1, 2. Ni bani basekelela nga bamona abantu balebatishiwa?

NGA ca kuti mwalibombela Yehova pa myaka iingi, mufwile mwalyumfwa amalyashi ya lubatisho ayengi pa kulongana kukalamba. Na lyo line, nangu ca kuti mwaliyomfwa imiku iingi, mufwile mulomfwa bwino cila nshita nga mwamona abekele ku ntanshi baima ukuti baye ku kubatishiwa. Pali iyi nshita, abalongene balasekelela nga nshi kabili balatoota. Limo kuti ne filamba fyatengelela ku nsansa nga mwamona abantu na bambi abasuma basala ukuba kuli Yehova. Ala inshita sha musango yu shilawama sana!

² Nangu ca kuti miku fye iinono tumona abalebatishiwa mu mwaka, bamalaika bena, balabamona imiku iingi sana. Elenganyeni ‘ukusekelela kuba mu muulu’ ilyo bamalaika balemona abantu abengi nga nshi pano calo baleilunda ku cilonganino ca kwa Yehova cila mulungu! (Luka 15:7, 10) Tatuletwishika ukuti bamalaika balasekelela nga nshi ukumona bakapepa ba kwa Yehova balefulilako!—Hagai 2:7.

3. Mulandu nshi Satana endaukila nge “nkalamo iilebuluma,” kabili cinshi afwaya ukucita?

³ Kwaliba bamalaika bambi abashitemwa nga bamona abantu balebatishiwa. Satana na bamalaika bakwe balomfwa ububi sana nga bamona abantu abengi nga nshi bafuma mu calo cabipa. Na kuba, Satana alandile cilumba cilumba ukuti, abantu bonse tababombela Yehova pa  mulandu wa kumutemwa, no kuti takuli uwingatwalilila ukuba ne cishinka kuli Lesa nga ca kutila acula sana. (Belengeni Yobo 2:4, 5.) Lyonse ilyo umuntu asalapo ukuipeela kuli Yehova, ninshi ashinina Satana ukuti wa bufi. Kanshi cila mulungu Satana alabipilwa sana. E mulandu wine ‘endaukila nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya’! (1 Petro 5:8) Iyi “nkalamo” ilafwaya sana ukutulya, ilafwaya twaonaula bucibusa bwesu na Lesa.—Amalumbo 7:1, 2; 2 Timote 3:12.

4, 5. (a) Fintu nshi fibili ifilanga ukuti Yehova tasuminisha Satana Kaseebanya ukucita fyonse ifyo alefwaya? (b) Cinshi Umwina Kristu alingile ukucetekela?

⁴ Nangu ca kuti umulwani wesu mubi icine cine, tatufwile ukumutiina. Mulandu nshi? Pantu Yehova tasuminisha iyi ‘nkalamo iibuluma’ ukucita fyonse ifyo ilefwaya. Finshi  Lesa acita? Ica kubalilapo, Yehova alisobela ukuti “ibumba likalamba” ilya Bena Kristu ba cine likapusuka “ubucushi bukalamba” ubuleisa. (Ukusokolola 7:9, 14) Ifyo Lesa asobela, lyonse filacitika. E ico, na Satana alishiba ukuti takafumye abantu bonse kuli Lesa.

⁵ Ica bubili tucisanga mu mashiwi ya muntu wa kwa Lesa uwa cishinka uwaliko kale. Kasesema Asaria aebele Imfumu Asa ukuti: “Yehova akulaba na imwe cikulu fye na imwe mwaba nankwe.” (2 Imilandu 15:2; belengeni 1 Abena Korinti 10:13.) Mu Baibolo mwaliba amalyashi ayengi ayalanga ukuti, kale Satana alefilwa ukucimfya ababomfi ba kwa Lesa abalepalama kuli Lesa. (AbaHebere 11:4-40) Na muno nshiku, Umwina Kristu nga apalama kuli Lesa kuti akaana Kaseebanya no kumucimfya. Na kuba, Baibolo itweba ukuti: “Kaaneni Satana Kaseebanya, na o akafulumuka kuli imwe.”—Yakobo 4:7.

6. Bushe Satana atusansa shani umo umo?

⁶ Satana te kuti acimfye ubu bulwi, lelo kuti acimfyapo bamo muli ifwe nga tatucenjele. Satana alishiba ukuti nga aonaula bucibusa bwesu na Yehova e lyo engatucimfya. Bushe acita shani pa kutonawila bucibusa? Alaba no mupampamina pa kutusansa, e lyo atusansa umo umo, kabili alabomfya ne micenjelo. Natulande pali ishi shine inshila isho Satana atusanshilamo.

7. Mulandu nshi Satana akoselapo ukusansa abantu ba kwa Yehova?

⁷ Umupampamina. Umutumwa Yohane atile: “Icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” (1 Yohane 5:19) Aya mashiwi yakusoka Abena Kristu ba cine bonse. Apo Satana alyongola kale abantu abengi ukuba ku lubali lwakwe, pali ino nshita alebombesha ukusansa abantu ba kwa Yehova abakaana ukuba ku lubali lwakwe. (Mika 4:1; Yohane 15:19; Ukusokolola 12:12, 17) Alifulwa pantu alishiba ukuti ashele  fye ne nshita iinono. E calenga ukuti aletusansa sana no kulabombesha ukutonawila bucibusa na Lesa.

8. Ni mwi umutumwa Paulo aloseshe ilyo atile ‘tushomboka’ ne mipashi ibifi?

⁸ Atusansa umo umo. Umutumwa Paulo asokele Abena Kristu ukuti: “Ukushomboka kwesu . . . kwa kushomboka ne mipashi ibifi iyaba mu muulu.” (Abena Efese 6:12) Cinshi Paulo abomfeshe ishiwi lya kuti “ukushomboka”? Pantu ili ishiwi lipilibula ukulwa nelyo ukushashala. E ico, ilyo Paulo alandile pa kushomboka, ico alelandapo ca kutila umuntu umo na umo alalwa ne mipashi ibifi. Nampo nga twikala mu calo umo abantu bacetekela sana imipashi nelyo umo bashaicetekela, tatufwile ukulaba ukuti ilyo twaipeele kuli Yehova, e lyo twatendeke ukulwa na yo. Umwina Kristu onse nga aipeela fye kuli Lesa, ninshi capwa atendeka ukushomboka ne mipashi ibifi. E mulandu wine Paulo akoseleseshe Abena Kristu mu Efese imiku itatu ‘ukwiminina ndi’!—Abena Efese 6:11, 13 14.

9. (a) Mulandu nshi Satana ne fibanda fyakwe babomfesha “imicenjelo” yalekanalekana? (b) Cinshi Satana afwaila ukonaula ukutontonkanya kwesu, kabili cinshi cingatwafwa ukukanawila mu matunko yakwe? (Moneni akabokoshi akaleti “ Cenjeleni ku Micenjelo ya kwa Satana”.) (c) Mucenjelo nshi Satana abomfya uo twalalandapo nomba?

⁹ Imicenjelo. Paulo akonkomeshe Abena Kristu ukwiminina ndi pa kuti beshibe “imicenjelo” ya kwa Satana. (Abena Efese 6:11) Ico Paulo abomfeshe ishiwi lya kuti “imicenjelo” alefwaya twishibe ukuti bamalaika babipa tababomfya fye inshila imo pa kutubeleleka, lelo babomfya inshila ishalekanalekana. Na kuba kwaliba umulandu bacitila ifi. Abena Kristu bamo abacimfyapo ubwesho bumo, ilyo batunkwa no bwesho bumbi balawa. E ico, Satana ne fibanda fyakwe balabebeta sana ifyo umuntu umo umo acita pa kuti bamone ubunake bwakwe. Nga baishiba ubunake bwesu, lyena balatusansa pa kuti bonaule bucibusa bwesu na Lesa. Lelo icawamako ca kuti, imicenjelo ya kwa Satana Kaseebanya kuti twaishiba pantu Baibolo yaliisokolola.  (2 Abena Korinti 2:11) Mu fipandwa fya kubalilapo muli cino citabo, twalandile pa micenjelo ya kwa Satana pamo nga ukutemwisha ifyuma, ifibusa fyabipa, e lyo no bulalelale. Nomba natulande pali cimbi ico abomfya, ukupupa imipashi.

10. (a) Bushe ukupupa imipashi calola mwi? (b) Bushe Yehova amona shani ukupupa imipashi, inga imwe mukumona shani?

¹⁰ Inshila shimo isha kupupilamo imipashi, kubuka, ukuba ing’anga, ukucita ifinjelengwe, ukulowa, no kwipusha ku bafwa. Nga fintu twaishiba, ukupupa imipashi ca “bunani” kuli Yehova. (Amalango 18:10-12; Ukusokolola 21:8) Apo na ifwe tufwile ‘ukupatisha icabipa,’ te kuti ciwame ukulapupa imipashi. (Abena Roma 12:9) Te kuti ciwame ukupondokela Yehova, Shifwe wa ku muulu pa mulandu wa kupupa imipashi!

11. Nga ca kuti Satana atubeleleka twatendeka no kupupa imipashi, mulandu nshi engatemenwa ukuti acimfya? Langilileni.

¹¹ Apo ukupupa imipashi kupondokela Yehova, Satana alafwaisha sana ukuti bamo pali ifwe tulepupa imipashi. Lyonse Satana nga abeleleka Umwina Kristu ukutendeka ukupupa imipashi, ninshi Satana acimfya. Mulandu nshi? Tontonkanyeni pali ici cilangililo: Umushilika nga bamubeleleka, asha abashilika ali nabo no kuya kwi bumba lya balwani, umukalamba we bumba lya bashilika abalwani kuti atemwa sana. Nalimo uyu umukalamba wa bashilika kuti alalangisha no upondokele ibumba lyakwe ku bantu pa kuti fye akalifye umukalamba we bumba lya bashilika ilyo afumineko. Umwina Kristu na o nga atampa ukupupa imipashi, ninshi umwine aifumya kuli Yehova ku mufulo fye no kutendeka ukumfwila Satana. Elenganyeni ifyo Satana engomfwa bwino ukulangisha Yehova umuntu uufumine mwi bumba lyakwe! Nani pali ifwe, uwingatemwa Satana Kaseebanya acimfya muli uyu musango? Tapali! Ifwe tuli ba cishinka kuli Lesa.

12. Ni nshila nshi iyo Satana abomfya pa kutila tulemona ukuti ukupupa imipashi kusuma?

¹² Satana takabomfye umucenjelo wa kupupa imipashi pa kutusansa nga ca kuti tatutemenwe iyi mipashi. E ico alishiba ukuti alingile ukwalula ifyo tutontonkanya. Alula shani ifyo tutontonkanya? Alafwaya inshila sha kufulunganishishamo Abena Kristu bamo pa kuti balemona kwati “ubusuma bubi, no bubi . . . busuma.” (Esaya 5:20) Pa kucita ifyo, acili abomfya inshila iyo alebomfya kale, e kutila ukubomfya amepusho ayalenga abantu balatwishika.

13. Bushe Satana abomfya shani amepusho ku kulenga abantu balatwishika?

¹³ Moneni ifyo Satana abomfeshe iyi nshila ku kale. Mu Edene, aipwishe Efa ukuti: “Bushe ca cine Lesa amwebele ukuti mwilalyako ku muti onse uwa mwi bala?” Mu nshiku sha kwa Yobo, ilyo bamalaika balongene ku muulu, Satana aipwishe ukuti: “Bushe Yobo atiinina Lesa apa fye?” Ilyo Yesu atendeke fye umulimo wakwe pano calo, Satana atunkile Kristu ukuti: “Nga uli mwana wa kwa Lesa, eba aya mabwe yabe imikate.” Bushe mwamona ifyo Satana apamine ukupumya Yehova ilyo abomfeshe amashiwi ayo Yehova umwine alandile ninshi papita fye imilungu 6, aya kutila: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo nsekelamo”?—Ukutendeka 3:1; Yobo 1:9; Mateo 3:17; 4:3.

14. (a) Bushe Satana acita shani pa kulenga abantu balatontonkanya ukuti ukupupa imipashi kwaliba fye bwino? (b) Finshi twalalandapo nomba?

¹⁴ Na pali lelo, Satana Kaseebanya alabomfya inshila imo ine ku kulenga abantu balatwishika nga ca kuti ukupupa imipashi kwaliba fye bwino. Ku ca bulanda, alilenga na Bena Kristu bamo batendeka ukulatwishika nampo nga inshila shimo isha kupupilamo imipashi shaliba fye bwino. Ciba kwati baleisosha mu mitima abati, ‘Bushe ca cine shalibipa?’  (2 Abena Korinti 11:3) Kuti twayafwa shani abantu ba musango uyu pa kuti baluke mu fyo batontonkanya? Finshi twingacita pa kuti Satana tatubeleleke ukubomfya iyi nshila? Pa kwasuka aya mepusho, natulande pa fintu fibili ifyakuma ubumi bwesu ifyo Satana abomfya pa kulufya abantu. Ifya kuleseshemo icitendwe ne nshila sha kundapilwamo.

15. (a) Bushe abengi mu fyalo ifikankaala bamona shani ukupupa imipashi? (b) Bushe ifyo abantu abengi bamona ukupupa imipashi, fyakuma shani Abena Kristu bamo?

¹⁵ Abantu abengi aba mu fyalo ifikankaala, bamona kwati ubuloshi, ukucita ifinjelengwe, ne misango imbi iya kupupa imipashi, tafyabipa. Pali lelo amafilimu, amaprogramu ya pa TV, ifyangalo fya pa kompyuta ne fitabo, filenga abantu balamona kwati ukupupa imipashi kwaliba fye bwino. Amafilimu ne fitabo fimo umwaba ifya mipashi nayaseeka sana ica kuti abatemwisha ifi fintu balitampa no kupanga utubungwe utwa batungilila ifi fintu. Calimoneka fye apabuuta tuutu ukuti, ifibanda fyalilenga abantu balamona kwati ukupupa imipashi takwabipa. Bushe Abena Kristu nabo balitendeka ukulamona ukuti ukupupa imipashi kwaliba fye bwino? Bamo kwena balitampa ukutontonkanya ifi. Cinshi twalandila ifi? Natulangilile: Ilyo Umwina Kristu umo atambile filimu ya finjelengwe, atile: “Filimu yena nalitambile, lelo nshacitileko ifyo abapupa imipashi bacita.” Mulandu nshi ukutontonkanya kwa musango uyu kwabipila?

16. Mulandu nshi cabipila ukusala ifya kuleseshamo icitendwe umwaba ifinjelengwe?

¹⁶ Nangu ca kuti paliba ubupusano pa kupupa imipashi no kutamba amafilimu ya mipashi, te kuti tulande  ukuti ukutamba amafilimu ya finjelengwe kwaliba fye bwino. Mulandu nshi twalandila ifi? Tontonkanyeni pali aya mashiwi: Baibolo itila Satana ne fibanda fyakwe tabeshiba ifili mu mitima yesu. * Kanshi nga fintu tulandilepo, pa kuti ifibanda fishibe ifyo tuletontonkanya, na pa kuti fishibe ico fingonawilako bucibusa bwesu na Lesa, filamona ifyo tucita, kumo ne fyo twatemwa ukutamba. Nga ca kuti Umwina Kristu alitemwa ukutamba amafilimu, nelyo ukubelenga amabuuku ayalanda pa bapupa imipashi, pa buloshi, pa ngulu, nelyo amalyashi yalanda pa fibanda, ninshi alefifwaya. Na kuba, ninshi alefilanga ubunake bwakwe! Lyena kuti fyamusansa mpaka fyamucimfya. Bamo abapupa imipashi, batendekele ku kutamba amafilimu ya fibanda e lyo mu kupita kwa nshita batampa no kulafipupa.—Belengeni Abena Galatia 6:7.

17. Mucenjelo nshi uo Satana engabomfya pa kuti anenune umulwele?

¹⁷ Satana tatubelelekela fye ku fya kuleseshamo icitendwe, lelo na mu nshila tundapilwamo. Acita shani? Nga ca kuti ubulwele ubo Umwina Kristu alwele tabulepola nangu anwe shani umuti, kuti alamona kwati takapole. (Marko 5:25, 26) Ico kuti calenga Satana ne fibanda fyakwe fyakwata apa kutendekela ukunasha icitetekelo cakwe. Umwina Kristu nga napelelwa, ifibanda kuti fyamutunka ukuya mu kufwaya imiti kuba “finjelengwe,” nelyo ku bapupa imipashi. (Esaya 1:13) Nga ca kutila uyu mucenjelo wa fibanda wabomba, bucibusa ubo uyu Mwina Kristu akwata na Lesa kuti bwabwelela pa nshi. Mu nshila nshi?

18. Kundapa nshi uko Umwina Kristu alingile ukukaana, kabili cinshi alingile ukukanina?

 ¹⁸ Yehova asokele abena Israele abalecita “ifinjelengwe” ati: “Ilyo mufungulula amaboko yenu, ndafisa amenso yandi kuli imwe. Nangu ca kuti mulafusha amapepo yenu, ine nshumfwa.” (Esaya 1: 15) Kwena tatufwaya ukucita icingacilikila amapepo yesu no kulenga Yehova aleka ukutwafwa, maka maka ilyo tulelwala. (Amalumbo 41:3) E ico nga kuli icalanga ukuti inshila imo iya kundapilwamo nelyo iya kusangilamo ico umuntu alwele muli ifya fibanda, Umwina Kristu wa cine afwile ukutalukako ku fya musango uyu. * (Mateo 6:13) Nga acite fyo ninshi Yehova akalamwafwa.—Moneni akabokoshi akaleti “ Bushe Ukucita Ifi Nako Kupupa Imipashi?”

19. (a) Bufi nshi ubo Satana Kaseebanya abepa abantu abengi pa maka akwata? (b) Malyashi nshi ayo abena Kristu ba cine bashifwaya ukushimika?

¹⁹ Nangu ca kuti abantu abengi mu fyalo ifikankaala tabatiina amaka ya kwa Satana, mu fyalo fimbi balayatiina. Muli ifi fyalo, Satana Kaseebanya alibepa abantu abengi ica kutila  bacetekela ukuti alikwatisha amaka. Abantu bamo bekala fye mwenso mwenso pa mulandu wa kutiina ifibanda. Amalyashi ayalanda pa fyo ifibanda ficita yaliseeka. Abalanda aya malyashi balayawaminisha, kabili abantu balayatemwa. Bushe na ifwe tufwile ukulashimikako amalyashi ya musango yu? Iyo, na kuba kwaliba imilandu ibili iyo ababomfi ba kwa Lesa wa cine bashifwaila ukushimika aya malyashi.

20. Bushe umuntu kuti atandanya shani ubufi bwa kwa Satana ukwabula no kuti eshibe ukuti alebutandanya?

²⁰ Intanshi, nga ca kuti umuntu aletandanya amalyashi ya fyo ifibanda ficita, ninshi aletungilila Satana mu mitukuto yakwe. Mu nshila nshi? Baibolo itila Satana alacita ifya maka, lelo ilatusoka no kuti alabomfya ‘ifishibilo fya bufi’ kabili ‘alabepa.’ (2 Abena Tesalonika 2:9, 10) Apo Satana e kalapashi wa bufi, alishiba ifya kwalula amatontonkanyo ya bantu abatemwa ifya fibanda ne fya kubalenga basumina  ifya bufi. Abantu ba musango yu kuti bacetekela no mutima onse ukuti balimwenepo fimo no kumfwa amashiwi kabili kuti baleshimikilako na bantu bambi ifyo fintu no kubeba ukuti fya cine. Mu kupita kwa nshita, abaumfwako aya malyashi balalundamo ilyo baleshimikilako bambi. Nga ca kuti Umwina Kristu aletandanya amalyashi ya musango yu, ninshi alecita ukufwaya kwa kwa Satana Kaseebanya, “Wishi wa bufi.” Kabili ninshi aletandanya ubufi bwa kwa Satana ubo abelelekelako abantu.—Yohane 8:44; 2 Timote 2:16.

21. Finshi tufwile ukulalandapo sana?

²¹ Ica bubili ca kuti, nga Umwina Kristu alipupilepo imipashi, te kuti ciwame aikalila fye ukulashimikila aba bwananyina amalyashi ya musango uyu. Mulandu nshi? Baibolo itukonkomesha ukuti: “Tuletonta amenso kuli Yesu, Intungulushi iikalamba kabili uulenga icitetekelo cesu ukupwililika.” (AbaHebere 12:2) Ca cine, tulingile ukulalanda sana pali Kristu, te pali Satana iyo. Ilyo Yesu ali pano calo, taleshimikila abasambi bakwe amalyashi ya fibanda, alafwaya nga alibebele ifingi ifyo Satana engacita ne fyo ashingacita. Lelo, ico Yesu alelandapo sana bukombe bwa Bufumu. E ico, tulingile ukulalanda sana pa “fikalamba ifya kwa Lesa” nga filya fine Yesu na batumwa balecita.—Imilimo 2:11; Luka 8:1; Abena Roma 1:11, 12.

22. Finshi tufwile ukulacita pa kuti kuleba “ukusekelela mu muulu”?

²² Ca cine, pa kuti Satana atonawile bucibusa na Yehova, alabomfya imicenjelo yalekanalekana, ukusanshako no kupupa mipashi. Lelo nga twapata ifyabipa no kutemwa ifisuma, Satana Kaseebanya takanenune ukupingulapo kwesu ukwa kukaana imisango yonse iya kupupa imipashi. (Belengeni Abena Efese 4:27.) Elenganyeni ifyo kwingaba “ukusekelela [kukalamba] mu muulu” nga ca kutila twatwalilila “ukwiminina ndi ku kulwisha imicenjelo ya kwa Satana Kaseebanya” mpaka akonaulwe!—Luka 15:7; Abena Efese 6:11.