WARUNHA AWɄNKE, museoseʼ inʉ birin zanʉn du ukumʉyʉn nʉzoya awiza nʉndi, nʉchwʉn nugeykari dingirí kʉzʉngwi, ʉntʉrenʉn ʉntʉrenʉn kʉzʉngwi, awi keywʉ, iʼngwí nʉ́nkʉri eyki kʉzʉngwi awʉndi. Ey ʉweʼki, iʼngeygwi nʉngwa eyki ayeyki zʉn kawʉndi. «Iʼngeygwi gwasi ingumʉ́n abiti ki kao», meʼzawiʉn nugeykaseʼ nʉzasisʉndi. «Neʼki, ima nʉ́nkʉri ingumʉ́n birin zanʉn ey kauʼ ki no, ey awiri, iʼmʉnʉ zana du kʉkumuʼgwi neyka ni», mikʉyʉndi. Ey unigeʼri, «ímari imaʼba kinki neyka ki no» nʉzasisʉngeʼri, «Neʼki, meʼzawiʉn nugeykaseʼ mikʉyʉndi, ima nʉ́nkʉri búntikʉnʉ, ɉéwʉseʼ kwa kʉchunha neki ukumisekʉ niʼna gwʉn í kaweʼri mikʉyʉndi». Mari «émari azi nari bunna nanʉnno» meʼzanʉkwéy nanʉnno.

Bibriari ima zaná neyka ni. Iʼngeygwi libro aʼkumana gwasi ingumʉ́n birin zanʉn neyka ni. Iʼngeygwi birin aʼkumana ey kwʉn nuga ni. Ey ʉweʼki, anaʼmʉkanuʼ kwa yow waʼmʉ anikumá kʉzʉngwi ʉwa ni. Ayari sientífiku sí neki wásʉya nʉnʉndi, iwa ingumʉ́n ʉnkʉrigawí azoyaygwi anaʼmʉkanuʼ náy iazʉnki nuga ni kwa medicina sí neki wásʉya nʉnʉndi, ayéy nari ʉnkuzweykwari anaʼmʉkanuʼ kwa chow zʉn izanʉn nuga neyka ni. Ima birin aʼkumánari íwari ingʉ́ zʉʼn kwʉn nuga ni. Iʼngwiri waʼmʉ anikumana kinʉngwi kwa anizatikumana kinʉngwi awʉn nuga ni.

Ey ʉweʼki, Bibriari eymí neki nanuʼ neyka ni. 3.500 kʉgi umʉ́n izanika awaki nugeʼ neki, eyki ayéy ki kawa ni. Awiri kʉchunha ukumʉngwa kazari, swa ki awagwi kwa kuʼ nanʉngwa reʼbona awaki nugeʼ neki, gaʼkʉnámʉseʼri ey kinkí kawʉn nuga neyka ni. Birin zanʉn gunʉndi anaʼmʉkanuʼ nanʉnno awanʉkwéy narizeʼki, iwa nʉ́nkʉri ingumʉ́n nʉngwʉn niwikaʼmʉkanʉkwéy na ni iazʉnki nuga ni (Reʼnikwa «Birin zanʉn kwa anaʼmʉkanuʼ neyka nanʉnno» yaʼba chwa ú).

Ey ʉweʼki, «Bibriaseʼ kunsamʉ kʉnanʉn nugari niwikaʼmʉkanʉkwéy ki nanʉnno» nʉreʼzasisʉkwéy nanʉnno. Ema sí du ingumʉ́n migʉnchonʉkwéy nanʉngwasi, íkʉseʼ buníʼgʉmʉ kaʼnugwenamʉ kawʉn nuga neyka sí, warunha awʉnke. Bema ingumʉ́n nánʉkin kʉnikuʼ nanʉn nuga no. Ʉnkapari ʉwa neyka, ziʼ rigazi ʉwa neyka, kwa azagi azoya neyka. Iwa Bibriaseʼ kunsamʉ kʉnanʉn nuga neyka bay sekʉnanʉn. Awiri «íkʉseʼ ema ayeyki nari ʉnkuzoya awiza nʉndi ingumʉ́n du aʼzari kukwéy nanʉnno» meʼzari sékʉnʉn ú.

TANɄ ZANAMɄ MIGUZÁNɄKWA NEYKA

«Tanʉ zanamʉ chwizʉnhasʉyari, Niwipáw zʉgʉmʉsinʉ ni iazanʉngwa nameʼ zeyzey aʼzanʉngwa ni» (Mateo 5:​9). «Awkwéykʉchʉ mikʉnari nanʉndi, pinnasin tanʉ ʉnkʉnari kwʉn nʉngwa meʼzánʉkwa» (Romanos 12:18).

CHɄWI ɄNKɄNÍKɄKWA NEYKA AWIRI GWAMɄ ɄNKɄRÉʼSɄKWA NEYKA

«Chʉwi ʉnkʉníkʉkwa neyka chwizʉnhasʉyari, chʉwi ʉnkʉreʼbonagwi ukumʉngwa nameʼ zeyzey aʼzʉna ni» (Mateo 5:​7). «Azey azey ʉnkaʼmechi zweykwa awiri iʼngwi iʼngéygwisin zeyzey aʼzanuʼ nanʉngeʼki, du nari gwamʉ ʉnkʉreʼsi zweykwa. Jeuwá a du nari gwamʉ miwikʉreʼsa unaygwi, ayeygwi nikʉnʉngwa miweʼzánʉkwa» (Colosenses 3:13).

DIWɄ́N DIWɄ́N ANEYKA NEKI IʼNGWI KIN ɄNKɄNARI ZWEYKWA NEYKA

Niwipawri «iʼngwi cheyrwaseʼ pari ikʉ diwʉ́n diwʉ́n nanʉn nuga kaʼgʉ́mʉseʼ tʉgʉnsa reʼnisi zweykwéy kʉnanʉngwasi reʼgow una ni, awiri ey unigeʼkin kukwéy kʉnanʉngwasi reʼgowgwi una ni» (Hechos 17:26). «Niwipawri yow akín gunti áʼchwʉya ni naʼzʉni, awiri be zanʉn nenanʉnke chow ʉnkaʼchwi du kaʼmʉkana awʉn aʼɉunʉn kínkiri aseʼri ipana gunti ʉwa ni naʼzʉni» (Hechos 10:​34, 35).

KAʼGɄMɄ CHOW ɄNKAʼCHWI DU ɄNKɄCHWɄNɄNGWA MEʼZÁNɄKWA NEYKA

«Ey anuye nʉngwari, Jeuwá Niwipawri cheyrwa wertʉn Edén ayaʼba inʉ ʉnzarisi awiri chwey zweingwasi ʉnkichoʼ una» (Génesis 2:15). Niwipawri «kaʼgʉmʉ kʉchunhʉn nugari kʉchunha awʉngwa ni» (Revelación [Apocalipsis] 11:18).

INɄ AMIZEY NANUʼ NEYKA NɄKɄNANɄNGWA MEʼZARI AWIRI BIGA ɈUNA TINKU NÍKɄKWA NEYKARI MIGUZANUʼ NÁNɄKWA

«Inʉ ingumʉ́n nʉkʉnari zwein nʉngwa meʼzánʉkwa neyka chusa awkwa, ínʉri ey miwikʉnanʉngeʼki, kukwa neyka miweʼwesuʼ nanʉngwa ni» (Lucas 12:15). «Biga ɉuna tinku anisi azoya neyka waʼmʉ minpasʉkwéy neykari, ey awiri inʉ umʉngwi nʉkʉnanʉngwa meʼzari miguzánʉkwa neykari, miwi bunsi kawa ananʉn nuga nameʼ aya nʉngwari ingʉ́ zakaʼchoʼ kineki auʼ nánʉkwa» (Efesios 5:​3).

NɄNɄKIN NISIRI AWIRI DU KAWI NIKAMɄ UNÍKɄKWA NEYKA SÍ

«Be neki nʉnʉkin nikʉnʉngwa niweʼzʉnameʼ» (Hebreos 13:18). «Zagʉyari eygwi ʉnzaguʼ nari ayumeka nikʉnʉngwa zʉn reʼkúsʉkwa» (Efesios 4:28).

NɄNGUNÁMɄSA AWɄNDI AʼZɄNARI INGUNÁMɄSA AWKWA

«Chʉwi aʼzanʉn nugeykari, tanʉ aʼkusʉn núkʉkwa, ánugwe sí kwa riwanuʼ nanʉn nugeykari twiré keyri, pinnasin kʉchʉ tanʉ gunti riwánʉkwa» (1 Tesalonicenses 5:14). «Achʉna ɉina ikuʼ neyka awiri zamayʉn neyka chʉwi aʼzanʉn nuga du chwamʉ niwikawa ni» (Santiago 1:27).

Bibriari kunsamʉ kʉnʉna neyka niweʼzawía nʉʼkin auʼ nari, ayéy nari ʉnkuzweykwéy niwikʉnanʉngwasi niweʼzawía ʉwa ni. Íkʉseʼ ayeyki nari ʉnkuzoriza nanʉndi, emi buníʼgʉmʉ kaʼnugwénʉkwa neyka siri, ingumʉ́n nánʉkin kʉnisizáy miweʼzanuʼ no. Du warunhʉn nukʉndi, Bibriaseʼ kunsamʉ kʉnanʉn nugeykari iwa nʉngwʉn ingumʉ́n mikaʼmʉkanʉkwéy nanʉn nuga ni. Ey ʉweʼki, Bibria azi nari mikaʼmʉkanʉkwéy nariza ni meʼzano.

Iʼngwi cheyrwa birin zanʉn agʉnkwʉya nʉnnari eméy in: «Migʉnkwámʉri unikʉn nusi ima nʉngwa nʉnáykʉchʉ naʼnó awanʉkwéy neyka ni» (Mateo 11:19). Migʉnkwamʉ chwizʉnhasʉkwari unikʉn nusi zʉʼn du kawin meʼzanʉkwéy neyka ni. Imari nʉnáykʉchʉ nanʉnno, kunsamʉ ey aʼmʉkʉnʉn niweʼzʉn awʉngwásiri ayéy ʉnkuzori awiri nʉkaʼmʉkanʉn nugin meʼzanʉn nusi neyka ni. Ey ʉwameʼ, Bibria aʼmʉkʉna gʉn nanʉndi, kunsamʉ aʼnikwʉn nugeykari nʉkaʼmʉkana awizʉnna nanʉnno awiri iwa buníʼgʉmʉ nʉkʉnanʉn nugeykari du kʉkusa awʉn nʉngwasi nʉkaʼmʉkanagwi awizʉnna nanʉnno nʉwarunhagwi auʼ nʉnno. Bay iʼngwi aʼzʉna neyka sekʉnanʉn.

Dianari b zeyzey aʼzari kwákʉchʉ riwari kwʉya nʉnna ni, ey ʉweʼki, iʼmʉnʉri aʼzanuʼ nʉngwáykʉchʉ kʉnika uyʉn, abúgʉmʉ kiwicha uyʉn, acheyrwaseʼ chusagwi uyʉn awiri inʉ kʉyuri ʉwa neykari itikuma uyʉn. A yanari: «Inʉ nawin kineki naʼzanuʼ narin; nʉbúgʉmʉ, nʉcheyrwa, urakʉ, yow izátikuma ukwin, ɉumamʉ nʉkʉnanuʼ nariri zeyzey naʼzari kwʉn niza neykari, izatikumákʉchʉ ʉwáy naʼzarín».

Dianari, ema gaʼkʉnamʉ, ta na ni agʉnchona uyʉn: «Kukwéy niwikʉnʉnari, 70 kʉgi kin neyka ni, ey awiki ingumʉ́n ɉumamʉ kʉnʉnari 80 kʉgi kin zʉʼn kinkumʉya ni. Ey awi, ima kʉgiseʼri chʉwi niweʼzari inʉ nánʉkin niwikʉnikuʼ neyka ni. Ey awiri, inʉ ingumʉ́n mʉnʉʼ kʉzʉgicháy meʼzanʉkwéy neyka ni» (Salmo 90:10).

Ima buníʼgʉmʉ kaʼnugwenʉngwásiri, Dianari Bibria ʉnkaʼmʉkanʉngwaʼsa uyʉn. Ey uyeʼri, inʉ ingumʉ́n nánʉkin kʉnikʉnpana uyʉn. Emaʼba máykʉnʉ gaʼkʉnamʉ sekʉnanʉn núkʉkwa neyka siri íkʉri Bibriaseʼ kunsamʉ kʉnanʉn nuga, ayéy nari ʉnkuzweykwari, buníʼgʉmʉ kaʼnugweri zweykwéy kʉnanʉngwasi ingumʉ́n nánʉkin kʉnika awaki nuga ni sekʉnanʉn núkʉkwa nʉngwa ni. Bibriari iʼngeygwi libro birin aʼchunhakumana neyka anaʼmʉkanuʼ nʉn ʉwa zana neki nanuʼ neyka ni. Bibriari, iʼngeygwi libro gwasi ingumʉ́n diwʉ́n neyka nameʼ ki nanʉnno kwa Bibria aʼsʉngwaʼsánari cheyrwa neki nanuʼ nari, Niwipáw nameʼ nanʉnno (1 Tesalonicenses 2:13).

Mari emi kwéy awkwa neykari buníʼgʉmʉ niweʼzariri, mʉnʉkin zʉʼn kukwéy neyka ni meʼzʉngwi auʼ nʉnno. Umʉngwi buníʼgʉmʉ meʼzanʉn nukʉngeʼ, nʉngʉnámʉkuma awiza nʉkʉyʉnáy meʼzʉneʼri awiri tanʉ meʼzanʉngwásiri, bekʉ nʉtʉga no.

Kwéy zweykwaʼba Bibria eméy nari nʉkaʼmʉkana awiza ni meʼzanʉngwasi, bay máykʉnʉ ɉuna sekʉnanʉn:

1. Buníʼgʉmʉ niweʼzanʉn kwéy nikʉndi yʉkʉ́ kʉnikʉn nusi.

2. Buníʼgʉmʉ niweʼzʉn unigeʼri du kʉkusʉn nusi.

3. Buníʼgʉmʉ du kʉkusʉkwéy nanuʼ neykari kaʼnugweri kwéy zwey nʉngwa meʼzanʉn nusi.

Ema máykʉnʉ gaʼkʉnámʉri sekʉnanʉn núkʉkwa nʉngwa ni.