Buka ya Bibele ya Bu 61—2 Pitrosi

Muñoli: Pitrosi

Ko Ne I Ñolezwi: Babilona (?)

Fo Ne I Felelizwe ku Ñolwa: c. 64 C.E.

1. Ki sifi se si bonisa kuli Pitrosi ki yena ya n’a ñozi 2 Pitrosi?

PITROSI ha n’a ñozi liñolo la hae la bubeli, n’a ziba kuli a tuha a shwa. N’a tukufalelwa ku hupuza Bakreste sina yena za butokwa bwa zibo ye nepahezi ilikuli a ba tuse ku tundamena mwa bukombwa bwa bona. Kana kwa utwahala ku honona kuli muapositola Pitrosi ki yena ya n’a ñozi liñolo la bubeli le li bizwa ka libizo la hae? Lona liñolo ka sibili li zwisa ku honona kufi kamba kufi ka za ya liñozi. Muñoli u li ki yena “Simoni Pitrosi, mutanga ni muapositola wa Jesu Kreste.” (2 Pit. 1:1) U bulela kuli “se li liñolo la bubeli le ni mi ñolezi.” (3:1) U ipulela ku ba muiponeli wa ku fetuha kwa Jesu Kreste, tohonolo yeo Pitrosi n’a bile ni yona hamoho ni Joani ni Jakobo, mi u ñola seo ka maikuto kaufela a muiponeli. (1:16-21) U bulela kuli Jesu n’a bulezi cimo lifu la hae.—2 Pit. 1:14; Joa. 21:18, 19.

2. Ki sifi se si paka kuli 2 Pitrosi ki kalulo ya Bibele?

² Niteñi, banyazi ba bañwi ba li muñolelo o fapahana wa mañolo a mabeli u fa libaka la ku hana kuli Pitrosi ki yena ya n’a ñozi liñolo la bubeli le. Kono seo hasi swaneli ku ba singanyenganye, kakuli ze ne nyakisiswa ni mulelo wa ku ñola ne li shutana. Hape, Pitrosi n’a ñozi liñolo la hae la pili “ka Silvano mwanahabo luna, ili ya sepahala,” mi haiba Silvano n’a lumelelizwe ku itusisa muñolelo wa hae, seo si kana si fapahanyize muñolelo wa mañolo a mabeli, bakeñisa kuli Silvano ka mo ku bonahalela fela n’a si ka abana mwa ku ñola liñolo la bubeli. (1 Pit. 5:12) Hape ba li haki kalulo ya Bibele ka libaka fela la kuli “ha i si ka pakiwa hahulu ki ba bahulu ba Keleke ba kwa makalelo.” Niteñi, sina ha ku boniswa ki mukoloko wa “Mikoloko ya kwa Makalelo ye Zwile Mubano ya Mañolo a Sigerike a Sikreste,” 2 Pitrosi ne ngiwa sina ye ñwi ya libuka za Bibele ki bocaziba ba sikai ba ne ba pilile pili mukopano wa Bulalu wa Council of Carthage u si ka ezwa kale. *

3. Ku bonahala kuli 2 Pitrosi ne i ñozwi lili mi ili kakai, mi ne i ñolezwi bomañi?

³ Liñolo la Pitrosi la bubeli ne liñozwi lili? Ku bonahala hahulu kuli ne liñozwi ibat’o ba ka 64 C.E. inz’a li mwa Babilona kamba bukaufi ni yona, ili hamulahonyana wa liñolo la pili, kono ha ku na bupaki tota, sihulu ka za ko ne liñolezwi. Ha ne li nze liñolwa, buñata bwa mañolo a Paulusi n’a fumaneha mwa liputeho mi n’a zibwa ki Pitrosi, ya n’a a nga ku ba a buyelezwi ki Mulimu ni ku a balela kwa “Mañolo a mañwi.” Liñolo la Pitrosi la bubeli liñolezwi “ba ba amuhezi tumelo i li ñwi ni ya luna kwa butokwa,” ni ba n’a ñolezi liñolo la pili ni ba bañwi bao Pitrosi n’a kutalize. Sina liñolo la pili ha ne li fumanehile mwa likalulo ze ñata, ni lona la bubeli ne li fumanehile cwalo.—2 Pit. 3:15, 16; 1:1; 3:1; 1 Pit. 1:1.

ZE MWA 2 PITROSI

4. (a) Mizwale ba swanela ku satalala cwañi ku tahisa miselo ya zibo ye nepahezi, mi ba sepiswañi? (b) Linzwi la bupolofita li tiiswa cwañi, mi ki kabakalañi ha li swanela ku utwiwa?

⁴ Ku tiisa pizo ya Mubuso wa kwa lihalimu (1:1-21). Pitrosi u akufa ku bonisa kuli u iyakatwa hahulu “ba ba amuhezi tumelo.” U lakaza kuli ba atisezwe sishemo ni kozo “mwa zibo ya ku ziba Mulimu, ni Jesu Kreste Mulen’a luna.” Mulimu u ba file fela “lisepiso ze tuna luli ni za butokwa,” zeo ka zona ba kana ba fumana kabelo ku s’a li sona Mulimu. Kacwalo, ba like ka t’ata kuli kwa tumelo ya bona ba ekeze m’ata, zibo, buiswalo, buitiiso, bulapeli, ku latana, ni ku lata batu kaufela. Tulemeno t’o ha tu li teñi ku bona, ni kamuta ha ba na ku itepeleza kamba ku palelwa ku tahisa miselo ya zibo ye nepahezi. Mizwale ba tundamene hahulu mwa ku tiisa ku bizwa ni ku ketwa kwa bona, hamohocwalo ni ku kena kwa bona mwa Mubuso wa ku ya ku ile wa Mulen’a bona. Ka ku ziba kuli ‘u ka siya kapili munganda wa hae,’ Pitrosi u ka na a ba hupuza lika zeo ilikuli ba kone ku li hupula ha s’a tokwahalile. Pitrosi n’a iponezi butuna bwa Kreste mwa lilundu le li kenile ha n’a ‘fitezwi ki linzwi le li zwa kwa kanya ye pahami, le li li: Yo ki Mwan’a ka ya latwa, ye ni katelwa.’ Kacwalo, linzwi la bupolofita li tiisizwe ni ku fita, mi li swanela ku utwiwa, kakuli ha li si ka taha ka tato ya mutu, “kono  batu ne ba bulela ka taelo ya Mulimu inze ba susumezwa ki Moya o Kenile.”—1:1, 2, 4, 14, 17, 21.

5. Pitrosi u fa baluti ba buhata temuso ifi, mi u itusisa mitala ifi ye mituna ye bonisa kuli luli Mulimu u ka atula batu ba ba cwalo?

⁵ Temuso ye tiile kwa baluti ba buhata (2:1-22). Bapolofita ni baluti ba buhata ba ka kenya lituto ze sinya, ku latelela mizamao ya buhule, ni ku nyefulisa niti. Kono sinyeho ya bona ha i ozeli. Mulimu n’a si ka kata-kata ku atula mangeloi a n’a fosize, ku tisa munda mwa miteñi ya Nuwe, kamba ku sinyeleza Sodoma ni Gomora. Kono n’a yangwezi mukutazi Nuwe ni Lota ya lukile, kacwalo “[Jehova, NW] u ziba ku lamulela batu ba balapeli kwa miliko, ni ku bulukela ba ba maswe lizazi la Katulo, ku ba nata koto.” Kakuli bao ba tatafezi lipilu, ba ikuhumusa, ba swana ni lifolofolo ze sa nahani, ha ba na zibo, ki banyefuli, ba tabela lituto za buhata, ki babuki, ba lakaza sifumu, mi sina Balami ba lata ku belekela mali a bumaswe. Ba sepisa tukuluho kanti bona ka sibili ki batanga ba ku bola. Ne ku ka ba hande kambe ne ba si ka ziba nzila ya ku luka, kakuli taba ye i ba ezahalezi, ye li: “Nja i kutezi mataz’a yona; mi kulube ye ne tapile, i il’o ipitika mwa sileze.”—2:9, 22.

6. (a) Pitrosi u ñolelañi, mi u liñi ka za sepiso ya Mulimu? (b) Ka ku fapahana ni basheununi, Bakreste ba lukela ku tona cwañi?

⁶ Ku akufisa lizazi la Jehova (3:1-18). Pitrosi u ñolela ku zusa maikuto a Bakreste a kenile, ilikuli ba hupule litaba ze ne kile za bulelwa. Basheununi ba ka taha mwa mazazi a maungulo, inze ba li: “I kai sepiso ya ku taha kwa” Kreste? Ba itibaza kuli Mulimu n’a sinyize lifasi la kale ka mezi ni kuli “lihalimu la cwale, ni lifasi la cwale, li bulukezwi mulilo ki Linzwi lona leo; li bulukezwi lizazi la Katulo ni ku yunda kwa banyefuli.” Lilimo ze sikiti ki lizazi li liñwi fela ku Jehova, kacwalo “[Jehova, NW] h’a liyehisi lisepiso za hae,” kono u na ni pilu-telele, kakuli h’a tabeli kuli ba shwe. Kacwalo, Bakreste ba tokomele mizamao ya bona mi ba pile ka bulapeli ha ba nze ba libelezi ni ku akufisa lizazi la Jehova, leo ka lona lihalimu li ka fela ku ca mi linto li ka shengunukiswa ki mulilo o buhali. Kono ku ka ba “lihalimu le linca, ni lifasi le linca” sina mw’a sepiselize Mulimu.—3:4, 7, 9, 13.

7. Ka ku zibela cimo k’o, Bakreste ba swanela ku itiisa cwañi?

⁷ Kacwalo, ba like ka t’ata kuli ba ‘fumanwe ki Yena ba na ni kozo, ba si na litiba kamba se si nyazahala.’ Ba nge kuli pilu-telele ya Mulen’a bona ki puluso, sina Paulusi ya latiwa ha n’a ba ñolezi. Ka ku zibela cimo k’o, haike ba tone kuli ba si ke ba wa mwa ku tiya kwa bona. Pitrosi u feza cwana: “Kono mu hule kwa neku la sishemo, ni kwa neku la zibo ya Jesu Kreste Mulena ni Mupilisi wa luna. Ku yena ku be kanya, cwale, ni mwa linako ni linako.”—3:14, 18.

MABAKA HA I LI YE TUSA

8. (a) Pitrosi u pakela cwañi ku buyelelwa kwa Mañolo a Siheberu ni a Sigerike? (b) Ku kumalela zibo ye nepahezi ku ka lu tusa cwañi?

⁸ Zibo ye nepahezi ki ya butokwa hakalo! Pitrosi yena ka sibili u talusa lika ka ku sebelisa zibo ye nepahezi y’a itutile kwa Mañolo a Siheberu. U tiisa kuli ona ao n’a buyelezwi ka moya o kenile, ha li: “Kakuli mwa mazazi a kale bupolofita ha bu si ka bonahala ka ku lata kwa mutu; kono batu ne ba bulela ka taelo ya Mulimu inze ba susumezwa ki Moya o Kenile.” Hape u bonisa kuli Paulusi n’a “filwe” butalifi. (1:21; 3:15) Lu tusiwa hahulu ki ku nyakisisa Mañolo a buyelezwi kaufela ni ku kumalela zibo ye nepahezi. Kacwalo ha lu na ku eza ka ku sa iyakatwa, sina bao Pitrosi a talusa kuli ne ba ize: “Linto kamukana li nze li itulezi mo ne li inezi kwa makalelo ha li eziwa.” (3:4) Mi ha lu na ku wela mwa malaba a baluti ba buhata ba ba swana ni bao Pitrosi a talusa mwa kauhanyo 2 ya liñolo la hae. Mwa sibaka sa seo, lu nyakisiseñi kamita likupuliso za Pitrosi ni bañoli ba bañwi ba Bibele. Zona zeo li lu tusa ku ‘tiya mwa niti’ ni kuli ka pilu-telele ni tundamo lu “hule kwa neku la sishemo, ni kwa neku la zibo ya Jesu Kreste Mulena ni Mupilisi wa luna.”—1:12; 3:18.

9. Lu susuezwa ku eza buikatazo bufi bo butuna, mi ki kabakalañi?

⁹ Kuli lu tusiwe ku ekeza kwa “zibo ya ku ziba Mulimu, ni Jesu Kreste Mulen’a luna,” Pitrosi u babaza buikatazo bo butuna bwa ku tahisa tulemeno twa Sikreste to tu kolohanyizwe mwa kauhanyo 1, litimana 5-7. Cwale, mwa timana 8, u ekeza kuli: “Kakuli zeo ha li li teñi ku mina, mi ili ka buñata, li ka mi tokwisa buzwa ni ku palelwa, mwa ku beya miselo mwa zibo ya Mulen’a luna Jesu Kreste.” Ki susuezo kwa bunde ya kuli lu sebeze sina likombwa za Mulimu mwa mazazi a t’ata a!—1:2.

10. (a) Pitrosi u koñomeka lisepiso lifi, mi u elezañi ka za zona? (b) Pitrosi u bonisa ku tiya kufi kwa bupolofita bwa za Mubuso?

¹⁰ Ki kwa butokwa hakalo kuli mutu a itiise hahulu ilikuli a fumane kwa “lisepiso ze tuna luli ni za butokwa” za Jehova Mulimu! Ki kabakaleo Pitrosi ha eleza Bakreste ba ba tozizwe ku ndwendukela sikonkwani sa Mubuso, kuli: “Mu tundamene hahulu mwa ku tiisa ku bizwa ni ku ketwa kwa mina; kakuli ha mu ka eza cwalo, ha mu na ku wa, ku ya ku ile; ha mu eza cwalo, mu ka fiwa sibaka se situna luli sa ku y’o kena mwa mubuso o sa feli wa Jesu Kreste, Mulena ni Mupilisi wa luna.” Ku zwa f’o Pitrosi u bulela za butuna bwa kanya ya Mubuso wa Jesu, ili bw’a n’a iponezi mwa pono ya  ku fetuha, mi u zwelapili kuli: “Hape lu na ni linzwi la bapolofita le li tiile ku fita.” Ee, bupolofita kaufela ka za Mubuso o pahami wa Jehova bu ka talelezwa luli. Kacwalo, ka buikolwiso lwa bulela manzwi a Pitrosi a bupolofita bwa Isaya, a’ li: “Ka sepiso ya hae, lu talimezi lihalimu le linca, ni lifasi le linca, mo ku yahile Ku Luka.”—2 Pit. 1:4, 10, 11, 19; 3:13; Is. 65:17, 18.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]