1. Kerowa me lok oa ki kwene?

 KEROWA me lok obedo mic mamwonya ma oa ki bot Lubangawa ma lamar. Cutcut ma kicweyo dano mukwongo, Adam, en onongo twero tic ki nyig lok mapatpat me kubbe ki Wonne me polo. En bene onongo twero dongo dirone me lok kun katti ki nyig lok manyen. Adam otiyo ki diro meno me cobo tic ma kimine me cako nying lee ducu. (Acak. 2:19) Dok nen calo cwinye obedo yom adada tyen mukwongo ma en oloko ki dano mukene—dakone mamwonya adada-ni, Kawa!—Acak. 2:22, 23.

2. I yo ma nining ma dong kitiyo ki mic me lok i yo marac i kare macon ki i kare-ni?

² Ma pe orii i nge meno, kicako nywaro mic me lok. Catan Larac-ci owaco lok goba bot Kawa, dok goba meno okelo bal kacel ki roc i kom dano. (Acak. 3:1-4) Adam otiyo ki mic me lok i yo marac i kare ma okok i kom Kawa—kadi wa i kom Jehovah—pi bal ma en Adam aye otimo. (Acak. 3:12) Kain oloko lok goba bot Jehovah i nge neko omine Abel. (Acak. 4:9) Lacen, lakwar Kain ma nyinge Lamek ocoyo lwod mo ma onyuto ni dano onongo giger adada i kare ma en okwo iye. (Acak. 4:23, 24) I kare-ni kono kit pa dano tye nining? Waneno lutela me wibye mapol ma lewic pe makogi me tic ki leb marac i kin lwak. Dok tek adada me nongo filim ma leb macilo mo pe iye. Lutino kwan giwinyo leb marac i cukul, dok ludito giwinyo i gang ticgi. Leb macilo ma dano gitiyo kwede i kare-ni nyuto kit ma lobo-ni dong oballe kwede.

3. Gin ango ma omyero wagwokke ki timone, dok ngo ma wabinyamo i pwony man?

³ Ka pe wagwokke, watwero ngiyo woko ki winyo leb marac  ci wan kikomwa wacako tic kwede. Ngene kene ni, macalo Lukricitayo, wamito yomo cwiny Jehovah, pi meno wagwokke pe me tic ki leb macilo i yo mo keken. Ento, omyero bene wati ki mic me lok i yo maber—me pako Lubangawa. I pwony man, wabineno kit ma watwero timo kwede meno (1) i ticwa me pwony, (2) i cokkewa, ki (3) i lokwa me nino ducu. Ento mukwongo, kong wanenu pingo Jehovah paro pi kit ma watiyo kwede ki micwa me lok.

4. Ma lubbe ki Malaki 3:16, gin ango ma nyuto ni Jehovah paro pi kit ma waloko kwede?

⁴ Kwan Malaki 3:16. Tika itwero tamo i kom tyen lok mumiyo Jehovah ocoyo nying jo ma lokgi nyuto ni gilwore dok gitamo pi nyinge i “buk me po”? Lokwa nyuto gin ma tye i cwinywa. Yecu owaco ni: “Lok ma ogurre i cwiny dano, en aye dog bene loko.” (Mat. 12:34) Gin ma wayero me lok iye nyuto rwom me marwa pi Jehovah. Dok Jehovah mito ni jo ma gimare gunong mit pa kwo ma pe tum i lobo manyen.

5. (a) Worowa kubbe ki lokwa nining? (b) Kit ma kinyuto kwede i cal-li, ngo ma wabigwokke ki timone ka wamito ni lokwa oyom cwiny Jehovah?

⁵ Kit ma waloko kwede twero moko ka ce Jehovah bijolo worowa. (Yak. 1:26) Jo mogo ma pe gimaro Lubanga giloko ki gero, labongo kica, dok ki awaka. (2 Tem. 3:1-5) Pe wamito ni wabed calo gin. Wamito ni lokwa oyom cwiny Jehovah. Ento tika cwiny Jehovah bedo yom ka waloko ki kica i cawa me cokke ki i ticwa me pwony, ento waloko ki gero dok labongo mar bot lupacowa ka jo mukene pe gitwero nenowa nyo winyowa?—1 Pet. 3:7.

6. Jami mabeco ango mutimme pien Kimberly otiyo ki micce me lok i yo maber?

⁶ Ka watiyo ki micwa me lok i yo maber, wanyuto bot jo mukene ni wabedo luwor Jehovah. Wakonyo jo ma i ka ngetwa me neno ka maleng apokapoka ma tye i kin “ngat ma tiyo bot Lubanga ki ngat ma pe tiyo bote.” (Mal. 3:18) Man aye gin  mutimme i kom laminwa mo ma nyinge Kimberly. * Kicime me tiyo tic mo ma i cukul kacel ki latin kwan lawote. I nge tic kacel kwede, latin kwan lawote-ni oniang ni Kimberly dok pat ki lutino kwan mukene. En onongo pe loko marac i kom jo mukene ka gipe, onongo loko i yo me kica, dok pe tiyo ki leb macilo. Man ogudo cwiny latin kwan lawote matek adada mumiyo lacen en oye kwano Baibul ki Kimberly. Pud dong yomo cwiny Jehovah ya ka waloko i yo ma weko jo mukene gibedo ki miti me pwonyo lok i kome!

7. Ngo ma imoko tammi me timone ki mic me lok ma Lubanga omini?

⁷ Wan ducu wamito ni walok i yo ma kelo deyo bot Jehovah dok nyikowa cok bot utmegiwa. Pi meno kong dong wanyamu jami mogo ma itwero timogi me medde ki bedo “lanen maber . . . i lokki.”

8. Lanen maber ango ma Yecu owekiwa i kom kit ma en otiyo kwede ki micce me lok i tic me pwony?

⁸ Lok ki kica kacel ki woro ka ngat mo mito daa kwedi. I kare me tic me pwony pa Yecu i lobo, dano okok i kome ni obedo lamero, laworo, latic pa Catan, ngat ma pe gwoko Cabat, dok bene layet Lubanga. (Mat. 11:19; 26:65; Luka 11:15; Jon 9:16) Kadi bed kit meno, Yecu pe odok iye ki gero. Ka jo mukene guloko kwedwa ki gero, omyero wabed calo Yecu kun pe wadok iye ki gero bene. (1 Pet. 2:21-23) Ngene kene ni, jukke ken i yo meno pe yot. (Yak. 3:2) Ngo ma twero konyowa?

9. Ngo ma romo konyowa me juko lebwa ka watye i tic me pwony?

⁹ Ka ngat mo oloko kwedi ki gero i cawa ma itye ka tito kwena, tute matek me diyo kinigani. Ominwa mo ma nyinge Sam owaco ni, “Atamo i kom kit ma pire tek kwede ni ngat meno myero opwony lok i kom Lubanga dok wiya po ni en twero lokke.” I kine mukene akemo mako rwod ot pien nongo wabino i cawa ma pe opore pire. Ka laminwa mo ma nyinge Lucia orwatte ki ngat ma akemo omako, en lego lega macek kun kwayo Jehovah ni okonye wek ebed ma cwinye opye mot kun egwokke ki waco gin mo ma pe nyuto kica nyo woro. Watwero lubo lanen pa Lucia ka warwatte ki ngat mo ma iye owang.

10. Ma lubbe ki 1 Temceo 4:13, yub ango ma omyero wabed kwede?

¹⁰ Dok lapwony ma ladiro. Temceo onongo obedo latit kwena mucwiny, ento kadi wa en onongo mitte ni odong dirone me pwony. (Kwan 1 Temceo 4:13.) Watwero doko lupwonye mucwiny nining?  Mitte ni wayubbe maber. Ki pwoc madit, watye ki jami tic mapol ma twero konyowa me doko lupwonye ma ludiro. Ibinongo ngec ma tye me kony i brocuwa me Dong Dironi me Kwan ki Pwony ki i bute me “Tute Matek i Tic me Pwony” i Kwowa ki Ticwa Macalo Lukricitayo—Yub me Cokke. Tika itye ka tic ki jami magi? Ka wayubbe maber, lworo pe makowa tutwal dok waloko ki tekcwiny.

11. Ngo ma okonyo Lukricitayo mogo me doko lupwonye ma ludiro?

¹¹ Waromo doko lupwonye mucwiny ka wanongo pwony ki bot jo mukene me kacokke. Sam, ma kiloko i kome con-ni, pennye kekene pingo Lukricitayo mukene gitye lupwonye mucwiny adada. En tero ite me winyo kit ma gipwonyo kwede ci tute me poro dirogi. Laminwa mo ma nyinge Talia tero ite me winyo kit ma lupwonye ma ludiro gimiyo kwede pwony pi lwak. I yo meno, en opwonyo kit me nyamo lapeny ma dano pol kare gipenyo i tic me pwony.

12. Gin ango ma jo mukene ginongo ni timone tek?

¹² Wan ducu watwero nywako i cokkewa ki wero wer ki dwan malongo kacel ki miyo lagam ma wayubo maber. (Jab. 22:22) Jo mogo ginongo ni tek me wero wer nyo miyo lagam i dye lwak. Tika meno aye kit ma iwinyo kwede? Ka tye kit meno, ci ibibedo ki miti me ngeyo gin ma okonyo jo mukene me loyo lworogi me wer nyo miyo lagam i cokke.

13. Ngo ma twero konyi me wer ki cwinyi ducu i cawa me cokke?

¹³ Wer ki cwinyi ducu. Tyen lok ma pire tek loyo mumiyo wawero wer i cawa me cokkewa obedo me pako Jehovah. Laminwa mo ma nyinge Sara tamo ni en pe ewero mamit tutwal. Kadi bed kit meno, en mito pako Jehovah ki wer. Pi meno, ka en tye ka yubbe pi cokke, en yubbe pi wer bene. En wero wer magi kun temo neno kit ma lok ma i wer ma kibiwero-ni kubbe kwede ki gin ma kibinyamo i cokke. En owaco ni, “Ka atamo i kom nyig lok ma i wer, pe aparo tutwal ka ce awero maber nyo pe.”

14. Ka ibedo ngat ma lalewic, ngo ma romo konyi me miyo lagam i cokke?

¹⁴ Mi lagam kare ki kare. Man obedo gin matek adada pi jo mukene. Laminwa Talia ma kiloko i kome con-ni owaco ni: “Lworo maka mukato kare woko ka mitte ni alok i nyim dano mapol, kadi bed jo mukene pe giniang iye pien dwana bedo ma opye mot. Pi meno, miyo lagam tek adada pira.” Kadi bed kit meno, Talia pe ling alinga i cokke. Ka en tye ka yubbe pi  cokke, wiye po ni lagam mukwongo ki i paragraf mo keken myero obed macek dok ogam lapeny ma tye kikome. En owaco ni: “Man tyen lokke ni pore ka lagamma cek, yot, dok gamo lapeny atir pien meno aye kodi lagam ma nongo lador Wi Lubele tye ka yenyo.”

15. Gin ango ma myero wiwa opo iye ka odok i kom miyo lagam?

¹⁵ Kadiwa Lukricitayo ma pe gubedo lulewic bene i kare mukene pe gimiyo lagam. Pingo? Laminwa mo ma nyinge Juliet owaco ni, “I kare mukene pe amiyo lagam pien alworo ni lagamma yot tutwal dok pe opore.” Ento wi opo ni, Jehovah mito ni wami lagam maber loyo ma watwero. * En pwoyo tutewa me pakke i cokke kadi bed i kare mogo lworo makowa.

16. Kodi lok ango ma omyero wagwokke kwede?

¹⁶ Gwokke ki “yet.” (Ep. 4:31) Kit ma kitito kwede con, Lakricitayo myero pe oti ki leb macilo. Ento tye lok mogo me yet ma twero nen calo pe rac ma omyero wagwokke pe me tic kwede. Me labolle, myero wagwokke pe me lok marac i kom jo me tekwaro, rok, kaka, nyo lobo mukene. Medo i kom meno, pe wamito cwero cwiny jo mukene ki waco jami i komgi ma twero bedo me yet. Omego mo acel oye ni: “I kare mukato, onongo awaco lok ma atamo ni bitugo nyero dok pe bicwero cwiny dano, ento ki lok ada onongo pe nyuto kica dok ocwero cwiny ngat meno. Pi mwaki mapol dong, dakona okonya matek ki tita ka watye wan aryo ka lokka pe onyuto kica dok ocwero cwinye ki cwiny jo mukene.”

17. Ma lubbe ki Jo Epeco 4:29, watwero dongo jo mukene nining?

¹⁷ Lok i yo ma dongo jo mukene. Bed atera me miyo pwoc me kaka cayo jo mukene nyo nguru. (Kwan Jo Epeco 4:29.) Luicrael onongo gitye ki jami mapol ma gitwero bedo ki pwoc pire ento pol kare gubedo ka nguru. Ka wamaro nguru, watwero weko jo mukene bene gicako nguru. Wi opo ni lok marac ma lurot-piny apar-ri gukelo oweko ‘jo Icrael ducu gunguru i kom Moses.’ (Wel 13:31–14:4) Ento ka wamiyo pwoc bot jo mukene, man twero konyo jo ducu me bedo ma cwinygi yom. Watwero bedo ki gen ni “pwoc” ma nya pa Jeputa onongo ki bot lureme ocuko cwinye matek adada me medde ki ticce. (Lungol. 11:40, NWT) Sara, ma kiloko i kome con-ni owaco ni,  “Ka wapwoyo jo mukene, waweko giwinyo ni Jehovah marogi dok jo me kacokke bene marogi.” Pi meno, yeny yo me miyo pwoc bot omegini ki lumegini.

18. Ma lubbe ki Jabuli 15:1, 2, pingo omyero walok lok ada, dok man kwako timo gin ango?

¹⁸ Lok lok ada. Pe watwero yomo cwiny Jehovah ka waloko lok goba. En dag kit goba mo keken. (Car. 6:16, 17) Kadi bed jo mapol i kare-ni gitamo ni pe rac me loko lok goba, wan wagwokke ki loko goba pien Jehovah waco ni rac. (Kwan Jabuli 15:1, 2.) Ngene kene ni, wagwokke ki waco lok goba atyer, ento bene wagwokke ki kano ngec ma weko jo mukene gimoko tam ma pe tye atir.

19. Gin ango mukene ma omyero wagwokke kwede?

¹⁹ Gwokke ki kwoto nying. (Car. 25:23; 2 Tec. 3:11) Juliet, ma kiloko i kome malo-ni, otito kit ma kwoto nying gude kwede. En owaco ni: “Winyo lok me anii turo cwinya, dok weko pe ageno ngat ma tye ka kwoto nying-ngi. Angeyo nining ni en pe bikwoto nyinga bot ngat mukene?” Ka iniang ni lok moni tye ka doko kwoto nying dano, cak lok i kom gin mo ma dongo dano.—Kol. 4:6.

20. Imoko tammi me timo gin ango ki motti me lok?

²⁰ Kit macalo watye ka kwo i lobo ma pol pa dano gitiyo ki leb marac, mitte ni wati matek me neno ni lokwa yomo cwiny Jehovah. Wi myero opo ni, lok obedo mic ma oa ki bot Jehovah, dok en paro adada pi kit ma watiyo kwede. En bigoyo laane i komwa ka watute me lok i yo ma kelo deyo i kome i ticwa me pwony, i cokke, ki i lokwa me nino ducu. Ka Jehovah dong ojwero lobo man marac-ci, bibedo yot botwa me miyo deyo bot Jehovah ki lokwa. (Juda 15) Ka wawoto ki kuro kare meno, mok tammi me yomo cwiny Jehovah ki ‘lok ma a ki i dogi.’—Jab. 19:14.