TABA YA KUITUTA 34
PINA 107 Mulimu Ulutomezi Mutala wa Lilato
Baana-Bahulu Bakona Kubonisa Cwañi Lilato ni Sishemo Kwa Baezalibi
“Mulimu, ka sishemo sahae, ulika kukutusa kuli ubake.”—MARO. 2:4.
ZEKAITUTIWA
Baana-bahulu mobatusezanga batu babaezize libi zetuna mwa puteho.
1. Ki lika mañi zekona kuezahala mutu hasaaezize sibi sesituna?
MWA taba yefelile, neluitutile zanaaezize muapositola Paulusi kuli atatulule taba yeama sibi sesituna mwa puteho ya mwa Korinte. Muezalibi yo naasika baka mi naanani kuzwisiwa mwa puteho. Kono sina moliboniseza liñolo foitomile taba ye, Mulimu wakona kutusa mutu kuli abake. (Maro. 2:4) Uitusisanga cwañi Baana-bahulu kuli atuse mutu kubaka?
2-3. Ki lika mañi zeluswanela kueza haiba lulemuha kuli muzwale kamba kaizeli uezize sibi sesituna, mi ki kabakalañi?
2 Haiba baana-bahulu habazibi kuli mutu uezize sibi sesituna, hakuna mobakona kumutuseza. Ki lika mañi zeluswanela kueza haiba lulemuha kuli muzwale kamba kaizeli uezize sibi sesituna sesikona kutahisa kuli azwisiwe mwa puteho? Luswanela kususueza muezalibi yo kuli ayo kupa tuso kwa baana-bahulu.—Isa. 1:18; Lik. 20:28; 1 Pit. 5:2.
3 Kono kucwañi haiba muezalibi yo haalati kuipiha kwa baana-bahulu? Mwa muinelo wo, luna luswanela kutaluseza baana-bahulu ilikuli bamufe tuso yetokwahala. Halueza cwalo, lubonisa lilato ku muzwale kamba kaizeli yo kakuli lwaziba kuli baana-bahulu baka mutusa. Haiba muezalibi yo azwelapili ni mupilelo wahae, silikani sahae ni Jehova sikasinyeha. Hape wakona kusinya libizo la puteho. Kacwalo, niha kukona kuba taata, lwatalusezanga baana-bahulu bakeñisa kuli lwalata Jehova ni muzwale kamba kaizeli yo.—Samu 27:14.
BAANA-BAHULU MOBATUSEZANGA BATU BABAEZIZE LIBI ZETUNA
4. Ki ufi mulelo wa baana-bahulu habakopana ni mutu yaezize sibi sesituna?
4 Haiba mutu yomuñwi mwa puteho uezize sibi sesituna, sitopa sa baana-bahulu sikaketa mizwale babalaalu mwahalaa bona babakwanisize zetokwahala kuli babe mwa katengo. a Mizwale bao baswanela kuba ni buishuwo ni buikokobezo. Balemuhanga kuli, kusina taba ni buikatazo bobakona kueza kuli batuse muezalibi kubaka, habakoni kumuhapeleza kucinca. (Deut. 30:19) Baana-bahulu baziba kuli haki baezalibi kaufela babaka amuhela tuso yebafiwa, sina mwanaaezelize Mulena Davida. (2 Sam. 12:13) Baezalibi babañwi bakona kuhana kelezo yabafa Jehova. (Gen. 4:6-8) Nihakulicwalo, mulelo wa baana-bahulu ki kutusa muezalibi kuli abake haiba kwakonahala. Ki lika mañi zebaswanela kuhupula baana-bahulu habakopana ni muezalibi?
5. Ki mubonelo mañi obaswanela kuba ni ona baana-bahulu habakopana ni muezalibi? (2 Timotea 2:24-26) (Mubone ni siswaniso.)
5 Baana-bahulu baanga muezalibi sina ngu ya butokwa hahulu yelatehile. (Luka 15:4, 6) Ka mukwa ocwalo, habakopana ni mutu yo, habana kumuhanyaukela kamba kusa mubonisa sishemo, mi habana kunahana kuli zebaswanela feela kueza ki kumubuzaka lipuzo kuli bazibe litaba kaufela. Kono bakabonisa tulemeno totubulezwi kwa 2 Timotea 2:24-26. (Mubale.) Baana-bahulu bazwelangapili kuba ni musa, bunolo, ni sishemo habanze baikataza kutusa muezalibi kucinca mubonelo wahae.
Ka kuswana ni balisana ba kwaikale, baana-bahulu baikatazanga kufumana ngu yelatehile (Mubone paragilafu 5)
6. Baana-bahulu baitukisezanga cwañi mwa lipilu zabona pili basika kopana kale ni muezalibi? (Maroma 2:4)
6 Baana-bahulu babanga ni nako ya kukupa ketelelo ku Jehova. Baikatazanga kulikanyisa Jehova ka kuambolisana ka sishemo ni muezalibi, mi bahupulanga manzwi a Paulusi, ali: “Mulimu, ka sishemo sahae, ulika kukutusa kuli ubake.” (Mubale Maroma 2:4.) Baana-bahulu baswanela kuhupula kuli ki balisana feela mi baetelelwa ki Kreste. (Isa. 11:3, 4; Mat. 18:18-20) Pili mizwale ba mwa katengo ka baana-bahulu basika kopana kale ni muezalibi, balapelanga ni kuhupula mulelo wabona, ona wa kutusa muezalibi kubaka. Bakaeza lipatisiso mwa Mañolo ni mwa lihatiso zaluna ni kulapela ku Jehova kuli abatuse kuba ni temuho. Bakanyakisisa zebatokwa kuziba ka za mutu yo ili zekona kutahisa kuli anahane ka nzila yeñwi, kuba ni mubonelo omuñwi, ni kuba ni muzamao omuñwi.—Liprov. 20:5.
7-8. Baana-bahulu bakona kulikanyisa cwañi Jehova ka kubonisa pilu-telele habakopana ni muezalibi?
7 Baana-bahulu balikanyisanga Jehova ka kuba ni pilu-telele. Bahupulanga zanaaezize Jehova kwamulaho kuli atuse baezalibi. Ka mutala, Jehova naabonisize Kaine pilu-telele, kumulemusa lika zemaswe zeneka zwa mwa kueza sibi ni kumutaluseza kuli naakafuyaulwa hanaaka ipeya kuutwa. (Gen. 4:6, 7) Jehova naaelelize Davida ka kuitusisa mupolofita Natani, ili yanaaitusisize swanisezo yenefitile mulena kwa pilu. (2 Sam. 12:1-7) Mi Jehova ‘naazwezipili’ kuluma bapolofita bahae “hape ni hape” kwa Maisilaele hane basika muutwa. (Jer. 7:24, 25) Naasika libelela kuli batu bahae babake pili kona aka batusa. Kono naangile muhato wa kubasusueza kuli babake.
8 Baana-bahulu balikanyisanga mutala wa Jehova habaikataza kutusa mutu yaezize sibi sesituna. Ka kuya ka 2 Timotea 4:2, babonisanga “pilu-telele” habaambola ni muzwale kamba kaizeli yaezize sibi. Litaba za kuituta za timana yeo libulela cwana ka za muuna-muhulu kuli: “Utokwa kubonisa buiswalo kamita, ni kususueza [muezalibi] ka pilu-telele kuli abe ni takazo ya kueza zelukile. Haiba [muuna-muhulu] ahalifa kamba kunyema, wakona kusitatalisa [muezalibi].”
9-10. Baana-bahulu bakona kutusa cwañi muezalibi kunahanisisa zaezize?
9 Baana-bahulu baikatazanga kuziba miinelo yenetahisize kuli mutu aeze sibi. Ka mutala, kana Mukreste yo naakalile kufokola hanyinyani-hanyinyani bakeñisa kuli naasaezangi tuto ya ka butu kamba kuabana mwa bukombwa? Kana utuhezi kulapelanga ku Jehova kamita kamba haezangi cwalo kuzwelela kwatasaa pilu? Kana naatuhelezi litakazo zemaswe kumuetelela? Kana uezize likatulo zemaswe ka za liango ni ka za lika za kuitabisa ka zona? Likatulo zeo liamile cwañi pilu yahae? Kana walemuha mwaikutwela Ndatahe, yena Jehova, ka za likatulo zaezize cwanoñu fa ni ka za likezo zahae?
10 Baana-bahulu bakona kubuza mutu yo lipuzo zeka mutusa kunahanisisa ka za lika zefokolisize silikani sahae ni Jehova ili zetahisize kuli aeze sibi. Baezanga cwalo ka sishemo mi hababuzangi mutu litaba za ka butu zebasa swaneli kuziba. (Liprov. 20:5) Kutuha fo, sina mwanaaezelize Natani kuli atuse Davida, bakona kuitusisa liswanisezo kuli batuse mutu yo kunahanisisa ka za likezo zahae ni libaka halifosahalile. Mwendi habakopana ni yena lwapili, mutu yo wakona kukala kuikutwa hahulu bumaswe kabakala zaezize. Mane wakona kubaka.
11. Jesu naatusize cwañi baezalibi?
11 Baana-bahulu baikatazanga kulikanyisa Jesu. Jesu naatusize Saule wa kwa Tarese ka kumubuza puzo yende ye: “Saule, Saule, ki kabakalañi hau ninyandisa?” Jesu naaitusisize puzo yeo kuli amutuse kulemuha kuli zanaaeza nelifosahalile. (Lik. 9:3-6) Mi ka za “musali yani Jezabele,” Jesu naabulezi kuli: “Neni mufile nako kuli abake.”—Sin. 2:20, 21.
12-13. Baana-bahulu bakona kufa cwañi muezalibi nako kuli abake? (Mubone ni siswaniso.)
12 Baana-bahulu balikanyisanga Jesu, mi habamatukelangi kunahana kuli muezalibi haana kubaka. Baezalibi babañwi bakona kubaka habakopana lwapili ni katengo ka baana-bahulu, kono babañwi bona batokwa nako. Kacwalo, baana-bahulu bakona kulukisa kuli bakutele kukopana ni yena misipili isikai isiñi feela hañwi. Mwendi hamulaho wa kukopana lwapili ni yena, Mukreste yaezize sibi wakona kukala kunahanisisa hahulu ka za litaba zataluselizwe. Wakona kubonisa buikokobezo ni kukupa Jehova kuli amuswalele. (Samu 32:5; 38:18) Kacwalo, habaka kopana ni muezalibi yo hape, wakona kuba ni mubonelo omunde kufita sapili.
13 Kuli batuse muezalibi kubaka, baana-bahulu babonisanga kutwelo-butuku ni sishemo. Balapelanga ku Jehova mi babanga ni sepo ya kuli ukafuyaula buikatazo bwabona bwa kutusa Mukreste yaezize sibi kukutelwa ki ngana ni kubaka.—2 Tim. 2:25, 26.
Baana-bahulu bakona kukopana ni muezalibi hape isiñi feela hañwi, ilikuli bamufe nako ya kubaka (Mubone paragilafu 12)
14. Ki mañi yaswanela kufiwa tumbo muezalibi habaka, mi ki kabakalañi?
14 Haiba muezalibi abaka, lukaba ni tabo yetuna! (Luka 15:7, 10) Ki mañi yaswanela kufiwa tumbo? Kana ki baana-bahulu? Muhupule zanaañozi Paulusi ka za baezalibi, naaize: “Mwendi Mulimu uka batusa kuli babake.” (2 Tim. 2:25) Litaba za kuituta za timana yeo litalusa kuli: “Haiba mutu acinca mubonelo wahae, tumbo haina kufiwa ku mutu ufi kamba ufi, kono ikafiwa ku Jehova, yena yatusanga Bakreste babaezize sibi kueza cinceho ya butokwa hahulu yeo. Paulusi uzwelapili kutalusa lika zeñwi zende zezwanga mwa kubaka, kutahisa kuli muezalibi abe ni zibo yenepahezi ya niti, kumutusa kukutelwa ki ngana, ni kumutusa kubaleha mwa malaba a Satani.—2 Tim. 2:26.”
15. Ki lika mañi zebakona kueza baana-bahulu kuli bazwelepili kutusa muezalibi yabakile?
15 Haiba muezalibi ubakile, mizwale ba mwa katengo bakalukisa kuli baezange misipili ya bulisana ku yena ilikuli azwelepili kufiwa tuso yatokwa kuli asike aswasiwa mwa malaba a Satani ni kuli aezeze mahutu ahae linzila zelukile. (Maheb. 12:12, 13) Nihakulicwalo, baana-bahulu habatalusezangi babañwi litaba ka butungi ka za sibi saezize muezalibi. Kono ki lika mañi zebatokwa kutaluseza mizwale ni likaizeli mwa puteho?
UBAFE NYAZO “FAPILAA BATU KAUFELA”
16. Ka kuya ka 1 Timotea 5:20, ki bo mañi “batu kaufela” banaatalusa Paulusi?
16 Mubale 1 Timotea 5:20. Paulusi naataluselize Timotea, yanaali muuna-muhulu sina yena, kuli afe nyazo baezalibi fapilaa “batu kaufela.” Kana Paulusi naatalusa kuli muezalibi uswanela kufiwa nyazo fapilaa puteho kaufela? Haki cwalo luli. Kono naaama kwa batu basikai babaziba ka za sibi seo. Bakona kuba bane baiponezi taba yeo, kamba bane bataluselizwe ki muezalibi za sibi saezize. Bao ki bona feela babaka talusezwa ki baana-bahulu kuli muezalibi yo uhakuluzwi.
17. Haiba babañata mwa puteho baziba kuli mutu yomuñwi uezize sibi sesituna kamba haiba kubonahala kuli bakaziba ka za teñi, ki zibiso mañi yeswanela kufiwa, mi ki kabakalañi?
17 Ka linako zeñwi, kukona kuba kuli babañata mwa puteho baziba kuli mutu yomuñwi uezize sibi sesituna, kamba bakaziba taba yeo. Mwa muinelo wo, pulelo yeli, “batu kaufela,” ikaama ni kwa puteho kaufela. Kacwalo, muuna-muhulu ukazibisa puteho kuli muzwale kamba kaizeli yo ufilwe nyazo. Kabakalañi? Paulusi ualaba puzo yeo cwana: “Kuli ibe temuso ku babañwi kaufela” ilikuli basike bakena mwa muliko wa kueza sibi.
18. Baana-bahulu bakatalima cwañi litaba zeama banana babakolobelizwe? (Mubone ni siswaniso.)
18 Kucwañi ka za banana baba mwatasaa lilimo ze 18 babakolobelizwe, ili babaezize libi zetuna? Sitopa sa baana-bahulu sikalukisa kuli baana-bahulu bababeli bayo kopana ni mwanana yo hamohocwalo ni bashemi bahae babali Bakreste. b Baana-bahulu bao bakabuza bashemi bahae zebaezize kuli batuse mwanaa bona kubaka. Haiba mwanana yo unani mubonelo omunde, wasebelisa kelezo ya bashemi bahae mi waeza licinceho, baana-bahulu bababeli bao bakona kuatula kuli haswaneli kutomelwa katengo ka baana-bahulu. Esi mane Mulimu ufile bashemi buikalabelo bwa kuhakulula bana babona ka lilato. (Deut. 6:6, 7; Liprov. 6:20; 22:6; Maef. 6:2-4) Baana-bahulu bao bakaambolanga ni bashemi bahae hamulaho wa nako kuli babone teñi kuli mwanana yo wafiwa tuso yatokwa. Kono kucwañi haiba mwanana yakolobelizwe haalati kubaka mi uzwelapili kueza zemaswe? Mwa muinelo wo, mizwale ba mwa katengo ka baana-bahulu bakakopana ni yena hamohocwalo ni bashemi bahae babali Bakreste.
Mwanana haezize sibi sesituna, baana-bahulu bababeli bakakopana ni yena hamohocwalo ni bashemi bahae babali Bakreste (Mubone paragilafu 18)
“JEHOVA UNANI LILATO LELITUNA NI MAKEKE”
19. Baana-bahulu baikatazanga cwañi kulikanyisa Jehova habatalima litaba za batu babaezize libi zetuna?
19 Baana-bahulu bababanga mwa tutengo banani buikalabelo fapilaa Jehova bwa kubukeleza bukeni mwa puteho. (1 Makor. 5:7) Hape babata kuli baezalibi batusiwe kuli babake haiba kwakonahala. Kacwalo, baana-bahulu bazwelangapili kuba ni mubonelo omunde, ili sepo ya kuli muezalibi ukacinca. Kabakalañi? Kakuli babata kulikanyisa Jehova, yena yanani “lilato lelituna ni makeke.” (Jak. 5:11) Mulemuhe mo muapositola Joani naaboniselize moya wo. Naañozi kuli: “Bana baka babanyinyani, nimiñolela litaba ze kuli musike mwaeza sibi. Kono nihakulicwalo, haiba mutu aeza sibi, lunani mutusi yali ku Ndate, yena Jesu Kreste, yalukile.”—1 Joa. 2:1.
20. Ki lika mañi zeluka nyakisisa mwa taba ya kuituta ya mafelelezo mwa magazini ye?
20 Ka bumai, ka linako zeñwi Mukreste wakona kuhana kubaka. Haiba ki cwalo, uswanela kuzwisiwa mwa puteho. Ki lika mañi zebaswanela kueza baana-bahulu mwa muinelo wo? Lukanyakisisa puzo yeo mwa taba ya kuituta ya mafelelezo mwa magazini ye.
PINA 103 Balisana—Limpo Zeli Batu
a Kwamulaho, tutengo to netubizwa tutengo twa buatuli. Kono bakeñisa kuli kuatula ki kalulo iliñwi feela ya musebezi wabona, halusana kuitusisanga pulelo yeo. Kono haluama kwa sikwata se, lukabulelanga feela kuli katengo ka baana-bahulu.
b Zebulezwi ka za bashemi zakona kuama ni kwa batu babalumelelizwe kuuta mwanana ka mulao kamba batu babañwi babanani buikalabelo bwa bushemi fahalimwaa hae.
