1. Katika miaka fulani yenye imepita, kumetokea badiliko gani katika maeneo fulani?

KWA maelfu ya miaka, watu wengi katika dunia walikuwa na dini fulani. Lakini katika miaka fulani yenye imepita, kumekuwa badiliko kubwa. Watu wengi zaidi hawana dini fulani. Kwa kweli, katika inchi fulani watu wengi zaidi hawapendezwe na mambo ya dini. *​—Mt. 24:12.

2. Ni sababu gani fulani zenye zimefanya watu wengi wasipendezwe na mambo ya dini?

² Juu ya nini hesabu ya watu wenye hawapendezwe na mambo ya dini * iko inaongezeka sana? Watu fulani wanaweza kukaza akili juu ya raha ao juu ya mahangaiko ya maisha. (Lu. 8:14) Watu wengine hawaamini tena kama Mungu iko. Wengine wanamuamini Mungu lakini wanawaza kama dini ni ya zamani, haina mafaa leo, haipatane na sayansi na haipatane na akili. Wanaweza kusikia marafiki wao, walimu wao, ao watangazaji wa habari wanasema kama uzima ulitokana na mageuzi, lakini hawasikie mara mingi sababu zenye zinaweza kuwafanya wamuamini Mungu. Wengine wanachukizwa na viongozi wa dini wenye kuwa na pupa ya feza na mamlaka. Katika maeneo fulani, serikali zinaweka sheria zenye kuzuia mambo fulani ya dini.

3. Habari hii iko na kusudi gani?

³ Yesu alituamuru ‘tufanye wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote.’ (Mt. 28:19) Namna gani tunaweza kusaidia watu wenye  hawapendezwe na mambo ya dini wajifunze kumupenda Mungu na wakuwe wanafunzi wa Kristo? Tunapaswa kujua kama mahali kwenye mutu fulani alikomalia kunaweza kumuchochea akubali ao akatae ujumbe wetu. Kwa mufano, watu wenye walikomalia Ulaya hawawezi kusikiliza ujumbe wetu kwa namna moja na watu wenye walikomalia Asia. Juu ya nini? Katika Ulaya, watu wengi wanajua jambo fulani juu ya Biblia na wanajua kama Mungu njo aliumba vitu vyote. Lakini katika Asia, watu wengi hawajue mambo mingi ao hata hawajue jambo lolote juu ya Biblia, na pengine hawaamini kama kuko Muumbaji. Kusudi la habari hii ni kutusaidia tujue namna ya kugusa mioyo ya watu wote wenye tunakutana nao katika mahubiri, hata kama walikomalia wapi ao wanaamini nini.

4. Juu ya nini tunaweza kuendelea kuwa na mawazo ya muzuri?

⁴ Ukuwe na mawazo ya muzuri. Kila mwaka, kuko watu wenye hawapendezwe na mambo ya dini wenye wako wanakuwa Mashahidi wa Yehova. Wengi tayari walikuwa na mwenendo muzuri na walichukizwa na unafiki wa dini. Wengine walikuwa na mwenendo mubaya na wengi kati yao walikuwa na tabia zenye walipaswa kuachana nazo. Kwa musaada wa Yehova, tunaweza kuwa hakika kama tutapata wale wenye wako na “muelekeo wenye kufaa kwa ajili ya uzima.”​—Mdo. 13:48; 1 Ti. 2:3, 4.

5. Mara mingi ni nini inafanya watu wakubali ujumbe wetu?

⁵ Uonyeshe Heshima na Busara. Mara mingi, watu wanakubali ujumbe wetu, haiko juu ya mambo yenye tunasema, lakini juu ya namna tunaisema. Wanafurahia ujumbe wetu wakati tunaonyesha heshima, busara, na wakati tunapendezwa nao kwelikweli. Hatuwalazimishe wasikilize mambo yenye tunasema. Lakini, tunajaribu kuelewa juu ya nini wanaamini mambo fulani ya kidini. Kwa mufano, watu fulani hawafurahie kuzungumuzia mambo ya dini na mutu mwenye hawajue. Wengine wanaona kama kuuliza mutu mawazo yake juu ya Mungu ni kukosa adabu. Tena, wengine wanasikia haya wakati watu wanawaona wako wanasoma Biblia, zaidi sana kama wanaisoma pamoja na Shahidi wa Yehova. Hata ikuwe hali gani, tunajaribu kuelewa namna mutu anajisikia.​—2 Ti. 2:24, maelezo ya chini.

6. Ni nini inaonyesha kama mutume Paulo alikuwa anajipatanisha na hali za watu, na namna gani tunaweza kumuiga?

⁶ Tunaweza kufanya nini kama tunaona mutu hapendezwe wakati tunatumia maneno kama vile “Biblia,” “uumbaji,” “Mungu,” ao “dini”? Tunaweza kumuiga mutume Paulo na kubadilisha namna yetu ya kusema. Wakati Paulo alizungumuza na Wayahudi, alifikiri nao kwa kutumia Maandiko. Lakini, wakati alizungumuza na wanafilozofia Wagiriki ku Areopago, hakutaja maandiko moja kwa moja. (Mdo. 17:2, 3, 22-31) Namna gani tunaweza kuiga mufano wa Paulo? Kama unakutana na mutu mwenye haamini Biblia, inaweza kuwa muzuri usitaje Biblia moja kwa moja wakati unazungumuza naye. Ukiona kama mutu anaweza kusikia haya wakati wengine watamuona iko anasoma Biblia pamoja na wewe, jaribu kumuonyesha maandiko kwa njia yenye haiko ya waziwazi, kwa mufano unaweza kusomea mu chombo cha kielektroniki, kama vile telefone ao tablete.

7. Kulingana na 1 Wakorinto 9:20-23, pengine tunapaswa kufanya nini ili tumuige Paulo?

⁷ Uelewe wengine na kuwasikiliza. Tunapaswa kujaribu kuelewa mambo yenye imechochea watu wenye tunakutana nao wakuwe na mawazo fulani. (Mez. 20:5) Fikiria tena mufano wa Paulo. Alikomalia kati ya Wayahudi. Kwa kweli, alipaswa kubadilisha namna yake ya kuhubiri ili ipatane na hali ya Watu wa Mataifa, kwa sababu hawakujua mambo mingi ao hawakujua jambo lolote juu Yehova na Maandiko. Pengine tunapaswa kutafuta habari katika vichapo vyetu ao kuzungumuza na wahubiri wenye uzoefu katika kutaniko letu ili tuweze kujitia pa nafasi ya watu wa  eneo letu na kuwaelewa.​—Soma 1 Wakorinto 9:20-23.

8. Njia moja ya kuanzisha mazungumuzo juu ya Biblia ni gani?

⁸ Muradi wetu ni kutafuta wale wenye “kustahili.” (Mt. 10:11) Ili tupate matokeo ya muzuri, tunapaswa kuomba watu watoe mawazo yao na kisha tunapaswa kuwasikiliza kwa uangalifu. Ndugu mumoja katika inchi ya Uingereza anaulizaka watu mawazo yao juu ya namna ya kuwa na ndoa yenye furaha, namna ya kukomalisha watoto, ao namna ya kuvumilia ukosefu wa haki. Kisha kusikiliza mawazo yao, anasemaka hivi: “Unawaza nini juu ya shauri hili lenye liliandikwa kumepita karibu miaka 2 000?” Kisha, bila kusema neno “Biblia,” anawaonyesha mu telefone yake maandiko yenye alichagua muzuri.

9. Namna gani tunaweza kusaidia watu wenye mara mingi hawapendake kuzungumuza juu ya Mungu?

⁹ Tunaweza kugusa mioyo ya watu wenye mara mingi hawapendake kuzungumuza juu ya Mungu kwa kuzungumuzia jambo fulani lenye tayari wanajua. Kwa mufano, watu wengi wanashangaa wakati wanaangalia vitu vyenye kuwa ku dunia na katika anga. Kwa hiyo, tunaweza kusema jambo fulani kama vile: “Pengine unajua kama wanasayansi wametengeneza vitu mingi kwa kuiga vitu vyenye viko tayari ku dunia. Kwa mufano, wale wenye walitengeneza mikrofone walijifunza masikio, na wale wenye walitengeneza kamera walijifunza macho. Unawaza nini wakati unafikiria vitu vyenye kuwa ku dunia? Unawaza kama vilitokezwa na nguvu fulani ya ajabu, mutu fulani, ao kitu kingine?” Kisha kumusikiliza kwa uangalifu, unaweza kuongeza hivi: “Wakati mafundi wanaiga namna masikio na macho viliumbwa, tunaweza kujiuliza wanaiga nani? Nilifurahia sana jambo fulani lenye muandikaji mumoja wa zamani wa mashairi (poèmes) aliandika. Alisema hivi: ‘Ule mwenye alifanya sikio, je, hawezi kusikia? Ule mwenye aliumba jicho, je, hawezi kuona? . . . Yeye Ndiye anafundisha watu ujuzi!’ Wanasayansi fulani wanakubaliana na ile maneno.” (Zb. 94:9, 10) Kisha tunaweza kumuonyesha mutu video moja ku jw.org^® chini ya sehemu “Mahojiano na Mambo Yaliyoonwa” katika habari zenye kichwa “Maoni Kuhusu Chanzo cha Uhai.” (Fungua sehemu MACHAPISHO > VIDEO.) Ao tunaweza kumutolea broshua Uhai​—Ulitokana na Muumba? ao broshua Maswali Matano Muhimu Kuhusu Chanzo cha Uhai.

10. Namna gani tunaweza kuanzisha mazungumuzo na mutu fulani mwenye hapendake kuzungumuza juu ya Mungu?

¹⁰ Watu wengi wanapenda kuwa na wakati muzuri wenye kuja. Lakini, wengi wanaogopa kuwa dunia itaharibiwa ao haitaweza kuikaliwa tena na watu. Mwangalizi mumoja wa muzunguko katika inchi ya Norvège anasema kama watu wenye hawapendake kuzungumuza juu ya Mungu, mara  mingi wanafurahiaka kuzungumuza juu ya hali za ulimwengu. Kisha kusalimia watu, anaulizaka hivi: “Unawaza nini juu ya tumaini letu la kuwa na wakati muzuri wenye kuja? Ni nani watasaidia tukuwe na wakati muzuri wenye kuja, ni wakubwa wa politike, wanasayansi, ao mutu mwingine?” Kisha kusikiliza jibu kwa uangalifu, anasomaka ao kutaja andiko lenye kuzungumuzia wakati muzuri wenye kuja. Watu fulani wanapendezwa na ahadi ya Biblia yenye kuonyesha kama dunia itadumu milele na kama watu wazuri wataishi juu yake milele.​—Zb. 37:29; Muh. 1:4.

11. Juu ya nini tunapaswa kutumia namna mbalimbali za kuanzisha mazungumuzo, na namna gani tunaweza kuiga mufano wa Paulo, wenye kuzungumuziwa katika Waroma 1:14-16?

¹¹ Tunapaswa kutumia namna mbalimbali za kuanzisha mazungumuzo na watu wenye tunakutana nao katika mahubiri. Juu ya nini? Juu kila mutu iko tofauti na mwingine. Habari yenye inapendeza mutu fulani inaweza kuchukiza mwingine. Watu fulani wako tayari kuzungumuza juu ya Mungu ao juu ya Biblia, lakini wengine wako tayari kuzungumuza kwanza juu ya habari zingine. Katika kila hali, tunapaswa kuwa tayari kuzungumuza na watu wa namna zote. (Soma Waroma 1:14-16.) Kwa kweli, tunapaswa kukumbuka kama Yehova njo mwenye anafanyaka kweli ikomae mu mioyo ya watu wenye wanapenda mambo yenye kuwa sawa.​—1 Ko. 3:6, 7.

12. Tunaweza kufanya nini ili kuhubiria watu wa inchi za Asia wenye hawajafikiria hata kidogo ikiwa kuko Muumbaji?

¹² Katika dunia yote, wahubiri wengi wako wanakutana na watu wa inchi za Asia, kutia ndani watu fulani wenye kutoka katika maeneo, kwenye serikali imeweka sheria zenye zinakataza watu kumuabudu Mungu kwa uhuru. Katika inchi fulani za Asia, watu wengi hawajafikiria hata kidogo ikiwa kuko Muumbaji. Wamoja wanapenda kujua mambo mingi na wanakubali funzo la Biblia palepale, lakini wengine wanasita kwanza kujifunza mawazo ya mupya. Tunaweza kufanya nini ili kuwahubiria? Wahubiri fulani wenye uzoefu wanapata matokeo kwa kuanzisha nao mazungumuzo juu ya mambo ya kawaida, kuonyesha kama wanapendezwa nao, na kisha wakati inafaa, wanawaelezea namna maisha yao imekuwa muzuri wakati walianza kutumia kanuni fulani ya Biblia.

13. Ni nini inaweza kusaidia watu wapendezwe na Biblia? (Ona picha ku jalada ya gazeti hili.)

¹³ Watu wengi wanavutiwa kwanza na hekima yenye kutenda yenye kupatikana katika Biblia. (Muh. 7:12) Dada mumoja katika New York mwenye kutembelea watu wenye kusema luga ya Kichina, anasema hivi: “Ninajaribu kuonyesha kama ninapendezwa na watu na kuwasikiliza. Kama ninajua kuwa wametoka hivi karibuni katika inchi ingine, ninaweza kuuliza hivi: ‘Unafanya nini ili uzoee huku? Ulisha kupata kazi? Watu wa hapa wanakutendea muzuri?’” Wakati fulani, kufanya vile kunanisaidia kuzungumuzia fundisho fulani la Biblia. Wakati inafaa, ule dada anaweza kuongeza hivi: “Unawaza siri ya kusikilizana na watu wengine ni gani? Ninaweza kukuonyesha mezali moja ya Biblia? Inasema hivi: ‘Kuanzisha vita ni kama kufungua mulango mukubwa wa mafuriko; mbele ugomvi uanze, ondoka.’ Unawaza kama shauri hilo linaweza kutusaidia tupatane na watu wengine?” (Mez. 17:14) Ile mazungumuzo inaweza kutusaidia tujue watu wenye wanaweza kupenda tuwatembelee tena.

14. Namna gani ndugu mumoja katika Mashariki ya Mbali anasaidia watu wenye wanasema kama hawamuamini Mungu?

¹⁴ Tunaweza kuambia nini wale wenye wanasema kama hawamuamini Mungu? Ndugu mumoja, mwenye kuwa na uzoefu wa kuhubiria watu wenye hawapendezwe na mambo ya dini katika Mashariki ya Mbali, anasema hivi: “Kwa kawaida, wakati mutu wa hapa anasema, ‘Simuamini Mungu,’ hilo linamaanisha kama haamini miungu yenye watu wengi wanaabudu katika eneo. Kwa hiyo, mara mingi ninasema kama miungu mingi imetengenezwa na watu na ni ya kuwazia tu.  Mara mingi ninasoma andiko la Yeremia 16:20 lenye kusema hivi: ‘Je, mwanadamu anaweza kujitengenezea miungu wakati kwa kweli hiyo haiko miungu?’ Kisha ninauliza hivi: ‘Namna gani tunaweza kujua ni mungu gani mwenye kuwa wa kweli na ule mwenye ametengenezwa na mikono ya watu?’ Ninasikiliza kwa uangalifu, na kisha ninasoma andiko la Isaya 41:23 lenye kusema hivi: ‘Mutuambie mambo yenye yatatokea wakati wenye kuja, ili tujue kwamba ninyi ni miungu.’ Kisha ninaonyesha mufano wenye kuonyesha namna Yehova ametabiri mambo ya wakati wenye kuja.”

15. Mufano wa ndugu mumoja katika Asia Mashariki unaweza kutufundisha nini?

¹⁵ Ndugu mumoja katika Asia Mashariki anatumia ufundi wenye kufuata wakati anarudilia watu. Anasema hivi: “Ninawaonyesha mifano ya hekima ya Biblia, unabii mbalimbali wenye ulitimia, na sheria zenye kuongoza ulimwengu wote. Kisha ninawaonyesha namna ile yote inaonyesha kama kuko Muumbaji mwenye kuishi na mwenye hekima. Wakati mutu anakubali kama inawezekana Mungu iko, ninaanza kumuonyesha mambo yenye Biblia inasema juu ya Yehova.”

16. Kulingana Waebrania 11:6, juu ya nini wanafunzi wako na lazima ya kuamini Mungu na Biblia, na tunaweza kufanya nini ili kuwasaidia wakuwe na imani hiyo?

¹⁶ Wakati tunajifunza Biblia na watu wenye hawapendezwe na mambo ya dini, tunapaswa kuendelea kuwasaidia waamini kabisa kama Mungu iko. (Soma Waebrania 11:6.) Na tunapaswa kuwasaidia waamini Biblia. Hilo linaweza kuomba turudilie mambo fulani mara mingi. Kila mara wakati tunajifunza nao, inaweza kuwa muzuri tuzungumuzie mambo yenye kuhakikisha kama Biblia ni Neno la Mungu. Hilo linaweza kutia ndani kuzungumuzia kwa kifupi unabii fulani wa Biblia wenye umetimia, mambo yenye kuonyesha kama Biblia inasemaka kweli wakati inazungumuzia mambo ya sayansi na ya historia, ao hekima yenye kutenda ya Biblia.

17. Kuonyesha watu upendo kunaweza kuwasaidia namna gani?

¹⁷ Tunasaidia watu wakuwe wanafunzi wa Kristo wakati tunawaonyesha upendo, ikuwe wanapendezwa na mambo ya dini ao hapana. (1 Ko. 13:1) Wakati tunawafundisha, kusudi letu ni kuwaonyesha kama Mungu anatupenda na anapenda na sisi tumupende. Kila mwaka, maelfu ya watu wenye walikuwa wanapendezwa kidogo na mambo ya dini ao hawakukuwa wanapendezwa hata kidogo na ile mambo, wanabatizwa kwa sababu wamefikia kumujua Mungu. Kwa hiyo, ukuwe na mawazo ya muzuri, na upendezwe na watu wa namna zote. Uwasikilize. Ujaribu kuwaelewa. Kupitia mufano wako, uwafundishe wakuwe wanafunzi wa Kristo.