1, 2. Ki kabakalañi bashemi babañwi habaikalelwanga bana babona hababata kuneela bupilo bwabona ku Mulimu ni kukolobezwa?

SILIMO ni silimo, baituti ba Bibele babañata-ñata baneelanga bupilo bwabona ku Jehova ni kukolobezwa. Buñata bwabona ki babanca babahulisizwe ki bashemi babalapela Jehova, mi baiketezi kupila bupilo bobunde hahulu. (Samu 1:1-3) Haiba mu mushemi yali Mukreste, mwendi munyolezwi kubona mwanaa mina wamushimani kamba wamusizana hakolobezwa.—Mubapanye 3 Joani 4.

² Kono mwendi muikalezwi. Mwendi muboni babanca babañwi bane bakolobelizwe, kono cwale sebaikutwa kuli kupila ka likuka za Mulimu hakutusi. Mane buñata bwabona bazwile mwa niti. Kacwalo, mwendi muikalelwa kuli kwa makalelo, mwanaa mina wakona kueza hande kwa moya, kono hasamulaho wakona kufokola ni kutuhela kulata niti. Mwendi muikutwa kuli wakona kuba sina Bakreste ba mwa puteho ya Efese ya mwa linako za baapositola, banaabulezi Jesu kuli: “Usiile lilato lene unani lona sapili.” (Sin. 2:4) Mukona kutusa cwañi mwanaa mina kuli asike asiya lilato lanaanani lona sapili, ni kumutusa  kuli akone ‘kuhula ni kupuluswa’? (1 Pit. 2:2) Halunyakisiseñi mutala wa Timotea, kuli lualabe puzo yeo.

3. (a) Nekutile cwañi kuli Timotea abe Mukreste, mi naangile cwañi lituto zanaalutilwe ka za Kreste? (b) Paulusi naabulezi lika mañi zetaalu ka za Timotea?

³ Kubonahala kuli Timotea naabile Mukreste ka silimo sa 47 C.E., muapositola Paulusi hanaapotezi muleneñi wa Listra lwapili. Nihaike kuli Timotea neli mukulwani ka nako yeo, kubonahala kuli naasebelisize zanaaituta. Hamulaho wa lilimo zepeli kuzwa fo, akala kuzamayanga ni Paulusi mwa musebezi wa bulumiwa. Mi hamulaho wa lilimo ze 16, Paulusi naañolezi Timotea kuli: “Uzwelepili mwa lika zene uitutile ni zene ukolwisizwe kulumela, inze uziba yene uitutile zona ku yena ni kuli kuzwa kwa bumbututu bwahao uzibile mañolo akenile [Mañolo A Siheberu], akona kukutalifisa kuli upiliswe ka tumelo ku Kreste Jesu.” (2 Tim. 3:14, 15) Mulemuhe kuli mwa liñolo leo, Paulusi naabulezi kuli Timotea (1) naazibile mañolo akenile, (2) naakolwisizwe kulumela litaba zanaalutilwe, mi (3) naatalifisizwe kuli apiliswe ka tumelo ku Kreste Jesu.

4. Ki liitusiso mañi zemulemuhile kuba zetusa hahulu hamuluta bana bamina? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 18.)

⁴ Ka kuba mushemi yali Mukreste, muswanela kutusa mwanaa mina kuziba mañolo akenile, ili Mañolo A Siheberu hamohocwalo ni Mañolo A Sigerike. Nihaiba banana babanyinyani bakona kulutiwa lituto za makalelo zeama batu ni likezahalo zebulezwi mwa Bibele, kulikana ni buikoneli bwabona. Kopano ya Jehova inani liitusiso zeñata zebakona kuitusisa bashemi kutusa bana babona. Kana kunani liitusiso zecwalo zemuziba zefumaneha mwa puo yamina? Muhupule kuli haiba mwanana aziba Mañolo, wakona kuba ni silikani sesitiile ni Jehova.

5. (a) Timotea naakozwiñi ka za litaba zanaaituta? (b) Luziba cwañi kuli Timotea naakolwisizwe kulumela taba yende ka za Jesu?

⁵ Kuziba mañolo akenile ki kwa butokwa. Kono kutusa banana kuziba za Mulimu hakutalusi feela kubaluta za batu ni likezahalo zebulezwi mwa Bibele. Timotea ‘naakolwisizwe kulumela litaba zanaaituta.’ Ka mubulelelo omuñwi, naalumezi kuli zanaaituta neli za niti. Timotea naazibile Mañolo A Siheberu kuzwa kwa bumbututu bwahae. Kono hasamulaho, naaikolwisize kuli Jesu neli yena Mesia. Fo kutalusa kuli zibo yanaanani yona neitiisizwe ki litaba zekolwisa zanaalutilwe. Buikolwiso bwa Timotea ka za taba yende neli bobutuna hahulu kuli mane akolobezwa ni kukala kuswalisana ni Paulusi mwa musebezi wa bulumiwa.

6. Mukona kutusa cwañi bana bamina kukolwa litaba zebaituta mwa Linzwi la Mulimu?

⁶ Mukona kutusa cwañi bana bamina kukolwa litaba zebaituta, sina mwanaaezelize Timotea? Pili, mutokwa kuba ni pilu-telele. Banana habakolwangi honafo feela; mi haiba mina mukozwi litaba zemulumela, fo hakutalusi kuli ni bana bamina bakakolwa litaba zeo. Yomuñwi ni yomuñwi wa bana bamina uswanela kuitusisa ‘maata ahae a kunahana’ kuli alumele niti ya mwa Bibele yalutilwe. (Mubale Maroma 12:1.) Mina ka kuba mushemi, muswanela kutusa mwanaa mina kukolwa litaba zaituta, sihulu haiba abuza lipuzo. Munyakisise mutala wo.

7, 8. (a) Mushemi yomuñwi yali Mukreste ubonisanga cwañi pilu-telele haluta mwanaa hae wamusizana? (b) Mina mubonisanga cwañi pilu-telele hamuluta bana bamina?

⁷ Muzwale yabizwa Thomas, yanani mwana wamusizana wa lilimo ze 11 utalusa kuli:  “Mwanaka ubuzanga kuli, ‛Kana Jehova naatahisize kuli lika fa lifasi litahe ka kuipilaula?’ kamba, ‛Ki kabakalañi halusa ikenyangi mwa litaba zeezahala mwa sibaka selupila ku sona, inge cwalo kueza liketisa, ilikuli kube ni zwelopili?’ Fokuñwi nitokwanga kuiswala kuli nisike namutaluseza feela zaswanela kulumela. Mane kuli mutu akolwe taba yeñwi, hatokwi kutalusezwa feela taba iliñwi ya niti. Utokwa kutalusezwa litaba zeñwi zebonisa buniti bwa taba yeo.”

⁸ Bo Thomas balemuhile kuli kuluta mwana kutokwa kuba ni pilu-telele. Mane Bakreste kaufela baswanela kuba ni pilu-telele. (Makolo. 3:12) Bo Thomas balemuhile kuli mushemi utokwa kukuta-kutela kuambola ni mwana ka za taba yeñwi kuli mwana alumele taba yeo. Nebalemuhile kuli nebatokwa kunyakisisa Mañolo ni mwanaa bona kuli akolwe litaba zanaaituta. Bo Thomas baekeza kubulela kuli: “Na ni musalaaka, lubatanga kuziba haiba mwanaa luna walumela luli ni kuutwisisa litaba zaituta, sihulu haiba ki litaba za butokwa. Luikutwanga hande habuza lipuzo. Nenika bilaela hahulu kambe uamuhelanga feela litaba zalutiwa kusina kubuza lipuzo.”

9. Mukona kutusa cwañi bana bamina kulumela litaba zefumaneha mwa Linzwi la Mulimu?

⁹ Haiba bashemi babonisa pilu-telele habaluta bana, bana babona bakafita fa kuutwisisa “fokukuma bupala ni butelele ni bupahamo ni butungi” bwa tumelo. (Maef. 3:18) Lwakona kunyakisisa ni bona litaba zeswanela zebakona kuutwisisa kulikana ni fobakuma. Haiba bakolwa litaba zebaituta, bakakona kuyemela litaba zebalumela kwa batu babañwi, babacwale ka batu babakena ni bona sikolo. (1 Pit. 3:15) Ka mutala, kana bana bamina bakona kuitusisa Bibele kutalusa zeezahalanga kwa batu habashwa? Kana balumela zeibulela Bibele fa taba ye? * Kaniti, mutokwa kuba ni pilu-telele kuli mulute bana bamina Linzwi la Mulimu, mi kueza cwalo kwatusa luli.—Deut. 6:6, 7.

10. Bashemi baswanela kuezañi kuli batuse bana babona kukolwa zebalutiwa?

¹⁰ Niteñi, mutokwa kutomela bana bamina mutala omunde kuli mubatuse kulumela litaba zebaituta. Kaizeli yanani bana babasizana babalaalu yabizwa Stephanie naabulezi kuli: “Bana baka hane basali babanyinyani, neniipuzanga kuli, ‘Kana natalusezanga bana baka libaka hanilumela kuli Jehova uteñi, walulata, ni kuli linzila zahae lilukile? Kana bana baka balemuha kuli nalata Jehova luli?’ Bana baka habakoni kukolwa zebalutiwa, konji haiba na mushemi wabona nibonisa kuli nakolwa zenilumela.”

11, 12. Butali ki nto mañi, mi ki kabakalañi halukona kubulela kuli habusika itinga feela fa buhulu bwa mutu?

¹¹ Sina mokutaluselizwe, Timotea (1) naaziba Mañolo, mi (2) naakozwi litaba zanaalumela. Kono Paulusi naatalusañi hanaabulelezi Timotea kuli mañolo akenile naakona ‘kumutalifisa kuli apiliswe’?

¹² Buka ya Insight on the Scriptures, Volyumu 2, italusa kuli ka kuya ka Bibele, butali butalusa “kuba ni buikoneli bwa kuitusisa hande zibo ni kutwisiso mwa kutatulula matata, kupima likozi, kukwanisa likonkwani zaitomezi mutu, kamba kueleza babañwi. Butali bushutana ni bukuba.” Bibele ibulela kuli “bukuba butomile mibisi mwa pilu ya mwana.” (Liprov. 22:15) Taba yeo ibonisa kuli mwana yanani butali ubonisa kuli uhulile. Kuhula kwa moya hakusika itinga fa buhulu  bwa mutu, kono kuitingile fa kusaba Jehova ni kulata kumamela milao yahae.—Mubale Samu 111:10.

13. Banana bakona kubonisa cwañi butali bobukona kutahisa kuli bapiliswe?

¹³ Banana babahulile kwa moya ‘habazukuzwangi inge ka mandinda ni kukashezwa kwa ni kwani’ ki litakazo zabona kamba likukuezo za balikani babona. (Maef. 4:14) Kono bazwelapili ‘kutwaeza maata abona a kulemuha, ilikuli bataluhanye zelukile ku zesika luka.’ (Maheb. 5:14) Babonisa kuli basweli bahula kwa moya ka kueza likatulo zende, nihaike kuli bashemi babona kamba batu babañwi babahulile habayo ni bona. (Mafil. 2:12) Batokwa kuba ni butali bobucwalo kuli bapiliswe. (Mubale Liproverbia 24:14.) Mukona kutusa cwañi bana bamina kuba ni butali? Pili, mutaluseze bana bamina ka kuutwahala likuka za Bibele zemulatelela. Mubabonise kuli mwalumela likuka zefumaneha mwa Linzwi la Mulimu ka litaba zemubulela ni ka likezo zamina.—Maro. 2:21-23.

14, 15. (a) Mwanana yabata kukolobezwa uswanela kunyakisisa litaba mañi za butokwa? (b) Mukona kutusa cwañi bana bamina kunahanisisa limbuyoti zebakaba ni zona haiba bamamela milao ya Mulimu?

¹⁴ Kuli mutuse bana bamina kuba ni tumelo, hamuswaneli feela kubataluseza lika zelukile ni zesika luka. Kono mubatuse kunahanisisa lipuzo ze: ‘Ki kabakalañi Bibele haihanisa lika zebatabela batu babañata? Ki lika mañi zenikolwisa kuli kumamela likuka za mwa Bibele kuka nitusa kamita?’—Isa. 48:17, 18.

¹⁵ Mwanana yabata kukolobezwa uswanela kutusiwa kunahanisisa za buikalabelo bwakaba ni bona ka kuba Mukreste yakolobelizwe. Ki limbuyoti mañi zakaba ni zona hakakolobezwa? Ki matata mañi akakopana ni ona? Limbuyoti zakafumana lifita cwañi matata akakopana ni ona? (Mare. 10:29, 30) Zeo ki zeñwi za lika zakakopana ni zona hamulaho wa kukolobezwa. Kacwalo, mwanana uswanela kunahanisisa litaba zeo asika kolobezwa kale. Banana habatusiwa kunahanisisa limbuyoti zebakaba ni zona haiba baipeya kuutwa, ni matata ebaka kopana ni ona haiba basautwi,  bakatusiwa kuba ni buikolwiso bwa lika zebalutilwe. Ki buikolwiso mañi bona bo? Ki buikolwiso bwa kuli kumamela likuka za Bibele kuka batusa kamita.—Deut. 30:19, 20.

16. Bashemi baswanela kuezañi haiba mwanaa bona yakolobelizwe akalisa kufokola mwa tumelo?

¹⁶ Kono mukona kutusa cwañi mwanaa mina wamushimani kamba wamusizana haiba akalisa kukakanya lika zeñwi hamulaho wa kukolobezwa? Ka mutala, mwanana yakolobelizwe ukona kukalisa kulakaza lika zeñwi za lifasi kamba kukakanya haiba kulatelela likuka za mwa Bibele kwatusa. (Samu 73:1-3, 12, 13) Ka kuba mushemi, mulemuhe kuli momutuseza mwanaa mina kutalimana ni butata bwakopana ni bona kukona kutahisa kuli atiiseze mwa niti yemu mulutile kamba kuifulalela. Mueze ka momukonela kaufela kusalwanisa mwanaa mina hamu mutusa, ibe kuli isali mwanana yomunyinyani kamba saali mwa lilimo za kunonoboka. Mulelo wamina uswanela kuba wa kutusa mwanaa mina ka nzila yelilato kuli atiye mwa tumelo.

17, 18. Bashemi bakona kutusa cwañi mwanaa bona haiba akalisa kukakanya lika zeñwi?

¹⁷ Mwanana yakolobelizwe uneezi bupilo bwahae ku Jehova. Mi haineezi cwalo, usepisize kuli ukalata Mulimu ni kuli kueza tato ya Mulimu ikaba yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwahae. (Mubale Mareka 12:30.) Jehova haangi sepiso yecwalo kuba nto yenyinyani, mi nihaiba mutu yaeza sepiso yecwalo, haswaneli kuikeshebisa. (Muek. 5:4, 5) Ka nako yeswanela, muhupulise mwanaa mina litaba zeo ka lilato. Kono musika eza kale cwalo, mueze lipatisiso mwa lihatiso zeilukisize kopano ya Jehova, zekona kutusa bashemi. Haiba mueza cwalo, mukafumana litaba zekatusa mwanaa mina kulemuha butokwa bwa muhato waangile wa kuneela bupilo bwahae ku Jehova ni limbuyoti zakona kuba ni zona ka kuba Mukreste yakolobelizwe.

¹⁸ Ka mutala, mukafumana litaba zende kwa mafelelezo a buka ya Questions Young People Ask—Answers That Work, Volyumu 1, mwa kalulo ya litaba zeekelizwe za buka yeo zeli, “Questions Parents Ask.” Mwateñi, kuñozwi kuli: “Musike mwamatukela kubulela kuli mwanaa mina ya mwa lilimo za kunonoboka ufulalezi niti yemu mulutile. Hañata, haiba mwanana akalisa kukakanya nto yeñwi, kunani libaka lelitisa cwalo.” Mwendi usweli kukuezwa ki litaka zahae. Mi mwendi uikutwa buinosi kamba kuikutwa kuli babanca babañwi baeza hande kwa moya kumufita. Mwa litaba zeekelizwe zeo hape kuñozwi kuli: “Hañata mwanana hakopana ni butata bobucwalo, hakutalusi kuli ulela kufulalela niti. Taba yeo mwendi ibonisa feela kuli ukopana ni matata atahisa kuli kumubele taata kuzwelapili kusepahala.” Kutuha fo, litaba zeekelizwe zeo lifa liakalezo zebonisa mo mushemi wa Sikreste akona kutuseza mwanaa hae yasanonoboka yakalisa kufokola mwa tumelo.

19. Bashemi bakona kutusa cwañi bana babona kuba ni ‘butali kuli bapiliswe’?

¹⁹ Ka kuba bashemi, munani buikalabelo bobutuna ni tohonolo ya kuhulisa bana bamina “ka kalimelo ni kelezo ya Jehova.” (Maef. 6:4) Sina mose kutaluselizwe, kuli mueze cwalo, hamutokwi feela kubaluta zeibulela Bibele, kono hape mutokwa kubatusa kuli bakolwe zebalutiwa. Kaniti, batokwa kuba ni buikolwiso bobuka basusueza kuneela bupilo bwabona ku Jehova ni kumusebeleza ka pilu kaufela. Haike Linzwi la Jehova, moya wahae, ni buikatazo bomueza ka kuba bashemi, butuse bana bamina kuba ni ‘butali kuli bapiliswe.’