Skip to content

Skip to table of contents

BA MILES NORTHOVER | MAKANI AAKULUULA

Jehova Wailongezya Milimo Yamaanza Aangu

Jehova Wailongezya Milimo Yamaanza Aangu

 Bazyali bangu lyoonse bakali kwiigwasyilizya mbunga ya Jehova. Mucikozyanyo, ciindi bakwesu bakumutabi waku London nobakali kuyanda mukupa wamukwasyi wa Beteli, bataata bakasanga moombe iwakazyalwa kuŋombe yomwe yamukupa njotwakajisi. Lyoonse twakali kwaamba akuseka kujatikizya moombe ooyu kuti “mumukwasyi” wesu ngowakali wakusaanguna kuunka ku Beteli. Cikozyanyo cibotu cabazyali bangu cakandikulwaizya kuyanda kubelekela Jehova buumi bwangu boonse, ‘akutalekela maanza aangu kulyookezya.’ (Mukambausi 11:6) Mane buya, Jehova wakandijalwida zyoolwe zyakumubelekela mumulimo wakwe munzila njotakali kuyeeyela. Alimwi wakakulongezya kusoleka kwangu. Lino amuleke ndimulwiide mbocakabede.

 Ndakakomena abapati bangu, wakusaanguna musimbi mpoonya wabili musankwa kubusena bwakumunzi buli munsi-munsi aadolopo lya Bicester mu United Kingdom. Okuya, bazyali bangu bakali kulentiŋa ŋanda yakali afaamu imwi. Nondakakkwanya myaka iili 19, andime ndakatalika mulimo wabupainiya mbuli banabokwesu. Mukuya kwaciindi, ndakatumwa kuyoobeleka mulimo wabupainiya bwaalubazu ku Scotland. Mpoonya, mu 1970, kandili amyaka iili 23, ndakatambwa kuyoobelekela ku Beteli mu London. Ooku, ndakaiya mwaambo wakutambaika. Mwaambo ooyu wakacinca buumi bwangu, akupa kuti ndailelekwe akukkutila mubuumi.

Kwiiya Mwaambo Wakutambaika

 Ku Beteli, ndakatumwa ku Mbungano ya Mill Hill ya Bakamboni ba Jehova, kwalo nkondakajana Bakamboni banji basyaataambi. Tiindakali kuyanda kuti kwiindana kwamyaambo kupe kuti tutabi balongwe. Aboobo ndakasala kuti kandikkala antoomwe abakwesu alimwi abacizyi basyaataambi kumiswaangano.

 Aciindi eeciya, kwakanyina mbungano zibelesya mwaambo wakutambaika mu Britain. Basyaataambi bakali kuswaanganina mumbungano yakali kubelesya mwaambo wa Cikuwa, kwalo bakwesu alimwi abacizyi bamvwa nkobakali kubasandwida pulogilamu ibbala abbala kuzwa mu Cikuwa kutola mumwaambo wakutambaika. Nokuba boobo, bakwesu alimwi abacizyi basyaataambi cakukkazyika moyo bakandiyiisya kutambaika, ndakabona kuti mumwaambo wabo mabala kuli mbwaakkalana buya. Kuli mbabo, Cikuwa wakali mwaambo wakunze aacisi! Nondakazyiba oobo, ndakatalika kubayanda alimwi akubalemeka kapati bakwesu abacizyi basyaataambi akaambo kakusyomeka kwabo kujanika kumiswaangano ya Bunakristo. Aboobo andime ndakabeleka canguzu kwiiya mwaambo wakutambaika.

 Mu Britain, mwaambo uubelesyegwa kapati wabasyaataambi wiitwa kuti British Sign Language, naa BSL. Mukuya kwaciindi, basikusandulula lyamiswaangano yesu bakawiiya mwaambo ooyu waatala muciindi cakubelesya mwaambo wiitwa kuti Sign Supported English. Akaambo kaceeci, basyaataambi bakatalika kugwasyigwa kapati lyamiswaangano. Kuyungizya waawo, bakakamantana kapati abakwesu alimwi abacizyi baambaula akumvwa. Ciindi nondiyeeya kujatikizya cacitika mumyaka iinda ku 50, ndabona Jehova mbwaawulongezya mwaambo wakutambaika. Amuleke ndimwaambile zintu zimwi zikkomanisya izyacitika zyalo Jehova zyaandizumizya kuti nditole lubazu.

Cilawo Camwaambo Wakutambaika Cakomena

 Mu 1973, nokwakainda mwaka omwe kuzwa ciindi nondakasalwa kuba mwaalu, mukwesu syaataambi wazina lya Michael Eagers wakapa muzeezo wakuti katuba amiswaangano muci BSL. Kwiinda mukuzumizyigwa abakumutabi, mebo alimwi amukwesu uumwi twakapanga bubambe bwakuti, amwezi katuba amiswaangano yamumwaambo wakutambaika yalo iyakali kunoocitilwa ku Deptford, kumusanza lwaajwe kwa London.

 Izyakazwa mpawo zyakali kukkomanisya! Bakamboni basyaataambi baku London abamwi bakulubazu lumwi lwa kumusanza lwaajwe kwa England bakajanika kumuswaangano wakusaanguna iwakacitwa muci BSL. Lino bakwesu abacizyi basyaataambi alimwi abasikubotelelwa bakali kukonzya kwiiya kujatikizya Jehova a Bbaibbele kutegwa bayumye lusyomo lwabo mumwaambo wabo. Noyakamana pulogilamu, twakaambilana umwi aumwi zyakuluula alimwi kwakali azintu zimwi zibotu zyakulya akunywa. Kunze lyaboobo, ndakalijisi coolwe cakukulwaizya bakwesu alimwi abacizyi basyaataambi.

 Mukuya kwaciindi, miswaangano yamu mwaambo wakutambaika yakali kucitwa amumadolopo aamu Birmingham alimwi amu Sheffield. Bakwesu alimwi abacizyi banji bamvwa ibakali kuyanda kwiiya mwaambo wakutambaika waku Britain abalo bakali kujanika kumiswaangano. Bunji bwabaabo bakalyaabide, mukuya kwaciindi bakagwasyilizya kutalisya mulimo wakukambauka mumwaambo wakutambaika mumasena aamwi aamu England.

Ndakajana Mukaintu Uuli Kabotu

Buzuba bwamucado wesu

 Mu 1974, ndakazyibana amucizyi mubotu wazina lya Stella Barker, walo wakali kubeleka kali mupainiya waalubazu ambungano yakali munsi-munsi a Beteli. Twakatalika kuyandana mpoonya twakakwatana mu 1976, kuzwa woowo, mebo aba Stella twakabeleka antoomwe katuli bapainiya baalubazu. Mbungano yesu yakali ku Hackney mu North London. Ookuya, ba Stella bakandisangana kugwasyilizya cilawo camwaambo wakutambaika. Nondilanga musyule, ndilizyi kuti kubeleka mulimo wabupainiya antoomwe yakali nzila mbotu yakutalika cikwati cesu.

 Kalitanalampa, mebo aba Stella twakatambwa ku Beteli katuli babelesi beenda buya. Eelo kaka twakajisi bubi kapati! Kuyungizya waawo, ndakali kugwasyilizya mumulimo wamubbazu, kusololela Zikolo Zyamulimo wa Bwami zyabaalu, alimwi mukuya kwaciindi ndakali kugwasyilizya kujana basikusandulula mwaambo wakutambaika amiswaangao yacooko ya Cikuwa. Zimwi ziindi twakali kujata bubi cakuti twakali kulimvwa kukatala, pele twakali kuukkomanina mulimo.​—Matayo 11:28-30.

 Mu 1979 alimwi amu 1982, twakaba abana basankwa, Simon a Mark. Twakakkomana kapati akaambo kaceeci, pele wakali mukuli uumbi mupati. Ino twakacikonzya buti? Mebo aba Stella twakasala kuti kufwumbwa nkondatumwa kuyoobeleka mulimo wakumuuya, katweenda antoomwe akujana ciindi cakulikkomanisya mbuli mukwasyi. Twakali kuyanda kuti bana besu kababona kuti kubelekela Jehova kulatukkomanisya! Ino eeci cakabakulwaizya buti? Nobakali kuyaabukomena bana besu, bakaiya mwaambo wakutambaika alimwi bakaba bapainiya baciindi coonse. Mpoonya, nokwakainda myaka iili 40 kuzwa ciindi moombe wabazyali bangu nowakatalika “mulimo waa Beteli,” Simon alimwi a Mark bakatambwa ku Beteli. Eelo kaka twakakkomana kapati!

Kandili abakaintu bangu ba Stella alimwi abana besu, mu 1995

Kusolekesya Kugwasya Basyaataambi

 Kuzoosika mu 1990, kwakanyina baalu basyaataambi mu Britain, pesi bakutausi bakaliko. Akaambo kaceeci, bakwesu baalu ibakali kumvwa balo ibatakali kukonzya kutambaika bakeelede kubona akati kabakutausi aaba ibakali ‘kukonzya kuyiisya kabotu’ kuti basalwe kuba balangizi. (1 Timoteyo 3:2) Mukutausi umwi syaataambi, wazina lya Bernard Austin, wakali mumbungano iibelesya Cikuwa. Wakali mukwesu uulemekwa kapati walo iwakali kuzibikkila maano mbelele zya Jehova. Eelo kaka ndakakkomana kapati nondakazyiba kuti ba Bernard bakasalwa kuba baalu! Alimwi buya, ngomukwesu syaataambi wakusaanguna kuba mwaalu mu Britain.

 Mu 1996, kwacitika cintu cimwi cikkomanisya. Bakumutabi bazumizya kuti kupangwe mbungano yamwaambo wakutambaika yakusaanguna ku Britain. Mbungano eeyi yakali ku Ealing, mu West London. Mwaambo ooyu wakali kuyaabukkomena.

Kugwasyigwa Kumiswaangano Yoonse ya Bunakristo

 Cakuma 1980 alimwi a 1990, ndakalikugwasyilizya mu Depatimenti ya Mulimo kandibelekela kuŋanda, kwiingula mibuzyo kujatikizya cilawo camwaambo wakutambaika. Zimwi ziindi bakwesu bakali kulembela bakumutabi kubuzya mbobakali kukonzya kugwasya basyaataambi kumvwa makani aakali kupegwa kumiswaangano yambungano, yabbazu alimwi ayacooko yamu Cikuwa. Aciindi eeciya, kwakanyina bubambe bwakusandulula mumwaambo wakutambaika lyamiswaangano yambungano alimwi ayabbazu. Aboobo cakwiinduluka-induluka ndakali kuyandika kubakulwaizya bakwesu bamvwa alimwi abasyaataambi kukkazika moyo, akulindila Jehova kuti abweze ntaamu aciindi ceelede.

 Kukkazika moyo kwesu kwakalongezyegwa! Tiilyakalampa, bakumutabi bakabikka bubambe bwakuti mwaambo wakutambaika kausandululwa lyamiswaangano yambungano alimwi ayabbazu yamu Cikuwa. Alimwi bubotu bwakaba mbwakuti basyaataambi bakabikkwa kuti kabakkalila kumbele kwalo nkobakali kukonzya kubona mwaambi alimwi asikusandulula. Bakwesu alimwi abacizyi basyaataambi lino bakali kukonzya kumvwa kuti Jehova ulabayanda kapati, akuti bakali cibeela ciyandaka mumukwasyi wakumuuya.

 Mu April 1, 1995, muswaangano waaluubazu wakusaanguna mumwaambo wakutambaika wakacitwa ku Assembly Hall mu Dudley ku West Midlands. Ndakamugwasyilizya mukwesu David Merry, iwakali mulangizi wabbazu, kulanganya muswaangano. Basyaataambi bamwi bakali kweenda misinzo milamfwu, mbuli kuzwa ku Scotland nkoili kunyika alimwi aku Cornwall kumusanza lwaambo kutegwa bazoojanike kupulogimu. Ndiciyeeya mbotwakakkomene kubona bantu bainda ku 1,000 kumuswaangano ooyu iwakali kuyandika kapati.

Katuli amukwesu David Merry amuswaangano wesu wabbazu wakusaanguna mumwaambo waci BSL, mu 1995

 Mu 2001, bakumutabi bakaambila mukwesu Merry andime kulibambila muswaangano wacooko mumwaambo mwakutambaika muci BSL mwaka iwakali kutobela. Ooyu wakali mulimo mupati! Pele Jehova wakakulongezya kusolekesya kwabasikulisungula. Muswaangano ooyu wakazwidilila alimwi taukalubwi! Kuzwa waawo, ndakaba acoolwe cakulanganya miswaangano yabbazu alimwi ayacooko mumwaambo wakutambaika kwamyaka iili mbwiibede kusikila Jehova naakapa bakwesu bacili bana-bana beelela kucita mulimo ooyu.

Mavidiyo Aabasyaataambi

 Mu 1998, twakakkomana kapati ciindi mbunga ya Jehova noyakamwaya broshuwa yakusaanguna mumwaambo wakutambaika waci BSL, yakuti Ncinzi Leza Ncayanda Kulindiswe? mu Vidiyo kkaseeti. Bakwesu alimwi abacizyi bakali kwiibelesya broshuwa eeyi kusololela ziiyo zya Bbaibbele zinji.

 Amuswaangano wacooko wamu 2002, nyimbo zya Bwami zyakasandululwa ciindi cakusaanguna muci BSL. Bakwesu alimwi abacizyi basyaataambi lino bakali kukonzya “kwiimba” majwi mabotu antoomwe abaimbi mane buya eeci cakabagwasya kulumvwa lukkomano luboola kwiinda mukwiimba. Ndiciyeeya kabotu-kabotu ciindi nondakabona syaataambi uumwi mwaalu noyakamweenda misozi akaambo kalukkomano naakali “kutobelezya kwiimba” ciindi cakusaanguna!

 Amuswaangano wacooko wamu 2002 kwacitika cintu acimbi citakalubwi. Mbungano ya Mwaambo Wakutambaika ya London yakaambilwa kuti ipange vidiyo yacisobano. Pele tiitwakazyi mbotwakeelede kwiipanga. Tiitwakajisi luzyibo naaceya! Aalo aciindi eeci, Jehova wakatugwasya munzila iigambya. Wakatugwasya kujana bakwesu ibakacizyi kupanga alimwi kubamba-bamba mavidiyo. Eelo kaka vidiyo eeyi yakazwa kabotu! Kumbele twakalumba kapati kwiiya zinji apulojekiti iilya, akati kwamwaka wa 2003 alimwi awa 2008, ndakajisi coolwe caalubazu ku Beteli cakulanganya mbwaakali kupangwa mavidiyo aamumwaambo wakutambaika aamiswaangano yacooko yakumbele.

 Mebo aba Stella twakali kukukkomanina kubelekela aa Beteli antoomwe abana besu. Nokuba boobo, twakali kubeleka canguzu! Nokwakainda mvwiki zili mbozibede zyakwiiya alimwi akupanga vidiyo, basicisobano alimwi atiimu yabasikupanga bakakatala mumizeezo alimwi akumubili. Pele bakalikkomene kapati akaambo kakusolekesya! Twakakkomana kapati notwakabona zibalo zyamu Bbaibbele mbuli kuti zicitika buya kubakwesu alimwi abacizyi basyaataambi, bunji bwabo yakabeenda misozi yalukkomano.

 Jehova wakazumanana kutupa zipego zyakumuuya. Mu 2015, twakatambula magazini yakwiiya ya Ngazi Yamulindizi mumwaambo wakutambaika muci BSL yaavidiyo. Mpoonya mu 2019, bbuku lyamu Bbaibbele lya Matayo yakamwaigwa munzila njoona. Lino tulijisi Bbaibbele lya Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki lyoonse mbolibede, alimwi bakwesu abacizyi bali mukubeleka canguzu kusandulula Magwalo aa Chihebrayo. Eelo kaka bakwesu abacizyi basyaataambi balamulumba kapati Jehova!

 Mbotuli bantu ba Jehova, tuzulilwa kumukwasyi wabakwesu abacizyi ibaiya luyando lwa Taateesu wakujulu walo uutasalauli. (Milimo 10:34, 35) Mebo amukwasyi wangu tucigambwa kujatikizya ciindi, nguzu alimwi amali mbunga yesu njoibelesya kugwasya bantu baindene-indene kubikkilizya basyaataambi aboofu. a

 Kusolekesya ooku tiikwali kwabuyo pe, nkaambo lino kuli mbungano zinji mumwaambo wakutambaika muci BSL ku Britain. Ndajana lukkomano alimwi akukkutila kapati kubona cilawo camwaambo wakutambaika kacikomena kuzwa ‘kuzintu zisyoonto.’ (Zekariya 4:10) Masimpe, bulemu boonse buunka kuli Jehova. Nguusololela mbunga yakwe. Upa babalesi bakwe nzyobayandika kutegwa bacikonzye kukambaukila bantu bamisyobo yoonse. Kuyungizya waawo, upa kuti mbuto ya Bwami ikomene mumyoyo yabaabo beelela.

Kandili abakaintu bangu ba Stella, mu 2023