Ze Zwile Mubano mwa Mañolo a Makorinte
Linzwi la Jehova Ki Le Li Pila
Ze Zwile Mubano mwa Mañolo a Makorinte
MUAPOSITOLA PAULUSI u iyakatwa hahulu puteho ya mwa Korinte. U bata kuli i eze hande kwa moya. U utwile kuli ku na ni lifapahano mwahal’a mizwale ba mwa puteho yeo. Buhule bu sweli bwa tuhelelwa. Mi puteho i mu ñolezi liñolo, ili ku buza litaba ze ñwi. Kacwalo, Paulusi h’a li mwa Efese ibata iba ka 55 C.E., ili nako y’a li mwa musipili wa hae wa bulumiwa wa bulalu, u ñola liñolo la hae la pili kwa Makorinte.
Liñolo la hae la bubeli, ili la na ñozi mwendi hasamulaho fela wa likwelinyana ku zwa fa ñolela la pili, li ekeza fela kwa litaba za na ñozi pili. Bakeñisa kuli miinelo ye ne li mwa puteho ni kwand’a puteho ya Korinte ya mwa miteñi ya baapositola i swana hahulu ni miinelo ya mwa linako za luna, litaba zeo Paulusi na ñolezi Makorinte mwa mañolo a hae a mabeli za kona ku lu tusa luli.—Maheb. 4:12.
‘MU TONE, MU TIYE, MU BE NI M’ATA’
Paulusi u fa kelezo ye li: “Kaufel’a mina mu bulele taba i liñwi.” (1 Makor. 1:10) ‘Ha ku na mutomo u sili, kwand’a Kreste’ fo ku tomile tulemeno twa Sikreste. (1 Makor. 3:11-13) Ka za mahule mwa puteho, Paulusi u li: “Mu zwise ya maswe ku mina.” (1 Makor. 5:13) U talusa kuli “mubili hasi wa buhule, kono ki wa Mulena.”—1 Makor. 6:13.
Ka ku alaba ze ne ba buzize mwa ‘litaba ze ne ba mu ñolezi,’ Paulusi u fa kelezo ye nde ka za manyalo ni bukwasha. (1 Makor. 7:1) Ha sa bulezi za butoho bwa Sikreste, za ku eza lika ka swanelo kwa mikopano ya Sikreste, ni za sepo ye tiile ya ku zuha kwa bafu, Paulusi u fa kelezo ye li: “Mu tone, mu tiye mwa tumelo; mu be banna, mu be ni mata.”—1 Makor. 16:13.
Lipuzo Za mwa Mañolo Za Alabiwa:
1:21—Kana luli Jehova u itusisa “butanya” kwa ku pilisa ba ba lumela? Batili. Kono bakeñisa kuli “lifasi, ka butali bwa lona, ha li si ka ziba Mulimu,” musebezi wa ku kutaza wa itusisa Mulimu kwa ku pilisa batu u bonahala ku ba butanya kwa lifasi.—Joa. 17:25.
5:5—Ku ‘fa mutu ya maswe ku Satani, kuli nama ya hae i sinyehe, ilikuli moya u piliswe’ ku talusañi? Muta sifosi ya sa baki, ili ya ezize sibi se situna a zwisiwa mwa puteho, u kutela mwa lifasi le li maswe la Satani. (1 Joa. 5:19) Kacwalo, u taluswa ku ba ya filwe ku Satani. Ku zwisiwa kwa mutu ya sa baki mwa puteho ku felisa moya wa hae o maswe o yambukela mi ku bukeleza moya o munde wa puteho.—2 Tim. 4:22.
7:33, 34—“Za Lifasi” z’a tokomela munna kamba musali ya nyezwi ki lika mañi? Paulusi u talusa lika za mwa bupilo bwa ka zazi ni zazi ze ba tokwa ku iseza pilu Bakreste ba ba nyalani. Lika zeo li kopanyeleza lico, liapalo, ni makundamo, kono ha li kopanyelezi lika ze maswe za lifasi le ze ba ambuka Bakreste.—1 Joa. 2:15-17.
11:26—Lifu la Jesu li swanela ku hupulwanga hakai “mane” ku isa lili? Paulusi na sa talusi kuli mukiti wa lifu la Jesu u swanela ku eziwanga hañata-ñata. Kono na talusa kuli kamita Bakreste ba ba tozizwe ha ne ba ka canga liswanisezo za kupuzo, hañwi ka mwaha ili ka Nisani 14, ne ikaba kuli ba “bulela lifu la Mulena.” Ba eza cwalo “mane a kute,” kamba ku fitela a ba amuhela mwa lihalimu ba mano zusiwa kwa bafu.—1 Mates. 4:14-17.
13:13—Lilato ki le lituna cwañi kwa tumelo ni sepo? Muta “ze lu libelezi” ni ze ne lu “sepa ka ku tiya” li petahala, tumelo ni sepo ye ne lu na ni ya kuli lika zeo li ka ezahala i fita fa ku talelezwa. (Maheb. 11:1) Lilato ki le lituna kwa tumelo ni sepo bakeñisa kuli li ina ku ya ku ile.
15:29—Ku “kolobezwa bakeñisa bafu” ku talusañi? Paulusi na sa talusi kuli batu ba ba pila ba swanela ku kolobelezwa ba ba shwile ba si ka kolobezwa. Kolobezo ya na talusa Paulusi fa ki ya Bakreste ba ba tozizwe ka moya ha ba kalisa ku ndongwama nzila ya busepahali mane ku fitela ba timela ni ku zusezwa kwa lihalimu.
Ze Lu Ituta:
1:26-31; 3:3-9; 4:7. Ku itumba ku Jehova ka buikokobezo, ku fita ku ikanyisa ku tahisa swalisano mwa puteho.
2:3-5. Ha na kutaza mwa Korinte, ili sibaka ko ne ku itutiwa lituto za butali bwa batu za filosofi ya Sigerike, mwendi Paulusi na bilaezwa ki taba ya kuli na si ke a kona ku kolwisa bateelezi ba hae. Kono na si ka tuhelela bufokoli bufi kamba bufi kamba sabo ku mu palelwisa ku peta bukombwa bwa na mu file Mulimu. Ka mukwa o swana, ha lu swaneli ku tuhelela muinelo ufi kamba ufi o t’ata o lu kana lwa ipumana ku ona ku lu palelwisa ku shaela taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu. Sina Paulusi, lwa kona ku kolwa kuli Jehova u ka lu tusa.
2:16. Ku ba ni “muhupulo wa Kreste” ku talusa ku ziba mwa nahanela ni libaka ha nahana cwalo, ku nahana mwa nahanela, ku utwisisa hande tulemeno twa hae, ni ku mu likanyisa. (1 Pit. 2:21; 4:1) Kacwalo ki kwa butokwa hahulu ku ituta hande za bupilo bwa Jesu ni bukombwa bwa hae.
3:10-15; 4:17. Lu swanela ku itekula ni ku bolosola buikoneli bwa luna bwa ku luta ni ku tahisa balutiwa. (Mat. 28:19, 20) Haiba lu sa luti hande, baituti ba luna ha ba na ku tiyela litiko za tumelo, mi lu ka utwa hahulu butuku ha ba ka timela kuli mane nihaiba ku puluswa kwa luna ku ka swana inge lu “bandukile mwa mulilo.”
6:18. Ku ‘saba buhule’ ha ku talusi fela ku ambuka likezo za por·neiʹa, kono ku talusa ni ku tokolomoha ku buha maswaniso a mapunu, ku ambuka muzamao o masila, mihupulo ya ku eza buhule, ni linyawe—nto kaufela ye isa kwa buhule.—Mat. 5:28; Jak. 3:17.
7:29. Ba ba nyalani ba swanela ku tokomela kuli ha ba iyakatwi hahulu za linyalo la bona fela kuli mane za Mubuso li ba mwa sibaka sa bubeli mwa bupilo bwa bona.
10:8-11. Jehova na halifile hahulu muta Maisilaele ne ba tongokile Mushe ni Aruni. Lu swanela ku tokomela kuli ha lu bi batu ba litongoko.
16:2. Lu ka zwelapili ku fanga linubu kwa musebezi wa Mubuso ilikuli u zwelepili, haiba lu lelanga ku eza cwalo inze ku sa na ni nako.
“MU BE BA BA PETEHILE”
Paulusi u taluseza Makorinte kuli ba swanela ku “swalela, ni ku . . . wisa pilu” sifosi ya bakile ili ya nyazizwe. Nihaike kuli liñolo la hae la pili ne li ba swabisize, Paulusi u na ni tabo bakeñisa kuli ‘maswabi a bona na ba isize kwa ku baka.’—2 Makor. 2:6, 7; 7:8, 9.
Paulusi u susueza Makorinte kuli ‘sina fela ha ba atezwi ki ze ñwi kaufela, ba atelwe ni mwa sishemo.’ Ha sa felize ku alaba balwanisi, Paulusi u fa kelezo ya mafelelezo kwa bateelezi ba hae kaufela, u li: “Mu ine mu tabile; mu be ba ba petehile; mu tiisane lipilu; mu be ni ku ikutwa kulikuñwi; mu pilisane mwa kozo.”—2 Makor. 8:1, 2, 4, 7; 13:11.
Lipuzo Za mwa Mañolo Za Alabiwa:
2:15, 16—Lu “munko o munati wa Kreste” ka mukwa ufi? Ka mukwa wa kuli lu latelela ze i bulela Bibele ni ku kutaza lushango lwa yona. Nihaike kuli “munko o munde” wo u kona ku ba o maswe kwa batu ba ba maswe, u munati ku Jehova ni kwa batu ba ba na ni niti.
5:16—Bakreste ba ba tozizwe ha ba “sa ziba mutu ka butu” ka mukwa ufi? Ha ba ngi batu ka mo ba bonahalela, fo kikuli, ha ba na sobozi kwa batu kabakala sifumu sa bona, mubala wa litalo la bona, sicaba kamba naha ko ba simuluha. Ku bona, sa butokwa ki ku ba ni swalisano ye nde ya kwa moya ni balumeli ba bañwi.
11:1, 16; 12:11—Kana Paulusi na ikutwisisa kwa Makorinte? Batili. Kono ku ba bañwi, na kana a bonahezi ku ba ya na itumba ni ku tokwa kutwisiso bakeñisa za na hapelelizwe ku bulela ilikuli a bonise kuli na li muapositola luli.
12:1-4—Ki mañi ya “n’a ngezwi mwa [Paradaisi]”? Bakeñisa kuli Bibele ha i buleli ka za mutu yo muñwi ya na bile ni pono ye cwalo, mi litimana za pili li talusa za Paulusi ha na yemela buapositola bwa hae, ku bonahala kuli Paulusi na i pulela ili yena. Sa na boni muapositola si swanela ku ba paradaisi ya kwa moya ye ba ikola batu ba ba mwa puteho ya Sikreste ka “nako ya maungulo” ye.—Dan. 12:4.
Ze Lu Ituta:
3:5. Tuto ye lu ituta mwa timana ye kikuli, Jehova u itusisa Linzwi la hae, moya wa hae o kenile, ni kopano ya hae ya fa lifasi kwa ku luta Bakreste mwa ku petela hande bukombwa. (Joa. 16:7; 2 Tim. 3:16, 17) Lu lukela ku ituta Bibele ni lihatiso ze tomile fa Bibele ka tukufalelo, ku tundamena ku lapelela moya o kenile, ku fumanehanga ni ku abananga mwa mikopano ya Sikreste kamita.—Samu 1:1-3; Luka 11:10-13; Maheb. 10:24, 25.
4:16. Bakeñisa kuli Jehova u shemuna ‘sinca mutu wa luna wa mwahali ka zazi ni zazi,’ lu swanela ku amuhela lituso za lu fa Jehova kaufela, mi ha lu swaneli ku fitisa lizazi lu si ka nyakisisa lika za kwa moya.
4:17, 18. Ku hupulanga kuli ‘ñalelwa ya luna, i bubebe, mi ki ya nako ya cwale fela’ ku lu tusa ku zwelapili ku sepahala ku Jehova ha lu li mwa matata.
5:1-5. Paulusi u talusa hande sepo ya bupilo bwa kwa lihalimu ye ba na ni yona Bakreste ba ba tozizwe.
10:13. Ka swanelo, lu lukela fela ku sebeleza mwa kalulo ya simu ya puteho ya luna, konji haiba ku na ni litukiso ze ezizwe za kuli lu yo sebeleza kwa sibaka se si mwa butokwi.
13:5. Kuli lu ‘itekule ku bona kana lu teñi mwa tumelo,’ lu tokwa ku bona teñi kuli mupilelo wa luna wa lumelelana ni ze lu ituta mwa Bibele. Kuli ‘lu itike ili luna,’ lu tokwa ku itatuba kuli lu bone mo lu tiyezi kwa moya, mi seo si kopanyeleza ku tatuba “kutwisiso” ya luna ni ku ipuza kuli ki ifi misebezi ya kwa moya ye shutana-shutana ye lu eza. (Maheb. 5:14; Jak. 1:22-25) Ha lu sebelisa kelezo ye nde ya Paulusi, lwa kona ku zwelapili ku zamaya mwa niti.
[Siswaniso se si fa likepe 26]
Manzwi a kuli “kamita ha mu ca kwa buhobe bo, mi mu nwela mwa sinwiso seo” a talusañi?—1 Makor. 11:26