“Kuli Mu Si Ke Mwa Kena Mwa Muliko”

“Mu tone, mi mu lapele, kuli mu si ke mwa kena mwa muliko.”—MATEU 26:41.

 N’A LI mwa ñalelwa ye tuna hahulu ku fita y’a kile a ba ku yona kaufela. Bupilo bwa fa lifasi bwa Jesu Kreste, Mwan’a Mulimu, ne bu tuha bu fela. Jesu n’a lemuhile kuli n’a tuha a tamiwa, ku atulelwa lifu, ni ku kokotelwa fa kota ya linyando. N’a ziba kuli likatulo ni likezo za hae kaufela ne li ka ama libizo la Ndat’ahe. Jesu hape n’a ziba kuli bupilo bwa kwapili bwa batu kamukana ne bu itingile ku yena. Ki sifi sa n’a ezize ha n’a talimani ni ñalelwa yeo kaufela?

² Jesu n’a ile kwa simu ya Getsemani ni balutiwa ba hae. Jesu n’a tabela hahulu sibaka seo. Teñi k’o a siya hanyinyani balutiwa ba hae. Ha s’a li a nosi, a kupa m’ata ku Ndat’ahe wa kwa lihalimu, a fitisa ku yena ze mwa pilu ya hae kaufela—isi fela hañwi fela, kono halalu. Niha n’a li ya petehile, Jesu n’a si ka ikutwa kuli n’a kona ku tiyela ñalelwa yeo a nosi.—Mateu 26:36-44.

³ Kacenu, ni luna lu mwa ñalelwa. Pili mwa broshuwa ye, ne lu nyakisisize bupaki bwa kuli lu pila mwa mazazi a mafelelezo a muinelo wo o maswe. Miliko ni matata ze zwa kwa lifasi la Satani za ekezeha. Likatulo ni likezo za yo muñwi ni yo muñwi wa luna ba ba ipala ku sebeleza Mulimu wa niti li ama libizo la hae ni bupilo bwa luna beñi bwa kwapili mwa lifasi la hae le linca. Lwa lata Jehova. Lu bata ku “tundamena ku isa kwa mafelelezo”—ku si na taba kuli ki mafelelezo afi a ka taha pili, ibe a bupilo bwa luna kamba a muinelo wa cwale. (Mateu 24:13) Kono lu kona cwañi ku zwelapili ku ba ni tukufalelo ni ku tona?

⁴ Ka ku izibela kuli balutiwa ba hae ba mwa miteñi ya n’a pila ku yona ni ba kacenu ni bona ne ba ka tahelwa ki matata, Jesu n’a ba elelize kuli: “Mu tone, mi mu lapele, kuli mu si ke mwa kena mwa muliko.” (Mateu 26:41) Manzwi ao a na ni taluso mañi ku luna kacenu? Ki ufi muliko o mu talimani ni ona? Mi mu kona cwañi ku ‘tona’?

Muliko wa ku Ezañi?

⁵ Kaufela luna ka zazi lu talimananga ni muliko wa ku swasiwa ki “liteo za Diabulosi.” (2 Timotea 2:26) Bibele i lu lemusa kuli Satani sihulu u bata ku swasa balapeli ba Jehova. (1 Pitrosi 5:8; Sinulo 12:12, 17) Ka mulelo mañi? Haki ka mulelo luli wa ku lu bulaya. Ha lu shwa inze lu sepahala ku Mulimu, Satani h’a si ka tula. Satani wa ziba kuli Jehova, ka nako ya Hae ye swanela, u ka felisa lifu ka ku zusa bafu.—Luka 20:37, 38.

⁶ Satani u bata ku sinya nto ya butokwa hahulu ku fita mane bupilo bwa luna bwa cwale—ili busepahali bwa luna ku Mulimu. Satani u eza ka mwa konela kaufela kuli a bonise kuli wa kona ku lu kwenula ku Jehova. Kacwalo, ha ne lu ka susuezwa ku sa sepahala—ku tuhela ku kutaza taba ye nde kamba ku tuhela ku pila ka mupilelo wa Sikreste—yeo  neikaba tulo ku Satani! (Maefese 6:11-13) Kacwalo “muliki” u lu tahiseza miliko.—Mateu 4:3.

⁷ “Makilikicani a maswe” a Satani a fitana-fitana. (Maefese 6:11, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984) U kana a lu kenya mwa muliko wa ku bata sifumu, ku ba ni sabo, ku honona, kamba ku lata hahulu minyaka. Kono nzila ye ñwi y’a itusisa hahulu-hulu ki ku zwafisa batu. Ka ku ba ya bandamenanga ka butali fa ku kenela, wa ziba kuli lwa kona ku fokola ha lu zwafa, mi f’o lwa kona ku tulwa ka bunolo ki muliko. (Liproverbia 24:10) Kacwalo fo lu ‘fuyukela hahulu’ mwa maikuto ki fona f’a lu tahiseza hahulu muliko wa ku zwafa.—Samu 38:8.

⁸ Ha lu nze lu kena hahulu mwa mazazi a maungulelo, ku bonahala kuli lika ze zwafisa za ekezeha, mi ha lu koni ku li picuka. (Mu bone kakwenda ka ka li “Lika Ze Ñwi Ze Zwafisa.”) Ku zwafa ibe kuli ku tahiswa ki nto ifi kamba ifi, kwa kona ku lu fokolisa. ‘Ku yolisa linako’ kuli lu eze za kwa moya, ze cwale ka ku ituta Bibele, ku ya kwa mikopano ya Sikreste, ni ku ya mwa bukombwa, ku kona ku ba t’ata haiba lu katezi kwa mubili kamba mwa munahano. (Maefese 5:15, 16) Mu si libali kuli Muliki s’a bata kikuli mu tuhele ku eza ze nde. Kono ye haki nako ya ku kutela mwamulaho kamba ya ku tuhela ku bona butokwa bwa linako ze lu pila ku zona! (Luka 21:34-36) Mu kona ku tiyela cwañi miliko ni ku zwelapili ku tona? Ki ze liakalezo z’e ne ze kona ku tusa.

‘Mu Lapelange’

⁹ Mu itinge ku Jehova ka tapelo. Mu hupule mwa n’a ezelize Jesu mwa simu ya Getsemani. Ha n’a li mwa ñalelwa ye tuna, n’a ezizeñi? N’a kupile tuso ku Jehova; n’a lapezi ka t’ata kuli mane “mifufuzo ya hae ya ba sina mali a’ lota, a’ wela fafasi.” (Luka 22:44) Mu nahane fela ka za teñi. Jesu n’a ziba hande Satani. Jesu ha n’a li kwa lihalimu n’a boni miliko kaufela yeo Satani a batanga ku swasa ka yona batanga ba Mulimu. Niteñi, Jesu n’a si ka ikutwa kuli n’a kona ku tiyela nto ifi kamba ifi yeo Muliki n’a ka mu lika ka yona. Haiba Mwana ya petehile wa Mulimu n’a boni butokwa bwa ku lapela ku kupa tuso ni m’ata a Mulimu, kaniti ni luna lwa swanela ku eza cwalo!—1 Pitrosi 2:21.

¹⁰ Mu hupule hape kuli Jesu ha s’a susuelize balutiwa ba hae kuli ba ‘lapelange,’ n’a ize: “Moya ona wa lata, kono nama ya fokola.” (Mateu 26:41) Ki nama ya mañi ya n’a bulela Jesu? Haki nama ya hae; ha ku na nto ye ne fokola mwa nama ya hae ye petehile. (1 Pitrosi 2:22) Kono ne ku si cwalo kwa balutiwa ba  hae. Bakeñisa ku sa petahala ni mikwa ya sibi ye ba hozize, ne ba ka tokwa tuso sihulu ya ku tiyela miliko. (Maroma 7:21-24) Ki lona libaka ha n’a ba elelize ni ku eleza Bakreste kaufela ba niti be ne ba ka ba teñi hasamulaho kuli ba lapelelange tuso ya ku tiyela miliko. (Mateu 6:13) Jehova wa alabanga litapelo ze cwalo. (Samu 65:2) Ka mukwa ufi? Sihulu ka linzila ze peli.

¹¹ Pili, Mulimu u lu tusa ku lemuha miliko. Miliko ya Satani i swana sina tutwa to tu teilwe mwa nzila ye unsufezi. Haiba ha mu tu boni, mu ka swasiwa ki tona. Ka Bibele ni ka lihatiso za litaba za mwa Bibele, Jehova u patulula tutwa twa Satani, kuli a lu tuse ku sa wela mwa muliko. Ka lilimo-limo ze fitile, lihatiso ni mikopano ye mituna ni ye minyinyani li lu lemusize ka ku kuta-kutela za likozi ze cwale ka sabo ya ku saba batu, buhule, ku lata sifumu, ni miliko ye miñwi ya Satani. (Liproverbia 29:25; 1 Makorinte 10:8-11; 1 Timotea 6:9, 10) Kana ha mu itumeli ku Jehova kwa ku lu bonisa miliko ya Satani? (2 Makorinte 2:11) Litemuso zeo kaufela ki kalabo kwa litapelo za mina za ku kupa tuso ya ku tiyela miliko.

¹² Sa bubeli, Jehova u alaba litapelo za luna ka ku lu fa m’ata a ku tiyela miliko. Linzwi la hae li li: “Mulimu . . . h’a na ku lumela kuli mu likwe ki ze mi fita; kono hamoho ni muliko u ka mi fa nzila ya ku zwa ku ona.” (1 Makorinte 10:13) Haiba lu zwelapili ku itinga ku yena, Mulimu ha na ku tuhelela muliko ku lu imezwa hahulu kuli mane lu palelwe ku ba ni m’ata a kwa moya a ku u tiyela. U lu fa cwañi “nzila ya ku zwa ku ona”? U “fa Moya o Kenile ku ba ba u kupa ku yena.” (Luka 11:13) Moya wo wa kona ku lu tusa ku hupula likuka za mwa Bibele ze kona ku lu tiisa ku zwelapili ku eza ze lukile ni ku lu tusa ku eza likatulo ze swanela. (Joani 14:26; Jakobo 1:5, 6) Wa kona ku lu tusa ku ba ni tulemeno to lu tokwa kuli lu tule mikwa ye maswe. (Magalata 5:22, 23) Moya wa Mulimu u kana mane wa susueza balumeli sina luna ‘ku lu tiisa pilu.’ (Makolose 4:11) Kana ha mu itumeli kuli Jehova u alabanga litapelo za mina za ku kupa tuso ka linzila ze lilato cwalo?

Mu Si Ke Mwa Ba ni Tibelelo Ye Tulile Tikanyo

¹³ Kuli lu zwelepili ku tona, lu tokwa ku sa ba ni tibelelo ye tulile tikanyo ya lika. Bakeñisa matata a mwa bupilo, kaufel’a luna fokuñwi lwa katalanga. Kono lu swanela ku hupula kuli Mulimu n’a si ka lu sepisa kuli ha lu na ku ba ni butata mwa muinelo wo. Nihaiba mwa miteñi ya ba kwaikale ba ba ñozwi mwa Bibele, batanga ba Mulimu ne ba talimani ni matata, a cwale ka nyandiso, bunjebwe, ku felelwa hahulu ki sepo, ni makulanu.—Likezo 8:1; 2 Makorinte 8:1, 2; 1 Matesalonika 5:14; 1 Timotea 5:23.

¹⁴ Kacenu ni luna lu na ni matata. Lu kana lwa nyandiswa, kutokwa pene, ku felelwa hahulu ki sepo, ku kula, kamba ku nyanda ka linzila ze ñwi cwalo. Jehova ha n’a ka lu sileleza ka makazo kwa bumaswe kaufela, kana Satani n’a si ke a fumana libaka la ku nyaza Jehova? (Liproverbia 27:11) Jehova u tuhelelanga batanga ba hae ku likiwa, fokuñwi mane wa kona ku ba tuhelela ku bulaiwa ka sipundumukela ki balwanisi.—Joani 16:2.

¹⁵ Kacwalo, Jehova u sepisizeñi? Sina mo lu bonezi kwamulaho, u sepisize kuli u ka lu konisa ku tiyela muliko kaufela o ka lu tahela, ibile fela lwa mu sepa ka ku tala. (Liproverbia 3:5, 6) Ka Linzwi la hae, moya wa hae, ni ka kopano ya hae, wa lu sileleza kwa moya, ili ku lu konisa ku zwelapili ku ba ni silikani ni yena. Silikani seo ha si tiile, niha lu shwa, lwa wina. Ha  ku na nto ni ye kana, niheba lona lifu ka sibili, ye kona ku palelwisa Mulimu ku fa batanga ba hae ba ba sepahala mupuzo. (Maheberu 11:6) Mi mwa lifasi le linca, le se li li fakaufi cwale, Jehova kaniti u ka taleleza lisepiso za hae ze ñwi kaufela za ku fuyaula ba ba mu lata.—Samu 145:16.

Mu Hupule Litaba Ze Amiwa Teñi

¹⁶ Kuli lu tundamene ku isa kwa mafelelezo, lu swanela lu hupula litaba za butokwa ze amilwe mwa ku tuhelela bumaswe kwa Mulimu. Haiba fokuñwi matata a luna beñi a bonahala ku ba a matuna hahulu mi lu mwa muliko wa ku zwafa, neikaba hande ku ikupuza kuli Satani u lwanisize swanelo ya bubusi bwa Jehova. Mupumi y’o hape u hononile buipeyo ni busepahali bwa balapeli ba Mulimu. (Jobo 1:8-11; 2:3, 4) Litaba zeo ni nzila yeo Jehova a ketile ku li tatulula ka yona ki za butokwa hahulu ku fita bupilo bwa luna. Ka nzila ifi?

¹⁷ Mulimu ha tuhelezi manyando ku ba teñi ka nakonyana, ba bañwi ba fumani kolo ya ku amuhela niti. Mu nahane nto ye: Jesu n’a nyandile ilikuli lu kone ku fumana bupilo. (Joani 3:16) Kana ha lu itumeli kwa nto yeo? Kono kana lwa kona ku tiyela matata ka nakonyana ilikuli ba bañwi ni bona ba fumane bupilo? Kuli lu itiise ku isa kwa mafelelezo, lu swanela ku lemuha kuli butali bwa Jehova bu fita bwa luna. (Isaya 55:9) U ka felisa bumaswe ka nako ye swanela hahulu ya ku feliseleza litaba zeo, ili nto ye ka lu tahiseza bunde bwa ku ya ku ile. Mi luli ki ifi nzila ye ñwi hape ye fita yeo? Ha ku na ku sa luka ku Mulimu!—Maroma 9:14-24.

“Mu Sutelele ku Mulimu”

¹⁸ Kuli lu zwelepili ku ba ni tukufalelo, lu tokwa ku sutelela ku Jehova. Mu si libali kuli Satani u eza ka mwa konela kaufela ku sinya silikani sa luna se sinde ni Jehova. Satani u bata kuli lu nahane kuli mafelelezo ha na ku taha, ni kuli ha ku na tuso ya ku kutaza taba ye nde kamba ya ku pila ka ku latelela likuka za mwa Bibele. Kono ki “lihata mi ki ndat’ahe lishano.” (Joani 8:44) Lu swanela ku tiya mwa ku ‘hanela Diabulosi.’ Silikani sa luna ni Jehova ki nto ye lu sa swaneli ku keshebisa. Bibele i lu susueza ka lilato kuli: “Mu sutelele ku Mulimu mi u ka sutelela ku mina.” (Jakobo 4:7, 8) Mu kona ku sutelela cwañi ku Jehova?

¹⁹ Ku yeya ni ku lapela ki kwa butokwa. Bupilo ha bu bonahala ku tatafala, mu taluseze Jehova maikuto a mina kaufela. Mu kupe lika ka ku nonga ilikuli mu bone ka bunolo mwa ka alabela likupo za mina. Kalabo i kana i sa bi sina ka mo ne mu batela luli, kono haiba takazo ya mina ki ya ku mu kuteka ni ku sepahala ku yena, u ka mi fa tuso ye mu tokwa ilikuli mu kone ku itiisa luli. (1 Joani 5:14) Ha mu nze mu bona ketelelo ya hae mwa bupilo bwa mina, mu ka sutelela hahulu ku yena. Ku bala ni ku nahanisisa tulemeno ni mikwa ya Jehova, ze bonisizwe mwa Bibele, ni kona ki kwa butokwa hahulu. Nahanisiso ye cwalo i mi tusa ku mu ziba hande; i susueza pilu ya mina ni ku tiisa lilato la mina ku yena. (Samu 19:14) Mi lilato leo, ku fita nto ifi kamba ifi, li ka mi tusa ku tiyela miliko ni ku zwelapili ku tona.—1 Joani 5:3.

²⁰ Kuli lu sutelele ku Jehova, ki kwa butokwa hape kuli lu sutelele kwa balumeli sina luna. Seo ki sona se si ka nyakisiswa mwa kalulo ya mafelelezo ya broshuwa ye.

LIPUZO ZA TUTO

• Jesu n’a ezizeñi ha n’a li mwa ñalelwa ye tuna ha n’a tuha a shwa, mi n’a susuelize balutiwa ba hae ku ezañi? (Mapara. 1-4)

• Ki kabakalañi Satani ha bata ku swasa balapeli ba Jehova, mi u lu lika ka linzila lifi? (Mapara. 5-8)

• Kuli lu tiyele miliko, ki kabalalañi ha lu swanela ku lapelanga (Mapara. 9-12), ku sa ba ni tibelelo ya lika ye tulile tikanyo (Mapara. 13-15), ku hupula litaba ze amiwa teñi (Mapara. 16-17), ni ‘ku sutelela ku Mulimu’ (Mapara. 18-20)?

[Mbokisi fa likepe 25]

Lika Ze Ñwi Ze Zwafisa

Makulanu/busupali. Haiba lu kula butuku bo bu sa foli kamba haiba busupali bwa lu palelwisa, lu kana lwa zwafa kakuli ha lu sa kona ku eza ze ñata mwa ku sebeleza Mulimu.—Maheberu 6:10.

Maswabisa. Lu kana lwa zwafa haiba ha lu boni ze zwa mwa musebezi wa luna wa ku kutaza Linzwi la Mulimu.—Liproverbia 13:12.

Ku ikutwa ku sa ba ba butokwa. Bakeñisa ku nyandiswa ka lilimo-limo, mutu wa kona ku nahana kuli ba bañwi, mwendi mane ni Jehova, ha ba mu lati.—1 Joani 3:19, 20.

Ku tunkiwa kwa pilu. Haiba mutu u foselizwe hahulu ki mulumeli yo muñwi, a kana a zwafa hahulu kuli mane wa kona ku ba mwa muliko wa ku tuhela ku ya kwa mikopano ya Sikreste kamba mwa simu.—Luka 17:1.

Nyandiso. Ba bañwi ba ba sa lapeli ni mina ba kana ba mi lwanisa, ku mi nyandisa, kamba ku mi sheununa.—2 Timotea 3:12; 2 Pitrosi 3:3, 4.

[Siswaniso se si fa likepe 26]

Jesu n’a lu susuelize ku ‘lapelelanga’ tuso ya ku lwanisa miliko