1, 2. (a) Anong kadipisilan an naeeksperyensiyahan kan mga aki nin mga nag-imigrar? (b) Anong mga hapot an pag-uulayan niyato sa artikulong ini?

“KAN aki pa ako, lengguwahe kan mga magurang kong nag-imigrar an tinataram ko sa harong saka sa kongregasyon,” an sabi ni Joshua. “Pero kan mag-eskuwela na ako, mas gusto ko na an lengguwahe kan lugar na piglipatan mi. Pakalihis nin pirang taon, ‘yan na talaga an ginagamit ko. Dai ko na masabutan an mga sinasabi sa mga pagtiripon, saka pagmati ko bako na kaming magkakultura kan mga magurang ko.” An nangyaring ini ki Joshua totoo man sa iba.

² Sa ngunyan, labing 240,000,000 katawo an nakaistar sa nasyon na bako nindang kinamundagan. Kun saro kang nag-imigrar na magurang, paano mo maitatao sa mga aki mo an pinakamarahay na oportunidad tanganing mamutan ninda si Jehova asin ‘danay na maglakaw sa katotoohan’? (3 Juan 4) Paano man makakatabang sa sainda an iba?

3, 4. (a) Paano makakapahiling nin marahay na halimbawa an mga magurang sa saindang mga aki? (b) Ano an dai dapat asahan kan mga magurang sa saindang mga aki?

³ Mga magurang, mahalaga an saindong marahay na halimbawa tanganing  magiyahan an mga aki nindo sa dalan pasiring sa buhay na daing sagkod. Kun nahihiling kan mga aki nindo na ‘hinahanap nguna nindo an Kahadian,’ makakanuod sindang magtiwala ki Jehova na itatao niya an mga pangangaipo ninda sa aroaldaw. (Mat. 6:33, 34) Kaya, mamuhay nin simple. Isakripisyo an materyal na mga bagay alang-alang sa espirituwalidad kan pamilya—bako an kabaliktaran. Likayan na magkautang. Hanapon an “kayamanan sa langit”—an pag-uyon ni Jehova—bako an kayamanan o an “kamurawayan na hali sa mga tawo.”—Basahon an Marcos 10:21, 22; Juan 12:43.

⁴ Nungkang magin sibot na marhay, na nawawaran na kamo nin panahon para sa saindong mga aki. Sabihon sa sainda na nauugma kamong marhay sa sainda pag pinipili nindang inuton si Jehova imbes na magin sikat o magin mayaman—para sa sadiri man ninda o para sa saindo. Likayan an bakong sa-Kristiyanong kaisipan na dapat tawan kan mga aki nin komportableng buhay an saindang mga magurang. Tandaan na “bako . . . an mga aki an inaasahan na magtipon para sa saindang mga magurang, kundi an mga magurang para sa saindang mga aki.”—2 Cor. 12:14.

5. Taano ta dapat na ipakipag-ulay kan mga magurang sa saindang mga aki an dapit ki Jehova?

⁵ Nauutob na an hula na an mga tawo ‘sa gabos na tataramon kan mga nasyon’ maralaog sa organisasyon ni Jehova. (Zac. 8:23) Pero dahil sa problema sa lengguwahe, tibaad nadidipisilan kamong itukdo sa mga aki nindo an katotoohan. Sa gabos na Bible study nindo, an saindong mga aki an pinakamahalaga, asin kun “mamidbid ninda” si Jehova mangangahulugan iyan nin buhay na daing katapusan para sa sainda. (Juan 17:3) Tanganing manudan kan mga aki nindo an mga katukduan ni Jehova, dapat kamong ‘magtaram dapit diyan’ sa gabos na angay na pagkakataon.—Basahon an Deuteronomio 6:6, 7.

6. Ano an mga bentaha kun tatao kan lengguwahe nindo an saindong mga aki? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁶ Posibleng sa eskuwelahan asin sa palibot manunudan kan saindong mga aki an lokal na lengguwahe. Pero manunudan ninda an saindong lengguwahe kun parati nindo sindang kinakaulay sa lengguwahe nindo. Apuwera sa sinsero kamong makakapag-ulay, may iba pang bentaha kun tatao sinda kan lengguwahe nindo. Kun may aram pang ibang lengguwahe an mga aki nindo, mas mapapauswag kaiyan an kakayahan nindang mag-isip asin makipag-ulay. Magkakaigwa man sinda nin mga oportunidad na mapahiwas an saindang ministeryo. “Maugma sa kongregasyon na iba an lengguwahe,” an sabi ni Carolina na aki nin mga nag-imigrar. “Saka marahayon talaga sa pagmati na makatabang ka kun sain mas dakula an pangangaipo.”

7. Ano an puwede nindong gibuhon kun problema sa pamilya nindo an lengguwahe?

⁷ Pero, mantang nanunudan kan mga aki an lokal na kultura asin lengguwahe, tibaad an iba sa sainda mawaran na nin gana asin nin kakayahan pa nganing makikomunikar sa lengguwahe kan saindang mga magurang. Mga magurang, kun totoo iyan sa mga aki nindo, puwede daw nindong pag-adalan maski paano an lokal na lengguwahe? Magigin mas nasa kamugtakan kamong padakulaon an mga aki nindo bilang Kristiyano kun nasasabutan nindo an mga sinasabi ninda, libangan, asin mga leksiyon sa eskuwelahan saka kun kaya nindong makipag-ulay nin direkta sa saindang mga maestra. Totoo, kaipuhan nin panahon, paghihinguwa, asin kapakumbabaan para makanuod nin bagong lengguwahe. Pero, halimbawang nagin púla an aki nindo, bako daw na maadal kamo nin sign language para makaulay siya? Bako daw na arog man kaiyan an dapat gibuhon kan mga magurang kun may aki sindang mas matibay nang makikomunikar sa ibang lengguwahe? *

8. Paano mo matatabangan an mga aki mo kun bako kang gayong mahusay sa lokal na lengguwahe?

⁸ Tibaad masakitan an ibang nag-imigrar na mga  magurang na magin mahusay sa bagong lengguwahe kan saindang mga aki. Huli kaiyan, tibaad madipisilan sindang itukdo sa mga ini an harararom na kaaraman sa “banal na Kasuratan.” (2 Tim. 3:15) Kun arog kaiyan an sitwasyon nindo, matatabangan pa man giraray nindo an saindong mga aki na mamidbid asin mamutan si Jehova. “Bakong gayong matibay si Mama sa lengguwaheng mas nasasabutan mi, tapos kami kan mga tugang kong babayi dai man gayong aram an lengguwahe ni Mama,” an sabi kan elder na si Shan dapit sa nagsosolo niyang ina. “Pero pag nahihiling mi siya kaidtong nag-aadal, namimibi, saka ginigibo an pinakamakakaya niya para panginutan an pampamilyang pagsamba surusemana, nasasabutan ming mahalagang marhay na mamidbid si Jehova.”

9. Paano puwedeng tabangan kan mga magurang an saindang mga aki na tibaad kaipuhan na mag-adal nin Bibliya sa duwang lengguwahe?

⁹ May mga aki na tibaad kaipuhan na manudan an dapit ki Jehova sa duwang lengguwahe—an lengguwahe ninda sa eskuwelahan asin an lengguwahe sa harong. Kaya, may mga magurang na ginagamit an mga imprentadong literatura, audio recording, asin mga video sa duwang lengguwaheng iyan. Malinaw na an nag-imigrar na mga magurang dapat na magtao nin mas dakul na panahon asin paghihinguwa tanganing matabangan an mga aki ninda na maparani ki Jehova.

10. (a) Siisay an dapat na magdesisyon kun anong lengguwahe nin kongregasyon an dapat na asosyaran kan pamilya? (b) Ano an dapat niyang gibuhon bago gumibo nin desisyon?

¹⁰ Kun an “dayuhan na mga residente” nakaistar harayo sa mga Saksing kapareho ninda an lengguwahe, kaipuhan nindang mag-asosyar sa kongregasyon na naggagamit kan lokal na lengguwahe. (Sal. 146:9, NW) Pero kun may haraning kongregasyon sa lengguwaheng kinagimatan ninda, dapat na magdesisyon an payo nin pamilya kun arin na lengguwahe nin kongregasyon an pinakamarahay para sa pamilya niya. Bago gumibo nin desisyon, kaipuhan niyang pag-isipan iyan na marhay, ipamibi ki Jehova, asin ipakipag-ulay iyan sa agom asin mga aki niya. (1 Cor. 11:3) Anong mga bagay an dapat ikonsiderar nin sarong payo nin pamilya? Anong mga prinsipyo sa Bibliya an makakatabang? Pag-ulayan niyato an pira.

11, 12. (a) Ano an epekto kan lengguwahe sa kun gurano kadakul kan manunudan nin sarong aki sa mga pagtiripon? (b) Taano ta may mga aking dai gustong manudan an lengguwahe kan mga magurang ninda?

¹¹ Dapat na pag-isipan na marhay kan mga magurang kun ano talaga an kaipuhan kan saindang mga aki. Siyempre, bako sanang an pirang oras nin pagtutukdo sa mga pagtiripon kada semana an kaipuhan nin aki para masabutan niyang marhay an katotoohan. Pero pag-isipan ini: Kun an lengguwaheng ginagamit sa mga pagtiripon iyo an mas nasasabutan kan aki, puwede siyang makanuod dawa sa pagigin presente sana diyan asin tibaad mas dakul pa ngani an nasasabutan niya kisa sa paghuna kan mga magurang niya. Dai ini mangyayari kun dai gayong nasasabutan kan aki an lengguwahe. (Basahon an 1 Corinto 14:9, 11.) Saka bako pirming an lengguwaheng kinagimatan kan aki an nagigin lengguwahe kan saiyang isip o puso pa ngani. Sa katunayan, may mga aking nakakanuod na magkomento, magtao nin mga presentasyon, asin magpahayag sa lengguwahe kan saindang mga magurang pero an mga sinasabi ninda bako man talagang hali sa puso.

¹² Saro pa, bako sanang lengguwahe an nakakaimpluwensiya sa puso nin aki. Nagin totoo ini ki Joshua na nasambitan sa kapinunan. Ini an sinabi kan Ate niyang si Esther, “para sa mga aki, an lengguwahe, kultura, asin relihiyon kan saindang mga magurang magkairibanan pirmi.” Kun dai masabutan kan mga aki an kultura kan mga magurang ninda, tibaad dai na man ninda gustong manudan an lengguwahe pati an relihiyon kan mga magurang ninda. Ano an puwedeng gibuhon nin nag-imigrar na mga magurang?

13, 14. (a) Taano ta nagbalyo sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe an sarong nag-imigrar na mag-agom kaiba kan mga aki ninda? (b) Paano napagdanay kan mga magurang na makusog an saindang espirituwalidad?

¹³ Iniinot kan Kristiyanong mga magurang an espirituwalidad  kan saindang mga aki kisa sa personal na mga kagustuhan. (1 Cor. 10:24) Ini an sinabi kan ama ni Joshua asin Esther na si Samuel: “Inobserbaran mi ni agom an mga aki mi kun sa anong lengguwahe sinda mas nag-uuswag sa espirituwal, dangan namibi kami para sa kadunungan. An simbag bakong pabor para sa samo ni agom. Pero, huling nahiling mi na dai gayong nakikinabang an mga aki sa mga pagtiripon sa lengguwahe mi, nagdesisyon kaming magbalyo sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe. Kaya, iriba asin regular kaming pamilya sa mga pagtiripon saka sa ministeryo. Nag-iimbitar man kami nin mga amigo sa lugar mi na umiba samo sa pagkakan o sa pagpasyar. Gabos ini nakatabang sa samuyang mga aki na mamidbid an mga tugang saka mamidbid si Jehova, bako lang bilang Diyos ninda kundi bilang saindang Ama saka Amigo. Iyan an mas urog na mahalaga samo kisa an magin matibay sinda sa lengguwahe mi.”

¹⁴ Sinabi pa ni Samuel: “Tanganing magdanay na makusog sa espirituwal, nag-aatender man kami kaidto ni agom sa mga pagtiripon sa samong lengguwahe. Mapagal iyan saka nagin sibot kaming marhay. Pero nagpapasalamat kami ki Jehova huling binendisyunan niya an mga paghihinguwa saka pagsakripisyo mi. An tulo ming aki naglilingkod gabos ki Jehova nin bilog na panahon.”

15. Taano ta narealisar kan sister na si Kristina na mas makakapaglingkod siyang marhay sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe?

¹⁵ Kun magin adulto na an mga aki, tibaad marealisar nindang mas makakapaglingkod sindang marhay ki Jehova sa kongregasyon na nasa lengguwaheng mas nasasabutan ninda. Kun arog kaiyan an sitwasyon, dai dapat isipon kan mga magurang na hinahabuan sinda kan mga aki ninda. “Nasasabutan ko pa man maski paano an lengguwahe kan mga magurang ko, pero pag-abot sa mga pagtiripon, nasasakitan na talaga ako sa mga tataramon na ginagamit diyan,” an nagigirumduman ni Kristina. “Kan 12 anyos ako, nag-atender ako sa sarong kumbensiyon sa lengguwaheng ginagamit sa eskuwelahan. Kaidto ko sana nasabutan na an nadadangog ko iyo an katotoohan! An saro pang mahalagang pagbabago iyo idtong kan namimibi na ako gamit an lengguwahe sa eskuwelahan. Nasasabi ko na ki Jehova kun ano an nasa puso ko!” (Gibo 2:11, 41) Kan magin adulto na si Kristina, ipinakipag-ulay niya sa saiyang mga magurang an bagay na iyan asin nagdesisyon siyang magbalyo sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe. Sinabi niya: “Kan lengguwahe mi na sa eskuwelahan an ginagamit ko sa pag-adal dapit ki Jehova, napahiro ako kaiyan.” Dai nahaloy, si Kristina nagin sarong maugmang regular payunir.

16. Taano ta nagpapasalamat an sister na si Nadia na dai siya nagbalyo sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe?

¹⁶ Mga hoben, mas gusto daw nindong mag-asosyar sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe? Kun iyo, haputon an sadiri kun taano. Makakatabang daw iyan para mas maparani kamo ki Jehova? (Sant. 4:8) O tibaad gusto sana nindong magin buwelo o tibaad habo lang nindong masakitan? “Kan tin-edyer na kaming magturugang, gusto ming magbalyo sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe,” an sabi ni Nadia na naglilingkod na ngunyan sa Bethel. Pero aram kan mga magurang niya na bako iyan an pinakamarahay para sa espirituwalidad kan mga aki ninda. “Ngunyan, nagpapasalamat kami ta hininguwang marhay kan mga magurang mi na tukduan kami kan saindang lengguwahe saka dai ninda kami tinugutan na magbalyo sa kongregasyon sa lokal na lengguwahe. Marahayon an nagin epekto kaiyan samo saka nagtao iyan nin mas dakul na oportunidad na makatabang kami sa iba na mamidbid si Jehova.”

17. (a) Siisay an tinawan ni Jehova kan responsabilidad na magtukdo sa mga aki? (b) Paano puwedeng magpatabang an mga magurang sa pagtukdo kan katotoohan sa saindang mga aki?

¹⁷ Itinao ni Jehova sa mga magurang—bako sa mga lolo o lola o sa kiisay pa man—an responsabilidad na itukdo sa mga aki an katotoohan. (Basahon an Talinhaga 1:8; 31:10, 27, 28.) Pero tanganing maabot an puso kan mga aki, tibaad kaipuhan pa  man giraray nin tabang kan mga magurang na dai pa tatao kan lokal na lengguwahe. Dai man iyan nangangahulugan na dinudulagan na ninda an saindang responsabilidad; imbes, kabtang iyan kan pagpadakula ninda sa saindang mga aki “sa disiplina asin sadol ni Jehova.” (Efe. 6:4) Halimbawa, puwedeng maghagad nin suhestiyon sa mga elder an mga magurang dapit sa pagkondukta nin pampamilyang pagsamba asin magpatabang sa paghanap nin marahay na mga amigo para sa mga aki ninda.

18, 19. (a) Paano makakatabang sa mga hoben an mga maygurang sa espirituwal na mga tugang? (b) Ano an dapat na padagos na gibuhon kan mga magurang?

¹⁸ Halimbawa, puwedeng imbitaran sa pana-panahon kan mga magurang an ibang pamilya sa saindang pampamilyang pagsamba. Dakul man na hoben an talagang nakikinabang sa marahay na impluwensiya kan mga amigong balanse sa espirituwal, na tibaad iniibanan sinda sa ministeryo asin sa kapaki-pakinabang na mga libangan. (Tal. 27:17) “Nagigirumduman ko pang marhay an mga tugang na inalalayan ako,” an sabi ni Shan, na sinambit sa inutan. “Pag tinatabangan ninda ako sa mga kabtang ko sa pagtiripon bilang estudyante, dakul pirmi akong nanunudan. Gustong-gusto ko man pag iriba kaming naglilibang.”

¹⁹ Siyempre, an mga tugang na pinakiulayan kan mga magurang na magtabang dapat na pirming dagkahon an mga aki na igalang an saindang mga magurang. Dapat positibo man an sinasabi ninda dapit sa mga magurang, na dai inaagaw an responsabilidad kan mga ini. Saro pa, dapat man na likayan kan mga nagtatabang na gumibo nin ano man na puwedeng mamis-interpretar kan iba, kapagtubod man o bako, bilang kuwestiyonableng paggawi. (1 Ped. 2:12) Asin dai man dapat na ipabaya na sana kan mga magurang sa ibang mga tugang an pagtukdo kan katotoohan sa saindang mga aki. Dapat nindang subaybayan an tabang na itinatao kan iba mantang sinda mismo padagos man na nagtutukdo sa saindang mga aki.

20. Paano matatabangan kan mga magurang an saindang mga aki na magin marahay na mga lingkod ni Jehova?

²⁰ Mga magurang, mamibi ki Jehova para sa tabang asin gibuhon an saindong pinakamakakaya. (Basahon an 2 Cronica 15:7.) Inuton an espirituwalidad kan saindong aki kisa sa personal nindong mga kagustuhan. Gibuhon an ano man na magigibo nindo tanganing masiguradong nakakaabot sa puso kan saindong aki an Tataramon nin Diyos. Nungkang mawaran nin paglaom na an saindong aki magigin maimbod na lingkod ni Jehova. Kun sinusunod na ninda an Tataramon nin Diyos asin an marahay na halimbawa nindo, mamamatian nindo an namatian ni apostol Juan mapadapit sa saiyang mga aki sa espirituwal: “Mayo na akong ibang mas urog pang dahilan para mag-ugma kisa kaini: an madangog ko na an sakuyang mga aki danay na naglalakaw sa katotoohan.”—3 Juan 4.