Mu ye kwa litaba za mwahali

Nibile ni Mubonelo wa Mulimu ka za Mali

Nibile ni Mubonelo wa Mulimu ka za Mali

Nibile ni Mubonelo wa Mulimu ka za Mali

Mualafi Ukandeka Likande Lahae

NENILI MWA mwa muzuzu omuñwi mwa sipatela inze nibulelela baalafi babañwi ka za lika zene fumanwi ka situpu sesiñwi. Mukuli yanaashwile naanani sitombo sesituna, mi nababulelela kuli, “Mukuli yo naashwile kakuli ma red blood cell naasinyehile mi lipio zahae nelituhezi kusebeza kabakala kupompelwa mali amañata.”

Caziba yomuñwi ayema ni kubulela ka buhali ali, “Kana utalusa kuli nelusika mupompela mali aswanela?” Namualaba kuli, “Haki zona zene nitalusa.” Namubonisa maswaniso amañwi fa kompyuta a lipio za mukuli yo, mi naekeza kubulela kuli, “Nasepa mwaiponela kuli ma-red blood cell ahae naasasebezi hande, mi kona zene tisize kuli lipio zahae lituhele kusebeza.” * Taba yahula luli mi naoma mati mwa mulomo, natokwa za kubulela. Nihaike kuli nenili dokota yomunca mi yena neli caziba, neniikutwa kuli hanina kutuhela kubulela moniikutwela.

Taba ye hane iezahezi, nenisi yomuñwi wa Lipaki za Jehova. Nenipepilwe ka silimo sa 1943 mwa Sendai, ili muleneñi omuñwi wa kwa mutulo wa naha ya Japan. Bakeñisa kuli bo ndate neli baalafi bane batatuba zetisize kuli mutu ashwe ni baalafi ba bakuli ba mwa munahano, ni na naiketela kuya kwa sikolo sa bualafi. Mwa silimo saka sabubeli hane nili kwa sikolo seo ka 1970, nanyala musizana wa libizo la Masuko.

Hanikala kusebeza sina mualafi yatatuba zetahisize kuli mutu ashwe

Bo Masuko nebasebeza kuli banituse kufeleleza hande sikolo saka. Nenilata hahulu sikolo sa bualafi. Nenikomokile hahulu moubupezwi mubili wa mutu! Nihakulicwalo, nenisa zibi kuli kunani Mubupi. Neninahana kuli sikolo sa bualafi nesika nitusa kuba ni tabo mwa bupilo. Kacwalo, hase nibile mualafi, nazwelapili kuekeza kwa lituto zaka ka kukena sikolo sa madokota babatatubanga situpu sa mutu kuli bazibe zemubulaile, ili lisupo zebonisa zanaakula ni zetahisize cwalo.

Hane ninze nitatuba litupu za batu bane bakula kansa, nakala kukakanya ka za taba ya kupompela mutu mali. Batu babakula hahulu kansa bakona kutokwa mali bakeñisa mali amañata azwa mwa mubili. Bakeñisa kuli zeitusiswanga kwa kualafa kansa likona kutahisa kuli mutu afele mali mwa mubili, madokota babulelelanga bakuli kuli baswanela kupompelwa mali. Kono nalemuha kuli kupompela mutu mali yakula kansa kukona kuiekeza feela mwa mubili. Kupompelwa mali kutahisa kuli mutu asike afola butuku bwakula, ili nto yekona kutahiseza mutu sitombo kamba kuli apalelwe kufola kwa butuku bwa kansa. *

Ka silimo sa 1975, nenikopani ni muinelo onibulezi kwa makalelo a taba ye. Caziba yo ki yena yanaatalima taba yeo, mi naanani yeloseli mwa litaba zeama Mali. Kona libaka hanaahalifile hahulu hanaa niutwile inze nibulela kuli kupompelwa mali ki kona kokutahisize kuli mukuli ashwe! Nihakulicwalo, nenizwezipili ni puisano yaka, mi hamulaho wa nako, buhali bwahae bwakuyuka.

Hakuna Kukula Kamba Kushwa

Neli ka nako yeswana yeo bo musalaa ka nebapotezwi ki musali muhulu cwana yanaali yomuñwi wa Lipaki za Jehova. Mwa puisano yahae naaitusisize linzwi la “Jehova”, mi bakuluna bamubuza feela zelitalusa linzwi leo. Paki yo aalaba kuli, “Jehova ki libizo la Mulimu wa niti.” Bo Masuko nebabalanga Bibele kuzwa kwa bwanana bwabona, kono Bibele yene baitusisanga neiyolisize libizo leo ka kubeya fateñi la “MULENA.” Kuzwa zazi leo, bakuluna baziba kuli Mulimu unani libizo!

Hona fo feela, bo Masuko bakala kuituta Bibele ni musali wa musupali yanaali Paki ya Jehova. Hane nifitile kwa ndu kuzwa kwa Sipatela kwa ma 01:00 kakusasana, bakuluna banitaluseza ka tabo bali, “Bibele ibulela kuli kukula ni kushwa kukafeliswa!” Nabaalaba nali, “Taba yeo ikatabisa luli!” Bakuluna baekeza bali, “Bakeñisa kuli lifasi lelinca lituha litaha, hanilati kuli musinye nako.” Ku na neniikutwa inge kuli batalusa kuli nituhele kuba dokota, kacwalo nanyema mi kuzwa feela ona fo, neluomananga hahulu.

Nihakulicwalo, bakuluna nebasika tuhela kunitusa. Nebalapezi ku Mulimu kuli abatuse kufumana mañolo aswanela, mi neba nibonisanga ona. Manzwi a kwa liñolo la Muekelesia 2:22, 23 naanifitile hahulu kwa pilu: “Mutu ufumanañi luli ka misebezi yahae kaufela yaeza ka taata ni ka kuba ni milelo yeemususueza kusebeza ka taata mwatasaa lizazi? . . . Mi nihaiba busihu pilu yahae haipumuli. Ni zona zeo halina tuso.” Liñolo le luli nelitalusa na, nenisinyezanga hahulu nako yaka kwa kuituta za bualafi busihu ni musihali kono inze niikutwa kuli hakuna zenieza.

Zazi leliñwi la Sunda mwa July 1975, bo musalaa ka hane baya kwa Ndu ya Mubuso ya Lipaki za Jehova, naikatulela kuya ni bona. Bo musalaa ka nebakomokile hahulu hane baniboni kwa Ndu ya Mubuso, mi Lipaki neba niamuhezi hande luli. Kuzwa feela zazi leo, nenizwezipili kufumanehanga kwa mikopano ya la Sunda. Hamulaho wa kweli, Paki yomuñwi akala kunizamaisezanga tuto ya Bibele. Bakuluna hase baitutile Bibele ni Lipaki za Jehova ka likweli zetaalu, bakolobezwa.

Kuba ni Mubonelo wa Mulimu ka za Mali

Hamulaho wa nakonyana, naituta kuli Bibele isusueza Bakreste ‘kuikambusa kwa mali.’ (Likezo 15:28, 29; Genese 9:4) Bakeñisa kuli nikale nenisa tabeli hahulu taba ya kupompela mutu mali, nekusika nibela taata kuba ni mubonelo wa Mulimu ka za mali. * Naipulelela kuli, ‘Haiba kunani Mubupi mi kona zabulela, uzibe mubonelo wo ulukile luli.’

Hape neniitutile kuli zetahisa matuku ni lifu ki sibi seluhozize ku Adama. (Maroma 5:12) Ka nako yeo, nenisweli kueza lipatisiso ka za butuku bobuñwi bwa kwa pilu. Halunze luhula, misifa ya misinga yaluna ya kwa pilu yatiyanga ni kukumbana, ili nto yetahisanga matuku a kwa pilu acwale ka kusa nata hande, ni matuku a maswafu. Matuku ao kaufela atahiswa ki kusapetahala koluhozize. Kuziba taba yeo nekutahisize kuli takazo yaka ya kuituta za bualafi ikuyuke. Ki Jehova Mulimu feela yakona kufelisa matuku ni lifu!

Mwa March, ka silimo sa 1976, hamulaho wa kuituta Bibele ka likweli ze 7, natuhela sikolo sa bualafi kwa yunivesiti. Nenisaba kuli hanina kukona kusebeza sina mualafi hape, kono nafumana musebezi kwa sipatela sesiñwi. Nenikolobelizwe mwa May, ka silimo sa 1976. Naikatulela kuli nzila yende yenikona kusebelisa hande bupilo bwaka ki kusebeza sina mukutazi wa evangeli wa ka nako kaufela, kamba paina, ili nto yene nikalile kueza mwa July, ka silimo sa 1977.

Kuyemela Mubonelo wa Mulimu ka za Mali

Mwa November, ka silimo sa 1979, Na ni bo Masuko lwatutela kwa puteho yeñwi yefumaneha kwa Chiba Prefecture ili kone kutokwahala hahulu bakutazi ba Mubuso. Teñi ko nekunani sipatela kone nifumani kasebezi kone nisebezanga mazazi amañwi mwa sunda. Zazi lapili kwa musebezi, natobeiwa mwahali ki sikwata sa madokota babapazulanga bakuli. Bakuta-kutela kunibuza kuli, “Ka kuba yomuñwi wa Lipaki za Jehova, ukona kuezañi haiba kutaha mukuli yatokwa kupompelwa mali?”

Ka likute nabataluseza kuli mwa muinelo ocwalo nikalatelela zabulela Mulimu ka za mali. Nabataluseza kuli kunani mialafelo yemiñwi yesatokwi kuli mukuli apompelwe mali, mi nababulelela kuli nikaeza monikonela kaufela kutusa bakuli baka. Hamulaho wa kubuhisana taba ye ka hora, yomuhulu wa baalafi bao aalaba kuli, “Nautwisisa. Kono haiba kutaha mukuli yasina mali mwa mubili, lukabona za teñi usike waipulaisa.” Mualafi yo naazibahala kuli utaata hahulu kusebeza ni yena, kono hamulaho wa puisano yeo, lwaba balikani babatuna maswe, mi kamita naakutekanga tumelo yaka.

Tumelo Yaka ka za Mali Yalikiwa

Hane lusebeleza mwa Chiba, ofisi yenca yetuna ya Lipaki za Jehova neiyahiwa mwa naha ya Japan ili mwa muleneñi wa Ebina. Na ni bakuluna neluyanga kwateñi hañwi ka sunda kuyo talima za buikangulo bwa Lipaki babaitateli bane bayaha muyaho wo, obizwa Betele. Hamulaho wa likwelinyana, lwamemiwa kuyo sebeleza kwa Betele ya Ebina sina baitateli ba ka nako kaufela. Kacwalo, mwa March, ka silimo sa 1981, lwakala kupila mwa muyaho-nyana mone kupila babeleki babali baitateli ili babafitelela 500. Kakusasana, nenitusanga kukenisa matapelo ni limbuzi, mi musihali neni tatubanga bakuli.

Yomuñwi wa bakuli baka neli bo Ilma Iszlaub, ili bane batile kwa Japan kuzwa kwa Australia sina mulumiwa ka silimo sa 1949. Nebakula butuku bwa leukemia mi madokota babona neba bataluselize kuli basiyalezwi feela ki likweli lisikai za kupila. Bo Ilma nebahanile kupompelwa mali kuli baekeze kwa mazazi abona a kupila mi baikatulela kuli bayo feleleza mazazi abona a kupila inze bali kwa Betele. Ka nako yeo, nekusina milyani yetusanga kuli mutu abe ni ma red blood cell amañata, inge cwalo mulyani wa erythropoietin. Kacwalo, fokuñwi mali abona nabanga feela ligilamu zetaalu kamba zeene! (Mutu uswanela kuba ni ligilamu ze 12 kuisa ku ze 15.) Kono neniezize monikonela kaufela kubaalafa. Bo Ilma nebazwezipili kubonisa tumelo yabona mwa Linzwi la Mulimu kufitela batimela mwa January, ka silimo sa 1988, ili lilimo ze 7 kuzwa fone nikalezi kubaalafa!

Ka lilimo zeñata, baitateli babasebeleza fa ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova mwa Japan, nebatokwanga kupazulwa. Kwatabisa kuziba kuli madokota baba fa lipatela zeli bukaufi ni mutai, babaalafile ka kubapazula kusina kubapompela mali. Hañata nenimemiwanga kuyo bona mobapazulela mukuli mi fokuñwi neni batusanga kwa kupazula bakuli. Niitumela hahulu kwa madokota babakuteka mubonelo wa Lipaki za Jehova ka za mali. Kusebeza ni bona nekunifanga kolo ya kubataluseza zenilumela. Yomuñwi wa madokota bao kona hasazo kolobezwa sina yomuñwi wa Paki ya Jehova.

Nto yetabisa kikuli, buikatazo bobaezanga madokota bwa kualafa Lipaki za Jehova basaitusisi mali, butahisize kuli bazibe mifuta-futa ya milyani yemiñata. Mialafelo ya kupazula kusina kupompela mutu mali yatusa mwa linzila zeñata luli. Lipatisiso libonisa kuli bakuli bafolanga kapili mi hababangi hahulu ni butata hamulaho wa kupazulwa.

Kuzwelapili Kuituta ku Mualafi Yomutuna

Nisaezanga lipatisiso ka za mialafelo yezwezipili. Kono nisazwelapili kuituta zeñata ku Jehova, yena Mualafi yomutuna. Yena hatalimi feela za kwande kono utalima ze mwa pilu ya mutu. (1 Samuele 16:7) Ka kuba dokota, nilikanga kuisa pilu mukuli ka kuya mwainezi, isi feela kuisa pilu kwa butuku bwa kula. Kueza cwalo kunitusanga kualafa bakuli ka nzila yeswanela.

Ninani tabo yetuna kakuli nisazwelapili kusebeleza fa Betele ni kutusa babañwi kuituta ka za Jehova kukopanyeleza cwalo ni mubonelo wahae ka za mali. Tapelo yaka ki ya kuli, Mualafi Yomutuna, yena Jehova Mulimu, atuha afelisa matuku kaufela ni lifu.—Likande lelikandekilwe ki bo Yasushi Aizawa.

[Litaluso za kwatasi]

^ Ka kuya ka buka ya Modern Blood Banking and Transfusion Practices ya Dr. Denise M. Harmening, “ma-red blood cell akona kutuhela kusebeza hande ku mukuli ya naakile apompelwa mali, yakile itwala, kamba yakile abeilwa silama sa mubili sesisi sahae.” Mwa muinelo ocwalo, tukokwani totusilelezanga mutu kwa matuku hakula hatusebezangi hande mutu hapompelwa mali.” Ka kuya ka buka ya to Dailey’s Notes on Blood, hemolysis “yakona kutuhela kusebeza hande haiba kuli. . . mali apompezwi mutu hazamaeleli ni a mukuli. Lipio halituhela kusebeza, mubili wa mukuli ukaba inge yanwile sifanu kakuli lipio halikoni kuzwisa masila mwa mali.”

^ Mutende obizwa Clinical Oncology, August 1988, neubonisize kuli: “Bakuli babapompelwanga mali habapazulwa, habafolangi kapili kufita babapazulwanga kabakala kukula kansa kono inze basapopwelwi mali.”

^ Kuli muzibe litaba zeñata ka za zeiluta Bibele ka za mali, mubone broshuwa ya How Can Blood Save Your Life? (Mali Akona Kupunyusa Cwañi Bupilo Bwamina?) yehatisizwe ki Lipaki za Jehova.

[Manzwi]

“Nenibataluselize kuli kunani mialafelo yemiñwi yesatokwi kuli mukuli apompelwe mali, mi nababulelela kuli nikaeza monikonela kaufela kutusa bakuli baka”

[Manzwi]

“Mialafelo ya kupazula kusina kupompela mutu mali yatusa mwa linzila zeñata luli.”

[Maswaniso]

Fahalimu: Inze nifa ngambolo ya Bibele

Kwa Bulyo: Ni musalaa ka, Masuko, kacenu