1, 2. Ki ifi ndwa yetuna yetuha itaha, mi taba yeo itahisa lipuzo mañi? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.)

 KA LILIMO zeñata, mwa lifasi kubile ni lindwa zeñata zetahisize kuli kubulaiwe batu babañata, mi zeñwi za lindwa zeo likopanyeleza lindwa za lifasi zepeli zene bile teñi mwa lilimo za ma 1900. Kwapili, kukaba ni ndwa yetuna hahulu yesika bonwa kale. Kono ndwa yeo haiswani ni lindwa zebalwananga batu kamba linaha kabakala buitati bwabona. Ndwa yetaha yeo yona ikaba “ndwa ya lizazi lelituna la Mulimu Yamaata Kaufela.” (Sin. 16:14) Ndwa yeo ikakalisa muta sila sesiikutwisisa silwanisa naha ya butokwa ku Mulimu; mi taba yeo ikatahisa kuli Jehova Mulena Yapahami ka Kufitisisa, abonise maata ahae amatuna hahulu asika bonwa kale fa lifasi.

² Bakeñisa taba yeo, lubata kuziba kuli: Sila seo ki mañi? Ki naha ifi yakataseza? Ukataseza lili naha yeo, ki kabakalañi hakaitaseza, mi ukaeza cwalo ka mukwa ufi? Bakeñisa kuli likezahalo zeo za kwapili likaluama ni luna ka kuba balapeli ba Jehova babasepahala fa lifasi, lutokwa kuziba likalabo zeo. Lwakona kufumana likalabo za lipuzo zeo kwa bupolofita bobutabisa bobuñozwi kwa Ezekiele kauhanyo 38 ni 39.

3. Mutaluse lisupo zetuna ze mwa bupolofita bwa Ezekiele ka za Gogo wa kwa Magogo.

 ³ Mubale Ezekiele 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. Halunyakisiseñi lisupo zetuna za bupolofita bo: “Mwa lilimo za mafelelezo,” sila sesibizwa “Gogo wa kwa. . . Magogo” silwanisa “naha” ya batu ba Mulimu. Kono Gogo hakalwanisa batu ba Mulimu, ukatahisa kuli ‘mabifi amatuna’ a Jehova atuke, mi Jehova ukalwana ni kutula Gogo. a Jehova hasaatuzi Gogo, ukafa sila sahae seo ni batu kaufela babali ni sona “sina sico kwa linyunywani zeca nama za mifuta kaufela ni libatana.” Kwa mafelelezo, Jehova ukafa Gogo “libita.” Kuli luutwisise mobuka talelelezwa bupolofita bo ona cwale-cwale fa, lutokwa pili kuziba kuli Gogo ki mañi.

4. Luitutañi ka za Gogo wa kwa Magogo?

⁴ Ki mañi Gogo wa kwa Magogo? Ka kuya ka mwataluseza Ezekiele, lwakona kubulela kuli Gogo ki sila sa balapeli ba Jehova. Kana Gogo ki libizo la Satani leliitusisizwe mwa litaba za bupolofita, yena sila sesituna ka kufitisisa sa bulapeli bwa niti? Ka lilimo zeñata, lihatiso zaluna kona mone libulelelanga. Nihakulicwalo, hamulaho wa kueza lipatisiso zeñata ka za bupolofita bwa Ezekiele, nelucincize kutwisiso yaluna. Magazini ya Tawala ya Mulibeleli neitalusize kuli libizo la Gogo wa kwa Magogo haliami kwa sibupiwa sa moya sebasa koni kubona batu, kono liama ku sila sesi fa lifasi sebakona kubona batu, ili linaha zekakopana hamoho kulwanisa balapeli ba niti babasepahala. b Pili lusika nyakisisa kale mabaka halubulela cwalo, halunyakisiseñi litaba zepeli ze mwa bupolofita bwa Ezekiele zebonisa kuli Gogo haki sibupiwa sa moya.

5, 6. Ki taba mañi ye mwa bupolofita bwa Ezekiele yebonisa kuli Gogo wa kwa Magogo haki sibupiwa sa moya?

⁵ “Nika kufa sina sico kwa linyunywani zeca nama za mifuta kaufela.” (Ezek. 39:4) Mañolo hañata aitusisanga taba ya linyunywani zeca nama ya folofolo yeshwile, kulemusa za katulo ya Mulimu. Mulimu naafanga litemuso kwa sicaba sa Isilaele ni kwa macaba asili. (Deut. 28:26; Jer. 7:33; Ezek. 29:3, 5) Litemuso zeo nelifilwe kwa batu, babanani mibili ya nama ni mali, nelisika fiwa kwa libupiwa za moya. Taba yeo yautwahala kakuli linyunywani ni libatana licanga nama, isiñi moya. Kacwalo, temuso ye, ye mwa bupolofita bwa Ezekiele, ibonisa kuli Gogo haki sibupiwa sa moya.

⁶ “Nikafa Gogo libita mwa Isilaele.” (Ezek. 39:11) Mañolo habuleli kuli libupiwa za moya zapumbekiwangwa fa lifasi. Kono Satani ni madimona ahae bakatamiwa mwa mukoti ka lilimo ze 1,000, mi hamulaho kihona bakanepelwa mwa lisa la mulilo la swanisezo, ili kutalusa kuyundiswa kuya kuile. (Luka 8:31; Sin. 20:1-3, 10) Bakeñisa kuli Gogo ubulezwi kuli ukafiwa “libita” fa lifasi, lwakona kubulela kuli Gogo haki sibupiwa sa moya.

7, 8. “Mulena wa kwa mutulo” ukafita lili kwa mafelelezo ahae, mi zekaezahala ku yena liswana cwañi ni zekaezahala ku Gogo wa kwa Magogo?

⁷ Haiba Gogo haki sibupiwa sa moya, cwale Gogo ki mañi kamba ki nto mañi, sona sila sesika lwanisa balapeli ba Mulimu babasepahala lwa mafelelezo? Munyakisise bupolofita bobubeli bwa mwa Bibele bobukona kulutusa kuziba kuli Gogo wa kwa Magogo ki mañi.

 ⁸ “Mulena wa kwa mutulo.” (Mubale Daniele 11:40-45.) Daniele naapolofitile za mibuso yemaata ya lifasi, yenebile teñi kwamulaho, mane ni kuto fita mwa linako zaluna. Bupolofita bo hape butalusa za malena ba lifasi babasa utwani, ili “mulena wa kwa mboela” ni “mulena wa kwa mutulo.” Malena babañata ni macaba ashutana-shutana bacinca-cincize kuba “mulena wa kwa mboela” kamba “mulena wa kwa mutulo” ka lilimo zeñata. Nto yetahisize cwalo ki linaha zelwanile ka taata kuba ni maata fahalimwaa zeñwi. Hanaabulela ka za mulelo wa mafelelezo wa mulena wa kwa mutulo mwa “nako ya mafelelezo,” Daniele naabulezi ka za mulena yo kuli: “Ukazwa abifile hahulu kuyo bulaya ni kuyundisa babañata.” Mulelo omutuna wa mulena wa kwa mutulo yo ki kulwanisa balapeli ba Jehova. c Kono ka kuswana ni Gogo wa kwa Magogo, mulena wa kwa mutulo yo ‘ukafita kwa mafelelezo ahae’ hasapalezwi kulwanisa batu ba Mulimu.

9. Zekaezahala ku Gogo wa kwa Magogo liswana cwañi ni zekaezahala kwa “malena ba lifasi kaufela”?

⁹ “Malena ba lifasi kaufela.” (Mubale Sinulo 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Buka ya Sinulo neipolofitile kuli “malena ba lifasi” nebaka lwanisa “Mulena wa malena,” ya kwa lihalimu, yena Jesu. Kono malena bao habakoni kulwanisa Jesu kakuli u kwa mahalimu. Kabakaleo, balwanisa batu ba fa lifasi babaswalisana ni Mubuso wa Mulimu. Malena ba lifasi bao bakatulwa fa ndwa ya Armagedoni. Malena bao bakafita kwa mafelelezo abona kamba bakayundiswa hamulaho wa kulwanisa batu ba Jehova. Nto yeswana yeo ki yona yebulezwi hape kuli ikaezahala ku Gogo wa kwa Magogo. d

10. Gogo wa kwa Magogo ki mañi?

¹⁰ Ka kuya ka zese lunyakisisize, Gogo ki mañi? Sapili, Gogo haki sibupiwa sa moya. Sabubeli, Gogo ki linaha za fa lifasi zetuha lilwanisa batu ba Mulimu. Kusina kukakanya, linaha zeo likakopana hamoho ka mulelo ulimuñwi. Ki kabakalañi halika eza cwalo? Bakeñisa kuli batu ba Mulimu bafumaneha mwa lifasi kaufela, linaha zeo likakopana hamoho ka mulelo wa kulwanisa batu ba Mulimu. (Mat. 24:9) Muhupule kuli Satani ki yena yaetelela malena bao kuli balwanise batu ba Mulimu. Kuzwa feela kwamulaho, Satani uzwezipili kukukueza linaha za lifasi kulwanisa balapeli ba niti. (1 Joa. 5:19; Sin. 12:17) Kono bupolofita bwa Ezekiele bobubulela ka za Gogo wa kwa Magogo, bubulela hahulu ka za linaha za lifasi zekalwanisa batu ba Jehova. e

11. Bupolofita bwa Ezekiele butalusa cwañi “naha” yakataseza Gogo?

¹¹ Sina moluitutezi mwa  paragilafu 3, Gogo wa kwa Magogo hakalwanisa naha ya butokwa ku Jehova, ukatahisa kuli Jehova ahalife hahulu. Naha yeo iyemelañi? Halunyakisiseñi hape bupolofita bwa Ezekiele. (Mubale Ezekiele 38:8-12.) Bupolofita bo, bubulela kuli Gogo “ukataseza naha yenani batu bane bakutisizwe” ni “babakutile kuzwa mwa macaba.” Munyakisise hape zebubulela bupolofita bo ka za batu babakutisizwe kuli batopila mwa naha.  Bubulela kuli: “Bapila inze baiketile”; minzi yabona ‘haisika silelezwa ka mamota, ka lipakiso, kamba ka likwalo’; mi ‘baikubukanyeza sifumu.’ Balapeli ba Jehova babasepahala ba mwa lifasi kaufela bapila mwa naha yeo. Lukona kuziba cwañi zeiyemela naha yeo?

12. Ki taba mañi ka za kukutiswa sinca yeneezahezi kwaikale mwa naha ya Isilaele?

¹² Ki kwa butokwa kunyakisisa zene ezahezi ka nako yene bakutiselizwe Maisilaele ba kwaikale kwa naha yahabo bona, ili naha mone bapilanga batu ba Mulimu babaketilwe bao, mone baezezanga misebezi yabona, ni mone balapelelanga Mulimu ka lilimo zeñata. Maisilaele hane batuhezi kusepahala, Jehova naaitusisize Ezekiele kupolofita kuli naha yabona neikasinyiwa ni kusiyala inze ili matota. (Ezek. 33:27-29) Kono Jehova hape naapolofitile kuli, Maisilaele bane bakabaka nebaka lukuluha mwa buhapiwa bwa Babilona ni kukutela kwa naha yahabo bona kone bakayo lapela Jehova hape ka nzila yelukile. Bakeñisa kuli Jehova naakabafuyaula, naha ya Isilaele neikafetulwa kuba yende hahulu “sina simu ya Edeni.” (Ezek. 36:34-36) Taba yeo neikalile kuezahala ka silimo sa 537 B.C.E., muta Majuda bane bahapilwe nebakutezi kwa Jerusalema, kuli bayolapela Jehova hape ka nzila yelukile mwa naha yabona yende.

13, 14. (a) Naha ya kwa moya ki nto mañi? (b) Ki kabakalañi naha yeo haili ya butokwa ku Jehova?

¹³ Mwa linako zaluna, balapeli ba Mulimu babasepahala, ni bona bakutiselizwe kwa naha yahabo bona. Sina mone luitutezi mwa Kauhanyo 9 ya buka ye, ka silimo sa 1919, batu ba Mulimu nebalukuluzwi mwa buhapiwa bwa Babilona Yomutuna bone buungile nako yetelele. Ka silimo seo, Jehova naakutiselize balapeli  bahae mwa naha ya kwa moya. Naha yeo iyemela paradaisi ya kwa moya, ili muinelo olutusa kuikutwa kusilelezwa ni kuikola kusebeleza Mulimu, ona muinelo obali ku ona batu babalapela Mulimu wa niti. Mwa naha yeo, lupila hamoho mwa buiketo mi lunani kozo ya mwa munahano. (Liprov. 1:33) Lufiwa lico zeñata za kwa moya, mi lunani zeñata za kueza halunze lueza musebezi olutahiseza tabo wa kushaela za Mubuso wa Mulimu. Kaniti, lwaiponela buniti bwa manzwi añozwi kwa liñolo la Liproverbia, ali: “Kufuyolwa ki Jehova ki kona kokufumisa mutu, mi haekezi kwateñi butuku.” (Liprov. 10:22) Kusina taba ni kolupila mwa lifasi le, lu mwa paradaisi ya kwa moya, ibile feela luzwelapili kulapela Jehova ka nzila yelukile ni kubonisa cwalo ka lipulelo ni ka likezo zaluna.

¹⁴ Naha ya kwa moya yeo ki ya butokwa hahulu ku Jehova. Ki kabakalañi haili ya butokwa? Jehova uunga batu baba mwa naha yeo sina “lika za butokwa za macaba kaufela,” ili batu baiketezi kuli bamulapele ka nzila yelukile. (Hag. 2:7; Joa. 6:44) Batu bao balika ka taata kuapala butu bobunca, ili bobubatusa kulikanyisa tulemeno twa Mulimu totunde hahulu. (Maef. 4:23, 24; 5:1, 2) Ka kuba balapeli babasepahala, balata kuifana kusebeleza Mulimu mobakonela kaufela, mi baeza cwalo ka nzila yemukanyisa ni yebonisa kuli bamulata. (Maro. 12:1, 2; 1 Joa. 5:3) Jehova watabanga hahulu luli kubona balapeli bahae inze basebeza ka taata kuli naha ya kwa moya ibe yende hahulu. Munahane feela taba ye: Haiba kuli kulapela Jehova ka nzila yelukile ki yona nto ya butokwa hahulu  mwa bupilo bwamina, mukatahisa kuli paradaisi ya kwa moya ibe yende hahulu, mi hape mukatabisa pilu ya Jehova!—Liprov. 27:11.

15, 16. Gogo wa kwa Magogo ukataseza lili naha yaluna ya kwa moya?

¹⁵ Ki nto yekomokisa kuli ona cwale-cwale fa, linaha fa lifasi likaswalisana ni kutaseza naha yaluna ya kwa moya ya butokwa hahulu. Bakeñisa kuli twaniso yeo yaluama ka kuba balapeli ba Mulimu babasepahala, lutokwa kuziba zeñata ka za taba yeo. Munyakisise lipuzo zetaalu zelukona kuipuza.

¹⁶ Gogo wa kwa Magogo ukataseza lili naha yaluna ya kwa moya? Bupolofita bualaba puzo yeo ka kubulela kuli: “Mwa lilimo za mafelelezo, ukataseza naha.” (Ezek. 38:8) Taba yeo ibonisa kuli Gogo ukataseza naha ya kwa moya nakonyana pili lifasi le lisika fela kale. Muhupule kuli kusinyiwa kwa Babilona Yomutuna, bona bulapeli kamukana bwa buhata mwa lifasi, ikaba ona makalelo a ñalelwa yetuna. Likopano za bulapeli bwa buhata haselifelisizwe, mi pili Armagedoni isika nata kale, Gogo ukalwanisa balapeli ba niti ba Mulimu lwa mafelelezo.

17, 18. Jehova ukazamaisa cwañi litaba ka nako ya ñalelwa yetuna?

 ¹⁷ Ki kabakalañi Gogo hakalwanisa naha ya kwa moya ya balapeli ba Jehova babasepahala? Bupolofita bwa Ezekiele bubulela mabaka amabeli Gogo hakaeza cwalo. Libaka lapili ki la kuli Jehova ki yena yakazamaisa litaba, mi libaka labubeli lelikatahisa cwalo ki kabakala milelo yemaswe ya Gogo.

¹⁸ Jehova ki yena yakazamaisa litaba. (Mubale Ezekiele 38:4, 16.) Jehova ubulelela Gogo kuli: “Nika kubeya tushuto mwa mitahali” mi hape naabulezi kuli, “nika kutisa kuli uto lwanisa naha yaka.” Kana manzwi ao abonisa kuli Jehova ukahapeleza macaba kuli alwanise batu bahae? Batili! Mulimu ni kamuta haana kutahiseza batu bahae bumaswe. (Jobo 34:12) Kono Jehova waziba lila zahae, waziba kuli lila zahae likatoya balapeli babasepahala mi hane likafiwa kolo ya kubulaya balapeli bao kaufela, nelika eza cwalo luli. (1 Joa. 3:13) Ka kueza inge yabeya tushuto mwa mitahali ya Gogo ni kumuzamaisa, Jehova ukazamaisa litaba kuli liezahale ka kuya ka tato yahae ni ka nako yatomile. Ka nako yeñwi hamulaho wa kusinyiwa kwa Babilona Yomutuna, Jehova ka nzila yeñwi ukatahisa kuli macaba apete milelo yaona. Ka kueza cwalo, Jehova ukatahisa kuli macaba ao hanze alwanisa batu bahae, ndwa yetuna ka kufitisisa yesika bonwa kale mwa lifasi, yona ya Armagedoni,  itumbuke. Mi cwale Jehova ukalamulela batu bahae, ukabubanisa bubusi bwahae, ni kukenisa libizo lahae lelikenile.—Ezek. 38:23.

19. Ki nto mañi yekatahisa kuli Gogo alwanise balapeli ba Jehova babasepahala?

¹⁹ Milelo yemaswe ya Gogo. Macaba ‘akalela mulelo omaswe.’ Bakabata kubonisa buhali ni sitoyo sabona kwa balapeli ba Jehova, ili babaka bonahala inge kuli hakuna yakona kubatusa, kamba inge kuli ki batu “babapila mwa minzi yesika silelezwa ka mamota, ka lipakiso, kamba ka likwalo.” Macaba ao hape akabata “kuhapa tutu yeñata” kwa batu “babaikubukanyeza sifumu.” (Ezek. 38:10-12) Ki “sifumu” sifi sesitaluswa? Batu ba Jehova bafumile hahulu kwa moya; sifumu saluna sesituna ki kulapela Jehova ka nzila yelukile. Macaba akalika mwakonela kaufela kulutuhelisa kulapela Jehova ka nzila yelukile, mi akaeza cwalo kabakala kuli alutoile mi atoile ni zelueza.

20. Gogo ukataseza cwañi naha ya kwa moya, kamba paradaisi ya kwa moya?

²⁰ Gogo ukataseza cwañi naha ya kwa moya, kamba paradaisi ya kwa moya? Macaba mwendi akalika kulutatafaleza bupilo ni kulutuhelisa kulapela Jehova ka nzila yelukile. Mi mwendi akalika kulupaleliswa kufumana lico za kwa moya, kulupaleliswa kukopana ni mizwale baluna, kutahisa kuli lusike lwaswalisana, ni kulutuhelisa kukutaza lushango lwa Mulimu ka tukufalelo. Lika zeo zebakabata kulutuhelisa kueza, ki zona zefumaneha mwa paradaisi ya kwa moya. Satani ukakukueza macaba ao kuli afelise balapeli ba niti fa lifasi ni kuli basike balapela Jehova ka nzila yelukile.

21. Ki kabakalañi haluitumela ku Jehova kuli ulubulelezi cimo za lika zetuha liezahala?

²¹ Gogo wa kwa Magogo ukalwanisa balapeli ba niti kaufela ba Mulimu, babafumaneha mwa naha ya kwa moya. Luitumela hahulu ku Jehova kuli ulubulelezi cimo za lika zetuha liezahala! Ka nako ye, halunze lulibelela ñalelwa yetuna, haike luikatuleleñi kuzwelapili kulapela Jehova ka nzila yelukile, ni kuunga nto yeo kuba ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna. Ka kueza cwalo, lukatahisa kuli naha ya kwa moya ibe yende hahulu. Mi lukatofumaneha mwahalaa batu babakato iponela kezahalo yetuna, yetuha iezahala: Lukatobona mo Jehova akalwanela batu bahae ni kubona mwakakanyiseza libizo lahae fa ndwa ya Armagedoni, sina moluka itutela mwa kauhanyo yetatama.