Ku Fepa Batu Ba Bañata Ka Ku Itusisa Batu Ba Sikai

“A mano komauna linkwa, [Jesu] a li abela balutiwa ba hae, mi bona ba li abela buñata.”—MAT. 14:19.

MU KONA KU ALABA CWAÑI?

Jesu naa fepile cwañi batu ba bañata?

Jesu naa itusisize cwañi baapositola ni baana-bahulu ba mwa Jerusalema?

Ki ifi nako ye ne swanela ya kuli Kreste a kete sikwata si li siñwi se si swalisani se ne si ka fanga lico za kwa moya?

1-3. Jesu naa fepile cwañi batu ba bañata ha naa li kwa sibaka se si fakaufi ni Betsaida? (Mu bone siswaniso se si fahalimu.)

MU EZE inge kuli mwa bona lika ze latelela. (Mu bale Mateu 14:14-21.) Ne ku siyezi feela nako ye nyinyani kuli Paseka ya mwa silimo sa 32 C.E. i eziwe. Batu ba bañata ba ne ba kopanyeleza baana ba ba eza 5,000, basali, ni banana ba banyinyani, ne ba latelezi Jesu ni balutiwa ba hae kwa sibaka se ne si li kwahule ni batu bukaufi ni Betsaida, ili munzi o no li kwa mutulo wa likamba la Liwate la Galilea.

² Jesu ha naa boni batu ba bañata bao, a ba utwela butuku mi a folisa ba ne ba kula mwahalaa bona ni ku ba luta litaba ze ñata za Mubuso wa Mulimu. Ha se ku unsufezi, balutiwa ba kupa Jesu kuli a bulelele batu bao kuli ba ye ba yo itekela lico mwa minzi ye ne li bukaufi. Kono Jesu a bulelela balutiwa ba hae kuli: “Mina mu ba fe za ku ca.” Balutiwa mwendi ne ba komokisizwe ki manzwi a Jesu kakuli ne ba na ni lico ze nyinyani, ili linkwa ze ketalizoho ni litapi ze nyinyani ze peli.

³ Bakeñisa mufelañeke wa naa na ni ona, Jesu a eza makazo. Makazo yeo ki yona feela i nosi ye fumaneha mwa libuka zee ne kaufela za Evangeli. (Mare. 6:35-44; Luka 9:10-17; Joa. 6:1-13) Jesu a bulelela balutiwa ba hae kuli ba inise batu ba bañata bao fa bucwañi bo butala ka ku ba aba mwa likwata za batu ba 50 kamba 100. Jesu ha saa lapezi, a komauna linkwa ni ku aba litapi. Ku fita kuli yena a fe batu lico zeo, Jesu a fa lico zeo kwa balutiwa ba hae, mi balutiwa ba hae ba li abela batu. Lico zeo ne li kwanile batu kaufela. Ha mu nahane feela taba yeo! Jesu naa fepile batu ba ba eza likiti-kiti ka ku itusisa batu ba sikai, bona balutiwa ba hae. *

4. (a) Ki lico za mufuta mañi zeo Jesu sihulu naa bata ku fa kwa balateleli ba hae, mi ki kabakalañi? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye, ni ye tatama?

 ⁴ Kono Jesu sihulu naa bata ku fa balateleli ba hae lico za kwa moya, ili ku luta balateleli ba hae litaba za niti za mwa Linzwi la Mulimu. Jesu naa ziba kuli balateleli ba hae ha ne ba ka ituta litaba za niti zeo, ne ba ka fumana bupilo bo  bu sa feli. (Joa. 6:26, 27; 17:3) Mufelañeke wa naa bonisize Jesu ka ku fepa batu ba bañata ka linkwa ni litapi hape ne u mu susuelize ku tanda lihola ze ñata inze a luta balateleli ba hae. (Mare. 6:34) Kono Jesu naa ziba kuli nako ya hae ya ku kutela kwa lihalimu ne i li fakaufi. (Mat. 16:21; Joa. 14:12) Jesu ha saa ile kwa lihalimu, naa ka kona cwañi ku zwelapili ku fa lico za kwa moya kwa balateleli ba hae fa lifasi? Sina mwa naa ezelize ha naa fepile batu ba bañata, Jesu naa ka fa lico za kwa moya kwa batu ba bañata ka ku itusisa batu ba sikai. Ki bafi batu ba sikai ba naa ka itusisa? Ha lu nyakisiseñi mo Jesu naa itusiselize batu ba sikai kuli a fe lico za kwa moya balateleli ba hae ba bañata ba ne ba tozizwe ili ba ne ba pila mwa linako za baapositola. Mi mwa taba ye tatama, lu ka alaba puzo ya butokwa hahulu ku luna kaufela. Puzo yeo i li: Ki bafi batu ba sikai ba itusisa Jesu kacenu kwa ku lu fa lico za kwa moya?

JESU U KETA BATU BA SIKAI

5, 6. (a) Ki katulo mañi ya butokwa hahulu ya naa ezize Jesu ilikuli hamulaho wa lifu la hae balateleli ba hae ba zwelepili ku fepiwa kwa moya? (b) Jesu naa tusize cwañi baapositola ba hae kuli ba itukiseze musebezi wa butokwa hahulu o ne ba ka eza ha saa shwile?

⁵ Muuna ya li toho mwa lubasi ya peta hande buikalabelo bwa hae u bonanga teñi kuli wa lukiseleza cimo mo lu ka pilela lubasi lwa hae haiba yena a shwa. Kamukwaoswana, Jesu, ya naa ka ba Toho ya puteho ya Sikreste, naa boni teñi kuli wa siyela balateleli ba hae litaelo ni liketelelo ze ne ka ba tusa ha saa shwile. (Maef. 1:22) Ka mutala, lilimo ze peli pili a si ka shwa kale, Jesu naa ezize katulo ya butokwa hahulu. Naa kalile ku keta batu ba sikai ba naa ka itusisa kwa ku fepa batu ba bañata. Ha lu nyakisiseñi ze ne ezahezi.

⁶ Ha saa lapezi busihu kaufela, Jesu a keta baapositola ba 12 mwahalaa balutiwa ba hae. (Luka 6:12-16) Mwa lilimo ze peli zeo ze ne siyezi pili a si ka shwa kale, Jesu naa tandile nako ye ñata inze a luta baana ba 12 bao, ili ka lipulelo ni ka likezo za hae. Jesu naa ziba kuli baapositola ba hae ne ba tokwa ku ituta ze ñata. Mane ka nako yeo, baapositola bao ne ba sa bizwa “balutiwa,” kamba baituti. (Mat. 11:1; 20:17) Jesu naa tusize mañi ni mañi wa baapositola bao ni ku ba luta hande mwa ku petela bukombwa. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luka 8:1; 9:52-55) Ku si na ku kakanya, Jesu naa tusa baapositola ba hae kuli ba itukiseze musebezi wa butokwa hahulu o ne ba ka eza ha saa shwile ni ku kutela kwa lihalimu.

7. Jesu naa bonisize cwañi musebezi o ne ba ka eza baapositola?

⁷ Ki musebezi mañi o ne ba ka eza baapositola? Pentekota ya silimo sa 33 C.E. ha ne i sutelezi, ne ku zibahalile hande kuli baapositola ki bona ba ne ba ka okamela mwa puteho. (Lik. 1:20) Kono ki ufi musebezi o ne ba ka eza luli? Jesu ha saa zusizwe kwa bafu, naa bulelezi muapositola Pitrosi nto ye ñwi ye lu tusa ku ziba musebezi luli o ne ba ka eza baapositola. (Mu bale Joani 21:1, 2, 15-17.) Jesu naa bulelezi Pitrosi fapilaa baapositola ba bañwi kuli: “Fepa lingunyana za ka.” Ka ku bulela cwalo, Jesu naa bonisize kuli baapositola ba hae ne ba ka ba ba bañwi ba batu ba sikai ba naa ka itusisa Jesu kwa ku fa batu ba bañata lico za kwa moya. Manzwi ao hape a bonisa kuli Jesu u lata hahulu “lingunyana”! *

KU FEPA BATU BA BAÑATA KU ZWA FEELA FA PENTEKOTA

8. Fa Pentekota, Bakreste ba banca ne ba bonisize cwañi kuli ne ba ziba hande batu ba naa itusisa Kreste kwa ku fa lico za kwa moya?

⁸ Ku zwa feela fa Pentekota ya 33 C.E., Jesu, ya naa zusizwe kwa bafu, naa itusisize baapositola ba hae ku fa lico za kwa moya kwa balutiwa ba hae kaufela ba ba tozizwe. (Mu bale Likezo 2:41, 42.) Majuda ni maproselite ba ne ba bile Bakreste ba ba tozizwe fa lizazi leo ne ba ziba hande batu ba naa itusisa Kreste kwa ku fa lico za kwa moya. Ka ku sepa batu bao ba naa itusisa Kreste, Majuda ni maproselite bao ne ba ‘zwezipili ku tiiseza,’ kamba ku sepahala, “mwa tuto ya baapositola.” Bakreste ba banca ne ba nyolelwa ku ituta litaba za niti za mwa Linzwi la Mulimu, mi ne ba  ziba hande batu ba ne ba kona ku ba luta litaba zeo. Bakreste bao ne ba sepile baapositola kuli ne ba ka talusa litaba za naa bulezi Jesu ni za naa ezize, mi hape ne ba sepile kuli baapositola ne ba ka talusa hande Mañolo a naa bulela za Jesu. *—Lik. 2:22-36.

9. Baapositola ne ba bonisize cwañi kuli ne ba ziba luli musebezi wa bona?

⁹ Baapositola ne ba ziba kuli musebezi wa bona luli ne li wa ku luta ni ku etelela puteho. Ka mutala, ha lu nyakisiseñi mo ne ba tatululezi butata bo buñwi bo ne bu kona ku kauhanya batu ba mwa Puteho ye nca ya Sikreste. Butata bo mane ne bu ama feela lico. Batu ba bañwi ne ba filikani bakeñisa kuli limbelwa ze ne bulela Sigerike ne li sa fiwi kwa lico za ka zazi ni zazi, kono limbelwa ze ne bulela Siheberu zona ne li fiwa kwa lico zeo. Baapositola ne ba tatuluzi cwañi butata bo? Baapositola ne ba ketile baana ba ba swanela kuli ba bone teñi kuli batu kaufela ba fiwa lico ze ba tokwa. Ku bonahala kuli buñata bwa baapositola ne ba tusize mwa musebezi wa ku fa lico kwa batu muta Jesu naa ezize makazo ya ku fepa batu ba bañata. Kono ka nako yeo, ne ba ikutwa kuli nto ya butokwa hahulu ye ne ba swanela ku eza ki ku fa liputeho lico za kwa moya. Ka ku eza cwalo, baapositola ne ba kona ku itusisa nako ya bona kaufela “mwa bukombwa bwa linzwi.”—Lik. 6:1-6.

10. Kreste naa itusisize cwañi baapositola ni baana-bahulu ba mwa Jerusalema?

¹⁰ Ka silimo sa 49 C.E., ne ku na ni sitopa se si etelela mo ne ku fumaneha baapositola ba ne ba sa pila fa lifasi ni baana-bahulu ba ne ba kwanisize ze tokwahala. Bibele i biza batu bao kuli ki ‘baapositola ni baana-bahulu ba mwa Jerusalema.’ (Mu bale Likezo 15:1, 2.) Ka ku ba Toho ya puteho, Kreste naa itusisize sikwatanyana seo sa baana ba ne ba kwanisize ze tokwahala kuli ba tatulule litaba ze ama litumelo za Bakreste ni ku etelela mwa musebezi wa ku kutaza ni wa ku luta taba ye nde ya Mubuso.—Lik. 15:6-29; 21:17-19; Makolo. 1:18.

11, 12. (a) Ki lika mañi ze bonisa kuli Jehova naa fuyauzi nzila yeo Jesu naa fa ka yona lico za kwa moya kwa liputeho mwa linako za baapositola? (b) Batu ne ba zibile cwañi sitopa sa naa itusisa Kreste kwa ku fepa liputeho kwa moya?

¹¹ Kreste naa itusisize sitopa se si etelela kwa ku fa lico za kwa moya mwa linako za baapositola. Kana Jehova naa fuyauzi tukiso yeo? Eni! Ki kabakalañi ha lu kolwa cwalo? Buka ya Likezo i lu bulelela kuli: “Cwale ha ne ba nze [muapositola Paulusi ni ba naa zamaya ni bona] ba zamaya mwa mileneñi ne ba bulelela ba ba li mwateñi kuli ba mamele litaelo ze ne atuzwi ki baapositola ni baana-bahulu ba ne ba li mwa Jerusalema. Kamukwaocwalo liputeho kaniti za zwelapili ku tiiswa mwa tumelo ni palo ya balumeli ya  zwelapili ku ekezeha ka zazi ni zazi.” (Lik. 16:4, 5) Mu lemuhe kuli liputeho za mwa linako zeo ne li tiile ni ku hula bakeñisa kuli batu ba mwa liputeho zeo ne ba swalisana ka busepahali ni sitopa se si etelela sa mwa Jerusalema. Taba yeo i bonisa kuli Jehova naa fuyauzi tukiso ya naa itusisa Mwanaa hae kwa ku fa lico za kwa moya mwa liputeho. Lu si ke lwa libala kuli batu ba Mulimu ba kona ku ba ni kozo ni ku ekezeha haiba feela yena Jehova a ba fuyaula.—Liprov. 10:22; 1 Makor. 3:6, 7.

 ¹² Ki kale lu ituta kuli Jesu naa file balateleli ba hae lico za kwa moya ka nzila ye swana ni ya naa file ka yona batu ba bañata lico za kwa mubili. Naa fepile batu ba bañata ka ku itusisa batu ba sikai. Mwa linako zeo, ne ku zibahala hande kuli ki bo mañi ba naa itusisa Jesu kwa ku fepa liputeho kwa moya. Ka mutala, baapositola, bona ba pili ku ba mwa sitopa se si etelela, ne ba na ni buikoneli bwa ku eza limakazo ili nto ye ne fa bupaki bwa kuli Jehova naa ba fuyaula. Liñolo la Likezo 5:12 li bulela kuli: “Limakazo ni ze komokisa ze ñata za zwelapili ku ezwa ki baapositola mwa sicaba.” * Kamukwaocwalo, batu ba ne ba bile Bakreste ne ba sa tokwi hape ku buza kuli, ‘Ki bo mañi luli ba itusisa Kreste kwa ku fepa lingu za hae kwa moya?’ Kono kwa mafelelezo a linako za baapositola, lika za cinca.

MUFUKA U BA O MUÑATA MI BULOTO BU BA BO BUNYINYANI

13, 14. (a) Jesu naa lemusizeñi ka za ku lwaniswa kwa puteho ya Sikreste, mi za naa bulezi ne li kalile lili ku talelezwa? (b) Puteho ya Sikreste ne i ka lwaniswa cwañi? (Mu bone litaluso za kwa mafelelezo.)

¹³ Jesu naa polofitile kuli puteho ya Sikreste ne i ka lwaniswa. Mu hupule kuli mwa swanisezo ya hae ya buloto ni mufuka, Jesu naa lemusize kuli mufuka (Bakreste ba buhata) ne u ka caliwa mwahalaa buloto (Bakreste ba ba tozizwe). Naa bulezi kuli likwata ze peli zeo ne li ka tuhelelwa kuli li hulelele hamoho ku fitela nako ya kutulo, ili ye ne ka ba mwa “nako ya ku fela kwa lifasi.” (Mat. 13:24-30, 36-43) Ku si ka fita nako ye telele, manzwi a Jesu a talelezwa. *

¹⁴ Batu ba bañwi ne se ba kalile kale bukwenuheli mwa linako za baapositola, kono baapositola ne ba “tibezi” muinelo wo. Ne ba si ka lumeleza lituto za buhata kuli li lutiwe mwa puteho ya Sikreste. (2 Mates. 2:3, 6, 7) Kono hamulaho wa lifu la muapositola wa mafelelezo, bukwenuheli bwa yamba mwa liputeho kaufela, mi ka mubulelelo o muñwi, buloto ni mufuka za hulelela hamoho ka lilimo ze ñata. Ka nako yeo, mufuka wa ba o muñata mi buloto bwa ba bo bunyinyani. Ne ku si na sikwata se si swalisani hande se ne si fa lico za kwa moya mwahalaa nako yeo kaufela. Kono muinelo wo ne u ka cinca hamulaho wa nako. Kono ne u ka cinca lili?

KI MAÑI YA NAA KA FA LICO ZA KWA MOYA MWA NAKO YA KUTULO?

15, 16. Ki lika mañi ze ne zwile mwa buikatazo bwa Baituti ba Bibele bwa ku ituta Mañolo ka tokomelo, mi ki puzo ifi ye lu kona ku buza ka za Baituti ba Bibele?

¹⁵ Nako ya kuli buloto ni mufuka li hulelele hamoho ha ne i fitile kwa mafelelezo, batu ba bañwi ne ba kalile ku tabela hahulu ku ituta litaba za niti za mwa Bibele. Mu hupule kuli hamulaho wa silimo sa 1870, sikwatanyana sa batu, se ne si bizwanga ka nako yeo kuli Baituti ba Bibele, ne si kopani ni ku kalisa ku itutanga Bibele. Batu bao ne ba siyo mwa keleke ifi kamba ifi mi hape ne ba siyo mwa sikwata sifi kamba sifi sa bulapeli bo bu twi ki bwa Sikreste. Ka buikokobezo, Baituti ba Bibele bao ne ba itutile Linzwi la Mulimu ka tokomelo ilikuli ba fumane litaba za niti.—Mat. 11:25.

¹⁶ Baituti ba Bibele bao ne ba fuyauzwi bakeñisa buikatazo bwa bona bwa ku ituta Mañolo ka tokomelo. Baana ni basali bao ne ba hanyelize lituto za buhata mi ne ba lutile batu ba bañwi litaba za niti za mwa Linzwi la Mulimu. Ne ba hatisize libuka ze bulela za litaba za mwa Bibele mi ne ba lumile libuka zeo mwa lifasi kaufela. Batu ba bañata ba ne ba bata ku ituta litaba za niti za mwa Bibele ne ba balile libuka zeo mi ne ba kozwi kuli litaba ze ne ñozwi mwateñi ne li za niti. Kono puzo ki ya kuli: Mwa lilimo zeo pili silimo sa 1914 si si ka fita kale, kana Baituti ba Bibele  bao ki sona sikwata sa naa itusisa Kreste kwa ku fa lingu za hae lico za kwa moya? Batili. Buloto ni mufuka ne li sa hulelela hamoho, mi sikwata sa naa ka itusisa Kreste kwa ku fa lico za kwa moya ne si si ka ba kale teñi. Nako ya kuli Bakreste ba buhata ba kauhanywe kwa Bakreste ba niti ne i si ka fita kale.

17. Ki lika mañi za butokwa ze ne ezahezi ku zwa feela ka silimo sa 1914?

¹⁷ Sina mo ne lu itutezi mwa taba ye felile, nako ya kutulo ne i kalile ka silimo sa 1914. Ku kala feela ka silimo seo, ne ku ezahezi lika ze ñata za butokwa. Jesu naa bile Mulena, mi mazazi a maungulelo naa kalisize. (Sin. 11:15) Ku zwa ka silimo sa 1914 ku isa kwa makalelo a silimo sa 1919, Jesu ni Ndatahe ne ba tatubile ni ku kenisa tempele ya kwa moya. * (Mala. 3:1-4) Mi ku zwa ka silimo sa 1919, musebezi wa ku kubukanya buloto wa kalisa. Kana yeo ne li yona nako ya kuli Kreste a kete sikwata se si swalisani se ne si ka fanga lico za kwa moya? Eni!

18. Jesu naa polofitile kuli naa ka ketañi, mi ki puzo mañi ya butokwa ye ne tokwa ku alabiwa mazazi a maungulelo ha saa kalisize?

¹⁸ Mwa bupolofita bwa hae bo bu bulela za nako ya mafelelezo, Jesu naa bulezi kuli naa ka keta “mutanga” ya naa ka fanga lico za kwa moya “ka nako ye swanela.” (Mat. 24:45-47) Ki mañi ya naa ka ba mutanga yo? Sina mwa naa ezelize mwa linako za baapositola, Jesu hape naa ka fepa batu ba bañata kwa moya ka ku itusisa batu ba sikai. Kono mazazi a maungulelo ha saa kalisize, ne ku na ni puzo ya butokwa ye ne tokwa ku alabiwa ya kuli, Ki batu bafi ba sikai ba naa ka itusisa Jesu? Mwa taba ye tatama, lu ka nyakisisa puzo yeo ni lipuzo ze ñwi ze ama bupolofita bwa Jesu.

LITALUSO ZA KWA MAFELELEZO: (Ha mu fita fa paragilafu fo ku inzi litaluso zeo, mu li bale sina mo mu balelanga litaluso za kwatasi.)

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Batu ba bañata ne ba fepilwe ka ku itusisa batu ba sikai

(Mu bone  paragilafu 4)

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Mwa linako za baapositola, ne ku zibahala hande kuli ki bo mañi ba naa itusisa Jesu kwa ku fepa liputeho kwa moya

(Mu bone  paragilafu 12)