“Mi pilim olsem i no gat wanpela gutpela samting bai kamap na dispela i daunim mi tru. Bel bilong mi i bagarap olgeta, na mi kirap krai sori, i olsem liklik gel bilong mi i dai pinis.”​—⁠Jaílton, taim em i kisim save olsem pikinini meri bilong em i gat kensa.

TAIM yu kisim save olsem pikinini bilong yu i gat kensa, ating bai yu bel hevi tru, na yu inap pret tu. Hamas pikinini i save kisim kensa? Lain International Union Against Cancer i tok, “namel long olgeta lain i gat kensa, ol pikinini i no planti tumas. Tasol long olgeta yia, winim 160,000 pikinini [long olgeta hap] i kisim kensa, na kensa i namba tu as na ol pikinini long ol kantri i gat planti mani ol i save dai; ol eksiden i namba wan as na ol i dai.” Lain National Institute of Cancer i tok, “long olgeta yia, inap 9,000 pikinini moa bai kisim kensa” long Brasil.

Wanpela buk (À margem do leito​—A mãe e o câncer infantil) i stori long wok bilong mama taim pikinini i gat kensa, em i tok olsem taim pikinini i kisim dispela sik, “em i wanpela bikpela hevi tru em olgeta long famili bai karim.” Planti taim dispela i makim olsem pikinini i mas kisim operesen, na kimoterapi o rediesen o tupela wantaim, em ol marasin i save nogutim sikman. Dispela bai bagarapim tru bel bilong papamama, ol bai pret, bel hevi, bel i kotim ol, belhat, na i no laik bilip olsem dispela samting i kamap. Papamama inap mekim wanem bilong karim dispela bikpela hevi?

Ol dokta na nes husat i save tingim tru man, ol inap tru long mekim gut bel bilong papamama. Wanpela dokta long New York husat i bin helpim planti sikman i gat kensa, em i tok: “Ol dokta na nes inap kamapim ol tok i strongim bel, na stori gut long ol hevi em marasin inap kamapim long sikman. Taim papamama i save long ol dispela samting, dispela inap helpim ol long karim dispela hevi.” Ol narapela papamama em pikinini bilong ol i bin i gat kensa, ol tu inap mekim gut bel bilong papamama. Long dispela as, Kirap! i intaviuim 5-pela papamama husat i stap long Brasil.

● Jaílton na Néia “Mipela i kisim save olsem pikinini meri bilong mipela i kisim wanpela kain kensa bilong blut (lymphoblastic leukemia) taim em i gat 2 na hap krismas.”

Inap hamas mun samting em i kisim marasin?

“Em i kisim kimoterapi inap 2 na hap yia.”

Kimoterapi i mekim wanem long em?

“Em i traut planti na olgeta gras bilong em i lus. Kala bilong tit i go braun liklik. Na inap 3-pela taim em i kisim numonia.”

Dispela i bin mekim wanem long yupela?

“Pastaim mipela i pret nogut tru na ting em bai i dai. Tasol taim mipela i lukim olsem em i wok long kamap orait liklik, mipela i bilip olsem sik bilong em bai pinis. Klostu nau em i gat 9-pela krismas.”

Wanem samting i helpim yupela long karim dispela bikpela hevi?

“Mipela i save tru olsem, em bilip bilong mipela long God Jehova, husat ‘i bin mekim isi bel bilong mipela taim ol pen na hevi i kamap long mipela,’ olsem 2 Korin 1:​3, 4 i tok. Ol brata na sista Kristen bilong mipela tu i helpim gut mipela.  Ol i raitim ol pas bilong strongim bel, ol i ringim mipela, ol i save beten wantaim mipela na ol i beten askim God long helpim mipela, na ol i givim mani tu. Taim pikinini meri i mas i go stap long wanpela haus sik long narapela hap, ol Witnes i givim ples slip long mipela na ol i senis senis long kisim mipela i go i kam long haus sik. I hatwok long kamapim tenkyu bilong mipela long bikpela helpim mipela i bin kisim.”

● Luiz na Fabiana “Long 1992, mipela i kisim save olsem pikinini meri bilong mipela i gat wanpela kain kensa bilong ovari we i save go bikpela hariap. Em i gat 11-pela krismas.”

Pastaim yupela i pilim olsem wanem?

“Mipela i no inap tru long bilip olsem pikinini meri bilong mipela i gat kensa.”

Em i kisim wanem kain marasin?

“Em i kisim operesen na kimoterapi, dispela i pinisim tru strong bilong mipela olgeta. Tupela taim em i kisim numonia. Long namba tu taim klostu em i dai. Na tu, blut bilong em i sot long ol pletlet, na dispela i mekim na blut i ron nating long nus na skin bilong em. Marasin i helpim em na dispela samting i no kamap planti taim.”

Inap hamas mun samting em i kisim marasin?

“Kirap long taim em i kisim namba wan tes i go inap long laspela taim em i kisim kimoterapi, em 6-pela mun olgeta.”

Pikinini meri i ting olsem wanem long sik bilong em na marasin em i kisim?

“Pastaim em i no save wanem samting i wok long kamap. Dokta i tokim em olsem em i gat ‘liklik raunpela bal insait long bel bilong em na ol dokta i mas rausim.’ Bihain em i luksave olsem sik bilong em i bikpela. Em i askim mi, ‘Papa, ating mi gat kensa, a?’ Mi hatwok long givim gutpela bekim long em.”

 Taim yupela i lukim pikinini i karim pen na hevi, yupela i pilim olsem wanem?

“I hatwok long stori long bikpela bel hevi mipela i bin karim. Traim tingim olsem yu lukim liklik gel bilong yu i helpim nes long painim rop bilong blut na bai nes i ken givim kimoterapi. Taim hevi i bikpela tru, mi save go long batrum bilong krai na beten. Wanpela nait bel bilong mi i bagarap olgeta, na mi askim Jehova long mi i ken i dai na larim liklik gel bilong mi i stap laip.”

Wanem samting i helpim yupela long karim dispela hevi?

“Wanpela bikpela samting, em helpim mipela i kisim long ol brata Kristen bilong mipela, em sampela bilong ol i stap long ol narapela hap bilong kantri na i ringim mipela. Wanpela brata i askim mi long kisim Baibel bilong mi. Na long gutpela nek em i ritim sampela ves bilong Buk Song. Em ol skripsa mi na meri bilong mi i nid long harim, long wanem, long dispela taim gel bilong mipela i karim bikpela hevi tru bilong kimoterapi.”

● Rosimeri “Pikinini gel bilong mi i gat 4-pela krismas taim em i kisim wanpela kain kensa bilong blut (leukemia).”

Pastaim yu pilim olsem wanem?

“Mi hatwok long bilipim dispela. Mi krai long san na nait na askim God long helpim mipela. Bel bilong narapela pikinini gel bilong mi i bagarap stret taim em i lukim susa bilong em i sik nogut tru. Dispela i mekim na mi salim em i go stap liklik taim long haus bilong mama bilong mi.”

Kimoterapi i mekim wanem long pikinini gel bilong yu?

“Em i kisim kimoterapi long olgeta de na dispela i mekim na blut bilong em i sot, olsem na ol dokta i givim em marasin ain na homon erythropoietin bilong helpim bodi long kamapim ol retpela sel bilong blut. Oltaim mipela i tingting planti long mak bilong hemoglobin long blut bilong em. Na tu, sampela taim em i save guria strong.”

Inap hamas mun samting em i kisim kimoterapi?

“Em i kisim kimoterapi inap 2-pela yia na 4-pela mun. Insait long dispela haptaim, olgeta gras bilong em i lus na em i kamap pat tru. Pasin bilong em long tok pilai na lap i helpim em long karim dispela hevi. Bihain long 6-pela yia, ol dokta i tokaut olsem kensa bilong em i pinis.”

Wanem samting i helpim yu long karim dispela bikpela hevi?

“Planti taim mi na pikinini gel bilong mi i beten, na mipela i tingim stori bilong ol gutpela wokboi bilong God long Baibel husat i bin karim kain kain hevi. Na mipela i tingim tru tok bilong Jisas long Matyu 6:​34, long yumi no ken tingting planti long ol wari bilong tumora na bungim wantaim ol wari bilong tete. Bikpela helpim i kam tu long ol wanbilip Kristen, na Hospital Lieson Komiti, na ol gutpela dokta na nes husat i save helpim ol kain sikman olsem.”

Olsem wanem? Wanpela pikinini yu save long em i gat kensa, ating em wanpela pikinini long famili bilong yu? Sapos olsem, ol dispela intaviu i ken helpim yu long luksave olsem bel hevi yu karim em nomol tasol. Olsem Baibel i tok, i gat “taim bilong krai.” (Saveman 3:⁠4) Na bikpela samting moa, yu ken bilip olsem trupela God, Jehova, em i Man bilong “harim beten,” na em bai mekim gut bel bilong ol man i beten long em.​—⁠Song 65:⁠2.

[Blok long pes 13]

Ol Skripsa Bilong Mekim Gut Bel

“No ken tingting planti long ol samting bilong de antap, long wanem, de antap bai i gat ol wari bilong en. Hevi bilong wanpela de em inap long dispela de tasol.”​—⁠Matyu 6:⁠34.

“Yumi litimapim nem bilong God na Papa bilong Bikpela bilong yumi Jisas Krais. Em Papa bilong marimari na God bilong mekim isi bel bilong ol man long olgeta kain taim. Long olgeta pen na hevi i kamap long yumi, em i save mekim isi bel bilong yumi.”​—⁠2 Korin 1:​3, 4.

“Yupela i no ken tingting planti long wanpela samting, nogat. Long olgeta samting, kamapim ol askim bilong yupela long God, mekim long rot bilong ol beten, na long ol prea we yu beten strong, na long ol beten bilong tok tenkyu long God. Na dispela bel isi bilong God i winim tru tingting bilong man, em bai lukautim bel bilong yupela na tingting bilong yupela long rot bilong Krais Jisas.”​—⁠Filipai 4:​6, 7.

“God i save wari long yupela, olsem na yupela i mas putim olgeta hevi bilong yupela long han bilong em.”​—⁠1 Pita 5:⁠7.

[Blok/Piksa long pes 14]

Wanpela Gutpela Samting

Hospital Lieson Komiti bilong ol Witnes Bilong Jehova i laik helpim ol sikman na haus sik long wok gut wantaim. Bilong mekim olsem, ol i helpim ol Witnes husat i gat sik long painim ol gutpela dokta husat i rispektim laik bilong ol long bihainim tok bilong Baibel long “sakim blut.”​—⁠Aposel 15:⁠20.

[Piksa long pes 13]

Néia, Sthefany, na Jaílton

[Piksa long pes 13]

Luiz, Aline, na Fabiana

[Piksa long pes 13]

Aline na Rosimeri