Kupa Bambi Mikuli Ino Nkaambo nzi Ncociyandika Alimwi ino Mbuti Eeci Mbocikonzya Kucitwa?

KUPA bambi mikuli kwakatalika kaitana kulengwa nyika. Jehova wakalenga Mwanaakwe simuzyalwaalikke, mpoonya kwiinda mukubelesya Mwanaakwe kali “mufuzi,” wakalenga bubumbo boonse. (Tus. 8:22, 23, 30, BT; Joh. 1:3) Ciindi Leza naakalenga banabukwetene bakusaanguna, wakabaambila kuti “[ba]zuzye nyika akwiibombya.” (Matl. 1:28) Mulengi wakapa bantu mulimo wakukomezya muunda wa Eden kutegwa nyika yoonse ibe Paradaiso. Masimpe, kuzwa kumatalikilo, Jehova alimwi ababelesi bakwe balapa mikuli kubantu bambi.

Ino ncinzi cijatikizyidwe mukupa bambi mikuli? Ino nkaambo nzi baalu Banakristo ncobeelede kupa bambi mikuli yambungano imwi kubakwesu, alimwi ino mbuti mbobakonzya kucicita eeci?

Ino Kupa Bambi Mikuli Cipandulula nzi?

Kupa bambi mikuli cipandulula kulomba muntu umwi kuti abeleke mulimo ngotweelede kucita; kusala muntu kuti abe mwiiminizi wesu; kumupa nguzu zyakulanganya mulimo ngwaapegwa. Aboobo, kupa mikuli kuyandika kubikkilizya bambi kutegwa bazuzikizye milimo iiyandika. Eeci cipa kwaabana milimo.

Aabo bapedwe mulimo mumbungano ya Bunakristo beelede kuuzuzikizya, kwaamba mbuuyaambele alimwi akubuzya kuliyooyo iwakabapa  mulimo. Nokuba boobo, mukuli woonse uyeeme amukwesu iwakamupa mulimo. Weelede kubona masimpe kuti mulimo uyaambele alimwi akupa malailile kweelena ambokuyandika. Pesi bamwi inga balibuzya kuti, ‘Ino nkaambo nzi ncondeelede kupa muntu uumbi mulimo ikuti kandicikonzya kuubeleka?’

Ino Nkaambo nzi Ncociyandika Kupa Bambi Mikuli?

Amuyeeye buyo Jehova mbwaakacita naakalenga Mwanaakwe simuzyalwaalikke, wakamupa mukuli mukulenga zyintu zyakaceede. Masimpe, “mulinguwe muzyakalengwa zintu zyoonse, zyamujulu azyaansi, zintu zibonwa azitabonwi.” (Kol. 1:16) Mulengi wakali kukonzya kuzicita zyintu zyoonse kali alikke, nokuba boobo wakasala kuti Mwanaakwe awalo atole lubazu mumulimo wakulenga. (Tus. 8:31) Eeci cakagwasya Mwanaakwe kwiiya zyintu zinji kujatikizya bube mbwajisi Leza. Kuboneka kuti Jehova wakabelesya ciindi eeci kumuyiisya milimo Mwanaakwe simuzyalwaalikke.

Ciindi naakali anyika, Jesu Kristo wakaiya Bausyi mukupa bantu mikuli. Basikwiiya bakwe wakali kubayiisya asyoonto-syoonto. Wakatuma baapostolo bakwe ibali 12 alimwi kuzwa waawo wakazootuma bambi ibali 70 kumbele lyakwe kuti basololele mulimo wakukambauka. (Lk. 9:1-6; 10:1-7) Ciindi Jesu naakazoosika mumasena aayo, ntalisyo mbotu yakalibikkidwe kale. Naakainka kujulu, Jesu wakapa mikuli milemu kuli basikwiiya bakwe mbaakayiisya, kubikkilizya amulimo wakukambauka munyika yoonse.—Mt. 24:45-47; Inc. 1:8.

Kupa mikuli alimwi akuyiisya bamwi milimo cakaba cintu cicitwa lyoonse mumbungano ya Bunakristo. Mwaapostolo Paulo wakaambila Timoteo kuti: “Ayo koabika kubantu basyomesi abanga balakonzya kuyoofundisya beenzinyina.” (2 Tim. 2:2) Masimpe, aabo bajisi luzyibo mumulimo umwi beelede kuyiisya baabo ibayooyiisya bamwi.

Kwiinda mukupa bamwi imwi yamikuli njajisi, mwaalu ulakonzya kubapa coolwe cakuyiisya alimwi akweembela butanga. Kwiibaluka kuti kuli zyintu zimwi tobantu nzyotutakonzyi kucita, kupa baalu twaambo tunji twakulomba bakwesu bamwi kuti babagwasye kulanganya mikuli yambungano. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Babombumyoyo mbebajisi busongo.” (Tus. 11:2) Kubomba moyo kubikkilizya kuzyiba nzyomutakonzyi kucita. Ikuti kamusoleka kucita zyintu zyoonse nyolikke, inga mwakatala alimwi akukakilwa kujana ciindi ncomweelede kuba amukwasyi wanu. Aboobo cilayandika kapati kwaabana mikuli. Mucikozyanyo, amuyeeye buyo mukwesu uubeleka kali sicuuno wakabunga kabaalu. Inga walomba baalu bambi kuti balingaule maakkaunti aambungano. Kwiinda mukulanga-langa mapepa aajatikizya mali, baalu aabo balakonzya kubuzyiba bweende bwamali aambungano.

Nokuba kuti ikupa mikuli kupa bamwi coolwe cakuba aluzyibo luyandika alimwi akucizyiba mulimo, kupa coolwe alimwi akuli sikupa mikuli cakuti abone nzyobakonzya kucita aabo ibakapegwa mulimo. Aboobo, kwiinda mukupa milimo yamumbungano yeelede, baalu balakonzya ‘kulangilila mbobacita’ aabo balangilwa kuba bakutausi.—1 Tim. 3:10.

Camamanino, kwiinda mukupa bamwi mikuli, baalu batondezya kuti balabasyoma bakwesu. Paulo wakayiisya Timoteo kwiinda mukubeleka antoomwe anguwe mumulimo wabumisyinali. Balombwana bobile aaba bakaba acilongwe ciyumu. Paulo wakali kwiita Timoteo kuti “mwanaangu mwinimwini wamulusyomo.” (1 Tim. 1:2) Mbubwenya buyo, kwakaba cilongwe ciyumu akati ka Jehova alimwi a Jesu ciindi nobakali kubelekela antoomwe mukulenga zyintu zyoonse. Kwiinda mukupa bamwi mulimo wakubeleka,  baalu balakonzya kuba acilongwe ciyumu abakwesu mbobabeleka limwi.

Ino Nkaambo nzi Bakwesu Bamwi Ncobawayawaya Kupa Bambi Mikuli?

Nokuba kuti balizyi bubotu bwakupa bakwesu mikuli, bamwi baalu cilabayumina kucita boobo, ambweni balawayawaya akaambo kakuyeeya kuti tabanoocijisi nguzu. Inga bayeeya kuti beelede kuti lyoonse kabali mbambabo beendelezya zyintu zyoonse. Pele kamuyeeya kuti katanainka kujulu, Jesu wakazumizya basikwiiya bakwe kubeleka mulimo muyumu kapati kazyi kuti balakonzya kuyoozuzikizya milimo mipati kwiinda njaakabeleka.—Mt. 28:19, 20; Joh. 14:12.

Bamwi baalu balakonzya kuti bakapede mikuli kubakwesu pele bakabona kuti kunyina noyakabelekwa bweelede. Inga bayeeya kuti balo balakonzya kuubeleka kabotu mulimo alimwi cakubindaana ikwiinda bamwi. Nokuba boobo, amulange-lange cikozyanyo ca Paulo. Wakalizyi mbociyandika kupa bamwi mikuli, pele alimwi wakayeeya kuti talili lyoonse aabo mbaakali kuyiisya milimo nobakali kunooizuzikizya kweelana ambwaakali kuyanda. Mulweendo lwakwe lwabumisyinali, Paulo wakayiisya Marko imukubusi ngwaakali kubeleka limwi. Paulo wakatyompwa kapati akaambo kakuti Marko wakapiluka kuŋanda akusiya mulimo ngwaakapedwe. (Inc. 13:13; 15:37, 38) Nokuba boobo, eeci kunyina nocakapa Paulo kuleka kuyiisya bamwi milimo. Kweelana ambokwaambwa kale, wakalomba Timoteo imukubusi Munakristo kuti kababeleka limwi. Timoteo naakalisungula kubeleka milimo miyumu kapati, Paulo wakazwa mu Efeso, wakapa Timoteo nguzu zyakusala balangizi alimwi abakutausi bambungano.—1 Tim. 1:3; 3:1-10, 12, 13; 5:22.

Mbubwenya buyo, baalu bamazuba aano tabeelede kuleka kuyiisya bakwesu milimo akaambo buyo kakuti mukwesu omwe taubeleki kabotu mulimo ngwapedwe. Ncabusongo alimwi cilayandika kubasyoma bakwesu alimwi akubayiisya milimo. Aboobo, ino ntwaambo nzi baalu ntobeelede kuyeeya ciindi nobapa bambi mikuli?

Mbokupegwa Mikuli

Nomupa bambi mikuli, amulange-lange zyeelelo zyabakwesu mbomuyanda kupa mikuli eeyo. Ciindi mu Jerusalemu nokwakayandika kulanganya zyakulya zyakali kwaabilwa abuzuba, baapostolo bakasala ‘baalumi bali musanu mubabili ibazwide muuya abusongo.’ (Inc. 6:3) Ikuti mwalomba muntu uutasyomwi kuti abeleke mulimo umwi, inga wakakilwa kuubeleka. Aboobo, amusaangune kupa milimo misyoonto. Ikuti muntu wabonwa kuti ulasyomeka, inga wacikonzya kubeleka milimo minji.

Nokuba boobo, nzinji zijatikizyidwe. Bantu baliindene bube mbobajisi alimwi anzyobakonzya kucita. Alwalo luzyibo ndobajisi bantu luliindene. Mukwesu uuyandisya kuseka-seka abantu ulakonzya kuubeleka kabotu mulimo wakutambula bantu akubatondezya aakukkala, kakuli mukwesu uucita zyintu cabulondo ulakonzya kubeleka kabotu kali sikugwasyilizya wamulembi wambungano. Mucizyi uujisi luzyibo mukubamba-bamba zyintu ulakonzya kupegwa mulimo wakubamba malubaluba lya Ciibalusyo.

Ciindi nomupa bamwi mikuli, amubaambile cini-cini ncobeelede kucita. Johane Mubbapatizi katanatuma batumwa kwiinka kuli Jesu, wakabapandulwida ncaakali kuyanda kuzyiba alimwi amajwi ngobakeelede kuyoobuzya. (Lk. 7:18-20) Kulubazu lumwi, ciindi Jesu naakalailila basikwiiya bakwe kubwezelela bufwefwelenga  bwacakulya ncaakaabila munzila yamaleele, wakabaambila twaambo toonse. (Joh. 6:12, 13) Twaambo tunji tuyeeme amusyobo wamulimo alimwi azyeelelo zyasikugwasyilizya. Sikupa mukuli alimwi ayooyo uulombwa kubeleka mulimo beelede kuzyiba kabotu-kabotu iceelede kucitwa alimwi abunji bwaziindi sikupa mukuli nayelede kwaambilwa mboweenda mulimo. Boonse bobile beelede kuzyiba twaambo ntwayelede kulizyibila ooyo wapegwa mulimo. Ikuti kuli buzuba bubikkidwe noweelede kumanizyigwa mulimo, inga cagwasya kapati ikuti buzuba oobo bwabandikwa alimwi boonse bobile bazuminana muciindi cakusinikizya muntu kuti amanizye mubuzuba mbwayanda sikupa mulimo.

Ooyo uupedwe mulimo weelede kapegwa mali, zibelesyo alimwi alugwasyo kweelana ambokuyandika. Inga cagwasya ikuti mwabaambila bakwesu kujatikizya bubambe mbomwabikka. Ciindi Jesu naakapa Petro “zijaluzyo zya-Bwami bwakujulu,” wakacita oobo kabalangilila basikwiiya boonse. (Mt. 16:13-19) Mbubwenya buyo, ziindi zimwi inga cagwasya kwiizyibya mbungano kujatikizya uulanganya mukuli umwi.

Alimwi cilayandika kucenjela. Ikuti kamucisola kubeleka mulimo woonse ngomwapa muntu uumbi, ncimwi buyo akumwaambila kuti, “Nsikusyomi pe.” Masimpe, zimwi ziindi inga mulimo tiiwabelekwa kweelana ambomwali kuyeeyela. Nokuba boobo, ikuti mukwesu iwapegwa mukuli wazumizyigwa kuulanganya cakwaanguluka, ulangilwa kuba sicamba alimwi akuuzyiba kabotu mulimo. Pele eeci tacaambi kutabikkila maano kujatikizya mbwaubeleka mulimo mukwesu. Nokuba kuti wakapa Mwanaakwe mikuli imwi mukulenga, Jehova wakacili kutola lubazu mumulimo ooyu. Wakaambila Mufwuzi wakwe kuti: “Atupange muntu mucinkonzya cesu.” (Matl. 1:26) Aboobo, kwiinda mumajwi alimwi amumilimo yanu, amugwasyilizye kumulimo uuli mukucitwa alimwi amumulumbaizye muntu akaambo kamilimo njacita. Kulanga-langa caantoomwe mboweenda mulimo uucitwa kulakonzya kumugwasya ngomwapa mulimo. Ikuti mulimo taubelekwi kabotu, mutawayiwayi kumupa malailile aambi naa lugwasyo. Kamuyeeya kuti mukuli woonse nguwanu nobasikupa mukuli.—Lk. 12:48.

Banji bagwasyigwa akaambo kakupegwa mikuli yambungano abaalu balo bakababikkila maano kapati. Masimpe, mukwiiya Jehova, baalu boonse bayandika kuzyiba mbociyandika alimwi ambobeelede kupa bambi mikuli.

Kabbokesi kali apeeji 29]

KUPA BAMBI MIKULI

• ninzila yakupa bakwesu kuti batole lubazu mumilimo yeelede kucitwa

• kupa kuti kubelekwe milimo minji

• ninzila iitondezya busongo alimwi akubomba moyo

• ninzila yakuyiisya bamwi milimo

• ninzila iitondezya kuti mulabasyoma bakwesu

Kabbokesi kali apeeji 30]

MBOKUPEGWA MIKULI

• Amusale bantu ibeelela kubeleka mulimo ooyo

• Amupandulule zyoonse ziyandika alimwi kamubuzya mboweenda mulimo

• Amwaambe cini-cini ceelede kucitwa

• Amumupe zibelesyo ziyandika

• Kamubikkila maano kumulimo alimwi kamutondezya kuti mulamusyoma muntu ngomwapa mulimo

• Amuzyibe kuti mukuli woonse nguwanu

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Kupa bambi mikuli kubikkilizya kupa muntu mulimo wakubeleka alimwi akubuzya mbuuyaambele mulimo