सीधै सामग्रीमा जाने

सीधै विषयसूचीमा जाने

तनावबाट मुक्‍ति पाउनुहोस्‌

तनाव भनेको के हो?

तनाव भनेको के हो?

तनाव भनेको गाह्रो परिस्थितिको सामना गर्नुपर्दा शरीरले देखाउने प्रतिक्रिया हो। तनाव हुँदा हाम्रो मस्तिष्कले शरीरको विभिन्‍न अङ्‌गमा हर्मोनहरू अत्यधिक मात्रामा उत्पादन गर्छ। त्यसले मुटुको धड्‌कन बढाउने, रक्‍तचाप घटबढ गर्ने, फोक्सोलाई आवश्‍यकताभन्दा धेरै फुलाउने वा खुम्चाउने अनि मांसपेशीलाई कडा बनाउने गर्छ। हाम्रो मस्तिष्कले वास्तवमा के भइरहेको हो भनेर ठम्याउनुअघि नै हाम्रो शरीरले यस्तो प्रतिक्रिया देखाउन थालिसकेको हुन्छ। अनि तनावको अवधि सिद्धिएपछि हाम्रो शरीर फेरि सामान्य अवस्थामै फर्कन्छ।

फाइदाजनक र हानिकारक तनाव

तनाव भनेको शरीरले देखाउने स्वाभाविक प्रतिक्रिया हो, जसले चुनौतीपूर्ण वा खतरनाक अवस्थाको सामना गर्न तयार बनाउँछ। यो प्रतिक्रिया मस्तिष्कबाट सुरु हुन्छ। फाइदाजनक तनावले तपाईँलाई तुरुन्तै प्रतिक्रिया देखाउन उत्प्रेरित गर्छ। केही हदसम्म तनावले तपाईँलाई लक्ष्यहरू हासिल गर्न मदत गर्छ। जस्तै: स्कुलको परीक्षा दिँदा, जागिरको लागि अन्तरवार्ता दिँदा वा खेल खेल्दा उत्पन्‍न हुने तनावले तपाईँलाई आफ्नो तर्फबाट अझ राम्रो गर्न प्रोत्साहन दिन्छ।

तर अचाक्ली तनाव वा लामो समयदेखि पिरोलिरहेको तनावले हानि पुऱ्‍याउँछ। हरसमय वा बारम्बार अचाक्ली तनावमा डुबिरहनुभयो भने त्यसले तपाईँलाई शारीरिक, मानसिक र भावनात्मक रूपमा असर गर्न थाल्छ। तपाईँको आनीबानी र व्यवहारमा समेत परिवर्तन आउन सक्छ। लामो समयदेखि पिरोलिरहेको तनावको कारण मानिसहरू लागूपदार्थ सेवन गर्छन्‌ अनि स्वास्थ्यलाई हानि गर्ने अन्य कामहरू गर्छन्‌। साथै यसले अन्य ठूलठूला समस्यासमेत निम्त्याउन सक्छ, जस्तै: डिप्रेसन हुने, जीवनदेखि दिक्क लाग्ने वा आत्महत्याको सोचाइ आउने।

तर तनावले सबैलाई एउटै किसिमले असर गर्छ भन्‍ने छैन। यसले विभिन्‍न रोग निम्त्याउन सक्छ अनि हाम्रो शरीरको प्रायः सबै भागमा असर गर्छ।