RUTHE o be a sepela a bapile le Naomi tseleng yeo e bego e phatša melaleng e phagamego ya Moaba. E be e le bona feela, bathwana ba babedi molaleng o nabilego. Akanya Ruthe a lemoga gore meriti ya thapama e telefetše, ke moka a lebelela mmatswalagwe gomme a ipotšiša ge e ba e le nako ya gore ba hwetše lefelo leo ba ka robalago go lona. O be a rata Naomi kudu gomme o be a ka dira sohle seo a ka se kgonago go mo hlokomela.

Yo mongwe le yo mongwe wa basadi ba o be a imelwa ke manyami. Naomi o be a šetše a na le nywaga e le mohlologadi, eupša o be a nyamišitšwe ke tahlegelo yeo e bego e sa tšwa go mo wela—lehu la barwa ba gagwe ba babedi e lego Kilioni le Maglone. Ruthe le yena o be a nyamile. Maglone e be e le monna wa gagwe. Yena le Naomi ba be ba eya felo gotee, motseng wa Betlelehema kua Isiraele. Lega go le bjalo, leeto la bona le be le fapana ka tsela e itšego. Naomi o be a eya gae. Ruthe o be a lebile moo a sa go tsebego, a tlogela meloko ya gabo, naga ya gabo le metlwae ya yona ka moka—go akaretša le medimo ya yona.—Ruthe 1:3-6.

Ke’ng seo se bego se ka tutuetša mosadi yo yo mofsa gore a dire phetogo e kgolo gakaaka? Ruthe o be a tla hwetša bjang matla a go amogela bophelo bjo bofsa le go hlokomela Naomi? Ge re hwetša dikarabo tša dipotšišo tše, re tla hwetša dilo tše dintši tšeo re ka di ekišago tumelong ya Ruthe wa Momoaba. Sa pele, anke re boneng gore go tlile bjang gore basadi bao ba babedi ba swarišane tsela yeo e telele e yago Betlelehema.

Lapa Leo le Arogantšwego ke Masetlapelo

Ruthe o goletše Moaba, naga e nyenyane yeo e bego e le ka bohlabela bja Lewatle le le Hwilego. Tikologo yeo e be e tletše melala e phagamego ya dihlare tše lego lekatana yeo e aroganywago ke maope a išago. “Naga ya Moaba” gantši e be e ipontšha e le naga e nonnego, gaešita le nakong ya ge tlala e be e hlasetše Isiraele. Ge e le gabotse, lebaka leo ke lona le dirilego gore Ruthe a kopane la mathomo le Maglone le lapa labo.—Ruthe 1:1.

Tlala yeo e bego e wetše Isiraele e ile ya kgodiša monna wa Naomi, e lego Elimeleke, gore o swanetše go huduša mosadi wa gagwe le barwa ba babedi nageng ya gabo bona gomme ba yo diilela Moaba. Go huduga moo go swanetše go ba go ile gwa tšweletša ditlhohlo tumelong ya setho se sengwe le se sengwe sa lapa, ka ge Baisiraele ba be ba swanetše go rapela ka mehla lefelong le lekgethwa leo Jehofa a le kgethilego. (Doiteronomio 16:16, 17) Naomi o ile a boloka tumelo ya gagwe e phela. Lega go le bjalo, o ile a nyama kudu ge monna wa gagwe a be a ehwa.—Ruthe 1:2, 3.

A ka no ba a ile a nyama gape ka morago ge barwa ba gagwe ba be ba nyala basadi ba Bamoaba. (Ruthe 1:4) Naomi o be a tseba gore rakgolokhukhu wa setšhaba sa gabo e lego Aborahama, o ile a dira boiteko bjo bogolo go hweletša morwa wa gagwe, Isaka, mosadi bathong ba gabo bao ba bego ba rapela Jehofa. (Genesi 24:3, 4) Ka morago, Molao wa Moshe o ile wa lemoša Baisiraele gore ba se ke ba nyalela barwa ba bona le go nyadiša barwedi ba bona batho bašele, ka go boifa gore batho ba Modimo ba be ba tla arošetšwa borapeding bja medimo ya diswantšho.—Doiteronomio 7:3, 4. *

 Lega go le bjalo, Maglone le Kilioni ba ile ba nyala basadi ba Bamoaba. Ge e ba Naomi o be a tshwenyegile goba a nyamile, o swanetše go ba a ile a kgonthišetša gore o bontšha dingwetši tša gagwe, Ruthe le Oropa, botho bja kgonthe gotee le lerato. Mohlomongwe o be a holofetše gore le bona ka letšatši le lengwe ba be ba tla swana le yena ba rapela Jehofa. Go ba gona, Ruthe le Oropa ba be ba rata Naomi. Tswalano e botse yeo ba bego ba ena le yona le yena e ile ya ba thuša ge ba be ba welwa ke masetlapelo. Basadi bao ba bafsa e bile bahlologadi pele ba ka ba le bana.—Ruthe 1:5.

Na bodumedi bjoo Ruthe a godišeditšwego go bjona bo ile bja mo lokišeletša masetlapelo ao? Go ka direga gore go be go se bjalo. Bamoaba ba be ba rapela medimo e mentši, yeo o mogolo wa yona e lego Kemoshi. (Numeri 21:29) Go bonagala eka bodumedi bja Bamoaba bo be bo akaretšwa ditirong tše sehlogo le tša bošoro tšeo di bego di atile mehleng yeo, go akaretša le go dira dihlabelo ka bana. Ruthe o ile a bona selo le ge e le sefe seo a bego a ithutile sona go Maglone goba Naomi ka Modimo wa Isiraele yo lerato le wa kgaugelo, Jehofa, e tloga e le seo se fapanego kudu. Jehofa o be a buša ka lerato, e sego ka bošoro! (Doiteronomio 6:5) Ka morago ga go welwa ke tahlegelo yeo e bohloko, Ruthe a ka no ba a ile a batamelana  le Naomi gomme a ithaopela go theetša mosadi yoo yo mogolo ge a dutše a bolela ka Modimo Ramatlaohle, Jehofa, ka mediro ya gagwe e makatšago le ka tsela e lerato le ya kgaugelo yeo a bego a dirišana le batho ba gagwe ka yona.

Naomi yena o be a fagahletše go kwa ka ditaba tša naga ya gabo. Ka letšatši le lengwe o ile a kwa, mohlomongwe ka mmapatši wa mosepedi, gore tlala e be e fedile kua Isiraele. Jehofa o be a šetša batho ba gagwe gape. Betlelehema e be e boetše go seo se bolelwago ke leina la yona, e lego “Ngwako wa Senkgwa.” Naomi o ile a dira phetho ya go boela gae.—Ruthe 1:6.

Ruthe le Oropa ba be ba tla dira’ng? (Ruthe 1:7) Ba ile ba batamelana kgauswi le Naomi ka ge ba be ba wetšwe ke masetlapelo a swanago. Go bonagala Ruthe ka mo go kgethegilego a be a gogelwa ke botho bja Naomi le tumelo ya gagwe e sa šišinyegego go Jehofa. Bahlologadi ba bararo ba ile ba thoma leeto la go ya Juda gotee.

Pego ya Ruthe e re gopotša gore masetlapelo a wela batho ba lokilego bao ba botegago gotee le ba babe. (Mmoledi 9:2, 11) Se gape se re bontšha gore ge re lebeletšane le tahlegelo e boima, ke gabohlale gore re nyake khomotšo le kgothatšo go ba bangwe—kudukudu bao setšhabelo sa bona e lego Jehofa, Modimo yoo Naomi a bego a mo rapela.—Diema 17:17.

Lerato la Ruthe

Ge bahlologadi bao ba bararo ba šetše ba etla kgole, Naomi o ile a thoma go tshwenywa ke selo se itšego. O ile a nagana ka basadi ba ba bafsa bao ba bapilego le yena le ka lerato leo ba bego ba le bontšhitše yena le barwa ba gagwe. O be a sa kgone go kgotlelela go ba okeletša boima. Ge ba be ba ka tloga nageng ya gabo bona ba sepela le yena, o be a tla ba direla’ng kua Betlelehema?

Mafelelong, Naomi o ile a re: “Gomang hle, yo mongwe le yo mongwe a boele ntlong ya mmagwe. Jehofa a ke a le bontšhe botho go etša ge le bo bontšhitše go nna le go banna ba lena bao ga bjale ba hwilego.” O ile a ba a bolela gore o be a holofetše gore Jehofa o be a tla ba putsa ka go ba nea banna ba bangwe le bophelo bjo bofsa. Pego e re: “A ba atla, bona ba hlaboša mantšu ba lla.” Ga go thata go bona lebaka leo ka lona Ruthe le Oropa ba bego ba rata mosadi yo wa pelo e botse le yo a se nago boithati. Bobedi bja bona ba ile ba dulela go mo phegelela ka gore: “Aowa hle, re tla boela le wena bathong ba geno.”—Ruthe 1:8-10.

Lega go le bjalo, go be go se bonolo go kgodiša Naomi. O ile a gatelela gore go be go se na seo a ka ba direlago sona kua Isiraele, ka ge a be a se na monna yo a ka mo hlokomelago, a se na barwa bao ba ka ba nyalago e bile go se na le setee sa tšona seo a bego a se holofetše. O ile a utolla  gore go se kgone ga gagwe go ba hlokomela go be go mo kweša bohloko kudu.—Ruthe 1:11-13.

Oropa yena o ile a kwa mantšu a Naomi e le therešo. O be a letetšwe ke lapa labo, ke mmagwe le legae labo kua Moaba. Go be go tloga go bonala go le kaone gore a šale Moaba. Ka gona, o ile a laela Naomi ka go mo atla a nyamile ke moka a tloga.—Ruthe 1:14.

Go thwe’ng ka Ruthe? Mantšu a Naomi a be a šoma le go yena. Lega go le bjalo, re bala gore: “Ge e le Ruthe, a kgomarela mmatswalagwe.” Mohlomongwe Naomi o be a šetše a tsene tseleng eupša a lemoga gore Ruthe o be a mo šetše morago. O ile a mo opeletša ka gore: “Bona! Ngwaneno wa mohlologadi o boetše bathong ba gabo le medimong ya gabo. Boela morago le yena.” (Ruthe 1:15) Mantšu a Naomi a utollela mmadi ntlha e bohlokwa. Oropa o be a sa boela go batho ba gabo feela eupša o be a boetše le “medimong ya gabo.” O be a kgotsofaletše go dula e le morapedi wa Kemoshi le medimo e mengwe ya maaka. Na Ruthe o be a ikwa ka tsela yeo?

Ruthe o be a bonagala a kgodišegile ka tsela yeo a bego a ikwa ka yona ge a lebelela Naomi tseleng yeo ye e se nago batho. O be a rata Naomi kudu—le Modimo yoo Naomi a bego a mo hlankela. Ka gona o ile a re: “O se ke wa nthapeletša gore ke go tlogele, ke se hlwe ke sepela le wena; gobane mo o yago gona le nna ke tla ya, mo o robalago gona ke tla robala gona. Batho ba geno e tla ba ba gešo, gomme Modimo wa gago ya ba Modimo wa ka. Mo o hwelago gona le nna ke tlo hwela gona gomme ka bolokelwa moo. Jehofa a ntire ka mo a ratago a be a oketše go seo, ge e ba go ka ba le seo se re aroganyago ge e se lehu.”—Ruthe 1:16, 17.

Mantšu a Ruthe a bohlokwa—moo e lego gore batho ba sa dutše ba tseba seo a se boletšego le ge go fetile nywaga e 3 000 a hwile. A utolla gabotse seka se sebotse e lego lerato. Ruthe o be a ena le lerato le le tseneletšego moo e lego gore o be a tla kgomarela Naomi kae le kae moo a yago gona. Ba be ba tla aroganywa ke lehu feela. Batho ba gabo Naomi e be e tla ba ba gabo, ka gobane Ruthe o be a ikemišeditše go tlogela tšohle tšeo a bego a di tseba kua Moaba—go akaretša le medimo ya Bamoaba. Ka go se swane le Oropa, Ruthe o be a ka bolela ka mo go feletšego gore o be a nyaka gore Modimo wa Naomi, Jehofa, e be Modimo wa gagwe. *

Ka gona ba ile ba tšwela pele ka leeto, ga bjale e le bona ba babedi feela, tseleng e telele e yago Betlelehema. Go ya ka kakanyetšo e nngwe, leeto leo le ka ba le tšere beke. Lega go le bjalo, ga go pelaelo gore ge ba le gotee ba ile ba kgothatšana ka tekanyo e itšego ge ba welwa ke manyami.

Manyami a dula a le gona lefaseng le. Mehleng ya rena, yeo Beibele e rego ke “dinako tše di hlobaetšago tšeo go lego thata go lebeletšana le tšona,” re lahlegelwa ka ditsela tše dintši e bile re a nyama. (2 Timotheo 3:1) Ka gona seka seo re ithutago sona go Ruthe se bohlokwa go feta nakong le ge e le efe. Lerato ke thušo e matla lefaseng le leo le swifalago. Le a nyakega manyalong, le a nyakega ditswalanong tša lapa, le a nyakega segwereng, e bile le a nyakega ka phuthegong ya Bokriste. Ge re dutše re hlagolela mohuta woo wa lerato, re ekiša mohlala o mobotse kudu wa Ruthe.

 Ruthe le Naomi Betlelehema

Ke therešo gore go bolela ka lerato go tloga go sa swane le go bonagatša seka seo ka ditiro. Ruthe o be a ena le sebaka sa gore a bontšhe gore o be a sa rate Naomi feela, eupša le gore o be a rata Modimo yoo a bego a kgethile gore e be wa gagwe, e lego Jehofa.

Basadi bao ba babedi ba ile ba feleletša ba fihlile Betlelehema, motsana o lego mo e ka bago dikhilomithara tše lesome ka borwa bja Jerusalema. Go bonagala Naomi le lapa la gagwe ba kile ba tuma kudu motsaneng woo, ka gobane motse woo ka moka o be dumaduma ka ditaba tša go boa ga Naomi. Basadi ba moo ba be ba mo tsitsinkela ke moka ba re: “Na yo ke yena Naomi?” Go molaleng gore go hudugela ga gagwe Moaba go be go mo fetotše ponagalo; sefahlego sa gagwe le ponagalo ya gagwe di be di bontšha gore o tšere nywaga e mentši a tlaišega e bile a nyamile.—Ruthe 1:19.

Naomi o ile a utollela basadi bao ba gabo le baagišani ba gagwe ba nywageng e fetilego kamoo bophelo bo ilego bja mmabela ka gona. O be a bile a nagana gore leina la gagwe e se sa ba Naomi, leo le bolelago “Lethabo la ka,” gomme e be Mara, leo le bolelago “Kgalako.” Naomi wa batho! Go fo swana le Jobo yo a phetšego pele ga mehla ya gagwe, o be a dumela gore Jehofa Modimo ke yena a bego a mo tlišeditše ditlaišego.—Ruthe 1:20, 21; Jobo 2:10; 13:24-26.

Ge basadi bao ba babedi ba le gare ba dudišega kua Betlelehema, Ruthe o ile a thoma go nagana ka tsela e botse ya go hlokomela yena gotee le Naomi. O ile a lemoga gore Molao woo Jehofa a bego a o neile batho ba gagwe kua Isiraele o be o akaretša tokišetšo e lerato bakeng sa badiidi. Ba be ba dumeletšwe gore ba ye mašemong nakong ya puno ke moka ba šale babuni morago, ba budutša tšeo di šiilwego gotee le tšeo di metšego mathokong a mašemo le dikhutlong tša ona. *—Lefitiko 19:9, 10; Doiteronomio 24:19-21.

 E be e le nakong ya go buna garase, mohlomongwe ka April go ya ka almanaka ya rena ya mehleng yeno, gomme Ruthe o ile a ya mašemong go yo bona gore ke mang a bego a tla mo dumelela go šoma go ya ka tokišetšo ya bao ba budutšago. Go ile gwa direga gore a tsene tšhemong ya monna yo a bitšwago Boase, mong wa mašemo yo a humilego le yo gape a bego a tswalane le monna yo a hwilego wa Naomi, e lego Elimeleke. Gaešita le ge Molao o be o mo neile tshwanelo ya go budutša, ga se a ka a fo itirela dilo ka boyena; o ile a kgopela lesogana leo le bego le hlokometše babuni gore le mo dumelele go šoma. Lesogana le ile la mo dumelela, ke moka Ruthe a hwetša tshwanelo ya go šoma.—Ruthe 1:22–2:3, 7.

Akanya ka Ruthe a šetše babuni morago. Ge ba dutše ba sega garase ka disekela tša bona tša magakabje, o ile a khunama gore a tope tšeo ba bego ba di wiša goba ba di šia, a bofa dingata tša diako ke moka a di iša moo a bego a tla di fola gona ka morago. E be e le mošomo o nanyago, o lapišago gomme o thatafa ge letšatši le dutše le hlatloga. Lega go le bjalo, Ruthe o be a dula mošomong, a ema feela gore a phumole kudumela phatleng le go ja dijo tše bonolo tša matena ka “leobong”—mohlomongwe ke moriti woo o šireletšago bašomi.

Mohlomongwe Ruthe o be a se a holofela goba go letela gore ba bangwe ba mo lemoge—eupša ba ile ba mo lemoga. Boase o ile a mmona gomme a botšiša lesogana la moetapele gore e be e le mang. Ka ge Boase e be e le monna wa tumelo kudu, o ile a dumediša bašomi ba gagwe—bao ba bangwe ba bona ba ka bago ba be ba šoma letšatši letee goba e be e le bašele—ka mantšu a rego: “Jehofa a a be le lena.” Le bona ba ile ba mo dumediša bjalo. Monna yo yo a bego a rata Jehofa o ile a kgahlegela Ruthe bjalo ka tate.—Ruthe 2:4-7.

Boase o ile a bitša Ruthe “ngwanaka,” gomme a mo eletša gore a dule a etla mašemong a gagwe go tlo budutša le gore a be kgauswi le dikgarebe tša lapeng la gagwe gore a pheme go swarwa gampe ke le ge e le ofe wa banna ba bašomi. O ile a kgonthišetša gore Ruthe o hwetša dijo tša matena. Lega go le bjalo, ka godimo ga tšohle, o be a nyaka go mo reta le go mo kgothatša. Bjang?—Ruthe 2:8, 9, 14.

Ge Ruthe a be a botšiša Boase gore yena, motho o šele, o be a dirile’ng gore a mo amogele ka botho, o ile a araba ka gore o be a kwele ka tšohle tšeo Ruthe a bego a di diretše mmatswalagwe, Naomi. Mohlomongwe Naomi o be a ile a reta Ruthe yo a mo ratago go basadi ba Betlelehema, gomme taba yeo ya fihla go Boase. Le gona, o be a tseba gore Ruthe o be a retologetše borapeding bja Jehofa, ka gobane o itše: “A Jehofa a putse mokgwa wo o dirago ka wona. Le gona anke Jehofa Modimo wa Isiraele, yoo o tšhabetšego ka tlase ga diphego tša gagwe, a go putse ka botlalo.”—Ruthe 2:12.

Ruri mantšu ao a swanetše go ba a ile a kgothatša Ruthe! Ee, o be a dirile phetho ya go tšhabela ka tlase ga diphego tša Jehofa Modimo, go swana le lefotwana le ithekgilego ka mmago lona gore a le šireletše. O ile a leboga Boase bakeng sa ge a boletše le yena ka tsela e kgothatšago gakaalo. Le gona o ile a tšwela pele a šoma go fihlela mantšiboa.—Ruthe 2:13, 17.

Tumelo yeo Ruthe a e bontšhitšego ke mohlala o mobotse kudu go rena bohle bao lehono re katanago le maemo a thata a tša boiphedišo a mehleng ye. O be a sa nagane gore batho ba bangwe ba mo kolota selo le ge e le sefe, ka gona o be a leboga dilo ka moka tšeo a bego a di fiwa. O be a sa lešwe dihlong ke go šoma nako e telele le ka thata bakeng sa go hlokomela motho yo a bego a mo rata, gaešita le ge e be e le mošomo wa tlasana. O ile a amogela ka tebogo gotee le go diriša keletšo e bohlale mabapi le taba ya go šoma ka tšhireletšego gotee le batho ba ba lokilego. Sa bohlokwa kudu ke gore le ka mohla ga se a ka a timelelwa ke go bona moo botšhabelo bja gagwe bo bego bo le gona—go Tate yo a šireletšago, Jehofa Modimo.

Ge e ba re bontšha lerato go swana le Ruthe gomme re latela mohlala wa gagwe o mobotse wa boikokobetšo, go šoma ka thata le go leboga, tumelo ya rena le yona e tla ba mohlala o mobotse kudu go ba bangwe. Lega go le bjalo, Jehofa o ile a hlokomela Ruthe le Naomi bjang? Re tla ahlaahla taba yeo sehlogong se se latelago lelokelelong le.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Lepokisi go letlakala 26]

Puku e Nyenyane Yeo e Ngwadilwego ka Bokgwari

Puku ya Ruthe e hlalositšwe e le puku e bohlokwa e nyenyane, puku e nyenyane yeo e ngwadilwego ka bokgwari. Ke therešo gore puku ye ga e bolele ka ditaba tšeo go bolelwago ka tšona pukung ya Baahlodi, yeo e latelwago ke puku ya Ruthe, gomme e thuša gore re tsebe gore ditiragalo tše di diregile neng. (Ruthe 1:1) Go bonagala dipuku tše tše pedi di ngwadilwe ke moporofeta Samuele. Lega go le bjalo, ge o dutše o bala ka Beibeleng, o ka dumelelana le taba ya gore puku ya Ruthe e beilwe gabotse lelokelelong la dipuku tša Beibele. Ka morago ga go bala ka dintwa, ditlhaselo le ditlhaselano tšeo go ngwadilwego ka tšona ka pukung ya Baahlodi, o fihla pukung ye e nyenyane yeo e re gopotšago gore Jehofa le ka mohla ga a hlokomologe batho ba khutšo bao ba katanago le mathata a letšatši le letšatši. Terama ye e bonolo ya bophelo bja ka gae e re nea dithuto tše bohlokwa tšeo di ka re holago ka moka ga rena mabapi le lerato, go lahlegelwa, tumelo gotee le potego.

[Seswantšho go letlakala 24]

Ruthe ka bohlale o ile a batamela kgauswi le Naomi nakong ya manyami le ya tahlegelo

[Seswantšho go matlakala 24, 25]

“Batho ba geno e tla ba ba gešo, gomme Modimo wa gago ya ba Modimo wa ka”

[Seswantšho go letlakala 27]

Ruthe o be a ikemišeditše go dira mošomo o thata le wa tlasana gore a hlokomele yena le Naomi