Kon Unsaon Pagpanalipod sa Imong mga Anak

“Ang mga ginikanan mao gayod ang labing hinungdanong elemento diha sa pagpanalipod sa mga anak batok sa pag-abuso sa droga ug sa alkoholikong ilimnon. Sila angayng mohatag ug maayong panig-ingnan ug impormasyon sa ilang mga anak.”​—DONNA SHALALA, SEKRETARYO SA DEPARTAMENTO SA PANGLAWAS UG TAWHANONG MGA SERBISYO SA T.B.

ISIP ginikanan, ikaw adunay labing hinungdanong papel diha sa pagpanalipod sa imong mga anak batok sa pag-abuso sa droga. Ikasubo, dili tanang ginikanan ang makasabot kon unsa ka hinungdanon ang maong papel. “Ang akong amahan kanunay nga puliki,” nahinumdom si Ireneu, usa ka batan-ong taga-Brazil. “Makigsulti siya kanamo sa daklit lamang. Wala gayod kami makadawat ug tambag bahin sa mga droga.”

Ingon nga kaatbang, tagda ang nahinumdoman ni Alecxandros, laing batan-ong taga-Brazil: “Kon adunay mga salida sa TV bahin sa mga naadik sa droga, ang akong mga manghod lalaki ug ako tawgon sa akong amahan ngadto sa kuwarto aron patan-awon niana. Ipadayag niya kanamo ang labihan ka daotang kahimtang nga nasinati sa mga naadik tungod sa ilang pag-abuso sa droga. Gamiton niya usahay ang higayon nga mangutana kanamo kon kami nakakita bag ubang batan-on nga naggamit ug droga. Sa maong paagi siya nagpasidaan kanamo bahin sa mga risgo sa pag-abuso sa droga.”

Nahisgotan mo na ba ang mga kapeligrohan sa mga droga uban sa imong mga anak? Sa paghimo niana, basin gikinahanglan nga ikaw mismo makakat-on bahin sa mga kapeligrohan. Ang Kristohanong mga ginikanan makatabang sa ilang mga anak nga makaamgo nga ang paggamit ug ilegal nga mga droga makadaot sa ilang espirituwalidad. Ang Bibliya nag-awhag kanato nga huptan ang atong lawas nga hinlo gikan sa tanang polusyon, sa lawasnon ug sa  espirituwal. (2 Corinto 7:1) Ang regular nga pagtuon sa Bibliya uban sa mga anak mahimong epektibong kasangkapan sa pagpanalipod kanila. *

“Suod nga Higala”

Hinungdanon usab nga maugmad ang relasyon diin ikaw ug ang imong mga anak adunay pagsalig sa usag usa. Si Jehova maoy “suod nga higala” sa iyang yutan-ong mga anak. (Jeremias 3:4) Ikaw ba suod nga higala sa imong anak? Ikaw ba magpatalinghog sa imong anak? Dili ba mahadlok ang imong anak nga mokonsulta sa ilang mga suliran kanimo? Ikaw ba mas daling mosaway inay modayeg? Paggahin ug panahon aron makaila ka sa imong anak. May mga higala ba siya? Kinsa ba sila? Ngani, ang Bibliya nagpasidaan: “Ang daotang pakig-uban makadaot sa mapuslanong pamatasan.” (1 Corinto 15:33) Ayaw kahadlok sa paghatag ug pihong mga limitasyon o pagpadapat ug mahigugmaong disiplina. Ang Bibliya nag-ingon: “Kastigoha ang imong anak ug siya magahatag ug pahulay kanimo ug magahatag ug dakong kalipay sa imong kalag.”​—Proverbio 29:17.

Dugang pa, ayaw ibalewala ra ang mga kapeligrohan nga giatubang sa imong anak. Ang pipila ka ginikanan basin sa kadili-mabalak-on mangatarongan nga tungod kay ang ilang mga anak gikan man sa respetado kaayong pamilya, sila dili mao ang matang nga malangkit sa mga droga. Apan misaysay si Dr. José Henrique Silveira: “Ang tigbaligyag droga gustong makighigala sa mga anak sa impluwensiyadong mga tawo kay siya makasapi niana.” Oo, kon ang respetado kaayong batan-on mahaylo nga mogamit ug droga, kasagarang mosunod ang ubang mga batan-on.

Busa atubanga ang kamatuoran. Ilha ang pipila ka unang senyales sa pagkalangkit sa droga. Pananglitan, ang imong anak ba kalit nahimong tigpalain, masulub-on kaayo, mabatokon, o dili mokooperar? Siya ba sa walay hinungdan nagpalayo sa karaang mga higala o mga membro sa pamilya? Nan basin may hinungdan ka nga mabalaka.

Ikasubo, bisan pa sa dalayegong mga paningkamot sa mga ginikanan, ang pipila ka batan-on madaog gihapon sa kapit-osan ug moeksperimento sa mga droga. Unsay angay nimong buhaton kon kini mahitabo sa imong anak?

Sa Dihang Mogamit ug Droga ang Usa ka Batan-on

“Sa dihang nakadiskobre niana ang akong mga ginikanan,” matod ni Ireneu, “ang manghod kong lalaki naggamit nag droga sulod sa daghang bulan. Kay sila wala man maghunahuna nga ang usa ka anak nila may panahong maadik sa droga, ang ilang unang reaksiyon mao ang kalisang. Sa sinugdan, ang akong amahan nakahunahuna lang sa paggamit ug kusog aron masilotan ang akong manghod.”

Sa pagkadiskobre nga ang usa ka anak nagagamit ug droga, ang unang reaksiyon sa mga ginikanan tingali mao ang kasuko, kahiubos, ug pagbati sa kapakyasan. Bisan pa niana, ang usa ka talaan sa impormasyon nga gipatik sa Departamento sa Edukasyon sa T.B. nagtambag: “Ayaw kalisang! Ug ayaw basola ang imong kaugalingon. Ang hinungdanong butang sa pagkakaron mao ang pagpabiling kalmado [ug] pagsusi kon unsay nagakahitabo. . . . Ang paggamit ug droga maoy masanta nga panggawi. Ang pagkaadik sa droga maoy sakit nga matambalan.”

Oo, magmaluloton ug magmalig-on aron ang suliran dili mograbe. Ang imong sobrang pagkasuko o pagkahiubos basin makapugong sa pagkaayo sa imong anak. Gawas pa, buot nimong tabangan ang imong anak nga motubo aron mahimong responsable nga hamtong nga makahimog mga desisyon. Busa, ihatag ang gikinahanglang panahon aron matinud-anong mangatarongan uban sa batan-on sa pagtabang kaniya nga makasabot sa mga kaayohan sa dili paggamit ug droga. Paningkamoti ang pagsusi kon unsay anaa sa kasingkasing sa masukihong anak, ug maandam sa pagpatalinghog.​—Proverbio 20:5.

Si Ireneu dugang nahinumdom: “Sa ulahi, gisulayan sa akong mga ginikanan ang laing paagi sa pagsulbad sa suliran ug gisugdan nila ang pagtambag sa akong igsoon, nga nagbutang ug mga limitasyon bahin  sa kon asa siya makaadto, sa pag-usab sa iyang mga klase aron makalikay nga mahibalag ang samang mga kauban sa tunghaan kada adlaw. Gisugdan nila ang pagkontrolar sa iyang mga pakig-uban ug gihatag ang dugang pagtagad kaniya ug sa nahibiling bahin sa pamilya.”

Tagda kon sa unsang paagi ang ubang mga ginikanan nagmalamposon sa pagbalda sa dihang ilang nadiskobrehan nga ang ilang mga anak naggamit ug droga.

Malamposong mga Pagbalda

“Grabe ang nahitabo kanamo,” saysay ni Marcelo, usa ka lalaking nagpuyo sa São Paulo, Brazil. “Ang akong asawa ug ako wala makamatikod ug katingad-anang panggawi sa among duha ka batan-ong mga anak lalaki. Kanunay silang mangaon sa mga restawran kauban sa grupo sa ubang mga batan-on nga abi namog nailhan namo pag-ayo. Makapahugno kaayo sa balatian sa gisultihan kami sa usa ka higala nga ang among duha ka batang lalaki naggamit ug marijuana. Hinuon, sa dihang gisukna, sila miangkon dayon niana.”

Giunsa pagsagubang ni Marcelo ang mga gibuhat sa iyang mga anak lalaki? “Ang akong asawa ug ako wala makatago sa among kasakitan,” miadmitir siya. “Apan bisan pag gisaway ang kadaotan sa ilang pag-abuso sa droga, wala kami magduhaduha sa mga hiyas sa ilang pagkatawo. Nagkauyon kami nga ang among tumong sukad niadto mao ang pagtabang sa among mga anak nga maulian gikan sa pag-abuso sa droga. Gihisgotan namo sa dayag ang among mga tuyo, ug gidawat sa among duha ka anak ang among mga kondisyon. Sila magpadayon sa ilang pagtuon sa tunghaan ug pagtrabaho. Dili na sila mogawas nga usa ra. Gipasundayag namo ang among gugma kanila sa matag adlaw, dili lamang sa espesyal nga mga okasyon. Sanglit ako usa ka kontraktor, kanunay ko silang ikuyog. Nagsugod kami sa pagkalingaw, kay migugol ug mas dakong panahon sa paghisgot bahin sa umaabot ug sa panginahanglan nga magbaton ug mapuslanong mga tumong sa kinabuhi.” Sa maong paagi si Marcelo ug iyang asawa nakatabang sa ilang mga anak lalaki sa paghunong sa pag-abuso sa droga.

Tagda ang kasinatian sa lain pang amahan nga taga-Brazil. Nahinumdom ang iyang anak lalaki nga si Roberto: “Sa nadiskobrehan sa akong amahan nga ang akong manghod nga lalaki nag-abuso sa mga droga, inay kasab-an o silotan siya, gipasundayag ni Papa nga  siya usa ka higala ug naangkon niya ang pagsalig sa akong manghod nga lalaki. Iyang giilaila ang mga higala sa akong manghod ug gisusi ang mga dapit nga kanunay niyang adtoan, ug iyang gikombinsir ang akong manghod nga siya wala magkinahanglan sa mga droga o sa maong mga higala. Gisultihan siya ni Papa nga dili niya gustong gugolon ang mga gabii nga dili makatulog tungod sa pagpangita kaniya.” Sa paningkamot nga maulian ang nalibog nga batan-on, ang iyang inaina bug-os misuportar sa iyang bana. Silang duha nagkauyon nga sila molihok dayon ug mihukom sa pagtabang kaniya diha sa balay.​—Tan-awa ang kahong “Magpatabang.”

Ayaw ug Hunong!

Ang pagpamilya niining “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon” mahimong hago ug lisod. (2 Timoteo 3:1) Bisan pa niana, angayng dili gayod nimo kalimtan ang imong emosyonal ug espirituwal nga mga panginahanglan. (Mateo 5:3) Pagkatinuod ang mga pulong sa Proverbio 24:10: “Naluya ka ba sa adlaw sa kasakit? Ang imong kusog diyutay ra.” Makabaton ka ug dakong kusog pinaagi sa pagpakig-uban sa matuod nga mga Kristohanon. Panahon sa mga tigom diha sa Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova, imong makaplagan ang pagpaluyo ug pagdasig.​—Hebreohanon 10:​24, 25.

Sa pagkatinuod, ang pagtudlo sa imong pamilya nga magbaton ug pagtuo sa Diyos maoy labing maayo nimong panalipod batok sa pag-abuso sa droga. Hinuon, ang Diyos dili mopugos sa mga batan-on sa pagsubay sa tinong dalan sa kinabuhi. Apan siya mohatag ug kasaligang tambag. Sumala sa natala sa Salmo 32:​8, ang Diyos nag-ingon: “Ihatag ko kanimo ang hait nga salabotan ug tudloan ko ikaw sa dalan nga imong pagalaktan. Ihatag ko ang tambag nga ang akong mata magatan-aw kanimo.” Ingong mahigugmaon nga langitnong Amahan, gusto sa Diyos nga panalipdan ang mga batan-on gikan sa emosyonal, pisikal, ug espirituwal nga kadaotan. (Proverbio 2:10-12) Salig nga ang Diyos motabang ug mopaluyo usab sa mga ginikanang determinado sa pagmatuto sa ilang mga anak “diha sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.”​—Efeso 6:4.

Bisan pa niana, ang kapit-osan sa pagmatuto ug mga anak diha sa silinganan karon bug-at kaayo usahay. May kahupayan ba sa unahan?

[Footnote]

 [Blurb sa panid 8]

“Ang paggamit ug droga maoy masanta nga panggawi. Ang pagkaadik sa droga maoy sakit nga matambalan.”​—DEPARTAMENTO SA EDUKASYON SA T.B.

[Kahon sa panid 6]

Magpatabang

Ang pipila ka ginikanan tingali mohukom nga labing maayo nga ang ilang batan-ong anak makasinati sa mga simtoma sa pagkaadik samtang giatiman ug doktor. Kon unsa ang eksaktong pagtambal nga tinguhaon sa mga ginikanan maoy personal nga desisyon. Apan sanglit nagkalain kaayo ang matang sa pag-atiman diha sa mga klinika sa rehabilitasyon, maayo nga bug-os susihon kana sa mga ginikanan sa dili pa magpatambal sa usa ka klinika. Sumala sa sikyatristang si Arthur Guerra de Andrade, usa ka propesor sa São Paulo University sa Brazil, 30 porsiyento lamang niadtong gitambalan diha sa mga klinika ang maulian sa pagkaadik sa droga. Busa, ang mga ginikanan kinahanglang magbaton ug aktibong interes diha sa pagkaayo sa ilang mga anak, bisan pag giatiman sa medikal nga mga propesyonal.

[Kahon/Mga hulagway sa panid 7]

Tabang Aron Maulian ang mga Tig-abuso sa Droga

Usa ka ba ka batan-ong naningkamot nga makagawas sa pag-abuso sa droga? Kon mao, imong makaplagan nga ang pagbasa sa Bibliya ug pagpadapat sa imong nabasa makatabang kanimo sa imong paningkamot nga mamaayo. Basin makaplagan nimo nga ilabinang makatabang ang pagbasa sa basahon sa Mga Salmo, kay kini nagpahayag sa daghang kasakitan nga tingali imong gibati karon. Ang tim-os nga pag-ampo ngadto sa Diyos, nga ipahayag gayod ang imong kinasulorang mga hunahuna, makatabang usab kanimo. (Filipos 4:​6, 7) Mosugod ka sa pagmatikod nga siya tinuod may pagtagad kanimo ug buot niyang ikaw molampos. Apan sanglit ang Diyos dili mopugos kang bisan kinsa sa pagbuhat nga kontra gusto, kinahanglang ikaw magtinguha gayod nga makahunong sa droga. Ang salmistang David, kinsa nakasinati sa daghang beses sa pagpaluyo sa Diyos, miingon: “Ako matinuoron nga naglaom kang Jehova, mao nga gikiling niya kanako ang iyang igdulungog ug gidungog ang akong pagtuaw alang sa tabang. Gipagawas usab niya ako gikan sa nagadaguok nga gahong, gikan sa lapok sa mga linugdang. Unya gipahimutang niya ang akong mga tiil sa ibabaw sa usa ka dakong bato; gilig-on niya ang akong mga lakang.” (Salmo 40:​1, 2) Karong adlawa kadtong matinguhaon sa paghunong sa daotang mga bisyo ug sa pag-alagad sa Diyos gipaluyohan sa samang paagi.

[Hulagway sa panid 5]

“Gipasidan-an kami ni Papa bahin sa mga risgo”​—Alecxandros

[Hulagway sa panid 8]

Gahinig panahon ang pagpasidaan sa imong mga anak bahin sa pisikal ug espirituwal nga mga kapeligrohan sa paggamit ug droga

[Hulagway sa panid 8]

Ilha ang mga kauban sa imong anak

[Hulagway sa panid 8, 9]

Ang pagsulbad sa suliran sa kalmadong paagi makapugong nga mograbe ang daotang kahimtang