ഈ വിഷയ​ത്തിൽ ഉപദേ​ശ​ങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു പഞ്ഞവു​മില്ല. പക്ഷേ പലതും പ്രയോ​ജനം ചെയ്യു​ന്നതല്ല. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, നിങ്ങൾ കരയു​ക​യോ മറ്റ്‌ ഏതെങ്കി​ലും വിധത്തിൽ വികാ​രങ്ങൾ പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്യരുത്‌ എന്നായി​രി​ക്കാം ചിലർ പറയു​ന്നത്‌. ഇനി മറ്റു ചിലർ, നിങ്ങളു​ടെ വികാ​ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം തുറന്ന്‌ പ്രകടി​പ്പി​ക്കാൻ നിർബ​ന്ധി​ച്ചേ​ക്കാം. ഇക്കാര്യ​ത്തിൽ സമനി​ല​യുള്ള ഒരു നിലപാ​ടാ​ണു ബൈബി​ളി​നു​ള്ളത്‌. ആ വീക്ഷണത്തെ ആധുനി​ക​പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളും ശരി​വെ​ക്കു​ന്നു.

കരയു​ന്ന​തു പുരു​ഷ​ന്മാർക്കു ചേർന്നതല്ല എന്നാണു ചില സംസ്‌കാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ളവർ കരുതു​ന്നത്‌. പരസ്യ​മാ​യോ രഹസ്യ​മാ​യോ ആകട്ടെ, കരയു​ന്നതു ശരിക്കും നാണ​ക്കേ​ടാ​ണോ? ദുഃഖം തോന്നുന്ന ഒരു വ്യക്തി കരയു​ന്നതു സ്വാഭാ​വി​ക​മാ​ണെ​ന്നാ​ണു മാനസി​കാ​രോ​ഗ്യ​വി​ദ​ഗ്‌ധർ പറയു​ന്നത്‌. ദുഃഖം പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ഗുണമുണ്ട്‌. നിങ്ങളു​ടെ നഷ്ടം എത്ര വലുതാ​ണെ​ങ്കി​ലും കാലാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ ജീവി​ത​വു​മാ​യി മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കാൻ അതു നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കും. ദുഃഖം അടക്കി​വെ​ക്കു​ന്നതു ഗുണ​ത്തെ​ക്കാ​ളേറെ ദോഷ​മാ​യി​രി​ക്കും ചെയ്യുക. കരയു​ന്നതു തെറ്റാ​ണെ​ന്നോ പുരു​ഷ​ന്മാർക്കു ചേരാ​ത്ത​താ​ണെ​ന്നോ ഉള്ള ആശയത്തെ ബൈബിൾ പിന്താ​ങ്ങു​ന്നില്ല. യേശു​വി​ന്റെ കാര്യം നോക്കുക. മരിച്ച​വരെ ജീവനി​ലേക്കു കൊണ്ടു​വ​രാ​നുള്ള പ്രാപ്‌തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടു​പോ​ലും പ്രിയ​സു​ഹൃ​ത്തായ ലാസർ മരിച്ച​പ്പോൾ യേശു പരസ്യ​മാ​യി കരഞ്ഞു.—യോഹ​ന്നാൻ 11:33-35.

ഉറ്റവർ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി മരണമ​ട​യു​മ്പോൾ ദുഃഖം കാരണം ചിലർ, നിസ്സാ​ര​മെന്നു തോന്നുന്ന കാര്യ​ങ്ങൾക്കു​പോ​ലും കോപി​ച്ചേ​ക്കാം. കോപി​ക്കാൻ പല കാരണങ്ങൾ കണ്ടേക്കാം. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, അവർ ആദരി​ക്കുന്ന വ്യക്തികൾ ഒട്ടും ചിന്തി​ക്കാ​തെ അടിസ്ഥാ​ന​ര​ഹി​ത​മായ കാര്യങ്ങൾ പറയു​മ്പോൾ ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെട്ട ചിലർക്കു കോപം അടക്കാ​നാ​കില്ല. സൗത്ത്‌ ആഫ്രി​ക്ക​ക്കാ​ര​നായ മൈക്ക്‌ പറയുന്നു: “പപ്പ മരിക്കു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ 14 വയസ്സേ ഉള്ളൂ. ശവസം​സ്‌കാ​ര​ച്ച​ട​ങ്ങി​നി​ടെ ഒരു ആംഗ്ലിക്കൻ മതശു​ശ്രൂ​ഷകൻ പറഞ്ഞത്‌, ദൈവ​ത്തി​നു നല്ലവരെ ആവശ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നും അവരെ പെട്ടെന്നു വിളി​ക്കു​മെ​ന്നും ആണ്‌. a അതു കേട്ട​പ്പോൾ എനിക്കു വല്ലാത്ത ദേഷ്യം തോന്നി. കാരണം, പപ്പയി​ല്ലാത്ത ജീവി​ത​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞങ്ങൾക്കു ചിന്തി​ക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. 63 വർഷത്തി​നു ശേഷം ഇപ്പോ​ഴും ആ വാക്കുകൾ എന്നെ വേദനി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.”

ചിലർക്കു വല്ലാത്ത കുറ്റ​ബോ​ധ​മാ​യി​രി​ക്കും തോന്നു​ന്നത്‌, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ പ്രിയ​പ്പെ​ട്ടവർ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി മരിക്കു​മ്പോൾ. ‘ഇങ്ങനെ ചെയ്‌തി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അല്ലെങ്കിൽ അങ്ങനെ ചെയ്‌തി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഇത്‌ ഒരിക്ക​ലും സംഭവി​ക്കി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു’ എന്നൊക്കെ നിങ്ങൾ ചിന്തി​ച്ചേ​ക്കാം. അല്ലെങ്കിൽ, ഏറ്റവും ഒടുവിൽ നിങ്ങൾ ആ വ്യക്തി​യു​മാ​യി സംസാ​രി​ച്ച​പ്പോൾ വഴക്കോ വാക്കു​തർക്ക​മോ ഉണ്ടായി​ട്ടു​ണ്ടാ​കാം. ഇതു നിങ്ങളു​ടെ കുറ്റ​ബോ​ധ​ത്തി​ന്റെ ആഴം കൂട്ടും.

കുറ്റ​ബോ​ധ​മോ ദേഷ്യ​മോ തോന്നു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു കടിച്ച​മർത്ത​രുത്‌. പകരം നിങ്ങളെ ശ്രദ്ധി​ക്കാൻ ഒരുക്ക​മുള്ള ഒരു സുഹൃ​ത്തി​നോ​ടു സംസാ​രി​ക്കുക. ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​വർക്കു കുറ്റ​ബോ​ധ​വും ദേഷ്യ​വും തോന്നു​ന്നതു സ്വാഭാ​വി​ക​മാ​ണെന്നു പറഞ്ഞ്‌ ആ സുഹൃത്ത്‌ നിങ്ങളെ ആശ്വസി​പ്പി​ച്ചേ​ക്കും. ബൈബിൾ പറയുന്നു: “സ്‌നേ​ഹി​തൻ എല്ലാകാ​ല​ത്തും സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു; അനർത്ഥ​കാ​ലത്തു അവൻ സഹോ​ദ​ര​നാ​യ്‌തീ​രു​ന്നു.”—സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 17:17.

ദുഃഖി​ക്കു​ന്ന ഒരു വ്യക്തിക്കു കിട്ടാ​വു​ന്ന​തി​ലും​വെച്ച്‌ ഏറ്റവും നല്ല സുഹൃ​ത്താ​ണു നമ്മുടെ സ്രഷ്ടാ​വും ദൈവ​വും ആയ യഹോവ. ആ ദൈവ​ത്തോട്‌ ഉള്ളുരു​കി പ്രാർഥി​ക്കുക. കാരണം, ദൈവം ‘നിങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കരുത​ലു​ള്ള​വ​നാണ്‌.’ (1 പത്രോസ്‌ 5:7) പ്രാർഥി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ, “മനുഷ്യ​ബു​ദ്ധിക്ക്‌ അതീത​മായ ദൈവ​സ​മാ​ധാ​നം” നിങ്ങളു​ടെ വികാ​ര​വി​ചാ​ര​ങ്ങളെ ശാന്തമാ​ക്കു​മെന്നു ദൈവം വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്യുന്നു. (ഫിലി​പ്പി​യർ 4:6, 7) ദൈവ​വ​ച​ന​മായ ബൈബി​ളി​ലെ ആശ്വാ​സ​വാ​ക്കു​ക​ളും നിങ്ങളു​ടെ മനസ്സിനെ സാന്ത്വ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തും. അങ്ങനെ​യുള്ള തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ ഒരു ലിസ്റ്റ്‌ ഉണ്ടാക്കുക. (ഈ  ലേഖന​ത്തോ​ടൊ​പ്പ​മുള്ള  ചതുരം കാണുക.) അവയിൽ ചിലതു കാണാതെ പഠിക്കു​ന്ന​തും ഗുണം ചെയ്‌തേ​ക്കാം. അത്തരം കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കു​ന്നത്‌, ഉറക്കം വരാത്ത രാത്രി​ക​ളിൽ ഒറ്റയ്‌ക്കാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കും.—യശയ്യ 57:15.

40-കാരനായ ഒരാളു​ടെ അനുഭവം നോക്കാം. നമുക്ക്‌ അദ്ദേഹത്തെ ജാക്ക്‌ എന്നു വിളി​ക്കാം. ക്യാൻസർ വന്ന്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭാര്യ മരിച്ചിട്ട്‌ അധിക​നാ​ളാ​യി​ട്ടില്ല. പലപ്പോ​ഴും വല്ലാത്ത ഏകാന്തത തോന്നാ​റു​ണ്ടെന്നു ജാക്ക്‌ പറയുന്നു. പക്ഷേ പ്രാർഥന അദ്ദേഹത്തെ ഒരുപാ​ടു സഹായി​ച്ചു. ജാക്ക്‌ പറയുന്നു: “യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കു​മ്പോൾ, ഒറ്റയ്‌ക്കാ​ണെന്ന തോന്ന​ലൊ​ക്കെ ഇല്ലാതാ​കും. പല രാത്രി​ക​ളി​ലും ഉറക്കമു​ണർന്നാൽപ്പി​ന്നെ ഉറങ്ങാൻ പറ്റാറില്ല. അപ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഞാൻ ബൈബി​ളി​ലെ ആശ്വാ​സ​ക​ര​മായ വാക്യങ്ങൾ വായി​ക്കു​ക​യും ധ്യാനി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യും; പിന്നെ മനസ്സു തുറന്ന്‌ പ്രാർഥി​ക്കും. അപ്പോൾ എനിക്കു ശാന്തത​യും സമാധാ​ന​വും ലഭിക്കും. മനസ്സും ഹൃദയ​വും സ്വസ്ഥമാ​കു​ന്ന​തോ​ടെ എനിക്കു വീണ്ടും ഉറങ്ങാൻ കഴിയും.”

വനേസ എന്ന യുവതി​യും പ്രാർഥ​ന​യു​ടെ ശക്തി അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ഒരു രോഗം വന്നാണു വനേസ​യു​ടെ അമ്മ മരിച്ചത്‌. വനേസ പറയുന്നു: “എനിക്കു വലിയ വിഷമം തോന്നു​മ്പോൾ ഞാൻ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പേര്‌ വിളിച്ച്‌ പ്രാർഥിച്ച്‌ കരയു​മാ​യി​രു​ന്നു. യഹോവ എപ്പോ​ഴും എന്റെ പ്രാർഥ​നകൾ കേട്ട്‌ എനിക്കു പിടി​ച്ചു​നിൽക്കാൻ വേണ്ട ശക്തി തന്നു.”

മറ്റുള്ള​വ​രെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തും ഏതെങ്കി​ലും സാമൂ​ഹി​ക​സേ​വ​ന​ത്തിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ന്ന​തും ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​തി​ന്റെ വേദന കുറയ്‌ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു ചില ഉപദേ​ശകർ പറയു​ന്നത്‌. ദുഃഖ​ഭാ​രം കുറയ്‌ക്കാ​നും സന്തോഷം വീണ്ടെ​ടു​ക്കാ​നും ഉള്ള നല്ലൊരു മാർഗ​മാണ്‌ അത്‌. (പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 20:35) മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കാൻ മുന്നി​ട്ടി​റ​ങ്ങു​ന്നതു മനസ്സിന്‌ ആശ്വാസം തരു​മെന്നു ദുഃഖി​ത​രാ​യി​രുന്ന പല ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളും തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌.—2 കൊരി​ന്ത്യർ 1:3, 4. (w16-E No. 3)