Muntu uuliyumya ngooyo uufwambaana kuzyibila ciindi nokwacitika cintu citali kabotu. Bube oobu bulaboola akaambo kazintu zimucitikila muntu mubuumi. Mbubwenya mwana mbwatakonzyi kucizyiba kweenda kakunyina kuwa, ncimwi buyo, takonzyi kuzwidilila mubuumi kakunyina kujana mapenzi zimwi ziindi.

Bana bamwi balatyompwa ciindi nobaalilwa kuzwidilila muzintu zimwi, nobajana buyumuyumu naa ciindi bantu bamwi nobabasampaula akaambo kazintu nzyobacita. Bamwi balatyompwa cakuzwa munzila. Nokuba boobo, beelede kutumvwisya twaambo ootu tutobela:

• Talili lyoonse notukonzya kuzwidilila muzintu nzyotucita.—Jakobo 3:2.

• Muntu uuli woonse ulasikilwa mapenzi mubuumi.—Mukambausi 9:11.

• Kululamikwa kulayandika kutegwa twiiye. —Tusimpi 9:9.

Kuliyumya kuyoomugwasya mwanaanu kuzyiba kuti ulakonzya kwaazunda mapenzi aamubuumi.

Ciindi mwanaanu naalilwa kucita kabotu mucintu cimwi.

NJIISYO YAMU BBAIBBELE: “Mululami ulakonzya kuwa ziindi zili ciloba, nokuba boobo ulanyamuka alimwi.”—Tusimpi 24:16.

Amumugwasye mwanaanu kubona mbwakonzya kuzyiba naa penzi ndipati naa pe. Mucikozyanyo, ino inga wacita buti ikuti wafeela musunko kucikolo? Ambweni ulakonzya kutyompwa akwaamba kuti, “Mebo taakwe cintu ncondikonzya kucita kabotu!”

Kutegwa mumuyiisye kuliyumya, amumugwasye mwanaanu kuyeeya nzila iikonzya kumugwasya kuyoocita kabotu ciindi ciboola. Kwiinda mukucita boobu, ulakonzya kusoleka kulimana penzi muciindi cakulipa mulandu.

Nokuba boobo, mweelede kweeleba cilengwa cakumumanizyila penzi mwanaanu. Muciindi caboobo, amumugwasye kulijanina nzila mbwakonzya kulimana penzi. Ambweni mulakonzya kumubuzya kuti, “Ino inga wacita buti kutegwa ucimvwisye ciiyo icili mukuyiisyigwa?”

Ciindi nokwacitika zintu zibyaabi.

NJIISYO YAMU BBAIBBELE: “Tamuzyi mbobunoobede buumi bwanu juunza.”—Jakobo 4:14.

 Mazuba ngunamasandu. Muntu muvwubi sunu ulakonzya kuba mucete juunza; muntu uuli kabotu sunu ulakonzya kuciswa juunza. Bbaibbele lyaamba kuti: “Talili lyoonse basilubilo nobazunda mukusiyana, basinguzu talili lyoonse nobazunda munkondo . . . . nkaambo boonse buyo balasikilwa ziindi zyamapenzi akucitikilwa zintu zitalangilwi.”—Mukambausi 9:11.

Mbomuli muzyali, mulacita kufwumbwa ncomukonzya kutegwa mukwabilile mwanaanu kuntenda. Nokuba boobo, tamukonzyi kumukwabilila mwanaanu kumapenzi woonse aacitika mubuumi.

Pele, ambweni mwanaanu tali mupati cakuti inga wajana penzi lyakumaninwa mulimo naa penzi lyakubula mali. Nokuba boobo, mulakonzya kumugwasya kutegwa aliyumye kumapenzi amwi, mucikozyanyo ciindi cilongwe nocamana naa kufwidwa munamukwasyi. *

Ciindi mwanaanu naambilwa mpayelede kubelekela naapegwa lulayo.

NJIISYO YAMU BBAIBBELE: “Koswiilila lulayo . . . kutegwa ukabe musongo kumbele aamazuba.”—Tusimpi 19:20.

Ciindi muntu umwi naambila mwanaanu mpayelede kubelekela, takuli kuti uyanda kumukonga naa kumunyemya buya, muciindi caboobo uyanda kumugwasya kutegwa alulamike cintu cimwi.

Ciindi nomuyiisya mwanaanu kuzumina kululamikwa, nkokuti nyoonse muyoogwasyigwa. Muzyali umwi uutegwa John wakaamba kuti: “Ikuti bana kabatazumini kululamika kulubizya kwabo, kunyina nobayakwiiya pe. Bayakuzumanana kuba amapenzi mubuumi bwabo alimwi mbuli muzyali lyoonse munakulanganya mapenzi aabo. Eeci cipa kuti buumi kabutakkomanisyi kubazyali alimwi akumwana.”

Ino inga mwamugwasya buti mwanaanu kuzumina kululamikwa? Ciindi mwanaanu naalulamikwa, kufwumbwa naa nkuucikolo naa kumbi buyo, tamweelede kwaamba kuti tanaayelede kululamikwa. Muciindi caboobo, mulakonzya kumubuzya kuti:

• “Ino uyeeya kuti nkaambo nzi ncowapegwa lulayo?”

• “Ino mpaali mpoyelede kubelekela?”

• “Ino uyoocita buti ciindi ciboola waakulijana mubukkale oobu?”

Kamuyeeyede kuti, kululamikwa kuyoomugwasya mwanaanu, kutali buyo lino pele alimwi akumbele aakukomena.