1, 2. (a) Nĩ mogarũrũku marĩkũ mokaga o ũrĩa mũndũ arakũra? (b) Athuri metigĩrĩte Ngai a hingo ya Bibilia maagĩire na kũiganĩra atĩa ũkũrũ-inĩ?

 MOGARŨRŨKU maingĩ mokaga o ũrĩa tũrakũra. Mawathe ma mwĩrĩ mathiaga makĩnyuaga hinya witũ. Twerora gĩcicio-inĩ tũkona nĩ twambĩrĩirie kũgĩa na mĩgũtha na kahora kahora njuĩrĩ ciitũ ikambĩrĩria gũcenjia rangi—kana nginya kũmunyũka. No twambĩrĩrie kũgĩa na kĩriganĩro. Nĩ kũgĩaga na mĩikaranĩrie mĩerũ rĩrĩa ciana ciaingĩra thĩinĩ wa kĩhiko, na ningĩ rĩrĩa gwaciarũo tũcũcũ. Amwe mũtũũrĩre wao nĩ ũgarũrũkaga makinyia mĩaka ya gũtiga wĩra wa kwandĩkwo.

² Ma nĩ atĩ, ũkũrũ no ũrehe mathĩna maritũ. (Kohelethu 12:1-8) O na kũrĩ ũguo-rĩ, ta wĩcirie ũhoro wa ndungata cia Ngai cia hingo ya Bibilia. O na gũtuĩka marigĩrĩrio-inĩ nĩ maakuire, nĩ maagĩire na ũũgĩ na ũtaũku, ũrĩa watũmaga makorũo maiganĩire mũno ũkũrũ-inĩ wao. (Kĩambĩrĩria 25:8; 35:29; Ayubu 12:12; 42:17) Maahotire atĩa gũkorũo na gĩkeno ũkũrũ-inĩ wao? Hatarĩ nganja, nĩ tondũ wa gũtũũra kũringana na motaaro marĩa tũthomaga Bibilia-inĩ ũmũthĩ.—Thaburi 119:105; 2 Timotheo 3:16, 17.

3. Paulo aaheire athuri na atumia arĩa akũrũ ũtaaro ũrĩkũ?

³ Marũa-inĩ marĩa aandĩkĩire Tito, Mũtũmwo Paulo nĩ aaheanire ũtongoria mwega harĩ arĩa akũrũ. Aandĩkire ũũ: “Nĩguo atĩ  athuri arĩa akũrũ [“matigakĩragie njano harĩ mĩtugo,” New World Translation] na maikarage matarĩ na itherũ, na marĩ andũ agima ũhoro-inĩ wa gwĩtĩkia, na wa kwendana, na wa gũkirĩrĩria: na ningĩ atĩ atumia arĩa akũrũ o nao maikarage na mĩikarĩre ĩrĩa ya ũtheru, na matigacambanie, o na nĩmatuĩke arutani a maũndũ marĩa maagĩrĩire.” (Tito 2:2, 3) Gwathĩkĩra ciugo icio no gũgũteithie kũhiũrania na moritũ ma ũkũrũ-inĩ.

4, 5. Aciari aingĩ maiyũkagia atĩa rĩrĩa ciana ciao cioima mũciĩ, na amwe mekaga ũgarũrũku ũrĩkũ ũndũ-inĩ ũcio mũgeni?

⁴ Rĩrĩa maũndũ magarũrũka, nĩ habataraga kwĩmenyeria gũikara kũringana na ũgarũrũku ũcio. Na githĩ ũguo tiguo gũkoragwo rĩrĩa ciana iria ng’ima cioima mũciĩ kana ciaingĩra kĩhiko-inĩ! Harĩ aciari aingĩ, ũcio ũkoragwo ũrĩ ũndũ wa mbere kũmaririkania atĩ nĩ marakũra. O na gũtuĩka nĩ makenaga nĩ kuona atĩ ciana ciao nĩ igimarĩte-rĩ, maita maingĩ aciari nĩ mathumbũkaga nĩ kũrigwo kana nĩ meekire ũrĩa wothe mangĩahotire gũcihaarĩrĩria wĩyathi ũcio. O na no merirĩrie gũkorũo na ciana ciao thĩinĩ wa mũciĩ.

⁵ Nĩ ũndũ wa ndũire aciari gũthiĩ na mbere gũtangĩkĩra ciana ciao, o na thutha wa cio kuuma mũciĩ. Mũtumia ũmwe oigire ũũ: “Korũo ciana ciakwa no cinjaragĩrie kaingĩ, ngakorũo na ma atĩ matirĩ na ũũru—ũndũ ũcio no ũndehagĩre gĩkeno.” Mũthuri ũmwe oigire: “Twarĩ na ihinda iritũ mũno rĩrĩa mũirĩtu witũ oimire mũciĩ. Ũndũ ũcio watigire ithenya inene mũno thĩinĩ wa famĩlĩ tondũ twamenyerete gwĩkaga maũndũ mothe hamwe.” Aciari acio mahiũranĩtie atĩa na ciana ciao gũkorũo itarĩ mũciĩ? Maita maingĩ, nĩ na njĩra ya kũrũmbũiya andũ angĩ na kũmateithia.

6. Nĩ kĩĩ gĩteithagia kũiga mĩikaranĩrie famĩlĩ-inĩ na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire?

⁶ Ciana ciahika kana ciahikania, wĩra wa aciari nĩ ũcenjagia. Kĩambĩrĩria 2:24 yugaga ũũ: ‘Mũndũ mũrũme nĩ agatiga ithe na nyina, magwatane na mũka, nao erĩ matuĩke mwĩrĩ ũmwe.’ Gwĩtĩkĩra kũrũmĩrĩra motaaro ma Ngai megiĩ mĩbango mĩega na ũtongoria famĩlĩ-inĩ nĩ kũrĩteithagia aciari kũiga maũndũ na  njĩra ĩrĩa yagĩrĩire.—1 Akorintho 11:3; 14:33, 40.

7. Nĩ muonere ũrĩkũ mwega mũthuri ũmwe aakũririe rĩrĩa airĩtu ake maahikire?

⁷ Rĩrĩa airĩtu erĩ a nyina ũmwe maahikire, aciari ao maatigirũo na ithenya ũtũũro-inĩ wao. Kĩambĩrĩria-inĩ, ithe nĩ aarakaragĩra athuri ao. No rĩrĩa eecũranirie ũhoro wa ũtaaro wĩgiĩ ũtongoria famĩlĩ-inĩ, agĩtaũkĩrũo atĩ athuri a airĩtu acio ake nĩo rĩu mĩtwe ya famĩlĩ ciao. Nĩ ũndũ ũcio, rĩrĩa aarĩ ake mamũhoya ũtaaro, aambaga kũmoria mawoni ma athuri ao, na agatigĩrĩra nĩ anyita mbaru mawoni macio o ũrĩa kwahoteka. Rĩu athuri a airĩtu ake mamuonaga arĩ mũrata na nĩ makenagĩra ũtaaro wake.

8, 9. Aciari amwe mekĩte ũgarũrũku atĩa nĩ ũndũ wa ciana ciao kuuma mũciĩ?

⁸ Ĩ angĩkorũo andũ maingĩra kĩhiko-inĩ mareka mũgarũ na wendi wa aciari ao, o na gũtuĩka ũndũ ũcio ndũreganĩte na Maandĩko? Mũthuri ũmwe na mũtumia wake arĩa marĩ na ciana cingĩrĩte kĩhiko-inĩ mooigire ũũ: “Hingo ciothe tũmateithagia kuona maũndũ ũrĩa Jehova amonaga, ĩndĩ angĩkorũo tũtiraiguithanĩria na itua rĩao, nĩ tũrĩtĩkagĩra, tũkamanyita mbaru, na tũkamekĩra ngoro.”

⁹ Mabũrũri-inĩ mamwe ma Asia, atumia amwe monaga arĩ ũndũ mũritũ gwĩtĩkĩra atĩ ariũ ao no matongorie famĩlĩ. O na kũrĩ ũguo, mangĩhe gĩtĩo mũbango na ũtongoria wa Gĩkristiano, kũhĩtania na atumia a ariũ ao no kũnyihanyihio. Mũtumia ũmwe Mũkristiano onaga atĩ gũkorũo ariũ ake nĩ moimĩte mũciĩ, ‘nĩ ũndũ ũtũmaga agĩe na ngatho nyingĩ.’ Nĩ akenaga mũno kuona ũhoti wao wa gũtabania mĩciĩ yao mĩerũ. Ũndũ ũcio nĩ ũhũthahũthagia mĩtangĩko ya kĩĩmwĩrĩ na ya kĩĩmeciria ĩrĩa we na mũthuriwe mekũhiũrania nayo magĩkũra.

10, 11. Nĩ ũtaaro ũrĩkũ wa Kĩĩmandĩko ũrĩteithagia andũ metheme mĩtego ĩmwe ya ũkũrũ-inĩ?

¹⁰ Andũ magĩkũra maiyũkagia maũndũ na njĩra itiganĩte. Arũme amwe mehumbaga na njĩra ngũrani makĩenda gũkaana ũkũrũ. Atumia aingĩ nĩ magĩaga na kĩeha nĩ ũndũ wa mogarũrũku marĩa mokaga thutha wa gũtua maciara. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, andũ amwe maraingĩra ũkũrũ-inĩ matũmaga ũrĩa mahikanĩtie nake arakare na aigue ũiru hĩndĩ ĩrĩa marathakĩra andũ ethĩ matahikanĩtie nao. O na kũrĩ ũguo, athuri akũrũ arĩa mendete Ngai makoragwo na “ũũgĩ wa ngoro” makĩĩgiragĩrĩria merirĩria moru. (1 Petero 4:7) Ũndũ ũmwe na ũguo atumia arĩa agimaru nĩ mamenyagĩrĩra ihiko ciao, nĩ ũndũ wa wendo wao harĩ athuri ao na kwenda gũkenia Jehova.

¹¹ Mũthamaki Lemueli agĩtongorio nĩ roho, nĩ aagathĩrĩirie ‘mũtumia ngatha’ atĩ ‘matukũ mothe ma muoyo wake no wega’ ekaga mũthuriwe, na “ndangĩmwĩka ũũru.” Mũthuri  Mũkristiano ndagaga kuonia mũtumia wake ngatho nĩ ũndũ wa ũrĩa ahiũranagia na mathĩna ma ngoro marĩa acemanagia namo ũkũrũ ũkĩingĩra. Wendo nĩ ũrĩmũtindĩkaga “kũgatha” mũtumia wake.—Thimo 31:10, 12, 28.

12. Mũthuri na mũtumia wake mangĩrurumũra atĩa kĩhiko kĩao o ũrĩa marakũra?

¹² No kũhoteke mĩaka-inĩ ĩrĩa mwarĩ na wĩra mũingĩ wa kũrera ciana, mũrĩ na gĩkeno, inyuerĩ nĩ mweimire maũndũ marĩa mweriragĩria nĩguo mũhingĩrie ciana cianyu mabataro ma cio. Cioima mũciĩ, nĩ ihinda rĩngĩ rĩa kũrurumũra kĩhiko kĩanyu. Mũthuri ũmwe oigire: “Rĩrĩa airĩtu akwa moimire mũciĩ, ndaambĩrĩirie gũtuma ndũgũ rĩngĩ na mũtumia wakwa.” Mũthuri ũngĩ oigire: “Ithuerĩ tũrũmbũyanagia kĩĩmwĩrĩ, na tũkaririkanania bata wa kwĩmenyeria maũndũ ma kũnogora mwĩrĩ.” Nĩguo matikaigue ihooru, marĩ na mũtumia wake nĩ matugaga andũ arĩa angĩ a kĩũngano. Kuonania nĩ ũrakenio nĩ andũ arĩa angĩ nĩ kũrehaga irathimo. Makĩria ma ũguo, nĩ gũkenagia Jehova.—Afilipi 2:4; Ahibirania 13:2, 16.

13. Wĩhokeku na kwaria ma ikoragwo na itemi rĩrĩkũ harĩ arĩa mahikanĩtie, magĩkũranĩra?

¹³ Ndũkanareke mweke wa kwaranĩria na ũrĩa mũhikanĩtie nake wage. Aranagĩriai mũrĩ na wĩyathi. (Thimo 17:27) Mũthuri ũmwe oigire ũũ: “Tũrikagĩria ũtaũku harĩ mũndũ na ũrĩa ũngĩ na njĩra ya kũrũmbũyania na gũcayanĩra.” Mũtumia wake eetĩkanĩirie nake ũũ: “O ũrĩa tũrakũra, nĩ tũkenagĩra kũnyua cai hamwe, gũtereta, na kũnyitanĩra maũndũ-inĩ.” Gũkorũo ũrĩ mwĩhokeku na kwaragia ma no gũteithie kũrũmia kĩhiko kĩanyu, mũhote kũhũrana na tharĩkĩro cia mũthũkia wa ihiko, Shaitani.

14. Timotheo akĩrerũo arĩ Mũkristiano cũwe aanyitire itemi rĩrĩkũ?

¹⁴ Tũcũcũ nĩ “thũmbĩ” ya andũ arĩa akũrũ. (Thimo 17:6) Gũkorũo hamwe na tũcũcũ no gũcanjamũre na kũrehe gĩkeno kĩnene.  Bibilia nĩ ĩgathagĩrĩria Loisi, ũcũwe wa Timotheo, ũrĩa hamwe na mwarĩ Eunike maarutire Timotheo ũhoro wa ma. Mwanake ũcio aakũrire oĩ atĩ nyina na cũwe nĩ monaga ma ya Bibilia ĩrĩ ya bata.—2 Timotheo 1:5; 3:14, 15.

15. Ũhoro-inĩ wa tũcũcũ-rĩ, nĩ itemi rĩrĩkũ rĩa bata cũwe na gukawe mangĩnyita, no magĩrĩirũo gwĩthema ũndũ ũrĩkũ?

¹⁵ Ũndũ-inĩ ũcio, guka na cũcũ a ciana no mateithie na njĩra nene mũno. Guka na cũcũ, nĩ mũrĩkĩtie kũgaĩra ciana cianyu ũũgĩ ũrĩa mũrĩ naguo wĩgiĩ mĩoroto ya Jehova. Rĩu no mwĩke o taguo harĩ rũciaro rũngĩ! Twana tũingĩ nĩ tũkenaga mũno tũkĩigua cũwe na gukawe makĩarĩrĩria ng’ano cia Bibilia. Kũu ti kuuga atĩ woe wĩra wa ithe wa ciana wa gũciruta ma cia Bibilia. (Gũcokerithia Maathani 6:7) Handũ ha ũguo, ũrateithĩrĩria ithe harĩ gũciruta. Mahoya maku marokorũo matariĩ ta ma mwandĩki wa thaburi: “O na ndakũra, nduĩke ndĩ na mbuĩ, Ngai, menya gũkĩndiganĩria, o nginya ngakorũo ndĩkĩtie kuumĩrĩria andũ a rũciaro rũrũ ũhoro wa hinya waku, maũndũ ma ũhoti waku ngakĩonia mũndũ o wothe ũrĩa ũgũũka thutha.”—Thaburi 71:18; 78:5, 6.

16. Cũcũ na guka a ciana mangĩĩthema atĩa kũrehe ngucanio famĩlĩ-inĩ?

¹⁶ Nĩ kĩeha atĩ, cũcũ na guka amwe nĩ matũnagia tũcũcũ nginya gũkagĩa na ngucanio gatagatĩ kao na aciari a twana tũu. O na kũrĩ ũguo, ũtugi waku wa kuuma ngoro no ũtũme tũcũcũ twaku tũgũitũrũrĩre maũndũ angĩkorũo matiraigua makĩenda kwĩra aciari ao. Rĩmwe na rĩmwe ciana nĩ ciĩrĩgagĩrĩra atĩ cũwe na gukawe nĩ megũcinyita mbaru ũndũ-inĩ ũrĩa aciari matangĩcinyita mbaru. Hau na ho atĩa? Onania ũũgĩ na wĩkĩre tũcũcũ twaku ngoro tũhingũragĩre aciari a tuo ngoro. No ũcitaarĩrie atĩ ũndũ  ũcio nĩ ũkenagia Jehova. (Aefeso 6:1-3) Hangĩbatarania, no wĩrutĩre kwaria na aciari a mwana ũcio ũhoro wa thĩna wake. Aragia na tũcũcũ twaku cara-rũkũ maũndũ marĩa wĩrutĩte mĩaka mĩingĩ. Wĩhokeku waku no ũcigune.

17. Akristiano arĩa maraingĩra ũkũrũ-inĩ magĩrĩirũo kwĩgerekania na itua rĩrĩkũ rĩa mwandĩki wa thaburi?

¹⁷ O ũrĩa ũrakũra, nĩ ũrĩonaga atĩ ndũrĩhotaga gwĩka maũndũ mothe marĩa wekaga kana marĩa ũngĩenda gwĩka. Mũndũ angĩhiũrania atĩa na ũkũrũ? Meciria-inĩ maku no wĩigue ũrĩ na mĩaka 30, no werora gĩcicio-inĩ ũkona ũndũ ngũrani. Ndũgakue ngoro. Mwandĩki wa thaburi aathaithire Jehova ũũ: “Ndũkae kũnde hingo ya ũkũrũ; menya gũkandiganĩria hinya wakwa watua kũnyihĩrĩra.” Tua itua rĩa kwĩgerekania na mwandĩki wa thaburi. Oigire ũũ: “Ngũikara hingo ciothe ndĩ o na wĩrĩgĩrĩro, na ngakĩragĩrĩria o gũgũkumia.”—Thaburi 71:9, 14.

18. Mũkristiano mũgimaru angĩhũthĩra wega atĩa mahinda make atiga wĩra?

¹⁸ Aingĩ nĩ meharĩirie kwandandũra ũtungata wao harĩ Jehova thutha wa gũtiga wĩra wa kwandĩkwo. Mũthuri watigire wĩra akinyia mĩaka ya gũtiga wĩra oigire ũũ: “Nĩ ndebangĩte tene ũrĩa ngeka mũirĩtu witũ aarĩkia cukuru. Ndeigĩire muoroto wa kũingĩra ũtungata-inĩ wa hĩndĩ ciothe wa kũhunjia, kwoguo ngĩendia biacara yakwa nĩguo hote gũtungatĩra Jehova makĩria. Ndaahoire Ngai ahe ũtongoria.” Ũngĩkorũo nĩ ũrakuhĩrĩria mĩaka ya gũtiga wĩra, no ũmĩrĩrio nĩ ciugo ici cia Mũũmbi witũ Mũnene: ‘O na ũmenye atĩ o nginya ihinda rĩa ũkũrũ, o na rĩrĩa ũgakorũo na  mbuĩ, niĩ nĩ niĩ ũrĩa ũgũtũũra agũkuuaga.’—Isaia 46:4.

19. Arĩa maraingĩra ũkũrũ-inĩ mahetwo ũtaaro ũrĩkũ?

¹⁹ No ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ kũmenyera mũtũũrĩre thutha wa gũtiga wĩra wa kwandĩkwo. Mũtũmwo Paulo aataarire athuri arĩa akũrũ “matigakĩragie njano harĩ mĩtugo.” Gwĩka ũguo kũbataraga kwĩgirĩrĩria, no ti gũthingata mũtũũrĩre wa ikeno. Thutha wa gũtiga wĩra, no ũbatare mũno kwĩima na gũkorũo na mũtaratara wa gwĩka maũndũ gũkĩra mbere. Koragwo na mĩhang’o mĩingĩ na ‘ũtũũre hingo ciothe ũrutaga wĩra wa Mwathani na ũgakĩrĩrĩria, nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ wĩra ũrĩa wĩnogagia naguo ti wa tũhũ ũkĩũrutaga ũnyitaine na Mwathani.’ (1 Akorintho 15:58) Andandũra mahinda maku nĩguo ũteithie arĩa angĩ. (2 Akorintho 6:13) Akristiano aingĩ akũrũ mekaga ũguo na njĩra ya kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega na kĩyo matekwĩhũmia mũno. O ũrĩa ũrathiĩ ũgĩkũraga, tuĩka ‘mũndũ mũgima ũhoro-inĩ wa gwĩtĩkia, na wa kwendana, na wa gũkirĩrĩria.’—Tito 2:2.

20, 21. (a) Mũtabarĩre-inĩ ũyũ nĩ kĩĩ arĩ o mũhaka macũngĩrĩro-inĩ gĩtigithũkanie mũthuri na mũtumia? (b) Hana aaigĩire arĩa makuĩrĩirũo nĩ arĩa mahikanĩtie nao kĩonereria kĩega atĩa?

²⁰ Nĩ ũhoro wa kĩeha, ĩndĩ ũtangĩĩthemwo atĩ mũtabarĩre-inĩ ũyũ, arĩa mahikanĩtie macũngĩrĩro-inĩ nĩ matigithũkanagio nĩ gĩkuũ. Akristiano arĩa makuĩrĩirũo nĩ arĩa mahikanĩtie nao nĩ moĩ atĩ endwa ao nĩ gũkoma makomete, na marĩ na ma atĩ nĩ makaamona rĩngĩ. (Johana 11:11, 25) O na kũrĩ ũguo-rĩ, gũkuĩrũo kũu no kũrĩ ruo rũingĩ. Ũrĩa ũkuĩrĩirũo angĩhiũrania na ũndũ ũcio atĩa? *

²¹ Kũririkana ũrĩa mũndũ ũmwe thĩinĩ wa Bibilia  aahiũranirie na ũndũ ta ũcio nĩ gũgũgũteithia. Hana aakuĩrĩirũo nĩ mũthuriwe mĩaka mũgwanja tu kuuma mahikania, na ũhoro wake ũkĩandĩkwo, aarĩ na mĩaka 84. No mũhaka akorũo nĩ aacakaire akuĩrũo nĩ mũthuriwe. Aahiũranirie na ũndũ ũcio atĩa? Aatungatagĩra Jehova Ngai hekarũ-inĩ ũtukũ na mũthenya. (Luka 2:36-38) Hatarĩ nganja gũtungatĩra arĩ na kĩyo nĩ kwamũteithirie mũno kũhiũrania na ihooru na kĩeha kĩrĩa aaiguaga arĩ wa ndigwa.

22. Atumia na athuri amwe a ndigwa mahiũranĩtie atĩa na ihooru?

²² Mũtumia ũmwe wa mĩaka 72 wakuĩrĩirũo nĩ mũthuriwe mĩaka ikũmi mĩthiru oigire ũũ: “Ũndũ ũrĩa ũnditũhagĩra mũno nĩ kwaga mũndũ wa kwaria nake. Mũthuri wakwa aarĩ mũthikĩrĩria mwega. Twaaragĩrĩria maũndũ ma kĩũngano na ma ũtungata witũ wa Gĩkristiano.” Mũtumia ũngĩ wa ndigwa oigire: “O na gũtuĩka thutha wa mahinda mũndũ nĩ amenyagĩra-rĩ, ũrĩa ingiuga nĩ atĩ ũrĩa mũndũ ahũthagĩra mahinda make nĩguo ũmũteithagia kũmenyera. Ũrĩ na mweke mwega wa gũteithia arĩa angĩ.” Mũthuri ũmwe wa ndigwa wa mĩaka 67 oigire ũũ: “Kwĩrutĩra kũũmĩrĩria arĩa angĩ, nĩyo njĩra ĩrĩa njega biũ ya kũhiũrania na gũkuĩrũo.”

23, 24. Bibilia yũmagĩrĩria arĩa akũrũ atĩa na njĩra nene, na makĩrĩa arĩa makuĩrĩirũo?

²³ O na gũtuĩka gĩkuũ nĩ gĩtũtunyaga ũrĩa tũhikanĩtie nake, Jehova atũũraga arĩ mwĩhokeku, ndarĩ hingo atũtiganagĩria. Mũthamaki Daudi ainire ũũ: “Ndĩ o ũndũ ũmwe nyendete harĩ Jehova, na nĩguo ndĩĩthingataga; nĩ atĩ njikarage nyũmba ya Jehova matukũ mothe ma muoyo wakwa, ndĩĩonagĩre wega wa Jehova, na ndĩĩtuĩragĩrie ũhoro kũu thĩinĩ wa hekarũ yake.”—Thaburi 27:4.

²⁴ Mũtũmwo Paulo oigire ũũ: “Tĩaga atumia a ndigwa o arĩa a ndigwa ki.” (1 Timotheo 5:3) Ũtaaro  ũrĩa ũrũmĩrĩire ciugo icio wonanagia atĩ atumia arĩa maagĩrĩire a ndigwa na matiarĩ na andũ a hakuhĩ a famĩlĩ nĩ mangĩabatarire kĩũngano kĩmateithie kĩĩmwĩrĩ. O na gũkĩrĩ ũguo, ciugo “tĩaga” ningĩ nĩ cionanagia kũmona marĩ a bata. Na githĩ atumia na athuri a ndigwa matiũmagĩrĩrio mũno nĩ kũmenya atĩ Jehova nĩ amonaga marĩ a bata na nĩ arĩmarũmbũyagia?—Jakubu 1:27.

25. Andũ arĩa akũrũ marĩ na muoroto ũrĩkũ?

²⁵ Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: “Kĩongo kĩrĩ mbuĩ nĩ thũmbĩ ĩrĩ ũgemu; kuoneka kĩonekaga na njĩra ya ũthingu.” (Thimo 16:31; 20:29) Nĩ ũndũ ũcio, o na angĩkorũo nĩ ũingĩrĩte kana ndũingĩrĩte rĩngĩ thĩinĩ wa kĩhiko, thiĩ na mbere kũiga ũtungata wa Jehova mbere ũtũũro-inĩ waku. Weka ũguo nĩ ũgwĩthondekera rĩĩtwa rĩega hamwe na Ngai mahinda-inĩ maya na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ ĩrĩa ĩtagaakorũo na mĩtangĩko ya ũkũrũ.—Thaburi 37:3-5; Isaia 65:20.