Ke Hweditše Dilo tše Dintši tše Dibotse

Ka ge go anega Arthur Bonno

E BE e le ka 1951. Nna le mosadi wa ka Edith re be re le kopanong ya selete ge re be re ekwa tsebišo ya gore go tla ba le seboka sa bao ba ratago go tsenela tirelo ya boromiwa.

Ke ile ka bolela ke thabile ka re: “A re ye re yo theetša!”

Edith o ile a araba ka gore: “Art, se se tlo re palela!”

“A re fo ya Edie, re tla no theetša feela.”

Difomo tša kgopelo tša Sekolo sa Gilead di ile tša abja ka morago ga seboka seo.

Ke ile ka mo kgothatša ka re: “A re di tlatše.”

“Eupša Art, re tla re’ng ka malapa a gabo rena?”

Mo e ka bago ngwaga le seripa ka morago ga kopano yeo ya selete, re ile ra ya Sekolong sa Gilead gomme ra abelwa go yo hlankela Ecuador, Amerika Borwa.

Bjalo ka ge o ka ba o lemogile poledišanong ya ka le mosadi wa ka kopanong yeo ya selete, ke be ke ikholofela e bile ke sa dumele gore go na le selo seo se ka mpalelago. Lega go le bjalo, Edith e be e le motho yo bonolo le yo a ipoeditšego. Ge a be a gola toropong e nyenyane ya kua Elizabeth, Pennsylvania, U.S.A., ga se a ka a ya kgole le gagabo goba go kopana le motho yo a tšwago nageng e šele. O be a thatafalelwa ke go tlogela lapa la gabo. Lega go le bjalo, o ile a amogela kabelo ya go ya moše wa mawatle ka pelo ka moka. Re fihlile Ecuador ka 1954 re le baromiwa gomme re sa dutše re hlankela gona. Nywaga ka moka yeo re e feditšego re le mo, re hweditše dilo tše dintši tše dibotse. Na o ka rata go kwa ka tše dingwe tša tšona?

Go Gopola Dilo tše di Kgahlišago

Mathomong re ile ra abelwa go hlankela motseng mošate wa naga yeo e lego Quito, mo e ka bago dimithara tše 2 850 ka godimo ga Dithaba tša Andes. Go re tšere matšatši a mabedi ka setimela le ka lori go fihla motseng wa Guayaquil o lego lebopong—leeto leo ga bjale le tšeago metsotso e 30 ka sefofane! Re hlanketše mo Quito nywaga e mene e kgahlišago. Ke moka ka 1958, go ile gwa direga selo se sengwe se sebotse: Re ile ra laletšwa go yo hlankela modirong wa tikologo.

Ka nako yeo, go be go na le ditikologo tše  pedi feela tše dinyenyane nageng ka moka. Go tlaleletša go eteleng diphuthego, re be re fetša dibeke tše dintši mo ngwageng re dira boboledi metseng e menyenyane ya Maindia mo go se nago Dihlatse. Gantši re be re dula diphapošing tše dinyenyane, tše di se nago mafasetere gomme di na le mpete feela. Re be re rwala setofo sa parafene, pane, dipoleiti, pafo, malakane, nete ya menang, diaparo, dikuranta tša kgale le dilo tše dingwe ka lepokisi leo le dirilwego ka legong. Re be re thiba mašoba a lego mabotong ka dikuranta gore magotlo a se tsene.

Le ge diphapoši tšeo di be di le leswiswi e bile di šilafetše, re sa gopola dipoledišano tše dibotse tšeo re ilego ra ba le tšona mašegong a mangwe ge re be re dutše malaong re eja dijo tša go se re selo tšeo di apeilwego ka setofo sa parafene. Ka ge ka tlhago ke le motho yo a kitimelago go bolela pele ke nagana, ka dinako tše dingwe mosadi wa ka o be a tla diriša dinako tšeo tša go ikhutša, a ntemoša ka bohlale gore ke swanetše go itlhalosa gabotse go bana babo rena bao re ba etelago. Ke ile ka mo kwa gomme diketelo tša rena di ile tša ba tše di kgothatšago. Le gona, ge e ba nka bolela ka yo mongwe gampe, o be a fo ikhomolela. Ka go re’alo ke ile ka ithuta go ba le pono e lekalekanego ka bana bešo. Lega go le bjalo, gantši mantšiboa re be re boledišana ka dintlha tšeo re ithutilego tšona dihlogong tša Morokami le diphihlelong tša rena tša tirelo ya tšhemo tša letšatši leo. Tšeo e bile diphihlelo tše di thabišago gakaakang!

Kamoo re Ilego ra Hwetša Carlos

Motseng wa Jipijapa, ka bodikela bja Ecuador, re ile ra newa leina la motho yo a bego a thabela—Carlos Mejía, ra se botšwe moo a dulago gona. Mesong e mengwe ge re be re tloga phapošing yeo re e hirilego, re be re sa tsebe moo re swanetšego go thoma gona go mo tsoma, ka gona re ile ra fo itshepelela. Re be re sepela re efoga melete ya maraga ditseleng tše di šilafaditšwego ke pula ya matlakadibe yeo e nelego bošego. Ke be ke etile mosadi wa ka pele, ge kapejana ke ekwa a goeletša a re: “Art!” Ke ile ka retologa gomme ka bona Edie a tantšwe ke seloko go fihla dikhurung. Se se be se segiša, moo nka bego ke ile ka sega ge nkabe e be e se gore o a lla.

Ke ile ka kgona go mo ntšha marageng ao, eupša dieta tša gagwe di ile tša šala ka moo marageng. Mošemane yo mongwe le ngwanenyana ba be ba re lebeletše, ka gona ke ile ka ba botša gore: “Ke tla le nea tšhelete ge e ba le ka ntšha dieta tšeo ka mo marageng.” Kapejana, dieta di ile tša ntšhwa eupša Edie o be a nyaka mo a ka hlapago gona. Mmago bana ba o be a lebeletše seo se bego se direga gomme o ile a re laletša gore re tsene ka ntlong, moo a ilego a thuša mosadi wa ka go hlapa maoto mola bana bona ba hlatswa dieta. Pele re tloga, go ile gwa direga selo se se kgahlišago. Ke ile ka botšiša mosadi yo ge e ba a tseba moo re ka hwetšago monna yo a bitšwago Carlos Mejía. O ile a araba a maketše a re: “Ke monna wa ka.” Go se go ye kae, thuto ya Beibele e ile ya thongwa gomme ditho ka moka tša lapa leo mafelelong di ile tša kolobetšwa. Nywaga ka morago, Carlos le mosadi wa gagwe le bana ba bona ba babedi ba ile ba ba babulamadibogo ba ba kgethegilego.

Maeto a Hlohlago le go Amogelwa ka Borutho

Re ile ra lebeletšana le ditlhohlo modirong wa tikologo. Re be re sepela ka dipese, ditimela, dilori, diketswana tša kota le difofane tše dinyenyane. Ka nako e nngwe John McLenachan, yo a bego a hlankela e le molebeledi wa selete, le mosadi wa gagwe Dorothy, ba ile ba sepela le rena modirong wa boboledi metsaneng yeo go tletšego batho ba go rea dihlapi yeo e lego kgauswi le mollwane wa Colombia. Re ile ra sepela ka seketswana seo se dirilwego ka kota seo se nago le entšene. Dišaka tša go lekana le seketswana ka bogolo di be di rutha kgauswi le rena! Gaešita le mosesiši wa seketswana sa rena yo a bego a na le phihlelo o ile a tšhošwa ke bogolo bja dišaka tšeo gomme kapejana a se fapošetša kgauswi le lebopo.

 Lega go le bjalo, ditlhohlo tšeo re kopanego le tšona modirong wa tikologo di ile tša re hola. Re ile ra tseba bana babo rena bao ba nago le moya wa go amogela baeng. Gantši malapa ao re bego re dula le ona a be a re gapeletša go ja gararo ka letšatši, mola ona a eja gatee feela. Go be go na le mpete o tee ka ntlong gomme a re gapeletša go robala go wona, mola ona a robala fase. Mosadi wa ka o be a fela a bolela gore: “Bana ba babo rena le dikgaetšedi ba ba rategago ba nthuša go lemoga gore ga re hloke dilo tše dintši gore re phele.”

“Ga re Nyake go Ikgogela Morago”

Ka 1960, go ile gwa direga selo se sengwe gape se sebotse—re ile ra laletšwa go yo hlankela ofising ya lekala kua Guayaquil. Ge ke be ke šoma lefapheng la tshepedišo ya lekala, Edith o be a le tšhemong ya phuthego ya kgauswi le lekala. Ga se ka ka ka nagana gore nka šoma ka ofising, ka gona ke be inyatša, eupša bjalo ka ge Baheberu 13:21 e bontšha, Modimo o re hlama ka ‘dilo tšohle tše dibotse gore re dire thato ya gagwe.’ Nywaga e mebedi ka morago, ke ile ka laletšwa tlwaetšong ya bahlahli ba sekolo sa Gilead seo se tšerego dikgwedi tše lesome kua Bethele ya Brooklyn, New York. Ka nako yeo, go be go letetšwe gore basadi ba šale dikabelong tša bona. Mosadi wa ka o ile a romelwa lengwalo go tšwa Brooklyn. O ile a kgopelwa gore a naganišiše ka kelohloko ge e ba a ikemišeditše go fetša dikgwedi tše lesome ntle le monna wa gagwe.

Ge Edith a araba, o ngwadile gore: “Ke kgodišegile gore se se tla ba thata kudu, eupša re a tseba gore ruri Jehofa o tla re thuša go lebeletšana le mathata le ge e le afe ao a ka tšwelelago. . . . Ga re nyake go ikgogela morago ge re newa ditokelo le ge e le dife goba sebaka le ge e le sefe seo se ka dirago gore re swanelegele go phetha boikarabelo.” Mosadi wa ka o be a nngwalela beke le beke ge ke be ke le Brooklyn.

Go Hlankela Mmogo le Badumedigotee ba ba Botegago

Ka baka la mathata a tša maphelo, nna le Edith re ile ra boela kua Quito ka 1966, moo re ilego ra thomološa tirelo ya rena ya boromiwa gotee le bana babo rena le dikgaetšedi ba lefelong leo. Ruri e be e le babotegi ba ba kgahlišago!

Kgaetšedi yo mongwe yo a botegago o be a na le monna yo e sego modumedi yo a bego a dulela go mo tula. Ka letšatši le lengwe ka iri ya botshelela mesong, motho yo mongwe o ile a tlo re botša gore kgaetšedi yo o tutšwe gape. Ke ile ka kitimela ga kgaetšedi yo. Ge ke fihla moo, ga se ka kgolwa seo mahlo a ka a mpontšhago sona. O be a robetše malaong, a rurugile gomme a na le matetelo. Monna wa gagwe o be a mo tutše ka kota ya lefsielo go fihlela e robega. Ka morago letšatšing lona leo, ke ile ka hwetša monna yoo gomme ka mmotša gore ke lefšega. O ile a kgopela tshwarelo go tšwa pelong.

Mathomong a bo-1970 boemo bja ka bja tša maphelo bo be bo kaonefetše gomme ra thomološa modiro wa tikologo. Motse wa Ibarra e be e le karolo ya tikologo ya rena. Ka bo-1950 ge re be re etetše motse woo, go be go na le Dihlatse tše pedi feela, moromiwa gotee le ngwanabo rena wa lefelong leo. Ka gona re be re fagahletše  go kopana le ba bantši bao ba bego ba sa tšwa go thoma go kopanela phuthegong yeo.

Sebokeng sa rena sa mathomo moo, Ngwanabo rena Rodrigo Vaca o be a eme sethaleng gomme a swere karolo yeo e akaretšago batheetši. Ge a botšiša potšišo, batheetši ba be ba re: “Yo yo!” (Nna, nna!) go e na le gore ba emiše diatla. Nna le Edith re ile ra lebelelana re maketše. Ke ile ka ipotšiša gore: ‘Go direga’ng mo?’ Ka morago re ile ra lemoga gore Ngwanabo rena Vaca ke sefofu eupša o kgona go kwa mantšu a ditho tša phuthego gomme a ba bitše. Ke modiši yo ruri a tsebago dinku tša gagwe! Se se ile sa re gopotša seo Jesu a se boletšego go Johane 10:3, 4, 14 ge a bolela ka Modiši yo Botse le dinku tšeo di tsebanago gabotse kudu. Lehono, Ibarra e na le diphuthego tše tshelelago tša Sepaniši, e tee ya se-Quichua le e tee ya polelo ya diatla. Ngwanabo rena Vaca o sa dutše a hlankela ka potego e le mogolo le mmulamadibogo yo a kgethegilego. *

Go Thabela go Loka ga Jehofa

Ka 1974 re ile ra bona gape gore Jehofa o lokile ge re be re laletšwa go boela Bethele, moo ke ilego ka abelwa gape go šoma lefapheng la tshepedišo ya lekala gomme ka morago ka kgethwa go ba Komiting ya Lekala. Mathomong Edith o ile a šoma ka khitšhing gomme ka morago a šoma ofising moo a sa dutšego a šoma go beakanya mangwalo.

Go theoša le nywaga, re ile ra thabela go amogela baromiwa ba makgolo ba ba tlwaeditšwego Gilead, bao ba dirilego gore diphuthego tšeo ba hlankelago go tšona di gole ka tsebo le go ba mafolofolo. Re ile ra ba ra kgothatšwa ke bana babo rena le dikgaetšedi ba dikete bao ba tšwago dinageng tša ka godimo ga tše 30 go tlo hlankela nageng ye. Ruri moya wa bona wa boikgafo o ile wa re kgahla! Ba bangwe ba ile ba rekiša dintlo le dikgwebo tša bona e le gore ba tlo hlankela mafelong ao go nago le tlhokagalo e kgolo ya bagoeledi ba Mmušo. Ba rekile dikoloi go ba thuša go yo bolela mafelong a kgole, go hloma diphuthego tše difsa le go thuša go aga Diholo tša Mmušo. Dikgaetšedi tše dintši tše di sego lenyalong tšeo di tšwago moše wa mawatle di ile tša tlo bula madibogo mo—ruri ke bašomi ba mafolofolo le ba nago le bokgoni!

Ka kgonthe, ke hweditše dilo tše dintši tše dibotse nywageng yeo ke e feditšego ke hlankela Modimo. Sa go di phala ka moka ke tswalano ya ka le Jehofa. E bile ke thabela gore Jehofa o nneile “mothuši.” (Gen. 2:18) Ge ke nagana gore re na le nywaga ya ka godimo ga e 69 re nyalane, ke gopola lengwalo la Diema 18:22 le le rego: “Na motho o hweditše mosadisadi? Gona o hweditše selo se sebotse.” Ke thabetše go dula le Edith. O nthušitše ka ditsela tše dintši kudu. Le gona e bile morwedi yo a rategago go mmagwe. Ga e sa le go tloga mola re fihlago mo Ecuador, mosadi wa ka o be a ngwalela mmagwe lengwalo beke e nngwe le e nngwe go fihla ge mmagwe a hlokofala ka 1990, ge a be a na le nywaga e 97.

Ga bjale ke na le nywaga e 90 gomme Edith o na le e 89. Re tšeela godimo lethabo leo re bilego le lona la go thuša batho ba 70 gore ba tsebe Jehofa. Re tloga re thabela gore re ile ra tlatša difomo tša go ya Sekolong sa Gilead nywageng e 60 e fetilego. Phetho yeo e ile ya re lebiša bophelong bjo bo tletšego ka dilo tše dintši tše di dibotse.

[Mongwalo wa tlase]

[Seswantšho go letlakala 29]

Re le Yankee Stadium, New York le baromiwagotee le rena ba sehlopha sa rena sa Gilead ka 1958

[Seswantšho go letlakala 31]

Re etetše lapa la Dihlatse ge re be re le modirong wa tikologo ka 1959

[Seswantšho go letlakala 32]

Lekaleng la Ecuador ka 2002