Babanca—Kana Muitukiselize Kukolobezwa?
“Ki mañi ku mina ya bata ku yaha tawala ya si ke a ina fafasi pili ni ku bala lisinyehelo kuli a bone haiba u na ni masheleñi a ku i feza?”—LUKA 14:28.
1, 2. (a) Ki lika mañi zetahisezanga batu ba Mulimu kuba ni tabo? (b) Bashemi ba Sikreste ni baana-bahulu bakona kutusa cwañi babanca kuutwisisa taluso ya kolobezo?
MUUNA-MUHULU naabulelezi mutangana wa libizo la Christopher yanaanani lilimo ze 12 kuli: “Nikuzibile kuzwa feela ka nako yeupepiwa. Mi nitabile kuutwa kuli ubata kukolobezwa. Nenikatabela kukubuza puzo ye, ‘Ki kabakalañi haubata kukolobezwa?’” Kunani mabaka abutokwa muuna-muhulu yo hanaabuzize puzo yeo. Lwatabelanga hahulu halubona babanca babañata-ñata inze bakolobezwa silimo ni silimo. (Muekelesia 12:1) Kono bashemi ba Sikreste ni baana-bahulu mwa puteho babatanga kuikolwisa kuli babanca baikezeza liketo ilibona ni kuli bautwisisa zekutalusa kukolobezwa.
2 Mwa Bibele luituta kuli buineelo ni kolobezo ki makalelo a bupilo bobunca bwa Mukreste. Mupilelo omunca wo ukatahisa limbuyoti zeñata zezwa ku Jehova, kono hape ukatahisa twaniso yezwa ku Satani. (Liproverbia 10:22; 1 Pitrosi 5:8) Ki lona libaka bashemi ba Sikreste habatokwa kutanda nako kuluta bana babona zekutalusa luli kuba mulutiwa wa Kreste. Haiba babanca habana bashemi babona babali Bakreste, baana-bahulu mwa puteho bakatusa babanca bao ka lilato kuutwisisa zekutalusa kuineela ni kukolobezwa. (Mubale Luka 14:27-30.) Sina feela mutu hatokwa kuitukiseza kuli akone kufeza muyaho, babanca ni bona batokwa kuitukiseza pili basika kolobezwa kale ilikuli bakone kusebeleza Jehova ka busepahali “ku isa kwa mafelelezo.” (Mateu 24:13) Ki lika mañi zekatusa babanca kuikatulela kusebeleza Jehova kuya kuile? Haluboneñi.
3. (a) Manzwi a Jesu ni Pitrosi alulutañi ka za libaka kolobezo haili yabutokwa? (Mateu 28:19, 20; 1 Pitrosi 3:21) (b) Ki lipuzo mañi zelukanyakisisa, mi ki kabakalañi?
3 Kana mu yomuñwi wa babanca bababata kukolobezwa? Haiba kucwalo, seo ki sikonkwani sesinde. Ki tohonolo yetuna kukolobezwa sina yomuñwi wa Lipaki za Jehova. Hape ki nto yaswanela kueza Mukreste, mi ki muhato wa butokwa obaswanela kuunga batu babaka silelezwa ka nako ya ñalelwa yetuna. (Mateu 28:19, 20; 1 Pitrosi 3:21) Hamukolobezwa, mubonisa kuli musepisize kuli mukasebeleza Jehova kuya kuile. Mubata luli kutaleleza sepiso yeo, kacwalo lipuzo zelatelela likamitusa kubona haiba muitukiselize kukolobezwa: (1) Kana nihulile luli kuli mane nakona kuikezeza katulo? (2) Kana ninani takazo yakueza cwalo? (3) Kana nautwisisa sekutalusa kuineela ku Jehova? Halunyakisiseñi lipuzo zeo.
HASEMUHULILE MWA MUNAHANO
4, 5. (a) Ki kabakalañi kolobezo haisi feela ya batu babahulu? (b) Kutalusañi kuba Mukreste yahulile?
4 Bibele haibuleli kuli batu babahulu kamba basebafitile fa lilimo zeñwi za buhulu, ki bona babaswanela kukolobezwa. Kwa Liproverbia 20:11 lubala kuli: “Mane ni mwana, ka mikwa ya hae, u bonisa kana mizamao ya hae i ka ba ye minde ni ye lukile.” Kacwalo, nihaiba mwanana wakona kuutwisisa zekutalusa kueza sesilukile ni kuineela ku Mubupi wahae. Kacwalo, kolobezo ki yabutokwa, mi ki muhato waswanela kuunga mwanana yaikutwa kuli ki kale ahula mwa muhanano, mi uezize buineelo ku Jehova.—Liproverbia 20:7.
5 Kuhula kutalusañi? Kuhula hañata hakutalusi kuba ni lilimo zeñata, kamba ponahalo ya mutu. Bibele ibulela kuli batu babahulile batwaelize “maata a bona a ku lemuha” kuli bazibe kutaluhanya zelukile kuzesika luka. (Maheberu 5:14) Mutu yahulile waziba sesilukile ni sesisika luka mi uikatulezi kueza nto yelukile mwa pilu yahae. Kacwalo hakoni kuyembululwa ka bunolo kuli aeze nto yesika luka. Mi hatokwi kuli ka nako kaufela mutu yomuñwi amubulelele kuli utokwa kueza sesilukile. Kwa swanela kulibelela kuli mwanana ya kolobezwa ukaeza sesilukile nihaikaba kuli bashemi bahae kamba batu babañwi babahulile habayo.—Mubapanye Mafilipi 2:12.
6, 7. (a) Mutaluse matata anaatalimani ni ona Daniele hanaali mwa Babilona. (b) Daniele naabonisize cwañi kuli naahulile mwa munahano?
6 Kana mwanana wakona kubonisa luli kuli uhulile mwa munahano? Halunyakisiseñi mutala wa Daniele. Mwendi ka nako yanaangilwe kwa bashemi bahae ni kuisiwa kwa Babilona naali mwa lilimo za kunonoboka. Ka kusa libelela, Daniele naaipumani inze apila ni batu bane basalateleli litaelo za Mulimu. Kono halunyakisiseñi ka tokomelo muinelo wanaali ku ona Daniele. Mwa Babilona, Daniele naangiwa kuba mutu wabutokwa hahulu. Naali yomuñwi wa mitangana basikai bane baketilwe kuyo sebeleza mulena. (Daniele 1:3-5, 13) Kubonahala kuli Daniele naanani mayemo acimbukile mwa Babilona kufita anaanani ona hanaali mwa Isilaele.
7 Kono Daniele naaikutwile cwañi ka za mayemo anaanani ona ao? Kana naatuhelezi batu ba mwa Babilona kucinca mubonelo wahae kamba kufokolisa tumelo yahae? Kutokwa! Bibele ibulela kuli hanaali mwa Babilona, Daniele naaikatulezi “mwa pilu ya hae kuli ha na ku isilafaza,” ni kuli haana kueza nto ifi kamba ifi yeama bulapeli bwa buhata. (Daniele 1:8) Nto yeo ibonisa kuli Daniele naahulile mwa munahano!
8. Ki lika mañi zemukona kuituta kwa mutala wa Daniele?
8 Ki lika mañi zemukona kuituta kwa mutala wa Daniele? Yomunca yahulile mwa munahano ukayemela tumelo yahae ka kutiya nihaali mwa miinelo yetaata. Haana kuba sina longolo lolucincanga mibala yalona kulikana ni sibaka seluli kusona. Haana kueza lika zebonisa kuli ki mulikanaa Mulimu haali kwa Ndu ya Mubuso, ni kueza lika zebonisa kuli ki mulikanaa lifasi ka nako yali kwa sikolo. Kono ukazwelapili kusepahala nihalikiwa.—Mubale Maefese 4:14, 15.
Yomunca yahulile mwa munahano ukayemela tumelo yahae ka kutiya nihaali mwa miinelo yetaata
9, 10. (a) Yomunca ukona kutusiwa cwañi haiba anahana mwanaaezelize nakonyana kwamulaho tumelo yahae haneilikilwe? (b) Kolobezo italusañi?
9 Ka niti, hakuna mutu ya petahalile. Ka linako zeñwi, babanca hamohocwalo ni babahulu baezanga mafosisa. (Muekelesia 7:20) Kono haiba mubata kukolobezwa, neikaba nto yende kubona haiba muikatulezi luli kuutwa litaelo za Jehova. Muipuze kuli: ‘Kana nilatelezi litaelo za Jehova ka nako ye telelenyana?’ Munahane mone muezelize kwamulaho tumelo yamina hane ilikilwe. Kana nemukonile kuketa kuli ki sifi sene sili sesilukile? Sina monekubezi ku Daniele, kana kunani mutu yomuñwi yanaa misusuelize kuitusisa buikoneli bwamina mwa lifasi la Satani? Haiba mulikiwa ki nto yeswana ni yeo, kana mwakona kuutwisisa kuli tato ya Jehova ki ifi?—Maefese 5:17.
10 Ki kabakalañi hakuli kwabutokwa kuziba likalabo kwa lipuzo zeo za ka butu? Kakuli likamitusa kulemuha kuli kolobezo ki yabutokwa hahulu. Kolobezo ikabonisa batu babañwi kuli muezize buitamo bwabutokwa ku Jehova. Musepisa kuli muka mulata ni kumusebeleza ka pilu yamina kaufela kuya kuile. (Mareka 12:30) Mutu kaufela ya kolobezwa uswanela kuikatulela kuzwelapili kutaleleza buitamo bwahae ku Jehova.—Mubale Muekelesia 5:4, 5.
KANA KI YONA TAKAZO YEMUNANI YONA?
11, 12. (a) Mutu ya bata kukolobezwa utokwa kuikolwisa ka za nto mañi? (b) Ki lika mañi zekamitusa kuba ni mubonelo omunde wanani ona Jehova ka za kolobezo?
11 Bibele ibulela kuli batu ba Jehova kaufela mane kukopanyeleza ni babanca, bakona “kuitatela” kusebeleza Jehova. (Samu 110:3) Kacwalo, mutu yabata kukolobezwa uswanela kuikolwisa kuli yeo ki yona takazo yahae luli. Nto yeo mwendi ikatokwa kuli munyakisise takazo yamina ka tokomelo, sihulu haiba muhuliselizwe mwa niti.
12 Hamunze muhula, mwendi muiponezi batu babañata inze bakolobezwa, mwendi mane batu bao bakopanyeleza babanwi ba balikani bamina kamba bahulwani ni banyani bamina. Kono mutokomele kuli musike mwakalisa kuikutwa kuli muswanela kukolobezwa bakeñisa feela kuli mufitile fa sipimo sesiñwi sa buhulu, kamba bakeñisa kuli babañwi bakolobezwa. Mukona kuikolwisa cwañi kuli muunga kolobezo kuba yabutokwa sina mwaiingela Jehova? Munahanisise libaka kolobezo haili yabutokwa hahulu. Mukafumana mabaka amañata mwa taba ye ni mwa taba yetatama.
13. Mukona kuziba cwañi kuli katulo yamina ya kukolobezwa izwelela kwa pilu?
13 Nzila ya pili yekona ku mitusa kuziba kuli katulo yamina ya kukolobezwa izwelela kwa pilu, ki kunyakisisa litapelo zamina. Mulapelanga hakai ku Jehova? Kana mulapelanga litapelo zenongile? Likalabo kwa lipuzo zeo likona kubonisa mositiyezi silikani samina ni Jehova. (Samu 25:4) Ka linako zeñata Jehova ualabanga litapelo zaluna halubala litaba ze mwa Bibele. Kacwalo nzila yeñwi yekona kumitusa kuziba haiba mubata luli kusutelela ku Jehova ni kumusebeleza kuzwelela kwa pilu, ki kunyakisisa momuitutelanga Bibele. (Joshua 1:8) Muipuze kuli: ‘Kana naitutanga Bibele kamita? Kana naitatelanga kuabana kwa tuto yaluna ya ku lapela sina lubasi?’ Likalabo kwa lipuzo zeo likamitusa kuziba haiba katulo yamina ya kukolobezwa ki ya ka butu.
ZEKUTALUSA KUINEELA
14. Mutaluse shutano ye mwahalaa buineelo ni kolobezo.
14 Babanca babañata habazibi shutano yemwahalaa buineelo ni kolobezo. Babañwi bakana babulela kuli baitukiselize kuneela bupilo bwabona ku Jehova kono habasika itukiseza kukolobezwa. Kono kana nto yeo yakonahala luli? Buineelo ki tapelo yemulapela ku Jehova ili kumutaluseza kuli muka musebeleza kuya kuile. Hamukolobezwa mubonisa batu kuli muezize kale buineelo ku Jehova. Kacwalo, pili musika kolobezwa kale mutokwa kuutwisisa zekutalusa kuineela ku Mulimu.
15. Kuineela kutalusañi?
15 Hamuneela bupilo bwamina ku Jehova, mumutaluseza kuli cwale semuli bahae. Mumusepisa kuli kumusebeleza ikaba yona nto yabutokwa hahulu mwa bupilo bwamina. (Mubale Mateu 16:24.) Sepiso yecwalo ku Mulimu ki yabutokwa hahulu. (Mateu 5:33) Kacwalo mukona kubonisa cwañi kuli mwaziba kuli hamusaipilela ni kuli semuli ba Jehova?—Maroma 14:8.
16, 17. (a) Mufe mutala obonisa zekutalusa kuitoboha. (b) Mutu haineela ku Jehova utalusañi luli?
16 Halunyakiseñi mutala wo. Munahane kuli mulikanaa mina wamifa mota sina mpo. Umifa mapampili a mota yeo, ni kubulela kuli: “Mota ye ki yahao.” Kono cwale mulikanaa mina yo ubulela kuli: “Na nikabuluka linotolo za mota ye. Mi ki na yakamatisanga mota ye isiñi wena.” Mukaikutwa cwañi ka za mpo yeo? Mukaanga cwañi mulikanaa mina yamifile mota yeo?
17 Mutu haaneela bupilo bwahae ku Jehova, ubulelela Mulimu kuli: “Ni kufa bupilo bwaka. Senili wahao.” Jehova unani tukelo ya kulibelela kuli mutu yo ataleleze sepiso yahae. Kono kucwañi haiba mutu akalisa kusa latelela litaelo za Jehova ka kukena mwa libato ni mutu ya sa sebelezi Mulimu? Kamba kucwañi haiba mutu yo akena musebezi omupalelwisa kuba ni nako yeñata mwa bukombwa, kamba omupalelwisa kufumanehanga kwa mikopano? Mutu yo hatalelezi sepiso yahae ku Jehova. Kueza cwalo kuswana feela ni kubuluka linotolo za mota. Haluneela bupilo bwaluna ku Jehova, lumutaluseza kuli: “Nifa bupilo bwaka kuwena, mi haisali bwaka.” Kacwalo, lukazwelapili kueza za bata Jehova nihaikaba kuli haki zona lika zelubata kueza. Halulikanyiseñi Jesu yanaabulezi kuli: “Ni zwile kwa lihalimu ku to eza se si latwa ki ya ni lumile isiñi se si latwa ki na.”—Joani 6:38.
Kolobezo ki katulo yabutokwa hahulu, mi ki tohonolo yetuna
18, 19. (a) Manzwi a babanca ili bo Rose ni Christopher abonisa cwañi kuli kolobezo ki tohonolo yetahisa limbuyoti? (b) Muikutwa cwañi ka za tohonolo ya kukolobezwa?
18 Ka niti kolobezo ki katulo yabutokwa hahulu. Ki tohonolo yetuna kuineela ku Jehova ni kukolobezwa. Babanca babalata Jehova ili babautwisisa taluso ya buineelo habakakanyangi kuneela bupilo bwabona ku Mulimu ni kukolobezwa. Habainyazi bakeñisa katulo yebaezize. Kaizeli yasanonoboka ili ya kolobelizwe ya bizwa Rose ubulela kuli: “Nalata Jehova, mi nenisike naba ni tabo ka kueza lika lisili kwandaa kumusebeleza. Hanisika ba kale ni buikolwiso bwa kueza nto yeñwi mwa bupilo bwaka kwandaa katulo yaka ya kukolobezwa.”
19 Kucwañi ka za Christopher, yatalusizwe kwa makalelo a taba ye? Uikutwa cwañi ka za katulo ya kukolobezwa yanaaezize inze anani lilimo ze 12? Ubulela kuli utabile hahulu bakeñisa kuli naaezize katulo yecwalo. Naakalile kusebeza sina paina wa kamita inze anani lilimo ze 17 mi naabile sikombwa sa puteho inze anani lilimo ze 18. Kacenu usebeleza fa Betele. Ubulela kuli: “Kukolobezwa neeli katulo yende yene niezize. Niikola kusebeleza Jehova ni kopano yahae mwa bupilo bwaka.” Haiba mubata kukolobezwa, mukona uitukiseza cwañi kolobezo yamina? Lukaalaba puzo yeo mwa taba yetatama.
Taba ye ni yetatama, liñolezwi babanca bababata kukolobezwa