BUTATA: Mapampili aezizwe fa kuma ni aezizwe fa matalo ki ona anaaitusiswanga hahulu ki bañoli ba Bibele ni bakopisi kwa kuñolela fateñi litaba. (2 Timotea 4:13) Mapampili ao naakona kutahisa cwañi kuli Bibele isinyehe?

Mapampili aezizwe fa kuma apazauhanga, kukwayuka, ni kusinyeha ka bunolo. Licaziba ba litaba ni lika za Egepita wa kwaikale bo Richard Parkinson ni Stephen Quirke babulela kuli: “Hamulaho wa nako, pampili yeezizwe fa kuma yakona kusinyeha kuyo siyala feela bihala-hala ni kufetuha liluli. Muputo wa pampili ya kuma obulukilwe, ukona kuba ni muta kamba kubola haiba ukoloba, mi wakona kuciwa ki lipeba kamba likokwani, sihulu butwa, haiba upumbekilwe.” Hamulaho wa kufumanwa, mapampili amañwi a kuma, naabeilwe fone kuinzi hahulu liseli kamba mukamo, mi nto yeo neitahisize kuli asinyehe kapili.

Mapampili aezizwe fa matalo atiile kufita aezizwe fa kuma, kono ni ona akona kusinyeha haiba asebeliswa maswe kamba haiba abeiwa mokucisa hahulu, mokunani mukamo, kamba mokunani liseli leliñata. a Hape, mapampili aezizwe fa matalo aciwanga hahulu ki likokwani. Ka libaka leo, buka yebizwa Everyday Writing in the Graeco-Roman East ibulela ka za mapampili a litaba zeñozwi a kwaikale kuli: “Kutaata kuabukeleza.” Kacwalo, kambe kuli Bibele neisinyehile cwalo, lushango lwayona nelukabe lufelile cwalo ni yona.

MOIPUNYUHEZI BIBELE: Ka kuya ka mulao wa Sijuda, mulena ni mulena naaswanela ‘kuiñolela milao mwa buka,’ ili kutalusa libuka zapili ze 5 mwa Bibele. (Deuteronoma 17:18) Kutuha fo, bakopisi babañwi nebakopisize miputo yemiñata hahulu kuli mane mwa miteñi ya baapositola, Mañolo naase afumaneha mwa masinagoge a mwa Isilaele kaufela mane ni kwa Masedonia yenefumaneha kwahule! (Luka 4:16, 17; Likezo 17:11) Miputo yemiñwi yakale hahulu ipunyuhile cwañi kuto fita ni mwa miteñi yaluna?

Caziba yomuñwi yabizwa Philip W. Comfort, yali muituti wa litaba za Testamente Yenca, ubulela kuli: “Majuda nebabeyanga hahulu miputo ya Mañolo mwa lipiza kamba mwa linkwana ilikuli baabukeleze.” Kubonahala kuli Bakreste nebazwezipili kuezanga cwalo. Ka libaka leo, miputo yemiñwi ya kwa makalelo ya Bibele ifumanwi mwa linkwana za lizupa, ni mwa mizuzu yelififi ni mwa mikoti ya mwa macwe, mane fokuñwi ni mwa libaka zeñwi zeomile.

ZEZWILE MWATEÑI: Miputo ya Bibele yemiñata-ñata isafumaneha ni kacenu le, mi yemiñwi ku yona neiñozwi lilimo zefitelela 2,000 kwamulaho. Kwandaa litaba za mwa Bibele, hakuna litaba zeñwi za kwaikale zefumaneha mwa miputo yemiñata, yakale hahulu cwalo.