Skip to content

Skip to table of contents

BA PHYLLIS LIANG | MAKANI AAKULUULA

Jehova Wakakulongezya Kulyaaba Kwangu

Jehova Wakakulongezya Kulyaaba Kwangu

“Inzya ndilayanda.” Oobu mbwaakaingula Rebeka mu Bbaibbele ciindi naakeelede kupanga cakusala cakali kuyoocinca buumi bwakwe kutegwa kuyanda kwa Jehova kuzuzikizyigwe. (Matalikilo 24:50, 58) Nokuba kuti tandiliboni kuba muntu uusumpukide kwiinda bamwi, ndakasola kutondezya muuya ooyu wakulyaaba mumulimo wa Jehova. Ndali kujana buyumu-yumu, pele ndalibonena Jehova mbwaulongezya muuya wakulyaaba, zimwi ziindi munzila iitayeeyelwi.

Mwaalumi Uucembeede Wakatuletela Mbono

 Nokwakainda myaka misyoonto buyo kuzwa ciindi mukwasyi wesu nowakalongela mudolopo lya Roodepoort, ku South Africa, bataata bakazikufwa. Mu 1947, kandili amyaka iili 16, ndakali kubeleka kukkampani yamafooni aamfwulumende kutegwa kandigwasyilizya mukwasyi wesu. Bumwi buzuba nondakali aŋanda, mudaala umwi waakaboola kwesu akutulomba kuti tulilembye kunootambula Ngazi Yamulindizi. Twakalilembya, kutegwa tumukkomanisye.

 Nokuba boobo tiilyakalampa, twakaba aaluyandisisyo lwakwiiya kasimpe kamu Bbaibbele. Bamaama ibakakomenena mucikombelo ca Dutch Reformed, bakabona kwiindana kwakaliko akati kancoliyiisya Bbaibbele anzyobakali kuyiisyigwa kucikombelo cabo. Aboobo twakazumina kwiiya Bbaibbele alimwi kalitanalampa twakatalika kujanika kumiswaangano yambungano. Ndakaba wakusaanguna kubbapatizyigwa mumukwasyi wesu mu 1949. Ndakazumanana kubeleka kwamyaka misyoonto, pele ndakali kuyanda kuti ndicite zinji mumulimo wa Jehova.

Kulyaaba Kuyoobelekela Kubusena Bubulide

FomaA/stock.adobe.com

Zimbuwa

 Mu 1954, ndakatalika bupainiya bwaciindi coonse, kumane ndakabuzya bakuofesi yamutabi wa South Africa kuti naa kuli busena nkondakali kukonzya kugwasya. Bakandikulwaizya kuyoobelekela mudolopo lya Pretoria alimwi bakapanga bubambe bwakuti mucizyi uumbi mupainiya andisangane. Abusena mpotwakali kukkala akalaabotu, alimwi ndiciyeeya mbozyakali kunona zimbuwa nzyotwakali kulya, zyalo izyakali kusambalwa munsi-munsi.

 Mucizyi ngotwakali kubeleka limwi naakakwatwa, mubelesi waamutabi, Mukwesu George Phillips, wakandibuzya naa inga ndayanda kuba mupainiya waalubazu. Aboobo ndakauzumina mulimo ooyu.

 Ndakatalika kubeleka mulimo wabupainiya bwaalubazu mu 1955, mudolopo lya Harrismith. Mebo amubelesima mupya twakapengana kuyandaula busena buli kabotu bwakukkala. Mucikozyanyo, basicikombelo bamwi nobakatuzyiba bakatalika kuyunga bamukamwiniŋanda kuti batutande.

 Mukuya kwaciindi, ndakatumwa kuyoobelekela ku Parkhurst, mu Johannesburg. Ookuya kwakandisangana bacizyi bobilo bamisyinali. Kumane, umwi wakazyookwatwa mpoonya umbi wakatumwa kubusena bumbi. Mucizyi umwi wazina lya Eileen Porter wakanditola kuti ndikakkalile kwabo, nokuba kuti tiibakajisi ŋanda mpati. Aboobo ndakali koona akasena kasyoonto kalo kakazandudwe buyo akketani. Ba Eileen bakali aluzyalo alimwi bakali kukulwaizya, cakuti ndakalaangulukide kapati. Nokuba kuti bakajisi bubi kulanganya mukwasyi wabo, ibusungu mbobakajisi kujatikizya kasimpe bwakali kundikkomanisya.

 Tiilyakalampa ndakatumwa kuyoobelekela ku Aliwal North, idolopo lili mucooko ca Eastern Cape, kuyoosangana mucizyi Merlene (Merle) Laurens. Aciindi eeci katuli amyaka yakuma 20, twakakulwaizyigwa acikozyanyo camucizyi uucembeede wazina lya Dorothy, walo ngotwakali kwiita kuti baanti Dot. Buzuba bumwi nobakacili bana, kabali mubukambausi bakalumwa babwa, pele eeci tiicakacesya busungu bwabo.

 Mu 1956, ba Merle bakaunka ku Cikolo ca Gileadi kkilasi yanamba 28. Ndakanyomenena! Nokuba boobo, baanti Dot bakali kundilanganya kabotu, alimwi nokuba kuti twakaliindene ciimo twakaba balongwe beni-beni.

 Eelo kaka ndakakkomana kapati ciindi andime nondakatambwa kuyoonjila Cikolo ca Gileadi mbuli mucizyi Merle! Kanditanaunka, ndakabeleka kwamyezi iitandila ku 8 mudolopo lya Nigel, antoomwe amucizyi Kathy Cooke, sikumanizya Cikolo ca Gileadi. Mucizyi ooyu wakapa kuti ndibe aluyandisisyo kujatikizya cikolo eeci, mpoonya mu January 1958, ndakaunka ku New York.

Kuzumina Kuyiisyigwa

 Ku Gileadi, ndakali kukkala amucizyi Tia Aluni, waku Samoa, alimwi amucizyi Ivy Kawhe waku Maori. Kandicili ku South Africa, mfwulumende iyakalikulela yakali kubaandanya bamakuwa abantu basiya, aboobo cakandibeda ceenzu ikukkala antoomwe abacizyi aaba. Ndakatalika kubayanda kapati, alimwi ndakakkomana kuba mukkilasi eeyi mwakali bantu ibazwa mumasi aaindene-indene.

 Umwi wabamayi ba Cikolo ca Gileadi wakali mukwesu Maxwell Friend. Zimwi ziindi wakali kutuyiisya munzila yamalengwa. Mukkilasi yabo kwakali malaiti otatwe, yomwe yakalembedwe kuti “Pitch,” imwi “Pace,” mpoonya aimwi kuti “Power.” Sicikolo anoopa makani naa kucita citondezyo, ikuti naa kuli mpaalezya mukuyiisya kwakwe, mukwesu Friend wakali kuyasya laiti yomwe. Akaambo kakuti ndili muntu uulaansoni, kanji-kanji bakali kwiiyasya laiti ndanoocita zibeela zyangu, calo cakali kundipa kulila zimwi ziindi! Nokuba boobo, ndakali kumuyanda mukwesu Friend. Zimwi ziindi ndanoosalazya aciindi cakulyookezya, bakali kundiletela nkapu yakkofi.

 Myezi mboyakali kuyaabuya ndakalitalika kuyeeya kujatikizya nkondakali kuyootumwa. Mucizyi Merle iwakali mubelesima kaindi iwakamanide kale cikolo ca Gileadi wakatumwa kuyoobelekela ku Peru. Wakapa muzeezo wakuti ndilombe mukwesu Nathan Knorr, iwakali kusololela mulimo aaciindi eeco, ikuti naa inga ndamunjilila busena mubelesinyina iwakali aafwaafwi kukwatwa. Mukwesu Knorr wakali kuswaya-swaya makkilasi aa Gileadi kwainda nsondo zisyoonto, aboobo cakali cuuba-uba kubandika anguwe. Nondakamana cikolo, ndakatumwa kuyoobelekela ku Peru!

Kuyoobelekela Munyika ya Malundu

Kandili aba Merle (kululyo) ku Peru, 1959

 Ndakakkomana kaka kuswaangana alimwi aba Merle ku Lima mucisi ca Peru! Kalitanalampa, ndakaba a ziiyo zya Bbaibbele ziyaambele nokuba kuti ndakacili kwiiya mwaambo waci Spanish. Mukuya kwaciindi, mebo aba Merle twakatumwa kuyoobelekela ku Ayacucho, busena buli mumalundu. Kwaamba masimpe cakali ciyumu kubelekela kubusena oobu. Ndakaliyiide ci Spanish aasyoonto, pele bunji bwabantu bakooku bakali kwaambaula ci Quechua, alimwi cakatutola ciindi kubuzyibila busena oobu bwamumalundu akaambo kakuti muya mubotu wakuyoya musyoonto.

Mubukambausi ku Peru, 1964

 Nondakali ku Ayacucho ndakali kulimvwa mbuli kuti tiindakali kuubeleka kabotu mulimo, alimwi ndakali kweezeezya naa bantu banji bakali kuyookatambula kasimpe. Nokuba boobo, mazubaano kuli basikumwaya bainda ku 700 mudolopo eeli alimwi kuli aofesi yabasanduluzi yamwaambo waci Quechua (Ayacucho).

 Mukuya kwaciindi, mucizyi Merle wakakwatwa kumulangizi wabbazu wazina lya Ramón Castillo, mpoonya mu 1964, mukwesu Ramón wakanjila cikolo ca Gileadi citola myezi iili 10. Mukkilasi yabo mwakali mukubusi wazina lya Fu-lone Liang wakali sicikoloma wa Gileadi musyule, aciindi eeco iwakali kubelekela ku Hong Kong pele wakazikwiitwa alimwi ku Gileadi kutegwa ayungizya lwiiyo lujatikizya mikuli yaamutabi. a Mukwesu ooyu wakabuzya ba Ramón kujatikizya mbondakali kupona ku Peru, kuzwa waawo mebo anguwe twakatalika kulembelana magwalo.

 Kumatalikilo nkweena, ba Fu-lone bakaamba kuti kulembelana magwalo nkotwakali kucita cakali cisyabo. Ba Harold King ibakali bamisyinalima ku Hong Kong, bakali kuunka-unka post office, aboobo bakazumina kunootuma magwalo aaba Fu-lone. Atala amvulupu yamagwalo ngobakali kunditumina ba Fu-lone, Ba Harold bakali dulowa tufwanikiso akulemba twaambo mubufwaafwi, kumane amajwi mbuli aakuti, “ndilabaambila kuti kabanoomulembela-lembela!”

Kandili abalumi bangu ba Fu-lone

 Nokwakainda myezi iibalilwa ku 18 katulembelana, mebo aba Fu-lone twakayeeya kuti tukwatane. Aboobo ndakazwa ku Peru kwalo nkondakabeleka myaka iibalilwa ku 7.

Kupona Buumi Bupya ku Hong Kong

 Twakakwatana aba Fu-lone, mu November 17, 1965. Ndakabukkomanina buumi bupya ku Hong Kong, ikukkala amutabi abalumi bangu kubikkilizya abanabukwetene bamwi. Balumi bangu banoobeleka mulimo wabo wabusanduluzi amutabi, mebo ndakali kuunka mubukambausi. Mwaambo waci Cantonese wakali muyumu kwiiya, pele balumi bangu abacizyi bamwi bamisyinali bakandigwasyilizya cakukkazika moyo. Kunze lyaboobo, kwiiya Bbaibbele abana basyoonto akwalo kwakandigwasya kwiiya mwaambo calo cakapa kuti nditanoolibiliki maningi.

Bamukwasyi wa Beteli bali 6 ku Hong Kong cakuma 1960. Mebo abalumi bangu tuli akati

 Nokwakainda myaka iili mbwiibede, mebo abalumi bangu twakalongela kuŋanda yabamisyinali kubusena butegwa Kwun Tong mu Hong Kong, kwalo balumi bangu nkobakali kuyiisya mwaambo waci Cantonese kubamisyinali bapya. b Eelo kaka bwakali kundibotela kapati bukambausi kubusena oobu cakuti mazuba aamwi tiindakali kuyanda kujoka kuŋanda!

 Mu 1968, ndakakkomana kutambula bbuku lipya lyakuti The Truth That Leads to Eternal Life. Bbuku eeli lyakali lyuuba-uba kubelesya ikwiinda lyakali kubelesyegwa musyule lyakuti “Let God Be True,” ikwaambisya kuli basikwiiya batakabuzyi kabotu Bunakristo alimwi a Bbaibbele.

 Nokuba boobo, ndakalyeena kuyeeya kuti akaambo buyo kakuti basikwiiya bakali kwiingula kabotu mubbuku eeli, nkokuti bakatambula kasimpe. Mucikozyanyo, sikwiiya wangu umwi wakamanizya kwiiya bbuku lyoonse lya Truth pele kunyina naakatalika kusyoma muli Leza! Aboobo ndakatalika kuba amibandi ambabo ciindi aciindi kutegwa ndizyibe mbobakali kulimvwa kujatikizya nzyobakali kwiiya.

 Nokwakainda myaka misyoonto katuli ku Kwun Tong, twakapiluka alimwi kumutabi, mpoonya balumi bangu bakaba bamu Kkomiti Yamutabi wa Hong Kong. Kwamyaka minji, ndakali kubelekela abusena mpobatambwida beenzu alimwi amulimo wakusalazya amutabi. Zimwi ziindi ndakali kusyaala ibalumi bangu nobakali kuunka kuyoobeleka milimo yamaseseke yamumbunga, pele cakali coolwe kubagwasyilizya ciindi nobakali kulanganya mikuli yabo.

Mukwesu Fu-lone umwaya bbuku lyabili lya Businsimi bwa Isaya mumwaambo muuba-uba wa Chinese

Kucinca Kwacibukilambuta

 Mu 2008, buumi bwangu bwakacinca mukulaba kwaliso. Balumi bangu nobakali mulweendo bakaakufwa, kakusyeede buyo asyoonto kuti tucite Ciibalusyo ca lufwu lwa Jesu. Lyakandileka. Bakwesu abacizyi cakufwambaana bakaboola kuzyoondigwasya, kumane lyamakani aa Cibalusyo, kutegwa nditalili ndakalipanga kubabbize kwiinda kugwasya muntu uulaaluyandisisyo kujana magwalo aakali kubalwa. Ndakayumizyigwa alugwalo lumwi luli akati kamagwalo ngobakali kuyandisisya kapati balumi bangu, ilwaamba kuti: “Mebo nde Jehova Leza wako, ndilikujatide kujanza lyako lyalulyo . . . ‘Mebo ndilakugwasya.’”​—Isaya 41:13.

 Nokwakainda myaka iili 7 kuzwa ciindi nobakwafwa balumi bangu, bakwesu baku Hong Kong bakayeeya kuti ndilongele kumutabi mupati, kwalo nkobakali kukonzya kundilanganya kabotu akaambo kakuciswa-ciswa. Aboobo mu 2015, ndakalongela kumutabi waku South Africa, uuli munsi-munsi akookuya nkondakatambwida kasimpe ciindi cakusaanguna mu 1947.

 Mumyaka eeyi njondamubelekela Jehova ndalikkome kapati, alimwi ndilimvwa kuti wakulongezya kulyaaba kwangu. Ndicibandika abantu mbondakali kwiiya limwi Bbaibbele kaindi balo bacimubelekela Jehova cakusyomeka, alimwi ndalibonena mbwalongezya noluceya lubazu ndotutola mumulimo wakukambauka. Mucikozyanyo, mu 1958 ku Peru kwakali basikumwaya babalilwa 760 mpoonya kuzyikusika mu 2021 bakali kubalilwa ku 133,000, Kumane ku Hong Kong mu 1965 kwakali basikumwaya babalilwa ku 230 mpoonya mu 2021 bakasika ku 5,565.

 Lino akaambo kakucembaala, tandiciciti zintu mbuli mbondakali kucita kaindi. Pele ndicuujisi muuya wakulyaaba, alimwi ndiliyandide kuyoozumana kuutondezya munyika mpya ya Jehova, ciindi nokunooli mulimo munji wakucita alimwi nondiyakwaamba kuti: “Inzya ndilayanda.”

a Kutegwa muzyibe mukwesu Fu-lone Liang mbwakaiya kasimpe, amubone Bbuku Lyaamwaka lya Bakamboni ba Jehova lya Cikuwa lyamu 1974, apeeji 51.

b Kutegwa mubale cakuluula cimwi icili akati kazyakuluula zyamukwesu Fu-lone naakali ku Kwun Tong, amubone Bbuku Lyaamwaka lya Bakamboni ba Jehova lya Cikuwa lyamu 1974, apeeji 63.