1. Ginipai du ani aida ka gumbaha na gu fugo nga “rengo”?

“MO AINI rengo wai?” “I avunguro kina ku rogo rengo?” “Bagizo regbo wai mo nadihe ku rogo rengo?” Si rengbe kadu nga kura aboro aima sana ro na agu asanahe re watadu mo aima sana kura aboro na agu asanahe re a. Ginipai du ani aida ka gumbaha na gu fugo nga “rengo”? Dedede, ani ninaamangasunge na ni tipa ka ringbisapai tipa gaani aida, gaani gene irisombori, na gaani gene raka. Agu aboro “du rogo rengo yo” ima ino agu apai Ziazia Kekeapai ayugoho, na i naraka ringbisihe kuti gaha arugute. Ni sangbanaha, i aidanga berewe kuti agu aziree ayugopai nga ga ziree pambori te na i na ngbarago rogo raka yo awere wa du yo rogo gi ga Satana zegino re.—Yo. 8:32.

2. Ringbisihe kuti Yoane 13:34, 35, ginipai rengbe ka ba nyemu rengo ti boro ti bambata regbo?

² Ginipai naaba nyemu rengo tiro ti bambata regbo? Si rengbe kadu nga gu wene mangaapai nga ga ga Yekova aboro du. (1 Pet. 2:12) Watadu si rengbe kadu nga gu nyemuse i ayuguhe foro du. Badungu agu aboro naye tipa adunguratise ti bambata regbo natingida pa gu nyemuse i ayugoho fuyo kisusi ai gupai i agumbaha ba dunguratise yo. Gipai re airiwongo te mbiko Yesu agumba gupai nga i nika ino gako abawiriki ti gu nyemuse i ayugoho dagbatiyo. (Oni gedi Yoane 13:34, 35.) Ono tipa kadu na nyanyaki idapase, si naida kurapai aida.

3. Ginipai rengbe ka manga ka mburu gaani idapase ru sa kina rii gu nyemuse awirinarani aKristano ayugoho?

³ Si naida mburu gaani idapase du rii kurapai kisusi gu nga gu nyemuse du dagba ga Mbori aboro. Tipagine? Bambiko ka mburu gaani idapase ru sa kina rii gu nyemuse re, ani ima rengba ka zangaha taata. Ni kpiapai, ani ima rengba ka mbu iriso Yekova ka si du nga wirina, isoke bakumba watadu bazakigene mangi kere ingapai. Ani ima rengba a ka mbu iriso Yekova ka si du nga wirina imisi rani watadu ni da ni basamungu kuti ndikidi pambori  ki tona gumba gupai nga gupai ani naidi kutini nga rengo te. Sidu, ka ani aida kadu na nyanyaki idapase, si naida mburuhe ru rii gaani nyanyaki pagume na Yekova. Gu wirikapai duho nga: Ka mo moimburu gamo idapase kina riimburu wai aboro amangapai kuba gupai nga ka maa mburuhe rii gamo pagume na Yekova, gamo idapase dunga ni nyanyakihe te. Gu gene mo abi Yekova na gako aboro ngbaha ima rengba ka undo ro mo sonosi nyanyaki idapase ku gene. Ono si ni nyanyakipa pai a ka wisigo Ziazia Kekeapai wenengai, na ki rugutiro na rogo gupai yo mo awirikaha, na ki mangi wetekapai tipa kadu na gu kido nga kina boro rengo du mo awirikaha tipa Yekova. Si naida mo du na kido watadu mo idi kuti gupai nga rengo du Ziazia Kekeapai ayugoho furani.—Rom. 12:2.

4. Ringbisihe kuti Matayo 13:3-6, 20, 21, ginipai ninaamanga ho du ga kura aboro idapase ni ngba asada?

⁴ Yesu agumba gupai nga gu kura aboro ima rengba ka dia rengo kugume na “ngbarago,” ono gayo idapase ima rengba ka rungbura ho i nagbiatiyo ni na aˈasada. (Oni gedi Matayo 13:3-6, 20, 21.) Si rengbe kadu nga i aainongo gupai nga pa pekafuo Yesu nakoda akpakarapai te. (Mt. 16:24) Watadu i aberẽ gupai nga padu boro ni Kristano nayugo gupai nga ni agbianga tini na akpakarapai berewe te—gani raka nika hi kina be amaku zanga akpakarapai. Ono rogo gi zegino re areme, akpakarapai du wa ka si du. Agu apai du tipa rani ima rengba ka ariatihe, si ki sa gupai nga ani zanga bete gaani ngbarago.—Tam. 6:6; Batu. 9:11.

5. Ginipai nayugo gupai nga badungu awirinarani ima ida kuti gupai nga i ima ino rengo?

⁵ Badungu awirinarani ima ida kuti gupai nga i ima ino rengo. Tipagine ani agumbaha ti ni wo? Gu ida du yo na ni arungburanga te ka si vura du vurũ nga kurayo idipase mangi gupai si aidanga Kristano mangihe ya. (Tam. 119:165) Ai gu regbo i agbiatiyo na akpakarapai, gayo idapase nanyaka kina kumbatayo angianga ka rungbura ya. (Yak. 1:2-4) Waigu rengbe mo ka sonosa ngbatunga gu nyanyaki idapase re?

6. Agu aKristano naadu rogo bambata sa kama agarã amoimburu gayo idapase rii gine?

⁶ Agu aKristano naadu rogo bambata sa kama agarã amoimburu gayo idapase rii gu inohe nga ga Ziazia Kekeapai gbiati gu yugopai nga ga Yesu Kristo, du nga, “gu rengo . . . nga ga wene pangbanga.” (Gara. 2:5) Gu rengo re nga agu apai dunduko ani naidi kutini wangia ani aKristano, kodihe na gu rengo du tipa ga Yesu motumo tumorii na gako zingabekpio. Gu mokedi nangia Pauro aima ida kuti gupai nga agu ayugopai re nga rengo. Waigu ani ainoho? Bambiko ko amangisunge na Ziazia Kekeapai tipa ka yugoho na ni nga ‘Kristo ahipai, i ki zingi si ko dagba akangba.’ (Amo. 17:2, 3) Agu aKristano naadu rogo bambata sa kama agarã aima ida na agu ayugopai re na i kidu na kido kuti ziazia toro si undo yo i girogo Fugo Mbori yo. I amangi wetekapai tipa kadu na gu kido nga mburu agu ayugopai re adu rii Ziazia Kekeapai. (Amo. 17:11, 12; Eb. 5:14) I aamaanga mburu gayo idapase rii kina berãpai gbiati nyemupai sa te, na i aairisongo Yekova mbiko gupai gbua nga i aanidu na ngbarago ho i anaakodatiyo ni na akurayo aidipase te. Kuba gure, i amoimburu gayo idapase rii “gu ruru inohe nga ga Mbori.”—Koro. 1:9, 10.

7. Ginipai gu gaani idapase du mburuhe rii agu arengo nga ga Ziazia Kekeapai nika mangaha furani?

⁷ Agu arengo du rogo Ziazia Kekeapai yo aˈarianga tihe te. (Tam. 119:160) Ni kpiapai, si aˈarianga tihe te ka si vura du vurũ nga kuarani idipase ba gberãrago tirani watadu mangi kere ingaapai. Na si aˈarianga tihe te zavura ho ani agbiatirani ni na akpakarapai. Sidu, si naida ani inidi tirani na agu ayugopai nga ga Ziazia Kekeapai wenengai na kidu na gu kido nga agu apai  re nga rengo. Ka ani du na nyanyaki idapase kuti agu apai Ziazia Kekeapai ayugoho, ani nika nye ni rururani fu Yekova ti regbo akpakarapai. Waigu rengbe mo ka nyakasa gu kido du mo na ni nga agu apai ini mo pai tipaha nga rengo?

8. A wa duhe rogo 2 Timoteo 3:14, 15, waigu Timoteo aidi kuti gupai nga agu apai ko ainihe nga rengo?

⁸ Timoteo aima ida kuti gupai nga agu apai ko ainihe angia rengo. Wai du ko ada kuti gu digisopai re? (Oni gedi 2 Timoteo 3:14, 15.) Nako gbiati titako nangia gu bambata aboro nayugu “Ziazia Kekeapai” fuko. Ono zanga kapa, ko nitiko aima dia regbo a na ki mangisunge na gako ome ka wisigo Ziazia Kekeapai. Ni sangbanaha, ko aidi kuti gupai nga agu apai du rogoyo nga “rengo.” Kusa, Timoteo, na nako, gbiati titako aye ka inopai tipa agu ayugopai nga ga aKristano. Zanga kapa, rago aima ngba ti Timoteo na gu nyemuse apefuo Yesu aayugoho, na ko kini idi ka dia regbo na yo na ka undo awirinako rogo dungurati. (Frp. 2:19, 20) Ono tie, ko aamaanga mburu gako idapase rii gu nyemuse ko adu na ni tipa aboro te, ono mburuhe adu rii agu ayugopai nga ga Ziazia Kekeapai nga gu ko aidi kuti gupai nga si angia rengo na si nasa gupai nga ko idi kada ni bakurea Yekova. Si naida mo wisigi Ziazia Kekeapai a na ki da kuti gu digisopai nga agu apai si ayugoho tipa Yekova nga rengo.

9. Gini bangua arengo biata si aida mo idi kutini nitiro?

⁹ Tipa ka ino gupai nga mo rogo rengo yo, si naida mo idi kuti arengo kandara biata nitiro. Bambataha nga, si naida mo idi kuti gupai nga Yekova Mbori nakusi ahe dunduko. (Gate 3:14, 15; Eb. 3:4; Yugo. 4:11) Uehe nga, si naida mo idi kuti gupai nga Ziazia Kekeapai aye be Mbori na si na pangbanga rogoyo fu aboro. (2 Tim. 3:16, 17) Na biataha nga, si naida mo du na gu kido nga Yekova na kina mbakadimbakadi badona aboro beko nairisoko tii gu rugaapai nga ga Kristo, na aDezire Yekova du nga gu badona re. (Yes. 43:10-12; Yo. 14:6; Amo. 15:14) Tipa ka ino bangua arengo, anga gupai si aidaha nga mo ini apai dunduko tipa Ziazia Kekeapai te. Si naida gamo sasa du nga ka mangasunge na gamo “ome nga ga berãkuriipai” tipa ka nyakasa gu kido du mo na ni nga mo rogo rengo yo.—Rom. 12:1, NW.

10. Kupati gu nga ka ino rengo, gini kurapai si aida ani mangihe?

¹⁰ Fuo sigira mo gi bangua arengo du biata re nga gu du tipa Mbori, Ziazia Kekeapai, gbiati ga Mbori aboro, si naida mo mangisunge na Ziazia Kekeapai tipa ka yugo agu arengo re fu kura aboro. Tipagine? Mbiko gupai nga ani nga aKristano, ani na gu tindiro rirani nga ga yugo gu rengo ani nawirikihe fu agu aboro rengbe ka degatuyo furani. * (1 Tim. 4:16) Na wa ani nikaa asada ka sa aboro i idi kuti agu arengo nga ga Ziazia Kekeapai, gure nga ani nanyakasa gaani kido tipa agu arengo re a.

11. Gini kpiapai gu mokedi nangia Pauro amoihe wa ko angia bayugupai?

¹¹ Ho gu mokedi nangia Pauro anaayugopai ni fu aboro, ko ‘anaazungadi yo tipa Yesu, rogo ga Mose rugute na pa anebi.’ (Amo. 28:23) Waigu rengbe ani ka wirika Pauro ho ani ayugo rengo ni fu aboro? Si naida ani mangi kurapai amanga kisusi gu gbua nga ka gumba agu arengo re fuyo. Si naida ani undo gaani abawiriki Ziazia Kekeapai i naawisigo agu apai i awirikaha rogo Ziazia Kekeapai yo wenengai na kini berẽkuriihe, tipa gupai nga i rengbe ka mbeda na Yekova. Ani naida gupai nga i idi na rengo angianga mbiko gupai nga ani ngbatiyo ya, ono mbiko gupai nga i ima wirika agu arengo re na ki inihe nga rengo du i awirikaha tipa gaani Mbori nga boro nyemuse.

12-13. Waigu rengbe avunguagude ka undo awiriyo i nye rogo rengo yo?

¹² Zanga kapa, avunguagude, oni naida awironi nye rogo rengo yo. Oni ima rengba kaa berã gupai nga ka i zi wene abakure rogo dungurati, i nika manga sonakumbatayo wenengai rogo toro yo. Ono tie, ka oni aida awironi idi kuti gupai nga agu apai i awirikaha rogo Ziazia Kekeapai yo nga rengo, si naida i mangi kurapai amanga kisusi gu nga ka kodatiyo na wene abakure. Si naida i du na gayo wene pagume dagbayo na Mbori na ki idi kuti agu arengo dunduko Ziazia Kekeapai ayugoho.

¹³ Tipa avunguagude yugu rengo tipa Mbori fu awiriyo, si naida i moi kpiapai ni du yo ni wene abawisigi Ziazia Kekeapai. Si naida i di regbo ka berãkurii agu apai i awirikaha. Ho du i nika du ni na rengba tipa ka undo awiriyo i mangi kina gu bangisapai re. Si naida i yugupai fu awiriyo i naamangasunge na gaani aũsunge nga ga wisigo Ziazia Kekeapai, kina wai i naayugopai fu gayo abawiriki Ziazia Kekeapai. Ka i mangihe wo, i nika undo awiriyo tipa i kpinyemu Yekova na kidu na gu kido nga ko namangasunge na ‘ruru kangara moyambu’ tipa ka undo rani ani girogo Ziazia Kekeapai yo. (Mt. 24:45-47) Avunguagude, ka oni nyenga sa kina kuti yugo bangua arengo nga ga Ziazia Kekeapai fu awironi ya. Oni undo yo i sonosi nyanyaki  idapase ni yugo oni “gu dudungura apai nga ga Mbori” fuyo ringbisihe kuti garãyo na gayo rengbanapai.—1 Kor. 2:10.

14. Tipagine si aida ani wisigi agu asangbanebi ti ni nga ga Ziazia Kekeapai? (Oni bi gu sanduki nga, “ Ya mo ka Mo Sakirogo agi Asangbanebi Yo Re?”)

¹⁴ Agu asangbanebi nga ga Ziazia Kekeapai nga nyanyakipa papara gupai du rogo Fugo Mbori yo nga gu naundo rani ani sonosi nyanyaki idapase kuti Yekova. Gini asangbanebi nyakasi gamo idapase? Mo ima rengba ka pepa agu asangbanebi du tipa “kusa rago” watadu yangara arame. (2 Tim. 3:1-5; Mt. 24:3, 7) Ono gini kura asangbanebi nga gu naima digiso tihe rengbe ka nyakasa gamo kido? Ni kpiapai, ya mo ka mo sakipai tipa wai agu asangbanebi du ni kekehe rogo Daniere kapita 2 watadu rogo Daniere kapita 11 adigisi tihe mbata kusayo na wai si andu kindi kumbatayo kaa digiso tihe? * Ho du mburu gamo idapase ni riimburu Ziazia Kekeapai, gu idapase re nika du ni nyanyakihe. Oni bingo gu kpiapai nga ga agu awirinarani i aarungosi yo Germani yo ti regbo Ue Vura Nga ga Zegino. Wa vura duhe nga i aagianga tiyo wenengai na rogo agu asangbanebi yo nga ga Ziazia Kekeapai du tipa yangara arame te, i aima du na nyanyaki idapase kuti Fugo Mbori.

15-17. Ho aNazi aarungosi awirinarani ni, ginipai naundo yo i hipai?

¹⁵ Ti regbo gu zogarago nangia ga aNazi Germani yo, dungu akutu awirinarani i akedi yo ku rogo agu abataya nangia ga zizi aboro ti gu regbo re. Hitler gbiati kura nyanyakipa banyaki sa nangia Heinrich Himmler aima soga aDezire Yekova. Ringbisihe kuti gupai kura wirina sa nga dee agumbaha, Himmler agumba gupai fu gu badona nga ga awirinarani nangia adee naadu bataya zizi aboro yo nga: “Gaoni Yekova ima rengba kaa zogarago ngbangbaturũ yo, ono auru kpotosende ane, ani du nazogarago! Ani nika yugo ada furoni nika hipai ni gbangaha, oni watadu ani!” Ginipai naundo ga Yekova aboro i nye niruru yo?

¹⁶ Agu aBawiriki Ziazia Kekeapai re aima ino gupai nga ga Mbori Kindo aima tona zogarago  rogo 1914. Iriwo gupai nga i agbiatiyo na kere arungosiro aatinga tiyo te. Ono tie, ga Yekova aboro aima du na gu kido nga zogarago ho nga ga boro nika rugusa ga Mbori ringbisapai ti manga te. Hitler aarengbanga ka nyasariipa ndikidi irisombori watadu ka maa gu zogarago nanyaki kisusi ga Mbori Kindo te. Awirinarani aima du na gu kido nga ga Hitler zogarago nika digo adigo.

¹⁷ Gupai agu awirina re aidi kutini angia rengo. Tingbafuo bete agarã, gu zogarago nga ga aNazi agburuwa, na Heinrich Himmler—nga gu kumba naya, “auru kpotosende ane ani du nazogarago” azubo tipa ka batasa unga ko. Ho Himmler aazubo ni, ko agbia Wiriba Lübke, nga guko i aima zioko mbata ku bambukiso yo, na Himmler aima ino gupai nga Dezire Yekova nangia ko. Himmler adu na bakere gberãrago na ko ki sana wiriba Lübke nga: “Sidu, ginipai nika manga awere Bawiriki Ziazia Kekeapai?” Wiriba Lübke agumba gupai fu Himmler nga aDezire Yekova aima ino gupai nga gu zogarago nga ga aNazi nika ti ati na i ki gbia ranirii. Himmler aima gumba badungu gbegberẽ apai kusayo tipa aDezire Yekova. Ono ti gi regbo re, ko aainongo gupai ka ko gumbaha te. Sidu, fuo gure ngbutuko, ko kini imi tiko. Ginipai ani awirikaha? Gaani wisigo Ziazia Kekeapai kodihe na agu asangbanebi du rogoyo, ima rengba ka undo rani ani sonosi nyanyaki idapase kuti Mbori na ki ru nyanyaki ho i arungosi rani ni.—2 Pet. 1:19-21.

18. A wa duhe rogo Yoane 6:67, 68, tipagine ani aida gu “inahe na pa kparia pai” ti ni Pauro akepai tipaha rogo AFiripoio 1:9?

¹⁸ Ani dunduko ni basasa si aida ani yugu nyemuse—nga gupai i aino ndikidi aKristano ti ni. Ono si naida aida a ani du na “inahe na pa kparia pai dũ.” (Frp. 1:9) Ka si adunga wo ya, agu ‘ayuge yugopai dunduko nga ga aboro biriki,’ kodihe na abasamungu kuti ndikidi pambori nika du na maapai kurirani. (Ef. 4:14) Ho badungu abawiriki rogo bambata sa kama agarã Fuo Batikayo Kristo ambu pekafuo Yesu ni, gu mokedi nangia Petero agumba gupai ko adu na kido kutini nga, Yesu naadu na ‘agu apai beko nga ga nyenye unga.’ (Oni gedi Yoane 6:67, 68.) Wa si avura du nga Petero aaruganga tiko na agu apai re dunduko te, ko anye niruru ko mbiko ko aima ino gu rengo naadu tipa Kristo. Mo ima rengba a ka nyakasa gu kido du mo na ni tipa agu apai Ziazia Kekeapai ayugoho. Ka mo mangihe wo, gamo idapase nika du nyanyaki ka kina ginipai vura manga vurũ, na mo nika undo ka sonosa nyanyaki idapase rogo kura aboro yo.—2 Yo. 1, 2.