Tšhelete le Boitshwaro—Thuto e Tšwago Historing

KA April 7, 1630, batho ba ka bago ba makgolo a mane ba ile ba tloga Engelane ka dikepe tše nne ba leba Amerika. Ba bantši ba bona ba be ba rutegile kudu. Ba bangwe e be e le bo-rakgwebo bao ba atlegilego. Ba bangwe e be e bile e le ditho tša palamente. Maemo a tša boiphedišo nageng ya gabo bona a be a phuhlame, a mpefaditšwe ke Ntwa ya Nywaga e Masome-tharo yeo e bego e tšwela pele kua Yuropa (1618-48). Ka gona ka go lekela hlogong, ba ile ba tlogela magae a bona, dikgwebo le ba leloko gomme ba thoma go tsoma dibaka tše kaone.

Lega go le bjalo, batho ba bao ba nago le kholofelo e be e se sehlopha feela sa bo-rakgwebo bao ba ikholago ka dibaka tšeo di tšwelelago. E be e le ma-Puritan a mafolofolo, ao a bego a tšhabela tlaišo ya bodumedi. * Morero wa ona o mogolo e be e le go hloma setšhaba seo se boifago Modimo seo sona gotee le ditlogolo tša sona se bego se tla atlega ka dilo tše di bonagalago ntle le go kwanantšha ditekanyetšo tša Beibele. Go se go ye kae ka morago ga go goroga ga sona kua Salem, Massachusetts, se ile sa ikgopelela karolo ya naga tikologong ya lebopong. Se ile sa bitša legae la sona le lefsa gore ke Boston.

Tiro e sa Tlwaelegago ya go di Leka-lekanya

Moetapele le mmuši wa bona, John Winthrop, o dirile sohle seo a ka se kgonago gore batho ba hume gomme ba direle setšhaba dilo tše dibotse koloning e mpsha. O be a nyaka gore batho ba be le tšhelete gotee le boitshwaro. Eupša se se ile sa itlhatsela e le tiro e sa tlwaelegago ya go di leka-lekanya. Ge a bolela e sa le pele ka mathata, o ile a bolela le bagwera ba gagwe ka mo go tletšego mabapi le tema ya lehumo setšhabeng seo se boifago Modimo.

Go swana le baetapele ba bangwe ba ma-Puritan, Winthrop o be a dumela gore go phegelela mahumo ka bogona ga go phošo. O ile a bolela gore morero o mogolo wa mahumo e be e le go thuša ba bangwe. Ka gona, ge motho a humile le dinala o tla dira botse le go feta. Setsebi sa histori e lego Patricia O’Toole se bolela gore: “Ditaba tše sego kae di be di tshwenya dikgopolo tša ma-Puritan go feta ya lehumo. E be e le pontšho ya go šegofatšwa ke Modimo gape le ya kgoketšo e matla kudu ya sebe sa boikgogomošo . . . gotee le ya dibe tša nama.”

Winthrop o ile a kgothaletša gore go be le ditekanyetšo tša boitshwaro bakeng sa go phema dibe tšeo di ka bakwago ke lehumo le manobonobo.  Lega go le bjalo, kapejana moya wa tša kgwebo wa badudi-gotee le yena o ile wa thoma go thulana le maiteko a gagwe a go ba gapeletša gore ba boife Modimo le go ratana. Majela-thoko a ile a thoma go lwa le seo a bego a se bitša bogateledi bja Winthrop ditabeng tša ona. A mangwe a ile a thoma go lwela gore go kgethwe batho bao ba tlago go dira diphetho. A mangwe ona a ile a bona go le kaone go fo ikela Connecticut e lego kgaufsi bakeng sa go tšwetša pele mediro ya ona.

O’Toole o re: “Sebaka se sebotse, katlego, pušo ya batho, ka moka e be e le dilo tše dikgolo bophelong bja ma-Puritan a kua Massachusetts gomme ka moka di ile tša hlohleletša dikganyogo tša motho ka noši go sa šetšwe dikgopolo tše kopantšwego tša Winthrop. Ka 1649, Winthrop o hwile a diila, a na le nywaga e 61. Gaešita le ge koloni yeo e bego e nyaka go wa e ile ya phologa go sa šetšwe mathata a mantši, Winthrop ga se a ka a phela go ba go fihlela a bona toro ya gagwe e phethagala.

Lesolo le Tšwela Pele

Kgopolo ya John Winthrop ya lefase le lekaone ga ya ka ya hwa le yena. Ngwaga le ngwaga, batho ba dikete tše makgolo ba huduga go tšwa dinageng tša Afrika, Borwa-bohlabela bja Asia, Bohlabela bja Yuropa le Latin Amerika, e le ge ba hutša go hwetša bophelo bjo bokaone. Ba bangwe ba hlohleletšwa ke dipuku tše difsa tše makgolo, diseminari le mekero ya Web tšeo di tšweletšwago ngwaga le ngwaga tšeo di holofetšago go ba botša sephiri sa kamoo ba ka humago ka gona. Ka ntle le pelaelo, ba bantši ba sa dutše ba katanela go hwetša tšhelete, ka kholofelo ya gore ba dira bjalo ntle le go lwantšha ditekanyetšo tša boitshwaro.

Ge e le gabotse, ditla-morago e be e dutše e le tše di nyamišago. Bao ba tsomago mahumo gantši ba feleletša ka go kwanantšha melao ya bona ya motheo gomme ka dinako tše dingwe ba kwanantšha gaešita le tumelo ya bona aletareng ya Mamona. Ka gona, o ka botšiša ka mo go swanetšego gore: “Na motho a ka kgona go ba Mokriste wa therešo a ba a huma? Na go tla ka gwa tsoga go bile le setšhaba seo se boifago Modimo seo se atlegilego ka dilo tše di bonagalago le tša moya?” Beibele e araba dipotšišo tšeo, bjalo ka ge sehlogo se se latelago se bontšha.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Methopo ya Diswantšho go letlakala 3]

Boats: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck; Winthrop: Brown Brothers