Buka ya Bibele ya Bu 38—Zakaria

Muñoli: Zakaria

Ko Ne I Ñolezwi: Jerusalema

Fo Ne I Felelizwe ku Ñolwa: 518 B.C.E.

Nako ye Nyakisisizwe: 520–518 B.C.E.

1. Tempele mwa Jerusalema ne i li mwa miinelo ifi Zakaria ha kalisa ku polofita?

U YEMI pakani! Wo ne li ona muinelo wa musebezi wa ku yaha tempele ya Jehova mwa Jerusalema Zakaria ha n’a kalisize ku polofita. Hailif’o Salumoni n’a yahile tempele ya pili mwa lilimo ze 7 ni licika (1 Mal. 6:37, 38), Majuda ba ba lukuluzwi ne se ba kondokile kwa Jerusalema ka lilimo ze 17 mi muyaho ne u sa li kwahule ni ku fela. Musebezi ne u njombile kwa nalulelule hamulaho wa kaniso ya Aritazerisi (Bardiya kamba Gaumata). Kono cwale, ku si na taba ni kaniso yeo ya ka mulao, musebezi wa kalisa ku shenya. Jehova n’a itusisa Hagai ni Zakaria kuli ba nyangumune batu kuli  ba zuse musebezi wa ku yaha ni ku u yemela ku fitela u fela.—Ezi. 4:23, 24; 5:1, 2.

2. Ki kabakalañi mungendenge ha ne u bonahala sina lilundu le litelele, kono Zakaria n’a lemusizeñi?

² Mungendenge o fapil’a bona ne u bonahala inge lilundu le litelele. (Zak. 4:6, 7) Ne ba li ba banyinyani, bahanyezi ne li ba bañata, mi nihaike kuli ne ba na ni nabi ya lusika lwa Davida, yena Zerubabele, ne ba si na mulena mi ne ba li mwatas’a puso ya basili. Ne ku li bunolo hakalo ku totobela mwa k’u nga lika ka ku itepeleza, ili ka buitati, nako yona inze i ba tokwa ku ba ni tumelo ye tiile ni ku sebeza ka mafulofulo! Zakaria n’a itusisizwe kuli a ba lemuse ka za milelo ya Mulimu ya nako yeo ni ya za kwapili ye minde hahulu, ili ku ba tiiseza musebezi o ne u ka ezwa. (8:9, 13) Yeo ne si yona nako ya ku ba sina bokukw’a bona ba ne ba si na buitebuho.—1:5, 6.

3. (a) Zakaria u zibahazwa cwañi, mi ki kabakalañi libizo la hae ha li swanela? (b) Bupolofita bwa Zakaria ne bu bulezwi ni ku ñolwa lili?

³ Zakaria ne li mañi? Bibele i bulela ka za batu ba ba fitana-fitana ba ba bat’o eza 30 ba ba bizwa bo Zakaria. Niteñi, muñoli wa buka ye bizwa ka libizo leo u zibahazwa sina “mupolofita Zakaria mwan’a Berekia, mwan’a Ido.” (Zak. 1:1; Ezi. 5:1; Neh. 12:12, 16) Libizo la hae (Zekhar·yahʹ mwa Siheberu) li talusa kuli “Jehova U Hupuzi.” Buka ya Zakaria i bulela fo ku sweu kuli “[Jehova, NW] wa limpi” wa hupula batu ba Hae, ili ku ba eza hande kabakala libizo la Hae tota. (Zak. 1:3) Lilimo ze bulezwi mwa buka li bonisa kuli i nyakisisize lilimo ze peli kamba ku fitelela. “Ka kweli ya bu 8 ya mwaha wa bubeli wa ku busa kwa Dariusi” (October/November 520 B.C.E.) tempele ya kala ku zusiwa mi Zakaria a kalisa ku polofita. (1:1) Buka hape i ama ku “la bune, kwa kweli ya bu 9, yona kweli ya Kisileu,” ka “mwaha wa bune wa ku busa kwa mulena Dariusi” (ibat’o ba ka la December 1, 518 B.C.E.). (7:1) Kacwalo, ku si na ku kakanya bupolofita bwa Zakaria ne bu ka bulelwa mi hape ni ku ñolwa mwahal’a lilimo za 520-518 B.C.E.—Ezi. 4:24.

4, 5. (a) Ki kabakalañi Zakaria ha n’a bulezi cimo za ku wa kwa Tire lilimo ze ñata hamulaho wa ku kwalela muleneñi w’o kwa Nebukadenezare? (b) Ki litalelezo za bupolofita bufi ze fa bupaki bo bu kolwisa bwa kuli buka ye i buyelezwi?

⁴ Baituti ba buka ya Zakaria ba ka fumana bupaki bo buñata ka za kuli ki ya niti. Ha mu nyakisise mutala wa Tire. Nebukadenezare mulena wa Babilona n’a sinyize Tire hamulaho wa ku i kwalela ka lilimo ze 13. Niteñi, sinyeho yeo ya Tire ne i si ka tala. Lilimo ze ñata hasamulaho, Zakaria n’a bulezi cimo kuli Tire i ka sinyiwa ka ku tala. Alexandere yo Mutuna n’a wisize muleneñi o fa soli wa Tire ka nako ya kezo ya hae ye tumile ya ku yaha suba; n’a i cisize ka situhu, mi kacwalo a taleleza bupolofita bwa Zakaria bo ne bu bulezwi lilimo ze myanda ye mibeli kwamulaho. *—Zak. 9:2-4.

⁵ Nihakulicwalo, bupaki bo bu kolwisa hahulu bwa kuli buka ye i buyelezwi ki Mulimu bu fumanwa mwa litalelezo za bupolofita bwa yona bo bu ama Mesiya, yena Kreste Jesu, sina ha ku konwa ku bonwa ka ku bapanya Zakaria 9:9 kwa Mateu 21:4, 5 ni Joani 12:14-16; Zakaria 12:10 kwa Joani 19:34-37; mi ni Zakaria 13:7 kwa Mateu 26:31 ni Mareka 14:27. Hape, lipulelo ze swana za fumaneha mwahal’a Zakaria 8:16 ni Maefese 4:25; Zakaria 3:2 ni Juda 9; ni Zakaria 14:5 ni Juda 14. Ku lumelelana ko ku fumanwa mwa Linzwi la Mulimu kwa makaza luli!

6. (a) Ki kabakalañi muñolelo wa kauhanyo 9 ya Zakaria ku ya cwalo-cwalo ha u cincize? (b) Ki taba ifi ye kana ya bonisa libaka Mateu ha ama Zakaria sina “Jeremia”?

⁶ Banyazi ba Bibele ba bañwi ba bulela kuli ku cinca kwa muñolelo ku kala ka kauhanyo 9 ni cwalo-cwalo ku bonisa kuli kalulo yeo ne i si ka ñolwa ki Zakaria. Nihakulicwalo, ku cinca kwa muñolelo ku tahiswa ki ku cinca kwa litaba ze bulelwa. Hailif’o likauhanyo ze 8 za pili li talima litaba ze ne tusa hahulu batu ba mwa lizazi la Zakaria, mwa likauhanyo 9 ku isa 14 mupolofita u bonela-hule za kwapili. Ba bañwi ba se ba hononile libaka Mateu ha ama Zakaria kono u li manzwi ao n’a bulezwi ki Jeremia. (Mat. 27:9; Zak. 11:12) Ku bonahala kuli Jeremia fokuñwi ne i ngiwa ku ba ya pili kwa Bupolofita bwa Hasamulaho (mwa sibaka sa Isaya, ka ku ya ka Libibele za miteñi ya luna); kacwalo ha n’a ama Zakaria sina “Jeremia,” Mateu n’a kana a latelezi sizo sa Majuda sa ku biza kalulo mukatumbi ya Mañolo ka libizo la buka ya pili ya kalulo yeo. Jesu yena ka sibili n’a itusisize linzwi la “Lisamu” kuli a kopanyeleze libuka zote ze ne bizwa Ze Ñozwi.—Lu. 24:44. *

7. Buka ya Zakaria i lukisizwe cwañi?

⁷ Ku t’o fita kauhanyo 6, timana 8, buka ye i kandeka ka za lipono ze 8 ze tatamana, za miinelo ye swana ni ya za Daniele ni Ezekiele, ili zeo ka nañungelele li ama ku zusiwa kwa tempele. Zeo li latelelwa ki likatulo ni bupolofita ka za bulapeli bo bu buniti, ku kutiswa sinca, ni lizazi la Jehova la ndwa.

ZE MWA ZAKARIA

8. Pono ya za bazulami ba bane i bonisañi ka za Jerusalema ni macaba?

⁸ Pono ya pili: Bazulami ba lipizi ba bane (1:1-17). Jehova u li , “Mu kutele ku Na, . . . mi ni ka kutela ku mina,” mi ku zwa f’o u buza kuli, “Manzwi a ka ni litaelo za ka ze ne ni laezi batanga ba ka, bona bapolofita, kikuli ne li si ka ezahala ku bokuku a mina?” (1:3, 6) Sicaba sa itumelela kuli si filwe koto y’e si swanela. Zakaria cwale u bona pono ya hae ya pili. Busihu bazulami ba bane ba yema mwahal’a  libumbu la likota kwatuko ni Jerusalema, hamulaho wa ku tatubisisa lifasi kaufela, leo ba fumani kuli li iketile ni ku ba ni kozo. Kono lingeloi la Jehova, le li ba buza, li filikanyizwe ki muinelo wa Jerusalema. Jehova yena ka sibili u bulela kuli u nyemezi hahulu macaba a n’a ekelize kwa manyando a Sione, mi u bulela kuli u ka “kutela kwa Jerusalema ka sishemo.” Ndu ya hae i ka yahiwa ku yena, mi mileneñi ya hae i ka “tala bufumu bo buñata.”—1:16, 17.

9. Jehova u talusa cwañi pono ya za manaka ni mambuti?

⁹ Pono ya bubeli: Manaka ni mambuti (1:18-21). Zakaria u bona manaka a mane a n’a hasanyize Juda, Isilaele, ni Jerusalema. Ku zwa f’o Jehova u mu bonisa mambuti ba bane, mi u talusa kuli bona bao ba ka wiseza fafasi manaka a macaba a’ lwanisa Juda.

10. Jehova u swalisani cwañi ni nala ya Jerusalema?

¹⁰ Pono ya bulalu: Nala ya Jerusalema (2:1-13). Munna u bonwa inz’a likanyeza Jerusalema. Muleneñi u ka fuyolwa kuli u yanduluke, mi Jehova u ka ba lukwakwa lwa mulilo kwa maneku a ona kaufela ni kanya mwahal’a ona. U huweleza kuli, “Banduka Sione,” mi u ekeza teñi temuso ye li , “Ya mi ngunyuta, u ngunyuta taku ya liito la [ka, NW].” (2:7, 8) Jehova ha ka yaha ku yena, Sione u ka wabelwa, mi macaba a mañata a ka kumalela Jehova. Libupiwa zote li laelwa kuli li kuze fapil’a Jehova, “kakuli u zuhile mwa Ndu ya hae ye kenile.”—2:13.

11. Muprisita yo Muhulu Joshua u bubazwa cwañi, mi u susuezwa ku zamaya mwa nzila ifi?

¹¹ Pono ya bune: Puluso ya Joshua (3:1-10). Muprisita yo Muhulu Joshua u boniswa inz’a zekiswa, ni Satani inz’a mu lwanisa mi lingeloi la Jehova lona li nze li kalimela Satani. Kana Joshua “hasi sishingwa se si yokozwi mwa mulilo?” (3:2) Joshua u bulelwa kuli u kenile, mi liapalo za hae ze masila za cincaniswa ni “liapalo za ku kaba” ze kenile. U susuezwa kuli a zamaye mwa linzila za Jehova, ya ‘tahisa mutang’a hae yena Lituhela’ mi ili ya beya fapil’a Joshua licwe le li na ni meto a 7.—3:4, 8.

12. Ki susuezo ni sepiso ifi ze fiwa ka za ku yaha tempele?

¹² Pono ya bu 5: Lambi ya mitai ni likota za olive (4:1-14). Lingeloi li pasumuna Zakaria kuli a bone lambi ya mitai ya gauda ya malambi a 7, ye na ni likota za olive ze peli kwa matuko. U utwa manzwi a a Jehova ku Zerubabele, a’ li: ‘Hasi ka mata, nihaiba ka bulena, kono ki ka moya wa Mulimu.’ “Lilundu le litelele” li ka patamiswa fapil’a Zerubabele, mi licwetuna la tempele li ka tahiswa ku nze ku huwelezwa kuli: “Sishemo! A li shemubwe!” Zerubabele u tomile mitomo ya tempele, mi Zerubabele u ka feleleza musebezi. Malambi a 7 ki meto a Jehova “a’ nz’a nyaka kafa ni kafa mwa lifasi kaufela.” (4:6, 7, 10) Likota za olive ze peli ki batoziwa ba babeli ba Jehova.

13-15. Ku bonwañi mwa lipono za liñolo le li fufa, efa ya tikanyo, ni makoloi a mane?

¹³ Pono ya bu 6: Liñolo le li fufa (5:1-4). Zakaria u bona liñolo le li minilwe le li fufa, le li bat’o eza limita ze 9 mwa butelele ni limita z’e ne ni licika mwa bupala. Lingeloi li talusa kuli seo ki sikuto se si tahela bote ba ba uzwa ni ba ba konka ka buhata ka libizo la Jehova.

¹⁴ Pono ya bu 7: Efa ya tikanyo (5:5-11). Sikwahezo sa nanulwa fa efa ya sikala (ye bat’o eza malita a 22), ili ku bonisa musali ya bizwa “Bumaswe.” Wa kashezwa hape mwa efa, ku zwa f’o yona ya nanulelwa mwa mbyumbyulu ki basali ba babeli ba ba na ni mafufa, ilikuli i iswe kwa Shinari (Babilona) “kuli i tomwe mwa sibaka sa yona tota.”—5:8, 11.

¹⁵ Pono ya bu 8: Makoloi a mane (6:1-8). A mu bone! Makoloi a mane a zwa mwa pakana ya malundu a mabeli a kopa, mi a na ni lipizi za mibala ye fitana-fitana. Zeo ki mioya ye mine ya kwa lihalimu. Ha li laelwa ki lingeloi, li zamaya-zamaya mwa lifasi.

16. Ku polofitilweñi ka za “Lituhela”?

¹⁶ Lituhela; ku itima lico kwa mbwashula (6:9–7:14). Jehova cwale u laela Zakaria kuli a apese kuwani ya bulena kwa toho ya Joshua Muprisita yo Muhulu. U polofita ka za “Lituhela,” ya ka yaha tempele ya Jehova ni ku busa sina muprisita mwa lubona lwa hae.—6:12.

17. Jehova u tabelañi ka za bulapeli, mi ne ku ezaheziñi ku ba ne bahanile manzwi a hae?

¹⁷ Lilimo ze peli hamulaho wa ku kala ku polofita kwa Zakaria, sikwata se si lumilwe sa fita ku zwa kwa Betele kuli si t’o buza baprisita ba mwa tempele ka za haiba linako ze ñwi za ku lila ni ku itima lico za swanelwa ku zwelapili ku mamelwa. Ka Zakaria, Jehova u buza batu ni baprisita ka za haiba luli ba itima lico ka buniti. Zeo Jehova a katelwa ki ‘ku utwa, katulo ya niti, sishemo, ni mukekecima.’ (7:7, 9) Kabakala kuli Majuda ne ba hanile manzwi a hae a bupolofita ka ku picaukisa maheta ni ku tatafaza lipilu za bona sina daimani, n’a ba lundulezi mwa macaba kaufela sina kakundukundu.

18. Jehova u fa lisepiso lifi ze tabisa za ku kutiswa sinca?

¹⁸ Ku kutiswa sinca; “banna ba ba lishumi” (8:1-23). Jehova u bulela kuli u ka kutela kwa Sione ni ku ina mwa Jerusalema, ye ka bizwa kuli “Munzi o na ni niti.” Basupali ba ka ina mwa mapatelo a hae, mi banana ba ka bapalela teñi. Seo haki se si t’ata hahulu ku Jehova, yena Mulimu wa niti ili ya lukile! Jehova u sepisa bomasiyaleti ba sicaba sa hae peu ya kozo, inz’a li: “Mu si ke mwa saba, mazoho a mina a tiye.” (8:3, 13) Ba swanela ku eza lika ze: Ku bulelelana niti ni ku atula litaba ka niti, ni ku buluka lipilu li si na milelo ye maswe ni buitamo bwa buhata. Ee, nako i ka taha batu ba macaba a mañata ha ba ka memana kuli ba bate Jehova ka tukufalelo, mi “banna ba ba lishumi” ba mishobo kaufela ba ka “swalelela mungundo wa kubo ya munna wa Mujuda” ni ku ya ni batu ba Mulimu.—8:23.

19. Ki likatulo lifi ze lutula ze latelela, kono ku bulelwañi ka za mulena wa Jerusalema?

 ¹⁹ Likatulo za macaba, balisana ba buhata (9:1–11:17). Mwa kalulo ya bubeli ya buka ye, ili likauhanyo 9 ku isa 14, Zakaria u siya lipono za liswanisezo ni ku shimbulukela kwa mupolofitelo wa kamita. U kala ka likatulo ze lutula za mileneñi ye fitana-fitana, ku kopanyeleza ni muleneñi o fa soli wa Tire o na ni macwe. Jerusalema u bulelelwa kuli a lulueze, kakuli “Bona, mulen’a hao ki yo, u ta ku wena; ki ya lukile, ya pilisa; u ikokobelize, u pahami mbongolo.” (9:9) Ha ka zwisa makoloi ni buta za ndwa, yena yo u ka bulela kozo kwa macaba mi u ka busa ku isa kwa maciñekelo a lifasi. Jehova u ka lwanisa Magerike kabakala sicaba sa hae, mi u ka ba pilisa. “Ku iketa kwa bona ku ka ba ko kuñata, ni ku atelwa kwa bona ku be ko kuñata!” (9:17) Jehova, yena Mufi-wa-Pula, u nyaza balauli ni balisana ba buhata. U ka tiisa ndu ya Juda mi ba Efraimi u ka ba eza sina bahali. Haili ka za ba ba liuluzwi, ‘lipilu za bona li ka wabelelwa [Jehova, NW] . . . mi ba ka zamaya ka Libizo la hae.’—10:7,12.

20. Milamu ye bizwa “Sishemo” ni “Litamiso” i swanisezañi?

²⁰ Zakaria cwale u fiwa musebezi wa ku lisa mutapi, ili o bulaisizwe ki balisana ba ba situhu ba ba li: “Ku lumbwe [Jehova, NW], lwa fuma!” (11:5) Mupolofita u’ nga milamu ye mibeli mi u i beya mabizo a “Sishemo” ni “Litamiso.” (11:7) Ha loba mulamu wa “Sishemo,” u swaniseza bulikani bo bu felisizwe. Ku zwa f’o wa kupa mupuzo wa hae, mi ba mu likanyeza masheleñi a silivera a 30. Jehova u laela Zakaria kuli a’ nepele mwa sibulukelo mi, ka mashendekela a matuna hahulu, u bulela kuli, “mupuzo o kuma fo, o ba ni likanyelize ka ona!” (11:13) Cwale mulamu wa “Litamiso” wa lobwa, ili ku sinya kopano ya Juda ni Isilaele. Lilumo li ka taba balisana ba buhata ba ba yumbile lingu za Jehova simulamu.

21. (a) Jehova u fa katulo ifi ku ba ba lwanisa Jerusalema? (b) Ki ku hasana ni ku kenisa kufi ko ku bulelwa cimo?

²¹ Jehova wa lwana, u ba mulena (12:1–14:21). Katulo ye ñwi ya fiwa. Jehova u ka eza Jerusalema sinwiso se si tantalikisa macaba ni licwe le li bukiti le li holofaza ba ba li nanula. U ka yundisa macaba kaufela a’ lwanisa Jerusalema. Jehova u ka sululela ba ndu ya Davida moya wa sishemo ni wa ku lapelela, mi batu ba ka talima ye ne ba tabile, ili ku mu lila “sina mo ku lilelwa mwan’a libanda.” (12:10) Jehova wa limpi u bulela kuli u ka feza maswaniso ni bapolofita ba buhata kaufela; bashemi ba ya cwalo ba ka mu punya ilikuli a tubule liapalo za hae za bupolofita inz’a swabile. Mulisana ya swalisana ni Jehova u ka natiwa mi mutapi u ka hasana, kono Jehova u ka kenisa ‘ba sitopa sa bulalu’ kuli ba lapele libizo la hae. Jehova u ka bulela kuli: “Se, ki sicaba sa ka!” mi sona si ka alaba kuli: “[Jehova, NW] ki Mulimu wa luna!”—13:9.

22. Ku ka ezahalañi kwa macaba ni ku Jerusalema mwa “lizazi la [Jehova, NW]”?

²² “Bona, ki le, la ta lizazi la [Jehova, NW].” Macaba kaufela a ka lwanisa Jerusalema, mi licika mwa muleneñi ba ka hapiwa, ili ku siya bomasiyaleti kwamulaho. Ku zwa f’o Jehova u ka lwanisa macaba ao, sina “mw’a lwanela ka lizazi la ndwa.” (14:1, 3) Lilundu la likota za olive, kwa upa wa Jerusalema, li ka pazuha ku isa kwa upa ni kwa wiko, ili ku eza musindi wa masabelo. Fa lizazi leo mezi a’ welauka a ka bubela kwa upa ni wiko wa Jerusalema, mwa litabula ni maliha, mi “[Jehova, NW] u ka ba Mulena wa lifasi kaufela.” (14:9) Jerusalema ha nze a ikola kozo, Jehova u ka nata ba ba mu lwanisa ka ncwa. Inze ba yemi, mibili, meto, ni malimi a bona li ka bola. Ba ka lyangana. Lizoho la yo muñwi ni yo muñwi li ka fetuhela wahabo. Ba ba punyuhile kwa macaba kaufela ba “ka ya ka mwaha ni mwaha, ku y’o lapela Mulena [Jehova, NW] wa limpi.”—14:16.

MABAKA HA I LI YE TUSA

23. Ze ñozwi ki Zakaria li tiisa cwañi tumelo?

²³ Bote ba ba ituta ni ku yeya bupolofita bwa Zakaria ba ka tusiwa ku fumana zibo ye tiisa tumelo. Ku fitelela ha 50 Zakaria u hohela mamelelo ku “[Jehova, NW] wa limpi” sina Yena ya lwanela ni ku sileleza batu ba Hae, ili ku ba kapweka m’ata ka ku ya ka butokwi bwa bona. Twaniso ye swana sina lilundu ha ne i ñenehela ku fela kwa tempele, Zakaria n’a ize: “Ki le, linzwi la [Jehova, NW] ku Zerubabele, u li: Hasi ka mata, nihaiba ka bulena, kono ki ka Moya wa ka, ku bulela [Jehova, NW] wa limpi. Wena lilundu le litelele, ki wena mañi fapil’a Zerubabele? U ka fetuha libala!” Tempele ne i felizwe ka tuso ya moya wa Jehova. Ka ku swana ni kacenu, mikwalelo i ka lolomoka haiba i talimwa ka tumelo ku Jehova. Ku swana fela sina mwa n’a bulelezi Jesu kwa balutiwa ba hae, kuli: “Kabe mu na ni tumelo ye likana ni peu ya masitete kwa butuna, niha ne mu ka bulelela lilundu leo, mu li: Zwa kwanu, u tutele mwani, kabe la tuta; mi kabe mu si na se mu sa koni.”—Zak. 4:6, 7; Mat. 17:20

24. Kauhanyo 13 ya Zakaria i tolongoshañi fa busepahali?

²⁴ Mwa kauhanyo 13, litimana 2 ku isa 6, Zakaria u tolongosha busepahali bo bu sa fumaneha mwa kopano ya Jehova ni la kacenu le. Bona b’o bu swanela ku fitela kwahule liswalisano kaufela za butu, sina za mwahal’a bana ba mba. Wahabo mutu ha polofita lishano ka libizo la Jehova, f’o kikuli, ku bulela ka ku sa lumelelana ni lushango lwa Mubuso ni ku lika ka mafosisa ku kukueza ba bañwi mwa puteho ya batu ba Mulimu, lilama ba lubasi lwa hae ba lukela ku yemela ka busepahali muhato ufi kamba ufi wa buatuli o ngiwa ki puteho. Mayemo a swana a lukelwa k’u ngiwa ha ku amiwa mulikani yo mutuna ufi kamba ufi ya polofita lishano, kuli mwendi  u ka swaba ni ku tunkeha kwa pilu kabakala bufosi bwa hae.

25. Bupolofita bwa Zakaria bu swalisana cwañi ni mañolo a mañwi mwa ku zibahaza Mesiya, yena “Lituhela,” ni situlo sa hae sina Muprisita yo Muhulu ni Mulena mwatas’a Jehova?

²⁵ Sina maparagilafu a luna a pili ha bonisize, ku kena kwa Jesu mwa Jerusalema sina mulena, ‘a ikokobelize, inz’a pahami mbongolo,’ ku betekwa kwa hae ka “masheleñi a mashumi a malalu a silivera,” ku hasana kwa balutiwa ba hae ka nako yeo, ni ku tabiwa kwa hae ha n’a li fa kota ka lilumo la lisole kaufela zona ne li bulezwi cimo ka ku tala ki Zakaria. (Zak. 9:9; 11:12; 13:7; 12:10) Bupolofita hape bu bulela kuli “Lituhela” ki yena muyahi wa tempele ya Jehova. Bapanyo ya Isaya 11:1-10; Jeremia 23:5; ni Luka 1:32, 33 i bonisa kuli yena y’o ki Jesu Kreste, ya “ka busa ba ndu ya Jakobo ku ya ku ile.” Zakaria u talusa “Lituhela” sina “muprisita mwa lubona lwa hae,” ili taba ye lumelelana ni manzwi a muapositola Paulusi, a’ li: “Jesu [u] fetuhile Muprisita yo mutuna wa linako ze sa feli, ka mukwa wa Melekisedeke,” hape, “[U] inzi ku la bulyo la lubona lwa Bulena bwa kwa lihalimu.” (Zak. 6:12, 13; Maheb. 6:20; 8:1) Kacwalo bupolofita bu bonisa kuli “Lituhela” ki Muprisita yo Mutuna ni Mulena ku la bulyo la Mulimu kwa lihalimu, mi ka nako ye swana inze bu shaela Jehova sina yena Mubusi wa Pupo kamukana, kuli: “[Jehova, NW] u ka ba Mulena wa lifasi kaufela. Mwa lizazi leo, [Jehova, NW] u ka ba a li muñwi, Libizo la hae li be li li liñwi.”—Zak. 14:9.

26. Zakaria u kuta-kutela ku ama “lizazi” lifi le li tabisa?

²⁶ Ha ama kwa nako yeo, mupolofita u bat’o kuta-kutela ha 20 pulelo ye li “mwa lizazi leo,” mi mane u feza bupolofita bwa hae ka yona. Ku tatubisisa mo i fumanwa mo kuñata ku bonisa kuli leo ki lizazi f’o Jehova a ka feza mabizo a maswaniso ni ku yundisa bapolofita ba buhata. (13:2, 4) Ki lizazi f’o Jehova a ka lwanisa macaba a na ni bulwani ni ku a totofaza ha nze a’ yundisa ni ku fa ‘musindi wa malundu a hae’ sina masabelo a sicaba sa hae. (14:1-5, 13; 12:8, 9) Ee, “[Jehova, NW] u ka ba pilisa, kakuli ki mutapi wa sicaba sa hae,” mi ba ka bizana ba li mwatas’a likota za veine ni za feiga. (Zak. 9:16; 3:10; Mi. 4:4) Ikaba lizazi le li tabisa hahulu Jehova wa limpi ha ka “yaha mwa naha” ya sicaba sa hae ili f’o “mezi a’ welauka a ka zwa mwa Jerusalema.” Manzwi ao a Zakaria a zibahaza likezahalo za “mwa lizazi leo” sina mbengenge ya “lihalimu le linca ni lifasi le linca” la sepiso ya Mubuso.—Zak. 2:11; 14:8; Sin. 21:1-3; 22:1.

27. Bupolofita bwa Zakaria bu toma cwañi mamelelo fa ku boniswa kwa bukeni bwa libizo la Jehova?

²⁷ Jehova u buza kuli, “Ya ka nyaza lizazi la litaba ze nyinyani ki mañi?” A mu bone! Nala ye i ka ambeka lifasi kamukana: ‘Macaba a mañata, ni ba mishobo ye mata ba ka t’o bata [Jehova, NW] wa limpi mwa Jerusalema, mi banna ba ba lishumi, ba malimi kaufela a macaba, ba ka swalelela mungundo wa kubo ya munna wa Mujuda, ba li: Lu ka ya ni mina; kakuli lu utwile kuli [Jehova, NW] u inzi ni mina.’ “Mwa lizazi leo” nihaiba milangunyana ye kwa lipizi i ka ñolwa teñi kuli ‘Ku [Jehova, NW] ku kene!’ Ku nyakisisa bona bupolofita bo bu nyangumuna b’o kwa tusa luli, kakuli bu bonisa kuli libizo la Jehova ka maniti li ka twekiswa ka Peu ya Mubuso wa hae!—Zak. 4:10; 8:22, 23; 14:20.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]