NE̱NI BA MABOLANE̱NO̱ MABEA MO̱NGO̱
Jongwane̱ ońola ba bena ba kusi mbeu a ńolo
1 BA NGO̱NDE̱ 2021
Mbu ma 2020 mu ta mu be̱ne̱ mbeu a ńolo jita name̱ne̱ pe̱ na diboa la Corona lena di ta di lańa o wase ńe̱se̱. Nje Mboṅ a Yehova i bolino̱ o wanea ba bena ba kusi mbeu a ńolo jongwane̱ e?
O mbu m’ebolo ma 2020, a Epep’a Badiedi ya Dibe̱le̱ di Madie̱le̱ e boli wonja ná 28 lodun la do̱lar b lo busisabe̱ o wana jongwane̱. Mu mo̱ni mongwane̱ o sue̱le̱ ba bena ba ta o ndutu. Mbeu a ńolo i ta buka 200. O ta o be̱ne̱ diboa la Corona, bewungusu ba ngo̱, mpupe o Afrika, pas’a da o Venesuela na mwanjakolo o Simbabwe. Mabea mena ma bolabe̱ mongwane̱ o bola ba bena ba kusi mbeu a ńolo da, madiba, milongi ma boja, mbo̱ti na myanga, name̱ne̱ pe̱ na belongisan ba bosangi, ba po̱ngulane̱ la mambo na ba longa. Byembilan bō̱ ben ba jongwane̱ lena di wanabe o pond’a mbeu a ńolo.
Corona. O wase ńe̱se̱ diboa la Corona di wanedi bonasango na bonańango asu ndutu o eyobo, o besengedi ba teten na o bekusedi. Ná ba kuse jongwane̱, buka 800 ba bepepa ba wana la jongwane̱ be longabe̱ o wase ńe̱se̱. Be bepepa bombwedi ńo̱ng’a bonasango, na dibokime̱ne̱ be lomea Epep’a Badiedi bolangi ba nje e ta e pula babo̱.
Oteten a mu mbu mwe̱se̱, bepepa ba wana la jongwane̱ bombwedi ná jita la bato ba we̱le̱ kusa da, madiba, mambo ońola bosangi ba ńolo na myanga. O bepolo bō̱ be bepepa be boli ebolo mwemba na batudu ná bonasango ba kuse jongwane̱ la go̱bina.
Bebolo basu ba wana la jongwane̱ be tapi bato bena ba titi Mboṅ a Yehova. K’eyembilan, Field Simwinga, mwaned’epas’a mundi ya Nakonde o Sambia, a langwedi bonasango asu ná: “Di som bińo̱ ońola jongwane̱ le̱se̱ lo wanno̱ o ponda ńangame̱n o sue̱le̱ mbia mi kusi mbeu a ńolo. Di titi ná di bo̱le̱ timbise̱le̱ bińo̱ masoma.”
Pas’a da o Angola. O njo̱m a diboa la Corona, ekoted’a da o Angola e banji, misusedi pe̱ mondea jita. E timbi so̱ be̱ bonasango na bonańango asu ndutu jita o janda da.
Mabomba ma da māsumwe̱ o Bresil wala o Angola
Ba baise̱ mukanjo m’ebolo ma Bresil ná mu lomeye bonasango ba Angola da. Ná ba we̱le̱ bolane̱ mabea ńai a bwam, bonasango asu ba keki jombwea ne̱ni beno̱ ná ba we̱le̱ janda na loma da o mususedi mu sibi. Na babo̱ be̱ne̱ ná ye bwam o janda da mikuta-mikuta. Nika ńongwane̱ ná dibomba la da te̱ la lambo ka 20 ma kilo di we̱le̱ jandabe̱ na lomabe̱ o mususedi ma 22 do̱lar. Dibomba te̱ di ta di be̱ne̱ wondi, haricot na mula. O nin we̱nge̱, lambo ka 33 544 la mabomba lo málomabe̱, nika ńe nde 654 ba ton a da. Ma mabea me̱se̱ name̱ne̱ pe̱ na ma ma bolabe̱ na bonasango na bonańango ba Angola mongwane̱ o dese̱ buka 50 000 la bato!
Ne̱ni bonasango na bonańango ba kusi jongwane̱ ba sengino̱ e? Alexandre, nu maje̱ o etika ewo̱ ya Angola mo̱ ná: “Nika e lee̱ mba ná Yehova a to̱ndi mba, na ná na titi muso̱lo̱ki. Na me̱ne̱ ná bebokedi ba Yehova be mombwea mba.” Mariza, ńango a muna mō̱ ńe mulamba mo̱ ná: “Loba a sengi mika mam. Na som Yehova na bebokedi bao!”
Bonasango na bonańango ba Angola be muńe̱nge̱ o kusa mabomba mabu
Mwanjakolo o Simbabwe. O mbu m’ebolo ma 2020, mwanjakolo ma ngińa mu kweledi Simbabwe, kańena lodun la bato lo taki ońola njai ninde̱ne̱. Lokoli la Mboṅ a Yehova o Simbabwe pe̱ lo si we̱li da kana yangame̱nno̱.
Bepepa ba wana la jongwane̱ betanu be longabe̱ o wanea bonasango asu da. Bebwea ba bate̱ dikalo bongwane̱ o boṅsane̱ mikuta na we̱le̱ pe̱ da oten. Bō̱ ba bale̱ mitoa mabu. c O mbu m’ebolo ma 2020, di busise̱ 691 561 ba do̱lar o dese̱ buka 22 700 la bato!
Bonasango na bonańango ba Simbabwe na mabea mabu ma da (obiana diboa la Corona di mabotea)
Mbia mō̱ mi si ta pe̱ mi be̱ne̱ da ponda bepepa ba wana la jongwane̱ be po̱ino̱. Bonasango asu ba timbise̱le̱ so̱ Yehova masoma. Bō̱ babu ba botedi na mo̱me̱ne̱ lo̱ngo̱ myenge ma Janea.
O mundi mō̱, bonańango baba bena be nde mikusa bukedi o ndongame̱n ńa bebokedi bō̱ (ONG) bena be ta be kakane̱ o wanea bato ba mundi da o jongwane̱ babo̱. Nde ni ndongame̱n e timbi nde be̱ ńa politik. Ná ba kuse da, ba bonańango ba ta bangame̱n jemea bola mambo mō̱ mena kriste̱n i s’angame̱nno̱ bola. Nde ba bangi. Niponda ba tano̱ basumwe̱ o ni ndongame̱n, bato ba yo̱ye̱ babo̱, ba kwalane̱ babo̱ ná: “Lo si tata nde timba o po̱ jakwane̱ biso̱ da!” Nde ombusa woki iba buka te̱, bonasango ba wanedi ba bonańango asu da, obiana bepepa ba ni ONG be mapo̱!
Prisca mo̱ ná: “Yehova a si macaka baboledi bao to̱ buńa.”
Bepepa ba wana la jongwane̱ be boli pe̱ mboṅ a bwam. Di kwaleye k’eyembilan ońola Prisca nu maje̱ o mundi musadi mō̱. To̱ na mitakisan a kusino̱ ońola mwanjakolo, a ta a te̱ dikalo muko̱su na done̱su te̱, to̱ o pond’esa. Bato ba ta ba yo̱ye̱ mo̱ ba kwalane̱ mo̱ ná: “O mulopo ma bol’ebolo wa we nde te̱ dikalo. Mbia mo̱ngo̱ mu me̱nde̱ wo̱ na njai ońol’ango̱!” Prisca a ta nde alabe̱ babo̱ ná: “Yehova a si macaka baboledi bao to̱ buńa.” Ombusa ponda to̱ ininga bepepa ba wana la jongwane̱ be wanedi mo̱ nje e ta e pula mo̱. Myoyo mao ma mboa mō̱ mi ta mi ńaka kańena mi kwalane̱ mo̱ ná: “Loba a si caki wa na mbale̱. Di mapula jokwa bia nja eno̱.” Myoyo mao ma mboa samba mi botedi so̱ o bupe̱ ndongame̱n asu o radio.
Nika su di nisiseano̱, mbeu a ńolo i me̱nde̱ bata ko̱ye̱ biso̱. (Mateo 24:3, 7) Di masoma bińo̱ jita ońola mabea mena lo mabolano̱ na sanga la mulema tongwea na donate.jw.org. Mabea mańu ma mongwane̱ o wanea ba bena ba matake̱ jongwane̱ o ponda ni te̱nge̱n.
a Mbu m’ebolo ma 2020 nika ńe nde pambo a ponda ńa botea Ńe̱te̱ki 2019 nate̱na Dingindi 2020.
b Misusedi me̱se̱ mi bolabe̱ na do̱lar owan mye nde na do̱lar ńa Amerika.
c O njo̱m a myekan ma diboa la Corona, bonasango asu ba ta bangame̱n se̱le̱ kusane̱ go̱bina wonja ná ba we̱le̱ loma mada. Ba boli pe̱ me̱se̱ o tata babo̱me̱ne̱ na di diboa.