Adoolessa 4, 2020⁠tti, taʼeen karaa hafuuraa seena qabeessa taʼe tokko raawwatamee ture; innis Kitaabni Qulqulluun Hiika Addunyaa Haaraa Afaan Oromootiin baʼuu isaa ti.

Hiikni Addunyaa Haaraa hiikkaa sirrii fi ergaa Waaqayyoo geggeessaa hafuura qulqulluutiin barreeffame amanamummaadhaan kan dabarsu taʼuu isaatiin beekama. (2 Ximotewos 3:16) Hiikkaan kun barsiifata gaddisiisaa hiikkaa Kitaaba Qulqulluu ammayyaa irratti mulʼatu akkamii irraa fagaate? Hojii hiikkaa haaraa kana duuba eenyutu jira? Hiikni Addunyaa Haaraa amansiisaa akka taʼe mirkanaaʼaa taʼuu kan dandeessu akkamitti?

Piroofeesara daldala addunyaalessaa kan taʼan Deeklan Heeyas, “Waggaa hundumaatti kitaabni waggicha keessatti hundumaa caalaa gurguramu Kitaaba Qulqulluu dha” jedhaniiru. Kan nama gaddisiisu garuu, karaa sirrii taʼeen kan hiikame Kitaaba Qulqulluu hunda miti. Fakkeenyaaf, Kitaabni Qulqulluun tokko, caqasoonni maxxansitoonni “nuffisiisaa” akka taʼetti yaadan keessaa baafameera. Kitaaba Qulqulluu kan biraa keessatti immoo, jechoota ykn ibsawwan dubbistoota bara kanaa tokko tokko mufachiisuu dandaʼan, kan birootiin bakka buusaniiru. Fakkeenyaaf, Waaqayyoon “Abbaa-Haadha” jedhanii waamuudhaan namoota tokko tokko akka hawwatu gochuuf yaalu.

Barsiifata hiikkaa Kitaaba Qulqulluu ilaalchisee wanti hunda caalaa nama gaddisiisu maqaa Waaqayyoo isa Yihowaa jedhuu wajjin kan wal qabate taʼuu hin oolu. (Hayyoonni tokko tokko maqaa Waaqayyoo “Yaahwee” jedhanii barreessu.) Kooppiiwwan Kitaaba Qulqulluu durii keessatti, maqaan Waaqayyoo dubbifamaawwan Afaan Ibrootaa afuriin kan barreeffamu yeroo taʼu, isaanis YHWH ykn JHVH jedhamanii kaaʼamuu dandaʼu. Maqaan adda taʼe kun Kitaabota Qulqulluu Afaan Ibrootaa * keessatti qofa gara al 7,000 argama. (Baʼuu 3:15; Faarfannaa 83:18) Ifatti hubachuun akka dandaʼamutti, Uumaan keenya waaqeffattoonni isaa maqaa kana akka beekanii fi akka itti fayyadaman barbaada!

Haa taʼu malee, jaarraawwan hedduu dura, Yihudoonni wanti dogoggoraan itti amanan sodaa waan isaanitti uumeef, maqaa waaqayyoo waamuu ni dhiisan. Yeroo booda immoo, amantiin Kiristiyaanaas ilaalcha dogoggoraa kanaan faalame. (Hojii Ergamootaa 20:29, 30; 1 Ximotewos 4:1) Yeroo harʼaatti, namoonni Kitaaba Qulqulluu hiikan hedduun maqaa Waaqayyoo maqaa ulfinaa “Gooftaa” jedhuun bakka buusu. Kitaabota Qulqulluu Afaan Ingiliffaa ammayyaatiin hiikaman tokko tokko keessaa Yohaannis 17:6 irraa jecha “maqaa” jedhu illee baasaniiru; achi irratti Yesuus, “Ani . . . maqaa kee mulʼiseera” jedheera. Kitaabni Qulqulluun Good News Translation jedhamu caqasa kana, “Ani si beeksiseera” jedhee hiikeera.

Hayyoonni tokko tokko maqaa Waaqayyoo maqaa ulfinaa “Gooftaa” jedhuun kan bakka buusan akkasumaan barsiifata ture hordofuudhaan akka taʼe dubbatu. Kaan immoo fedhiin gurgurtaa isaanii dabaluuf qaban murtoo isaanii irratti dhiibbaa akka godhe amanu. * Haa taʼu malee, Yesuus aadaa Waaqayyoof ulfina hin finne hordofuu balaaleffateera. (Maatewos 15:6) Kana malees, yaanni maqaa tokko maqaa ulfinaatiin bakka buusuu jedhu Kitaaba Qulqulluu irratti kan hundaaʼe miti. Yesuus maqaawwan ulfinaa kan akka, “Dubbii Waaqayyoo” fi “Mootii moototaa” jedhan qaba. (Mulʼata 19:11-16) Maarree, maqaan Yesuus maqaawwan ulfinaa kana keessaa isa tokkoon bakka buufamuu qabaa?

Sababiin dhimma kanaaf xiyyeeffannaa itti kenninu kana qofa miti. Namni biyya Hindiitti hojii hiikkaa Kitaaba Qulqulluu irratti gorsa kennu tokko, maqaa Waaqayyoo Kitaaba Qulqulluu keessaa baasuu ilaalchisee maal akka jedhe ilaali: “Namoonni Hinduu maqaan ulfinaa Waaqayyoo isaan hin hawwatu; maqaa dhuunfaa Waaqayyoo beekuu barbaadu; maqaa isaa yoo beekan malee qaama maqaa sanaan waamamutti dhihaachuu hin dandaʼan.” Dhugaa dha, namoonni Waaqayyoon barbaadan hundi miira akkasii qabu jechuun ni dandaʼa. Waaqayyoon akka humna taʼe tokkootti utuu hin taʼin, akka Qaama tokkootti beekuuf, maqaa isaa beekuun dirqama dha. (Baʼuu 34:6, 7) Kitaabni Qulqulluun, “Namni maqaa Yihowaa waammatu hundi ni fayya” kan jedhu kanaafi. (Roomaa 10:13) Waaqayyo waaqeffattoonni isaa maqaa isaatti akka fayyadaman irraa eega!

Bara 1950⁠tti yeroo Kitaabni Qulqulluun Afaan Giriikii Hiika Addunyaa Haaraa Afaan Ingiliffaatiin jalqaba baʼetti taʼee seena qabeessa ture. Waggoottan kurnan sana booda jiran keessatti Kitaabonni Qulqulluun Afaan Ibrootaa kutaa kutaadhaan baʼuu jalqaban. Bara 1961⁠tti immoo, guutummaan Kitaaba Qulqulluu kitaaba tokko taʼee baʼe. Hiikni Addunyaa Haaraa maqaa Waaqayyoo isa “Yihowaa” jedhu Kakuu Moofaa keessatti gara al 7,000 fayyadamuudhaan iddoo isaa hundumaatti galcheera. Wanti xiyyeefannaa namaa harkisu inni guddaan immoo Kitaabota Qulqulluu Afaan Giriikii * keessatti maqaa Waaqayyoo al 237 kan fayyadamu taʼuu isaa ti.

Maqaa kana iddoo isaatti deebisuun Waaqayyoof ulfina fiduu qofa utuu hin taʼin, hubannaan keenya akka fooyyaʼus ni godha. Fakkeenyaaf, hiikkaawwan hedduun Maatewos 22:44, “Gooftaan Gooftaa kootiin . . . jedheera” jedhanii hiikaniiru. Garuu eenyutu eenyutti dubbachaa jira? Hiikni Addunyaa Haaraa Maatewos 22:44, “Yihowaan Gooftaa kootiin . . . jedheera” jedhee hiikuudhaan Faarfannaa 110:1 irraa karaa sirrii taʼeen caqaseera. Akka kanaan dubbistoonni garaa garummaa Waaqa keenya Yihowaa fi Ilma isaa gidduu jiru ifatti hubachuu dandaʼu.

Hiika Addunyaa Haaraa kan qopheessu dhaabbata seera qabeessa Dhugaa Baatota Yihowaa bakka buʼuu fi Watch Tower Bible and Tract Society jedhamu dha. Dhugaa Baatonni Yihowaa waggoota dhibbaa ol taʼaniif Kitaabota Qulqulluu maxxansaa fi addunyaa maratti raabsaa turan. Hiikni Addunyaa Haaraa garee Dhugaa Baatota Yihowaa, Koree Kitaaba Qulqulluu Hiika Addunyaa Haaraa jedhamee waamamuun qophaaʼe. Miseensonni koree kanaa matumaa beekamtii argachuu waan hin barbaanneef, erga duʼanii booda illee eenyummaan isaanii akka ifa hin godhamne gaafataniiru.—1 Qorontos 10:31.

Hiikkaan kun Hiika Addunyaa Haaraa kan jedhame maaliifi? Seensi maxxansa bara 1950, mata dureen kun ilmaan namootaa “karra addunyaa haaraa” isa 2 Pheexiros 3:13 irratti waadaa galame bira akka jiran, amanannaa cimaa qabaachuu kan argisiisu akka taʼe ibseera. Koreen kun akka barreessetti, “yeroo addunyaa moofaa irraa gara addunyaa haaraa qajeelummaan keessa jiraatutti ceʼamuuf jedhu” kanatti, hiikkaan Kitaaba Qulqulluu “dhugaan qulqulluu taʼee fi Dubbii Waaqayyoo keessa jiru” akka ifu godhu barbaachisaa dha.

Karaa sirrii taʼeen hiikuuf dursi kennameera. Warri hiikkaa Afaan Ingiliffaa qopheessan, kallattiidhaan Afaan Ibrootaa, Afaan Aaraamii fi Afaan Giriikii durii irraa hiikan; barreeffamoota yeroo ammaatti jiran keessaa warra hunda irra wayyanitti fayyadaman. Yaada barreeffama durii amanamummaadhaan, garuu immoo karaa dubbistoonni yeroo harʼaa salphaatti hubachuu dandaʼaniin dabarsuuf xiyyeeffannaan addaa kennamee ture.

Hayyoonni tokko tokko, Hiikni Addunyaa Haaraa yaada isaa karaa amansiisaa fi sirrii taʼeen kan dabarsu taʼuu isaatti dinqisiifachuun isaanii nama hin ajaaʼibu. Lammiin Ibrootaa Israaʼel keessatti hayyuu taʼanii fi Piroofeesar Beenjaamin Kedaar Kofistiin jedhaman, bara 1989⁠tti akkana jedhanii turan: “Kitaaba Qulqulluu Afaan Ibrootaa fi hiikkaawwan wajjin haala wal qabateen qorannaan afaan irratti godhu irratti, yeroo baayʼee maxxansa Afaan Ingiliffaa Hiika Addunyaa Haaraa jedhamuudhaan beekamu nan ilaala. Akkana gochuudhaan, namoonni hojicha irratti hirmaatan hamma isaaniif dandaʼame karaa sirrii taʼeen hiikuuf jecha, barreeffamicha hubachuuf garaadhaa carraaqqii cimaa akka godhan irra deddeebiʼee mirkaneeffadheera.”

Dhugaa Baatonni Yihowaa, namoonni Afaan Ingiliffaa hin dubbannes Hiika Addunyaa Haaraa akka argatan haala mijeessaniiru. Yeroo harʼaatti guutummaan isaa ykn gartokkoon isaa afaan 187n maxxanfameera. Hojii kanaaf haala mijeessuuf jecha, malli hiikkaa, qorannaa jechoota Kitaaba Qulqulluu teknoolojii kompiitaraatiin deggerame qabu qopheeffameera. Namoota hojii hiikkaa hojjetan gargaaruuf kutaan Tajaajila Hiikkaa jedhamu hundeeffameera. Qaamni Ol Aanaa Dhugaa Baatota Yihowaa, karaa Koree Barreeffamaa isaa hojii hiikkaa Kitaaba Qulqulluu dhiheenyatti hordofa. Maarree hiikkaan kun akkamitti hojjetame?

Jalqaba, Kiristiyaanonni Waaqayyoof of murteessan garee hiikkaa tokko keessatti akka tajaajilaniif ramadamu. Namoonni hojii hiikkaa hojjetan kopha kophaa mannaa gareedhaan waliin taʼanii yeroo hojjetan, hojii hiikkaa caalaatti gaarii taʼee fi madaallii isaa eege akka hojjetan muuxannoo irraa argineerra. (Fakkeenya 11:14) Walumaa galatti, miseensonni garee sanatti ramadaman hundi barreeffamoota Dhugaa Baatota Yihowaa hiikuu irratti muuxannoo kan qabani dha. Sana booda garee sanaaf qajeelfama hiikkaa Kitaaba Qulqulluu wajjin haala wal qabateen leenjiin gad fageenya qabu ni kennama; sagantaawwan kompiitaraa karaa adda taʼeen qophaaʼan akkamitti akka fayyadamanis ni leenjifamu.

Gareen hiikkaa kun, Kitaaba Qulqulluu ergaa sirrii qabate, garuu immoo namoonni baayʼeen salphaatti hubachuu dandaʼan akka qopheessan qajeelfamni isaaniif kennameera. Yeroo dandaʼamutti yaada isaa kallattiidhaan kan dabarsu, taʼus matumaa ergaa barreeffama isa jalqabaa kan hin jalʼisne taʼuu qaba. Kun kan hojjetamu akkamitti? Mee waaʼee Kitaaba Qulqulluu dhiheenyatti baʼe kanaa yaadi. Gareen hiikkaa hojii isaanii kan jalqaban, jechoota Afaan Oromoo jechoota buʼuuraa Kitaaba Qulqulluu Hiika Addunyaa Haaraa Afaan Ingiliffaatiin qophaaʼe keessatti itti hojjetaman hundumaatiif taʼan filachuudhaani. Sagantaan kompiitaraa Watchtower Translation System jedhamu, jechoonni Kitaaba Qulqulluu walitti dhufeenya qabanii fi hiika wal fakkaatu qaban akka mulʼatan godha. Kana malees, jechoonni Afaan Giriikii fi Afaan Ibrootaa warri jechoonni Afaan Ingiliffaa irraa hiikaman akka mulʼatan godha; kunis namni hiiku jechoonni Afaan Giriikii fi Afaan Ibrootaa sun iddoowwan kan birootti akkamitti akka hiikaman qorannaa gochuuf isa gargaara. Gareen sun jechoota filatan irratti erga walii galanii booda, kompiitara caqasoota hundumaa irratti jechoota Afaan Oromootti hiikaman isaaniif baasutti fayyadamuudhaan Kitaaba Qulqulluu hiikuu jalqabu.

Haa taʼu malee, hojiin hiikkaa jecha tokko jecha kan biraatiin bakka buusuu caalaa wanta gaafatu qaba. Hima hundumaa keessatti jechoonni Afaan Oromoo filataman ergaa isa sirrii kan dabarsan taʼuu isaanii mirkaneeffachuuf ciminaan hojjechuu gaafata. Seerlugnii fi caasimni isaa kan namatti toluu fi afaanichaaf kan taʼu akka taʼu gochuun of eeggannoo gaafata. Carraaqqii hojii kana hojjechuuf godhame kitaabichuma irraa hubachuun ni dandaʼama. Hiikni Addunyaa Haaraa maxxansi Afaan Oromoo Dubbii Waaqayyoo karaa dubbisuuf salphatuun, ifaa fi salphaatti hubatamuun kan hiike yeroo taʼu, yaada barreeffama isa durii irra jiru amanamummaadhaan dabarseera. *

Kitaaba Qulqulluu Hiika Addunyaa Haaraa ofuma keetiin akka qortu si jajjabeessina. Weebsaayitii keenya irratti ykn appilikeeshinii JW Library jedhamu irratti dubbisuu dandeessa; isa maxxanfame immoo Dhugaa Baatota Yihowaa naannoo keetti argaman irraa argachuu dandeessa. Kitaabni Qulqulluun kun dubbii Waaqayyoo amanamummaadhaan akka dabarsu mirkanaaʼaa taatee afaanuma dhalootaa keetiin dubbisuu dandeessa. Akkana yoo goote, Kitaabni Qulqulluun dhiheenyatti baʼe kun dhugumaan taʼee seena qabeessa taʼuu isaa mirkaneeffatta!