1, 2. (a) Jehova ushutana cwañi ni batu babanani maata ka mwasebelisanela ni batu? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

HAÑATA batu babanani maata ni litulo zetuna ‘bahatelelanga’ babañwi kubaeza maswe. (Mat. 20:25; Muek. 8:9) Jehova yena haayo cwalo! Nihaike kuli ki Yamaata Kaufela, wautwisisanga kuli lu batu babasika petahala. Unani sishemo mi waluisa pilu. Wautwisisanga moluikutwela mi ubatanga nzila ya kulutusa ka yona. Habatangi kuli lueze lika zelusa koni kueza kakuli ‘uhupulanga kuli lu liluli.’—Samu 103:13, 14.

² Mwa Bibele kunani mitala yemiñata yebonisa mwanaaboniselize Jehova kuli waiyakatwa batu hanaasebelisana ni batanga bahae. Halunyakisiseñi mitala yemilaalu. Sapili, lukanyakisisa mo Mulimu naaboniselize naaiyakatwa mwanaaka ikutwela mutangana Samuele hafitisa katulo ku Eli Muprisita Yapahami; sabubeli, lukanyakisisa mo Jehova naaboniselize pilu-telele Mushe hanaazina-zina kuamuhela buikalabelo bwa kuetelela Maisilaele; mi  sabulaalu, lukanyakisisa mo Jehova naaboniselize kuli naaiyakatwa Maisilaele hanaa bazwisa mwa Egepita. Halunze lunyakisisa mitala yeo, lulemuhe lituto zeluka ituta ka za Jehova ni molukona kusebeliseza lituto zeo mwa bupilo bwaluna.

3. Ki nto mañi yekomokisa yeneezahezi ku mutangana Samuele lizazi leliñwi busihu, mi lukona kubuza puzo mañi? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 23.)

³ Samuele naakalile ‘kusebeleza Jehova’ kwa tabernakele hanaasali mwanana. (1 Sam. 3:1) Zazi leliñwi busihu, Samuele hanaalobezi, kwaezahala nto yeñwi yekomokisa. * (Mubale 1 Samuele 3:2-10.) Naautwile linzwi lene limubiza fa libizo. Ka kunahana kuli naabiziwa ki Eli wa musupali, yena Muprisita Yapahami, Samuele amatela ku yena, mi ali: “Ki na yo, kakuli unibizize.” Kono Eli amutaluseza kuli naasa mubizi. Taba yeswana hase iezahezi hape lwabulaalu, Eli alemuha kuli neli Mulimu yanaabiza Samuele. Kacwalo, Eli ataluseza mutangana mwakualabela, mi Samuele aeza sina mwanaataluselizwe. Ki kabakalañi Jehova hanaasika izibahaza ku Samuele habulela ku yena lwapili, ka kuitusisa lingeloi? Bibele haibuleli sesiñwi ka za taba yeo, kono zeneezahezi hasamulaho libonisa kuli mwendi Jehova naaezize cwalo kabakala kuli naaziba mwanaaka ikutwela mutangana Samuele. Luziba cwañi cwalo?

4, 5. (a) Samuele naaezize cwañi hanaafilwe musebezi ki Mulimu, mi ki lika mañi zeneezahezi kakusasana? (b) Likande la Samuele lilulutañi ka za Jehova?

⁴ Mubale 1 Samuele 3:11-18. Mulao wa Jehova neulaezi banana kuli bakuteke basupali, sihulu bane bazamaisa sicaba. (Exo. 22:28; Liv. 19:32) Kacwalo, halulibeleli kuli Samuele naakakona kuatumela Eli kakusasana ni kumutaluseza ka bundume za katulo ya Mulimu yenekona kumufilikanya. Mane Bibele ibulela kuli Samuele “naasaba kubulelela Eli za pono” yanaabile ni yona. Kono Mulimu naatusize Eli kulemuha kuli naabiza Samuele. Kabakaleo, Eli akupa Samuele kuli amutaluseze za teñi. Eli alaela kuli: “[Usike wanipatela] nihaiba linzwi lililiñwi kwa litaba kaufela zakubulelezi.” Samuele “amubulelela litaba kaufela.”

⁵ Eli naasika komokiswa hahulu ki taba yanaa mubulelezi Samuele. Taba yeo neiswana ni taba yanaa mubulelezi kale “muuna wa Mulimu” yasika pundiwa libizo. (1 Sam. 2:27-36) Likande la Samuele ni Eli libonisa kuli Jehova waiyakatwa batu mi unani butali.

6. Luitutañi kwa taba yebonisa mo Mulimu naatuselize mutangana Samuele?

⁶ Kana musali babanca? Haiba kucwalo, likande la mutangana Samuele libonisa kuli Jehova wautwisisa butata bomukopana ni bona ni momuikutwela. Mwendi munani maswabi mi kumibelanga taata kukutaza taba ya Mubuso kwa batu babahulu kamba kusaeza lika zemaswe zebaeza litaka zamina. Mukolwe kuli Jehova ubata kumitusa. Kacwalo, mumubulelele lika kaufela ze mwa pilu yamina ka tapelo. (Samu 62:8) Munahanisise mitala yeminde yebulezwi mwa Bibele ya babanca babacwale ka Samuele. Hape mwakona kuambola ni Bakreste sina mina, ibe kuli ki babahulu kamba babanca, ili bane bakonile kutula miliko yemutalimana ni yona. Kaniti, baka mitaluseza mo Jehova naabatuselize mwa bupilo bwabona, mwendi ka nzila yene basika libelela.

7, 8. Jehova naabonisize cwañi kuli naautwisisa maikuto a Mushe?

⁷ Mushe hanaanani lilimo ze 80, Jehova naamufile musebezi omutuna. Naalumilwe kuyo lukulula Maisilaele kwa butanga bwa mwa Egepita. (Exo. 3:10) Bakeñisa kuli naabile mulisana mwa Midiani ka lilimo ze 40, kusina kukakanya,  naakomokile hahulu hanaafilwe musebezi wo. Ki lona libaka hanaabulezi kuli: “Na ki na mañi kuli niye ku Faro niyozwisa Maisilaele mwa Egepita?” Kono Mulimu amusepisa kuli: “Nikaba ni wena.” (Exo. 3:11, 12) Hape amusepisa kuli: Baana-bahulu ba Isilaele ‘nebaka utwa linzwi lahae.’ Nihakulicwalo, Mushe aalaba kuli: “Kucwañi haiba basa . . . utwi linzwi laka?” (Exo. 3:18; 4:1) Ka kueza cwalo, Mushe naabonisa kuli naasasepi manzwi a Mulimu! Kono Jehova naazwezipili kubonisa pilu-telele. Mane abata nzila yeñwi ya kukolwisa ka yona Mushe. Amufa maata a kueza limakazo, mi Mushe aba yena mutu wapili kuba ni maata acwalo.—Exo. 4:2-9, 21.

⁸ Mushe naazwezipili kufa mabaka a kuikemela ka kubulela kuli naasi mubuleli wa sikwala. Mulimu amualaba kuli: “Nikaba ni wena haubulela, mi nika kuluta seuswanela kubulela.” Kana Mushe naaamuhezi musebezi hasaataluselizwe taba yeo? Batili, mane ka buikokobezo akupa Mulimu kuli alume mutu usili. Jehova kihaa halifa. Kono azwelapili kuba ni pilu-telele. Kuli abonise kuli naaiyakatwa mwanaaikutwela Mushe, aketa Aruni kuli abe mubuleli wa Mushe.—Exo. 4:10-16.

9. Pilu-telele ya Jehova ni kutwisiso yanaabonisize neitusize cwañi Mushe hanaaeza musebezi wanaafilwe?

⁹ Likande la Mushe limilutañi ka za Jehova? Ka kuba Mulimu Yamaata Kaufela, Mulimu naakakona kusabisa Mushe kuli aipeye kuutwa. Kono Jehova naabonisize pilu-telele ni sishemo ka kuikataza kukolwisa mutangaa hae yo yaikokobeza. Kana kueza cwalo nekutusize? Eni! Mane Mushe naabile mueteleli yomunde yanaasebelisani ni batu ka moya obunolo ni kuiyakatwa bona sina feela mwanaa muezelize Jehova.—Num. 12:3.

10. Lukatusiwa cwañi haiba lulikanyisa mutala wa Jehova wa kuiyakatwa babañwi?

¹⁰ Luitutañi kwa taba ye? Haiba mu muuna yanyezi, mu mushemi, kamba mu muuna-muhulu mwa puteho, munani maata a kuzamaisa batu babañwi. Kacwalo, ki kwa butokwa kuli mulikanyise Jehova ka kuiyakatwa babañwi, kuba ni sishemo, ni kuba ni pilu-telele hamusebelisana ni batu bomuetelela. (Makolo. 3:19-21; 1 Pit. 5:1-3) Haiba muikataza kulikanyisa Jehova  ni Jesu Kreste, yena yomutuna ku Mushe, kukabela babañwi bunolo kumiatumela mi bakaikutwa kukatuluha habainzi ni mina. (Mat. 11:28, 29) Kuzwa fo, mukatomela babañwi mutala omunde.—Maheb. 13:7.

11, 12. Ki lika mañi zanaaezize Jehova zenetahisize kuli Maisilaele baikutwe kusilelezwa hane bazwa mwa Egepita?

¹¹ Maisilaele hane bazwile mwa Egepita ka silimo sa 1513 B.C.E., mwendi nebafitelela 3 milioni. Mwa sikwata seo nekunani banana, babahulu mi kusina kukakanya babañwi nebanani mapongo kamba neli liyanga. Kacwalo, nekutokwahala Mueteleli yanaanani kutwisiso ni yaisa pilu babañwi kuli akone kuetelela batu babañata cwalo kuzwa mwa naha ya Egepita. Ka kuitusisa Mushe, Jehova naabonisize kuli ki mueteleli yanaanani kutwisiso ni yanaaisa pilu batu. Kabakaleo, Maisilaele nebaikutwile kusilelezwa hane basiile sibaka sinosi sene batwaezi, ili sene bapilanga ku sona.—Samu 78:52, 53.

¹² Ki lika mañi zanaaezize Jehova zenetahisize kuli Maisilaele baikutwe kusilelezwa? Nto yeñwi yanaaezize neli kuonga-onga Maisilaele ka “likwata, sina limpi za ndwa” hane bazwa mwa Egepita. (Exo. 13:18) Kaniti luli, tukiso yeo yeonga-ongilwe hande neifile Maisilaele buikolwiso bwa kuli Mulimu wabona naabasileleza. Hape, Jehova naabonisize hande kuli naainzi ni bona ka kubaetelela ka “lilu musihali ni ka liseli la mulilo busihu.” (Samu 78:14) Kueza cwalo nekuswana feela inge kuli Jehova naabataluseza kuli: “Musike mwasaba. Nikaba ni mina kuli nimietelele ni kumisileleza.” Kaniti luli, zeneezahezi hasamulaho libonisa kuli nebatokwa kuba ni buikolwiso bwa kuli Jehova naakaba ni bona!

13, 14. (a) Jehova naaezizeñi fa Liwate Lelifubelu zebonisa kuli naaisa pilu Maisilaele? (b) Jehova naabonisize cwañi kuli unani maata kufita Maegepita?

¹³ Mubale Exoda 14:19-22. Muunge kuli ni mina mu mwa sicaba sa Isilaele sesiyemi fapilaa Liwate Lelifubelu mi kwamulaho kutaha mpi ya Faro. Cwale Mulimu uunga muhato. Lilu leliyemi nonga lene lili kwapili likuta kwamulaho wamina mi liyema mwahalaa mafulo amina ni mafulo a Maegepita, ili kutahisa kuli Maegepita babe mwa lififi. Kono lilu leo litahisa kuli mafulo amina abe mwa liseli ka nako ya busihu! Cwale mubona Mushe inzaa otololela lizoho lahae fahalimwaa liwate, mi moya omaata ozwa kwa upa utahisa kuli mezi akauhane, ili kusiya nzila yetuna mwahali yeyo punya mwabuse bwa liwate. Hasamulaho, mina, lubasi lwamina, limunanu zamina, ni babañwi kaufela, mukalisa kuzamaya fa lilaho la liwate ka kuya ka mokulukiselizwe. Hamunze muzamaya cwalo, mukomokiswa ki nto yeñwi. Mulemuha kuli fa lilaho la liwate hakuna sileze, kono kuomile ni kumbambatela, mi kumibela bunolo kuzamaya fateñi. Kabakaleo, nihaiba batu babazamaya ka bunya basweli kusila kusina butata.

¹⁴ Mubale Exoda 14:23, 26-30. Lika zeo halinze liezahala, Faro yaikuhumusa ni yasina ngana, utaha ka lubilo inzaa mindongwama mi ufita fa mubu oomile fa lilaho la liwate. Mushe hape uotololela lizoho lahae fahalimwaa liwate. Cwale mezi akangezi anaayemi sina limota kwa bulyo ni kwa nzohoto apwacuka. Maneku amabeli a limota akopana ka maata. Mi Faro ni mpi yahae baapeswa ki liwate!—Exo. 15:8-10.

15. Likande lelibonisa mo Jehova naasilelelize Maisilaele lilulutañi ka za Jehova?

¹⁵ Mwa taba ya Maisilaele luituta kuli Jehova ki Mulimu yaziba hande kulukisa lika, ili kalemeno kaka lutusa kuikutwa kusilelezwa. (1 Makor. 14:33) Hape Jehova ubonisize kuli ki mulisana yalilato ni yaisa pilu kwa batu bahae ka kubatusa mwa linzila zeñata. Wabatokomelanga ni kubasileleza kwa lila zabona. Kaniti luli, taba yeo yaluomba-omba ni luna halunze lupila mwa linako za mafelelezo ze!—Liprov. 1:33.

16. Kunyakisisa mo Jehova naapiliselize Maisilaele kukona kulutusa cwañi?

 ¹⁶ Ni kacenu, Jehova usatokomela batu bahae ka sikwata kwa moya ni kwa mubili. Ukazwelapili kueza cwalo ka nako ya ñalelwa yetuna yetuha itaha. (Sin. 7:9, 10) Kacwalo, batu ba Mulimu ibe banana, babahulu, babanani mibili yeiketile kamba lihole, habana kuikalelwa kamba kuba ni sabo ka nako ya ñalelwa yetuna. * Mane bakataba hahulu! Bakahupula manzwi a Jesu ali: “Muyeme ni kunangukisa litoho zamina, kakuli kupiliswa kwamina kusweli kwasutelela.” (Luka 21:28) Bakazwelapili kuba ni buikolwiso bo niha bakalwaniswa ki Gogo, ili sikwata sa batu babaswalisani babakaba ni maata amatuna kufita Faro wa kwaikale. (Ezek. 38:2, 14-16) Ki kabakalañi batu ba Mulimu habasike basaba ka nako yeo? Baziba kuli Jehova hacinci. Ka nako yeo, Mulimu hape ukabonisa kuli ki Mupilisi yalilato ni yaiyakatwa batu.—Isa. 26:3, 20.

17. (a) Lukona kuitutañi kwa litaba zebulezwi mwa Bibele zebonisa mo Jehova abonisezanga kuli waisa pilu batu bahae? (b) Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

¹⁷ Mitala yelunyakisisize mwa taba ye ki yeñwi ya mitala yebonisa kuli Jehova ki Mulimu yalilato ni yaisa batu bahae pilu, mi wabababalelanga, kubaetelela ni kubalamulela. Halunze lunahanisisa litaba zecwalo, mulemuhe litaba zepatulula hande tulemeno twa Jehova totunde. Kueza cwalo, kuka mitusa kutabela tulemeno totunde twa Mulimu, mi lilato lamina ni tumelo yamina ku Mulimu likatiya. Mwa taba yetatama lukanyakisisa molukona kulikanyiseza Jehova ka kubonisa kuli lwaiyakatwa babañwi. Lukaituta hahulu molukona kuezeza cwalo mwa lubasi, mwa puteho ya Sikreste, ni mwa bukombwa.