1. Ka kuya ka liñolo la 1 Pitrosi 3:8, ki kabakalañi haluikutwanga hande haluli mwahalaa batu baba lulata ni babaisa pilu kwa maikuto aluna?

LUIKUTWANGA hande haluli mwahalaa batu baba lulata ni babaisa pilu kwa maikuto aluna. Balikanga kuutwisisa moluikutwela ni molunahanela. Balemuhanga zelutokwa mi baitatelanga kulutusa, mane niha lusika bakupa kueza cwalo. Luitebuhanga hahulu batu babañwi hababonisa kuli ‘baluutwela butuku.’ *—Mubale 1 Pitrosi 3:8.

2. Ki kabakalañi haluswanela kuikataza kuli luise pilu babañwi?

² Ka kuba Bakreste, kaufelaa luna luswanela kuisezana pilu kamba kuutwelana butuku. Kono niti kikuli, lutokwa kuikataza kuli lueze cwalo. Kabakalañi? Kabakala kuli halusika petahala. (Maro. 3:23) Kacwalo, luswanela kueza ka taata kuli lufelise moya wa buitati olunani ona. Hape, babañwi ku luna kukona kubabela taata kuisa pilu babañwi bakeñisa mobahuliselizwe kamba zebakopani ni zona mwa bupilo. Mi hape lukona kukukuezwa ki moya wa kusaisa pilu babañwi obabonisa batu mwa lifasi. Mwa mazazi a mafelelezo a, batu babañata habana taba ni mobaikutwela babañwi. Mane ki “baitati.” (2 Tim. 3:1, 2) Ki lika mañi zekona kulutusa kuba ni moya wa kuisa pilu kwa maikuto a babañwi kusina taba ni lika zekona kulupaleliswa kueza cwalo?

3. (a) Ki lika mañi zeka lutusa kuli luise hahulu pilu kwa maikuto a babañwi? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

³ Haiba lulikanyisa Jehova Mulimu ni Mwanaa hae, yena Jesu Kreste, lukaisa hahulu pilu kwa maikuto a babañwi.  Jehova ki Mulimu yalilato, mi ki yena yalutomezi mutala omunde hahulu wa kuisa pilu babañwi. (1 Joa. 4:8) Jesu naalikanyisize ka kutala tulemeno twanani tona Ndatahe. (Joa. 14:9) Hanaali fa lifasi, naatomile mutala wa mwakuboniseza mukekecima ku babañwi. Mwa taba ye, lukakala ka kunyakisisa mo Jehova ni Jesu nebaboniselize kuli baisa pilu babañwi. Hasamulaho, lukanyakisisa molukona kubalikanyiseza.

4. Liñolo la Isaya 63:7-9 libonisa cwañi kuli Jehova waiyakatwa mobaikutwela batanga bahae?

⁴ Bibele iluta kuli Jehova waiyakatwa mobaikutwela batanga bahae. Ka mutala, halunyakisiseñi mwanaaikutwezi Jehova Maisilaele ba kwaikale hane batalimani ni miinelo yetaata. Linzwi la Mulimu libulela kuli: “Mwa manyando abona kaufela, naanyanda hamoho ni bona.” (Mubale Isaya 63:7-9.) Hamulaho wa nako, Jehova naaitusisize mupolofita Zakaria kubonisa kuli ni yena naaikutwanga bumaswe batu bahae hane banyandiswa. Jehova naabulelezi batanga bahae kuli: “Mutu kaufela yamiswala uswala taku ya liito laka.” (Zak. 2:8) Kaniti, swanisezo yeo ibonisa hande kuli Jehova waiyakatwa batu bahae!

5. Mufe mutala obonisa kuli Jehova watusanga batanga bahae babanyanda.

⁵ Jehova hautwangi feela makeke habona batanga bahae babanyanda. Kono uezanga sesiñwi kuli abatuse. Ka mutala, Maisilaele hane banyandiswa mwa Egepita mone bali batanga, Jehova naautwisisa mone baikutwela, mi abalukulula mwa butanga. Jehova naabulelezi Mushe kuli: “Kaniti niboni mobanyandela batu baka . . . , mi niutwile sitongo sabona . . . niziba hande manyando abona. Nikashetumuka niyo balamulela kwa Maegepita.” (Exo. 3:7, 8) Jehova naalukuluzi batu bahae mwa butanga kabakala kuli naabashwezi makeke. Hamulaho wa lilimo zeñata kuzwa fo, Maisilaele balwaniswa hahulu ki lila zabona hane bali mwa Naha ya Sepiso. Jehova naaezizeñi? Bibele ibonisa kuli ‘Jehova naabashwezi makeke kabakala sitongo sabona sene sitiswa ki bane babahatelela ni bane babanyandisa.’ Mi bakeñisa kuli Jehova naashwezi makeke batu bahae, aanga muhato wa kubatusa. Naalumile baatuli kuli balamulele Maisilaele kwa lila zabona.—Baat. 2:16, 18.

6. Mufe mutala obonisa kuli Jehova wautwisisa mobaikutwelanga batu niha banani maikuto afosahalile.

 ⁶ Jehova wautwisisanga mobaikutwela batanga bahae niha banani maikuto afosahalile. Halunyakisiseñi mutala wa Jonasi. Mulimu naalumile mupolofita yo kwa Ninive kuyo shaela lushango lwa katulo kwa batu bane bayahile mwa muleneñi wo. Batu bao hane babakile, Mulimu naasika bayundisa. Kono Jonasi naasika tabiswa ki taba yeo. “Ahalifa hahulu” kabakala kuli bupolofita bwahae bwa kuli muleneñi wa Ninive neuka sinyiwa nebusika talelezwa. Kono Jehova naabonisize Jonasi pilu-telele mi ahakulula mubonelo wahae. (Jona. 3:10–4:11) Hamulaho wa nako, Jonasi autwisisa tuto yanaa muluta Jehova, mi mane Jehova aitusisa yena kuñola likande lahae ilikuli luitute sesiñwi.—Maro. 15:4. *

7. Zanaaezelize Jehova batanga bahae lilulutañi?

⁷ Zanaaezelize Jehova batanga bahae liluluta kuli ki Mulimu yanani makeke. Waziba manyando a mañi ni mañi waluna. Jehova ‘waziba luli pilu ya mutu.’ (2 Makol. 6:30) Wautwisisa zelunahana kaufela ni moluikutwela, mi waziba lika zelusa koni kueza. Mi ‘hana kulutuhelela kuli lulikwe ki muliko olusa koni kutiyela.’ (1 Makor. 10:13) Kuziba taba yeo kwaluomba-omba luli!

8-10. Ki lika mañi zenetahisize kuli Jesu aise hahulu pilu babañwi?

⁸ Jesu hanaali fa lifasi, naaiyakatwa hahulu babañwi. Kunani lika zetaalu zenetahisize kuli aise pilu babañwi. Sapili, sina mokutaluselizwe kwa makalelo, Jesu naalikanyisize ka kutala tulemeno twanani tona Ndatahe. Sina Ndatahe, Jesu ni yena naalata batu. Nihaike kuli Jesu naatabile hahulu kabakala lika kaufela zanaatusize Jehova kubupa, ‘bana ba batu ki bona banaalata hahulu.’ (Liprov. 8:31) Kacwalo, Jesu naaisize pilu babañwi kabakala kuli naabalata.

⁹ Sabubeli, sina Jehova, Jesu naakona kuziba ze mwa lipilu za batu. Naazibanga zanaanahana mutu ni mwanaaikutwela. (Mat. 9:4; Joa. 13:10, 11) Kacwalo, Jesu hanaalemuhile kuli batu nebalobehile lipilu, abaomba-omba kabakala kuli naabaisa pilu.—Isa. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

¹⁰ Sabulaalu, Jesu ni yena naakopani ni miinelo yetaata yene bakopananga ni yona batu banaapila ni bona. Ka mutala, Jesu naahuliselizwe mwa lubasi lone lubotanile. Hanaanzaa beleka ni ndatahe yanaa muañuzi, yena Josefa, Jesu naaitutile kueza misebezi ya mazoho yetaata. (Mat. 13:55; Mare. 6:3) Kubonahala kuli Josefa naashwile pili Jesu asika kalisa kale bukombwa bahae bwa fa lifasi. Kacwalo, Jesu naaziba mokuutwahalela kushwelwa ki mutu yomuñwi yanaalata. Hape naaziba mokuutwahalela kuba mwa lubasi ili mo babañwi haki balumeli. (Joa. 7:5) Kuipumana mwa miinelo yeo ni yemiñwi cwalo, nekutusize Jesu kuutwisisa miinelo yetaata yene bakopana ni yona batu ni mone baikutwela.

11. Ki lika mañi zenebonisize kuli Jesu naaiyakatwa hahulu babañwi? Mufe mutala. (Mubone siswaniso sesi fa likepe la fahalimu.)

¹¹ Limakazo zanaaezize Jesu nelibonisize hande kuli naaiyakatwa babañwi. Naasika eza limakazo ka kuezeza feela mulao. Kono hanaabonanga batu bane banyanda, ‘naabashwelanga makeke.’ (Mat. 20:29-34; Mare. 1:40-42) Ka mutala, munahane feela mwanaaikutwezi Jesu hanaaisize muuna yanaali susu kwatuko kuyo mufoliseza kwateñi, kamba hanaazusize mwana wamushimani anosi  wa mbelwa kwa bafu. (Mare. 7:32-35; Luka 7:12-15) Jesu naautwisisa mone baikutwela batu bao, mi naabata kubatusa.

12. Liñolo la Joani 11:32-35 libonisa cwañi kuli Jesu naautwisisa mwanaaikutwela Mareta ni Maria?

¹² Jesu naabonisize kuli naautwisisa mwanaaikutwela Mareta ni Maria. Hanaa baboni inze balila kabakala kuli kaizelaa bona Lazaro naashwile, “alotisa miyoko.” (Mubale Joani 11:32-35.) Jesu naasika lila kabakala kuli mulikanaa hae naashwile. Esi mane naaziba kuli naakazusa Lazaro kwa bafu. Kono naalilile kabakala kuli naautwisisa masitapilu ane baikutwa balikani bahae babatuna mi ni yena naatomohile pilu.

13. Ki kabakalañi hakutabisa kuziba kuli Jesu naautwelanga babañwi butuku?

¹³ Kuziba kuli Jesu naautwelanga babañwi butuku kwaluomba-omba. Lwamulata kakuli naabonisanga batu makeke. (1 Pit. 1:8) Kwatabisa kuziba kuli ka nako ya cwale Jesu ki Mulena wa Mubuso wa Mulimu. Hona cwale-cwale fa, ukafelisa manyando kaufela. Kwaswanela kuli Jesu abe yena yakaitusiswa kuimulula batu kwa manyando atahisizwe ki puso ya Satani, kakuli ni yena naapilile fa lifasi. Kaniti luli, ki tohonolo yetuna kuba ni Mubusi yacwalo yakona “kuluutwela butuku mwa bufokoli bwaluna.”—Maheb. 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Liñolo la Maefese 5:1, 2 lilususueza kuezañi?

¹⁴ Haiba lunyakisisa mutala walutomezi Jehova ni Jesu, ni luna lukasusuezwa kuutwela babañwi butuku. (Mubale Maefese 5:1, 2.) Ki niti kuli halukoni kuziba ze mwa lipilu za batu sina bona. Nihakulicwalo, lwakona kulika molukonela kaufela kuutwisisa mobaikutwela babañwi ni kuziba zebatokwa. (2 Makor. 11:29) Ka kushutana ni batu ba lifasi babanani moya wa buitati, luswanela kueza molukonela kaufela ‘kuisa pilu, isiñi ku zaluna feela, kono ni ku za babañwi.’—Mafil. 2:4.

15. Ki bo mañi sihulu babaswanela kubonisa kuli bautwela babañwi butuku?

¹⁵ Baana-bahulu ba puteho sihulu ki bona babaswanela kubonisa kuli bautwela babañwi butuku. Baziba kuli bakaikalabela ku Jehova ka mobababalelela lingu. (Maheb. 13:17) Kuli baana-bahulu bakone kutusa hande mizwale ni likaizeli babona, batokwa kuba ni kutwisiso. Baana-bahulu bakona kubonisa cwañi kuli bautwela babañwi butuku?

16. Ki sika mañi saezanga muuna-muhulu yaiyakatwa babañwi, mi ki kabakalañi kueza cwalo hakuli kwa butokwa?

¹⁶ Muuna-muhulu yaiyakatwa babañwi utandanga nako ni mizwale ni likaizeli bahae. Ubuzanga lipuzo mi ubonisanga pilu-telele ka kuteeleza ka tokomelo babañwi habanze batalusa maikuto abona. Kueza cwalo ki kwa butokwa sihulu haiba muzwale kamba kaizeli ubata kutalusa maikuto ahae kono ufumana taata kutalusa luli mwaikutwela. (Liprov. 20:5) Haiba muuna-muhulu mwa puteho atanda nako ni mizwale bahae, kaufelaa bona bakasepana hahulu, silikani sabona sikatiya, mi bakalatana hahulu.—Lik. 20:37.

17. Ki lika mañi zebaitebuhanga hahulu mizwale ni likaizeli kwa baana-bahulu? Mufe mutala.

¹⁷ Mizwale ni likaizeli babañata batalusa kuli baitebuhanga hahulu haiba baana-bahulu babonisa kuli baisa pilu kwa maikuto a babañwi. Kabakalañi? Kaizeli yabizwa Adelaide utalusa kuli: “Kunibelanga bunolo kuikambota ni bona kakuli naziba kuli bakautwisisa moniikutwela.” Uzwelapili kutalusa kuli: “Nalemuhanga kuli baana-bahulu baniisa pilu ka kuya ka mobaambolela ni na.” Muzwale yomuñwi naaitebuhile hahulu muuna-muhulu yanaa muisize pilu, mi utalusa kuli: “Hane ninze nitaluseza muuna-muhulu yo muinelo one nili ku ona,  akalisa kuenga-enga miyoko. Hanina kulibala taba yeo.”—Maro. 12:15.

18. Lukona kubonisa cwañi kuli lwaisa pilu babañwi?

¹⁸ Kono haki baana-bahulu feela babaswanela kubonisa kuli baisa pilu babañwi. Kaufelaa luna luswanela kueza cwalo. Ka mukwa ufi? Mulike kuutwisisa miinelo yetaata yebakopana ni yona ba mwa lubasi lwamina ni mizwale ni likaizeli mwa puteho. Mubonise kuli mwaiyakatwa babanca mwa puteho, babakula, basupali, hamohocwalo ni babashwezwi ki mutu yebalata. Mubakupe kumitaluseza mobaikutwela. Muteeleze ka tokomelo habanze bamitaluseza maikuto abona. Mubonise kuli mwautwisisa muinelo obali ku ona. Mueze momukonela kaufela kuli mubatuse. Haiba lueza cwalo, lukabonisa kuli lunani lilato la niti.—1 Joa. 3:18.

19. Ki kabakalañi haluswanela kuitusisanga miezezo yeshutana-shutana halubata kutusa babañwi?

¹⁹ Halubata kutusa babañwi luswanela kuitusisanga miezezo yeshutana-shutana. Libaka? Kakuli batu habakopana ni miinelo yetaata, baezanga lika ka kushutana-shutana. Babañwi balukuluhanga kubulela za butata bwabona kono babañwi bona habatabelangi kueza cwalo. Kacwalo, niha lubata kubatusa, haluswaneli kubabuza lipuzo zekatahisa kuli baikutwe maswabi. (1 Mates. 4:11) Babañwi niha baka lutaluseza mobaikutwela, mubonelo wabona mwendi wakona kushutana ni waluna. Niteñi, luhupule kuli balutaluseza feela mobaikutwela. Luswanela kuteeleza ka tokomelo pili lusika baalaba kale.—Mat. 7:1; Jak. 1:19.

20. Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

²⁰ Kwandaa kubonisa feela kuli lwaisa pilu kwa maikuto a babañwi mwa puteho, luswanela hape kubonisa moya omunde wo kwa batu bolukutaza ku bona. Lukona kubonisa cwañi kuli lwaisa pilu batu bolukutaza ku bona? Lukanyakisisa puzo yeo mwa taba yetatama.