1. Ki kabakalañi hakukona kulubela taata kuipeya kuutwa?

 KANA fokuñwi kumibelanga taata kuipeya kuutwa? Mulena Davida ni yena fokuñwi neku mubelanga taata kuipeya kuutwa; kacwalo, naalapezi ku Mulimu kuli: “Uzusuluse ku na moya wa kulata kukuutwa.” (Samu 51:12) Davida naalata Jehova. Niteñi, ka linako zeñwi neku mubelanga taata kuipeya kuutwa, mi ni luna lukopananga ni butata bobuswana. Kabakalañi? Libaka lapili kikuli, luhozize mukwa wa kusaipeya kuutwa. Libaka la bubeli kikuli, Satani uzwelapili kulika kulukukueza kukwenuhela Jehova sina mwanaaezelize. (2 Makor. 11:3) Libaka la bulaalu kikuli, lupila ni batu babanani moya wa bukwenuheli, “ona moya osebeza cwale kwa bana babasa utwi.” (Maef. 2:2) Lutokwa kueza ka taata kulwanisa mukwa wa kueza sibi ni kuhanyeza Diabulosi ni batu baba lukukueza kusautwa Mulimu. Luswanela kueza molukonela kaufela kuutwa Jehova ni batu bafile maata a kuluetelela.

2. ‘Kuitukiseza kuutwa’ kutalusañi? (Jakobo 3:17)

² Mubale Jakobo 3:17. Jakobo, yena yanaasusumelizwe kuñola liñolo leo, naabulezi kuli batu bababutali ‘baitukiselize kuutwa.’ Manzwi ao atalusañi? Luswanela kuba babaitukiselize kuutwa batu bafile Jehova maata a kuluetelela. Kono Jehova habati kuli luutwe mutu yabata kuli lulobe milao yahae.—Lik. 4:​18-20.

3. Ki kabakalañi Jehova habata kuli luutwe baba luetelela?

³ Lukona kuikutwa kuli kubunolo hahulu kuutwa Jehova kufita kuutwa batu. Kubunolo hahulu kuutwa Jehova kakuli kamita ulufanga ketelelo yende hahulu. (Samu 19:7) Kono batu babasika petahala bona habaezangi cwalo. Nihakulicwalo, Ndataa luna ya kwa lihalimu ufile maata bashemi, makwambuyu  ba muuso, ni baana-bahulu. (Liprov. 6:20; 1 Mates. 5:12; 1 Pit. 2:​13, 14) Haiba luutwa batu bao, lubonisa kuli lwautwa Jehova. Halunyakisiseñi molukona kuboniseza kuli lwautwa batu bafile Jehova maata a kuluetelela, nihaike kuli fokuñwi kukona kulubela taata kuamuhela ketelelo yeba lufa ni kuilatelela.

4. Ki kabakalañi bana babañata habasa utwi bashemi babona?

⁴ Babanca bakona kukukuezwa ki litaka zabona “babasa utwi bashemi babona.” (2 Tim. 3:​1, 2) Ki kabakalañi babanca babañata habasa utwi bashemi babona? Babañwi baikutwa kuli bashemi babona ki baipumisi. Bashemi bakona kubulelela bana babona kueza lika zebasa ezangi bona. Babañwi baikutwa kuli kelezo ya bashemi babona ki yakale hahulu, haikoni kubatusa, kamba haibafi tukuluho ya kueza zebalata. Haiba mu babanca, kana ni mina mwaikutwanga cwalo? Babanca babañata kukona kubabela taata kumamela taelo ya Jehova yeli: “Muutwe bashemi bamina ka nzila yelumelelwa ku Mulena, kakuli ki nto yelukile.” (Maef. 6:1) Ki lika mañi zekona kumitusa kumamela taelo yeo?

5. Ki kabakalañi Jesu hali mutala omunde hahulu wa mwanana yanaautwa bashemi bahae? (Luka 2:​46-52)

⁵ Mwakona kuituta ku Jesu, yena yali mutala omunde hahulu wa kuipeya kuutwa. (1 Pit. 2:​21-24) Naapetahalile kono bashemi bahae bona nebasika petahala. Niteñi, Jesu naautwa bashemi bahae nihaike kuli ka linako zeñwi nebaezanga mafosisa ni kupalelwa kumuutwisisa. (Exo. 20:12) Halunyakisiseñi zeneezahezi Jesu hanaanani lilimo ze 12. (Mubale Luka 2:​46-52.) Bashemi bahae neba musiile mwa Jerusalema. Josefa ni Maria ki bona bane banani buikalabelo bwa kubona teñi kuli bana babona kaufela nebali teñi fa sikwata sa batu bane bakutela kwa Nazareta hamulaho wa mukiti. Josefa ni Maria hase bafumani Jesu, Maria amunyaza kabakala kuli naasiyezi mwa Jerusalema! Jesu naakona kubataluseza kuli ki mulatu wabona. Kono naasika eza cwalo, naaalabile bashemi bahae ka nzila yebunolo ni yebonisa likute. Nihakulicwalo, Josefa ni Maria “nebasika utwisisa sanaa babulelela.” Niteñi, Jesu “azwelapili kuipeya kwatasaa bona.”

6-7. Ki lika mañi zekona kutusa babanca kuutwa bashemi babona?

⁶ Babanca, kana fokuñwi kumibelanga taata kuutwa bashemi bamina habaeza mafosisa kamba habapalelwa kumiutwisisa? Ki lika mañi zekona kumitusa? Nto yapili, munahane mwakaikutwela Jehova. Bibele ibulela kuli hamuutwa bashemi bamina, ‘mutabisa Mulena.’ (Makolo. 3:20) Jehova waziba kuli fokuñwi bashemi bamina haba miutwisisangi kamba batomanga milao yemibelanga taata kuilatelela. Kono haiba muikatulela kuutwa bashemi bamina kusina taba ni zeo, muka mutabisa.

⁷ Nto yabubeli, munahane mobaka ikutwela bashemi bamina. Haiba muutwa bashemi bamina, bakaba ni tabo mi baka misepa. (Liprov. 23:​22-25) Kueza cwalo hape, kuka mitusa kuswalisana hahulu ni bona. Muzwale yabizwa Alexandre wa kwa Belgium, utalusa kuli: “Hane nikalile kueza zene banibulelela bashemi baka, nelukalile kuswalisana hahulu mi nelubile ni tabo.” b Nto yabulaalu, munahane momuka tusezwa kwapili haiba muipeya kuutwa ka nako ya cwale. Muzwale yabizwa Paulo yapila kwa Brazil, utalusa kuli:  “Kuutwa bashemi baka kunitusize kuli kunibele bunolo kuutwa Jehova ni batu babañwi babaetelela.” Bibele ibonisa libaka hakuli kwa butokwa kuutwa bashemi bamina. Ibulela kuli: “Kuli zahao likonde mi upile nako yetelele mwa lifasi.”—Maef. 6:​2, 3.

8. Ki kabakalañi babanca babañata habaikatulelanga kuutwa bashemi babona?

⁸ Babanca babañata balemuhile kuli lika libazamaelanga hande habaipeya kuutwa. Kaizeli yabizwa Luiza yapila kwa Brazil, neku mubezi taata kwa makalelo kuutwisisa libaka hanaasa lumelezwi kuba ni foni ka nakonyana. Naakomokile kuli naahaniswa kuba ni foni, haili fo buñata bwa litaka zahae nebanani mafoni. Kono cwale alemuha kuli kanti mane bashemi bahae neba musileleza. Ubulela kuli: “Ka nako ya cwale, nilemuhile kuli haniutwa bashemi baka, haniswaneli kuikutwa kuli banipaleliswa kueza zenilata, kakuli mane kelezo yabona ki yona yekona kunitusa luli.” Kaizeli yasali yomunca yabizwa Elizabeth yapila kwa America, kusa mubelanga taata fokuñwi kuutwa bashemi bahae. Utalusa kuli: “Hanisa utwisisi hande libaka bashemi baka habatomile mulao omuñwi, nihupulanga mone nituselizwe ki milao yabona kwamulaho.” Kaizeli yabizwa Monica wa kwa Armenia, utalusa kuli lika limuzamaelanga hande hautwa bashemi bahae, kono hakubangi cwalo haiba aikatulela kusa bautwa.

9. Batu babañata baikutwanga cwañi ka za kumamela mulao?

⁹ Batu babañata balumela kuli lutokwa mibuso ya batu ni kuli luswanela kuutwa yemiñwi ya milao yetomilwe ki “milonga” yeo. (Maro. 13:1) Kono batu babaswana bao bakona kuzina-zina kumamela mulao obonahala kuli hauyo hande kamba otokwa kuli baeze lika zeñata. Ka mutala, halunyakisiseñi taba ya kulifa mitelo. Mwa naha yeñwi ya kwa Europe, batu babañata baikutwa kuli “kulukile kusalifa mitelo haiba mutu uikutwa kuli haiyo hande.” Ki lona libaka bayahi ba naha yeo habasa lifangi mitelo kaufela yebaswanela kulifa kwa muuso.

10. Ki kabakalañi halumamelanga nihaiba milao yelusa tabeli?

¹⁰ Bibele ibonisa kuli mibuso ya batu itahiseza batu manyando, izamaiswa ki Satani, ni kuli ituha isinyiwa. (Samu 110:​5, 6; Muek. 8:9; Luka 4:​5, 6) Hape ilutaluseza kuli “mutu kaufela yahanyeza mulonga ulwanisa tukiso ya Mulimu.” Ka nako ya cwale, Jehova ulumelelize milonga kubusa, ilikuli lika liezwe ka swanelo mi ubata kuli luutwe milonga yeo. Kacwalo, luswanela “[kufa] batu kaufela liswanelo zabona,” zecwale ka kulifa mitelo, kubakuteka, ni kubautwa. (Maro. 13:​1-7) Lukona kuikutwa kuli mulao omuñwi ulupaleliswa kueza lika zeñwi, hauyo hande, kamba lukasinyehelwa ki masheleñi haiba luumamela.  Kono lwautwa Jehova, mi ulutaluseza kuli luutwe milonga ibile feela hai lutalusezi kuloba milao yahae.—Lik. 5:29.

11-12. Josefa ni Maria nebaezizeñi kuli bamamele mulao, mi ki lika mañi zenezwile mwateñi? (Luka 2:​1-6) (Mubone ni maswaniso.)

¹¹ Lwakona kuituta kwa mutala wa Josefa ni Maria, bane baitukiselize kuutwa milonga nihaike kuli kueza cwalo nekuli taata. (Mubale Luka 2:​1-6.) Maria hanaanani mulwalo wa likweli ze bato ba 9, yena ni Josefa nebakopani ni muinelo omuñwi one ukona kutahisa kuli kubabele taata kuipeya kuutwa. Augusto yanaali mubusi wa Mubuso wa Maroma, naalaezi kuli kube ni sipalo. Josefa ni Maria nebanani kuya kwa Betelehema, ili musipili one ueza likilomita ze 150 mi nebanani kukambama malundu. Kuzamaya musipili wo nekuka babela taata, kono Maria nekuka mubela hahulu taata nikufita. Mwendi neba ikalezwi za buiketo bwa Maria ni bwa mbututu yanaasika pepwa. Kucwañi haiba nako yahae ya kupuluha neika fita inze bazamaya musipili wo? Mbututu yanaali mwa mba yahae ki yena yanaakaba Mesia kwapili. Kana taba yeo neika tahisa kuli basike bautwa muuso?

¹² Josefa ni Maria nebasika lumeleza lika zene babilaeza zeo kubapaleliswa kumamela mulao wo. Jehova naabafuyauzi kabakala kuipeya kuutwa kwabona. Maria naapunyize mwa Betelehema kusina butata, naapepile mbututu yanaaikanguzi hande, mi mane naatusize kuli bupolofita bwa mwa Bibele butalelezwe!—Mika 5:2.

13. Lukona kutusa cwañi mizwale baluna haiba luipeya kuutwa?

¹³ Haiba luutwa milonga, lukatuseha ni kutusa babañwi. Ka mukwa ufi? Haluna kufiwa koto yebafiwanga batu babasa mameli mulao. (Maro. 13:4) Haiba luipeya kuutwa, lukatahisa kuli milonga ibe ni mubonelo omunde ka za Lipaki za Jehova kaufela. Ka mutala, lilimo zeñata kwamulaho mwa Nigeria, masole nebakeni mwa Ndu ya Mubuso ka nako ya mukopano wa puteho, mi nebabata batu bane basalati kulifa mitelo. Kono yomuhulu wa  masole abataluseza kuzwa mwa sibaka seo, ka kubulela kuli: “Lipaki za Jehova kamita balifanga mitelo.” Nako kaufela hamumamela mulao, mwakona kutusa kuli batu ba Jehova bazwelepili kuba ni libizo lelinde, mi libizo leo mwendi nako yeñwi likasileleza mizwale bamina.—Mat. 5:16.

14. Ki lika mañi zenetusize kaizeli yomuñwi ‘kuitukiseza kuutwa’ milonga?

¹⁴ Niteñi, mwendi fokuñwi kukona kulubela taata kuutwa milonga. Kaizeli yabizwa Joanna wa kwa America, utalusa kuli: “Neku nibezi hahulu taata kuipeya kuutwa, bakeñisa kuli babañwi mwa lubasi lwaka nebasika ezwa hande ki milonga.” Kono Kaizeli Joanna naaezize mwanaakonela kaufela kucinca mwanaangela milonga. Sapili, naatuhezi kubalanga litaba fa mawebusaiti a kulumelana ka ona mashango zenekukueza batu kuba ni mubonelo ofosahezi ka za milonga. (Liprov. 20:3) Sabubeli, naalapezi ku Jehova kumukupa kuli amutuse kumusepa kufita kusepa kuli lika nelikaba hande mubuso hane ukacinciwa. (Samu 9:​9, 10) Sabulaalu, naabalile litaba mwa lihatiso zaluna zebulela za kusaikenya mwa litaba za lipolitiki. (Joa. 17:16) Kaizeli Joanna utalusa kuli kukuteka milonga ni kuiutwa kumutusize kuba ni “kozo yetuna.”

15. Ki kabakalañi fokuñwi hakukona kulubela taata kuutwa ketelelo yezwa kwa kopano ya Jehova?

¹⁵ Jehova ubata kuli ‘luutwe babaetelela’ mwa puteho. (Maheb. 13:17) Nihaike kuli Mueteleli waluna, yena Jesu, upetahalile, batu baitusisa kwa kuluetelela fa lifasi bona habasika petahala. Kukona kulubela taata kubautwa, sihulu haiba balukupa kueza nto yelusa tabeli. Nako yeñwi muapositola Pitrosi naazina-zinile kumamela taelo yanaafilwe. Pitrosi hanaalaezwi ki lingeloi kuli ace lifolofolo zenesika kena ka kuya ka Mulao wa Mushe, naahanile kueza cwalo halaalu. (Lik. 10:​9-16) Libaka? Naaikutwa kuli ketelelo yenca yeo neisa swaneli. Naatwaezi kuezanga lika ka nzila isili. Haiba Pitrosi neku mubezi taata kuutwa ketelelo yanaafilwe ki lingeloi lelipetahalile, uzibe luna kukona kulubela hahulu taata kuutwa ketelelo yelufiwa ki batu babasika petahala!

16. Muapositola Paulusi naaezizeñi, nihaike kuli naakona kuikutwa kuli taelo yanaafilwe neisa swaneli? (Likezo 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Muapositola Paulusi ‘naaitukiselize kuutwa’ taelo yanaafilwe niha naaikutwa kuli neisa swaneli. Bakreste ba Majuda nebautwile mabulatwi ka za Paulusi, ili mabulatwi a kuli naakutaza kuli batu “bafulalele Mushe” ni kuli basike bamamela Mulao wa Mushe. (Lik. 21:21) Baana-bahulu mwa Jerusalema nebalaezi Paulusi kuli aange baana babane ni kuya ni bona kwa tempele ni kuyo ikenisa ka sizo kuli abonise kuli naamamela Mulao. Kono Paulusi naaziba kuli Bakreste nese batuhezi kumamela Mulao. Mi hakuna sanaafosize. Niteñi, Paulusi naaezize zanaalaezwi honafo feela. “Kihaa nga baana bao habusa ni kuyo ikenisa ka sizo hamoho ni bona.” (Mubale Likezo 21:​23, 24, 26.) Bakeñisa kuli Paulusi naamamezi taelo yeo, naatusize kuli kube ni swalisano mwahalaa mizwale.—Maro. 14:​19, 21.

17. Muitutañi ku zeneezahezi ku Kaizeli Stephanie?

¹⁷ Kaizeli yabizwa Stephanie neku mubezi taata kuamuhela katulo yeneezizwe ki ofisi ya mutai. Yena ni muunaa hae nebaswalisana ni sikwata sene siitusisa puo isili, mi nebanani tabo. Ofisi ya mutai neikwalile sikwata seo mi kaizeli yo ni muunaa hae nebakupilwe kukutela kwa puteho yeneitusisa puo yabona.  Kaizeli Stephanie utalusa kuli: “Taba yeo neisika nitabisa. Nenisa lumeli kuli nekutokwahala hahulu bakutazi mwa liputeho zeneitusisa puo yaluna.” Kusina taba ni zeo, kaizeli yo naaikatulezi kuyemela ketelelo yenca yeo. Utalusa kuli: “Hasamulaho, nenilemuhile kuli katulo yeneezizwe neli yende. Lubile bashemi ba kwa moya kwa batu babañata mwa puteho, ili bao mabasi abona haayo mwa niti. Niituta Bibele ni kaizeli yanaafokozi. Mi seninani nako yeñata ya kueza tuto ya ka butu.” Uekeza kubulela kuli: “Ninani lizwalo lelikenile, kakuli niikatalize kuutwa ketelelo.”

18. Kuipeya kuutwa kuka lutusa cwañi?

¹⁸ Lwakona kuituta kuba batu babautwa. Jesu “naaitutile kuutwa kabakala manyando anaakopani ni ona” isiñi kabakala kuli lika neli muzamaela hande. (Maheb. 5:8) Ka kuswana ni Jesu, hañata luitutanga kuba batu babautwa halukopana ni miinelo yetaata. Ka mutala, butuku bobuyambukela bwa COVID-19 hane busazo kalisa, nelukupilwe kutuhela kukopanelanga kwa Mandu A Mubuso ni kutuhela kukutaza fa ndu ni ndu, kana neku mibezi taata kuutwa ketelelo yeo? Niteñi, bakeñisa kuli nemuutwile ketelelo yeo, nemusilelelizwe, nemuswalisani ni Bakreste babañwi, mi nemutabisize Jehova. Ka nako ya cwale, kaufelaa luna luitukiselize kuutwa litaelo kaufela zeluka fiwa ka nako ya ñalelwa yetuna. Kuutwa litaelo zeo kuka lutusa kupunyuha.—Jobo 36:11.

19. Ki kabakalañi hamubata kuipeya kuutwa?

¹⁹ Luitutile kuli, kuipeya kuutwa kutahisa limbuyoti zeñata. Kono luikatulelanga kuutwa Jehova bakeñisa kuli lwamulata mi lubata kumutabisa. (1 Joa. 5:3) Halukoni kulifa Jehova kabakala lika kaufela zaluezelize. (Samu 116:12) Kono lwakona kumuutwa ni kuutwa batu baba luetelela. Haluipeya kuutwa, lubonisa kuli lunani butali. Mi batu babanani butali batabisa pilu ya Jehova.—Liprov. 27:11.