kaipuhan niyatong magtiwala ki Jehova. Kaipuhan man niyatong likayan na magin madunong sa sadiri tang paghiling o sadiri na sana an iniintindi. (Tal. 3:7; Par. 7:16) Kun gigibuhon ta iyan, harayo an posibilidad na basulon ta si Jehova kun may mangyaring maraot.

14, 15. Ano an matabang sa sato na dai maapektaran kan negatibong sinasabi nin iba?

¹⁴ Dai magpaapektar sa negatibong sinasabi nin iba. An mga Israelita kan panahon ni Moises igwa nin dakul na dahilan tanganing magtubod na sinda mapangganang dadarahon ni Jehova sa Dagang Panuga. (Sal. 78:43-53) Pero kan madangog an negatibong bareta kan sampulong bakong maimbod na espiya, dai ninda ‘ginirumdom an saiyang kamot.’ (Sal. 78:42) Kun hinuhurop-hurop ta an mga ginigibo ni Jehova, na ginigirumdom an gabos na marahay na bagay na ginibo niya para sa sato, mapapakusog niyato an satong relasyon sa saiya. Bilang resulta, dai niyato tutugutan na an negatibong mga ideya nin iba makaparayo sa sato ki Jehova.—Sal. 77:11, 12.

¹⁵ Paano kun igwa kita nin negatibong kaisipan manungod sa mga kapwa niyato parasamba? Kun arog kaiyan an sitwasyon, an satong relasyon ki Jehova puwedeng maapektaran. (1 Juan 4:20) Kan kuwestiyunon kan mga Israelita an pagnombra ki Aaron asin an saiyang pagigin halangkaw na saserdote, minansay iyan ni Jehova na paggumod-gumod laban sa Saiya. (Bil. 17:10) Kun kita mapuon man na magreklamo asin maggumod-gumod laban sa mga ginagamit ni Jehova tanganing direhiran an daganon na kabtang kan saiyang organisasyon, puwedeng masabi na kita nagrereklamo laban ki Jehova.—Heb. 13:7, 17.

16, 17. Ano an kaipuhan tang girumdumon kun kita may inaagihan na mga problema?

¹⁶ Girumdumon na bakong hali ki Jehova an satong mga problema. Dawa ngani tuminalikod ki Jehova an mga Israelita kan panahon ni Isaias, gusto pa man giraray Niya na tabangan sinda. (Isa. 1:16-19) Ano man na problema an mapaatubang sa sato, nakakarangang maaraman na nagmamakulog sa sato si Jehova asin gusto niyang tabangan kita. (1 Ped. 5:7) Sa katunayan, nangangako siya na tatawan niya kita kan kusog na kaipuhan tanganing padagos na magtagal.—1 Cor. 10:13.

¹⁷ Kun may naeeksperyensiyahan kitang inhustisya—arog kan nangyari dawa sa maimbod na tawong si Job—kaipuhan tang pagirumdumon an satong sadiri na bako iyan hali ki Jehova. Ikinakaungis ni Jehova an inhustisya; namumutan niya an katanusan. (Sal. 33:5) Arog kan katuod ni Job na si Elihu, lugod na akuon ta an katotoohan na ini: “Harayong mangyari na an tunay na Diyos humirong may karatan, asin na an Makakamhan sa Gabos humiro na bakong makatanusan!” (Job 34:10, NW) Bako hali ki Jehova an satong mga problema; imbes, itinatao niya sa sato “an gabos na marahay na balaog asin an gabos na sangkap na balaog.”—Sant. 1:13, 17.

18, 19. Taano ta dai kita nuarin man maninigo na magduda ki Jehova? Iilustrar.

¹⁸ Dai nuarin man magduda ki Jehova. An Diyos perpekto, asin an saiyang kaisipan mas halangkaw kisa kan sa sato. (Isa. 55:8, 9) Kaya an kapakumbabaan asin kababaan nin buot maninigong magpahiro sa sato na akuon na limitado sana an satong pakasabot. (Roma 9:20) Sa parati dai ta aram an gabos na detalye manungod sa sarong sitwasyon. Daing duda na naeksperyensiyahan mo na an pagigin totoo kan talinhagang ini: ‘An inot na magtaram sa atubang kan korte hinuhuna na tama sagkod na dai pa siya hinahapot kan saiyang kalaban.’—Tal. 18:17, An Marahay na Bareta Biblia.

¹⁹ Kun an sarong pinagkakatiwalaan tang katuod may ginigibong sarong bagay na dai ta nasasabutan o na sa hiling ta iba man, tulos-tulos ta daw siyang sasahutan na siya may ginigibong salá? O lilikayan ta daw na pagdudahan siya,  nangurugna kun haloy ta na siyang midbid? Kun tinatratar niyato an satong bakong perpektong mga katuod sa siring na mamumuton na paagi, gurano pa daw kamaninigo na kita magtiwala sa satong langitnon na Ama, na an mga dalan asin kaisipan mas halangkaw nanggad kisa kan sa sato!

20, 21. Taano ta mahalagang girumdumon ta kun ano an tunay na dahilan kan problema?

²⁰ Girumdumon kun ano an tunay na dahilan kan problema. Taano ta maninigo tang gibuhon iyan? Buweno, tibaad kita an dahilan kan pira sa satong mga problema. Kun iyo, kaipuhan na akuon ta iyan. (Gal. 6:7) Dai ta dapat basulon si Jehova huli sa satong mga problema. Taano ta bakong rasonable na gibuhon iyan? Estudyaran an halimbawang ini: Tibaad kaya nin sarong awto na dumalagan nin marikason. Imahinaron na kan nagmamaneho sa tinampong grabe an pagkakurbada, luminampas na marhay an drayber sa itinalaan na rikas, asin buminangga siya. Maninigo daw na basulon an naggibo kan awto? Siyempre dai! Kaagid kaiyan, linalang kita ni Jehova na may libertad na magdesisyon. Pero, tinawan niya man kita nin giya kun paano magibo nin madunong na mga desisyon. Kaya taano ta babasulon niyato an satong Kaglalang huli sa sato mismong mga salá?

²¹ Siyempre, bakong gabos na problema niyato resulta kan sato mismong mga salá. May mga bagay na nangyayari huli sa ‘panahon asin pagkanurungod.’ (Par. 9:11) Pero, urog sa gabos, dai ta nuarin man paglingawan an bagay na an panginot na dahilan kan karatan iyo si Satanas na Diyablo. (1 Juan 5:19; Kap. 12:9) Siya an kaiwal—bako si Jehova!—1 Ped. 5:8.

22, 23. Ano an maninigo tang girumdumon kun kita pinangluluyahan nin buot huli sa satong mga problema?

²² Kun ika may inaagihan na pagsakit asin problema, girumdumon an halimbawa ni Josue asin Caleb. Bakong arog kan sampulong kapwa espiya, an duwang maimbod na lalaking ini nagdara nin positibong bareta. (Bil. 14:6-9) Sinda nagpahiling nin pagtubod ki Jehova. Pero, kinaipuhan pa man giraray nindang maglagaw-lagaw nin 40 taon sa kaawagan kaiba an iba pang mga Israelita. Nagreklamo daw o naghinanakit si Josue asin Caleb, na nag-iisip na bako idtong makatanusan? Dai. Nagtiwala sinda ki Jehova. Binendisyunan daw sinda? Iyo nanggad! Bakong arog kan sarong bilog na henerasyon na nagadan sa kaawagan, an duwang lalaking ini parehong nakalaog sa Dagang Panuga. (Bil. 14:30) Arog ninda, bebendisyunan man kita ni Jehova kun kita dai ‘malunusan’ o mangluya sa paggibo kan saiyang kabutan.—Gal. 6:9; Heb. 6:10.

²³ Kun ika pinangluluyahan nin buot huli sa mga problema, kaluyahan kan iba, o kaluyahan mo mismo, ano an maninigo mong gibuhon? Magpokus sa marahayon na mga kuwalidad ni Jehova. Iladawan sa isip an paglaom na itinao sa saimo ni Jehova. Haputon an sadiri, ‘Ano daw an buhay ko kun mayo si Jehova?’ Magdanay na harani sa saiya, asin dai nuarin man pagtugutan an saimong puso na maanggot sa saiya!