1-3. Ginipai nebi sa ni boro Yuda aamanganga ha ya, na sangbanaha angia gine? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

TI KURA regbo sa, Yekova akedi kura nebi sa Yuda yo ko ndu na pangbanga sapangbanga fu Bakindo Yerobama nangia basamungu kuti ndikidi pambori. Gu nebi naadu na umbasitise re agi sangba Mbori ki ndu na gu pangbanga re, na Yekova aima banda ko be gu kere zinga nangia ga Yerobama.—1 Aba. 13:1-10.

² Ho gu nebi re aakaraga tiko ni ku kpuko yo, ko agbia bakumba sa nga guko naaraka Betere yo. Gu bakumba re amangi tiko ya ga Mbori nebi nga ko. Ko anangi gi paranga kumba re ko basa ga Yekova arugute nga gu naaya ‘ka ko ri nga riahe watadu mbira ime ya, na ka ko karaga nga tiko ngba gu gene ko aye ngba ha a ya.’ Rago aangbanga ti Yekova na gupai re te. Kusa, ho gi ga Yekova nebi re aaga ni ku kpuko yo, bahu akuru fuoko gene ki imi ko.—1 Aba. 13:11-24.

³ Tipagine du gi nebi naadu mbata na umbasitise re agisangba gu bakumba re ti ni? Ziazia Kekeapai apenga pai tipaha te. Ono si ima rengba kadu nga bangiriko aima go kusayo ti gupai nga si aaida ko ‘naata ni umbasitise na Mbori.’ (Oni gedi Mika 6:8.) Rogo Ziazia Kekeapai yo, ta na Yekova nga kido kutiko, songoda gako  pagbia gbiati mbuko ko naangbe mbatayo furani. Gu boro du na umbasitise ima ino gupai nga si naida ni naafura afura kindi na gu Bani du na nyemuse na du na tanduapai dũ. Gu nebi re aima rengba ka sana Yekova si ngia ko ima aria Gako arugute, ono Ziazia Kekeapai ayanga ko amangihe wo te. Ti gu kura aregbo, nyanyaki adiaberã kinaho si naaida ani mangihe, na ka ani ainongo gu ruru gene ka ani mangihe ngbaha ya. Du na umbasitise ki mbu Yekova ko yugu gene furani nika undo rani ani ne manga kere aingahe.

4. Gini apai ani nika wirikaha rogo gi kekeapai re?

⁴ Rogo gu kekeapai naaye mbata fu gere, ani awiriki ndu gupai du umbasitise ti ni kindi ni nyanyakipa pai fu aKristano na agu apai pa yugoho akodaha. Gini apai du tie rengbe ka maa pa gaani du na umbasitise ku rogo asada? Na wai du rengbe ani ka sonosa gi bawene sino re, tipa wa ka ani nye kindi na umbasitise ho i aʹasada rani ni? Tipa ka karagapai kuti agi asanahe re, ani nika sakapai tipa apai biata nga gu rengbe ka maa pa gaani du na umbasitise ku rogo asada, na ani nika bi wai rengbe ani ka mangapai na tatamana ho ani agbiatirani ni na agu apai re.—Snz. 11:2.

5, 6. Wai du Baruzirai ayugu gu sino nga ga umbasitise?

⁵ Ho agu apai du tipa rani watadu ho gaani asunge aʹaria ti he ni, si ima rengba ka asada pa gaani du na umbasitise. Ho Davide asana Baruzirai ni nga guko naadu na garako 80 ko ye kaa raka kua bakindo yo, si aima du ni bakerepa taarimo fu Baruzirai. Idapa ga Davide yambahe aima rengba ka mbu gene fuko ko naagbia ngbarago agbia ti du pati bakindo kindi. Ono wa si avura duwo, Baruzirai aaidanga pa gu yambahe re te. Tipagine? Bambiko gupai nga ko aima gbinza, ko ape gupai fu Davide nga ko aidanga kadu ni ũmbugo fuko te. Baruzirai afu gu berãpai nga Kimama ndu kubako, nga guko si awiraha nga ko angia wiriko.—2 Sam. 19:31-37.

⁶ Umbasitise naundo Baruzirai ko mangi ruru diaberã. Ko aakanga ga Davide yambahe bambiko gupai nga ko aabihe nga ko arẽnga tipa sunge te te watadu bambiko ko aaida ka raka taata raka te. Ko aima inoho nga agu apai naadu tipa ko aima ariatihe na apai kinaho ko aarengbanga ka mangaha ya. Ko aaidanga ka dia agu apai kuriko omeko aarẽnga na ni ya te. (Oni gedi AGaratio 6:4, 5.) Ka ani aamaa berãrani tipa du na bangiriba, worimo watadu padu ni agu aboro i naini yo gbe, si nika sarani ani du ni aira rukö, kini ringbisi tirani na akuarani na digidoho kingia gberãrago. (Gara. 5:26) Ono tie, umbasitise naundo aboro dunduko i moibera yo tipa manga agu apai rengbe yo ka mangaha ka fu taarimo fu Mbori na kini mangi agu apai du ni wenehe ka undo kura aboro.—1 Kor. 10:31.

7, 8. Wai rengbe umbasitise ka undo rani ani zanga kido kuti tirani?

⁷ Dedede, du na bakere sunge bese naye na bakere pagbia, na gupai re ima rengba ka asada gaani padu na umbasitise. Ho Nemaya agi pa gu kpakarapai ni agu aboro naadu Yerusarema yo adu rogoho, ko akpari fu Yekova kakaka. (Nem. 1:4, 11) Yekova agi gu kparakpee re na Bakindo Arutasasata ki moi Nemaya ni banyaki nga ga gu rago re. Ono tie, wa Nemaya avura du ni baworimo, kidu na aũkumuko beko gbiati pagbia, ko akidongo kuti gako inohe watadu gako birĩ mangaapai te. Ko aata kindi na Mbori. Ko anaagbata ga Yekova rugapai ni ngera ko ku rogo ga Mbori Ndiko yo. (Nem. 8:1, 8, 9) Nemaya aazoganga aboro ngba gbegberẽ gene te, kuba gure, ko anaafu tiko tipa gu undo nga ga aboro.—Nem. 5:14-19.

⁸ Ga Nemaya kpiapai nayugo wai rengbe umbasitise ka undo rani ani zanga kido kuti tirani ho gaani sunge aʹaria tihe ni watadu ho i aafu kura asunge ni berewe furani. Bakumba  ima rengba ka tona kido kina kuti gu inohe du ni na ni, kini tona ngerafuo agu apai nga ga dungurati zanga sana Yekova mbata rogo kparakpee yo. Kura aboro ima rengba ka manga diaberã mbata, fuani i kini ru ka manga kparakpee fu Yekova ko fu maku kurii gayo diaberã. Ono ya mo umbasitise du nga gure? Gu boro du na umbasitise natingida gu pai ti aregbo dunduko nga gani inohe wa ga Mbori te, na ni ima ino gani bangiriba rogo ga Mbori mbakadapai. Anga gupai nyakipaha nga gu birĩ du ani na ni ka manga apai te. Ho ani agbiatirani ni na agu apai naima manga rani mbata, si aidanga ani kido kina kuti tirani te. (Oni gedi Asanza 3:5, 6.) Wa du ani ni ga Mbori aborokporo, si naida ani naaberã kina pa manga sunge sa na awirinarani, angianga kaa berãpa abangiriba watadu padu kumbatayo fu akuarani ya.—1 Tim. 3:15.

9, 10. Wai rengbe umbasitise ka undo rani ani mangipai ho i abisira rani ni zanga nduhe?

⁹ Rago ima rengba ka gberã tirani ho boro abisirapa rani ni zanga nduhe ti ni. Ana anaakpara dedede, bambiko yuwari nangia Penina anaaimisa ri aimisa kindi. Kumbaku Ana anaakpinyemu ri akpi gbe, ono ri angia irazangada. Kusa, ho ri aamanga kparakpee ni banye yo, Gbiamotumo nangia Eri akitingbanga ri ki ya ri akpi buda. Oni bingo pai wa gure! Ono wa Ana avura gbia tiri na kparakapai wa gure, ri aazinganga kandara tooni te, na ri akaragapai fu Eri rogo pa irisa yo. Gu kparakpee ri amangihe re ni kekehe rogo Ziazia Kekeapai yo. Si na afugo idapase gbiati afugo tambuahe rogoho.—1 Sam. 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Umbasitise ima rengba a ka undo rani ani ‘naadia be gbegberẽpai na wenepai.’ (Rom. 12:21) Raka rogo ga Satana zegino ima hi be gbegberẽ apai, na si naida ani sovura kuti du na bakere zinga mbiko gu mangaapai nga ga amangi gbigbitapai. (Tam. 37:1) Ho akpakarapai akura ni dagba awirina rogo dungurati, imisirihe ima rengba kadu ni bakerehe kisusi. Ti ngbatunga aregbo wa gure, gu boro du na umbasitise nawirika gu kpiapai nga ga Yesu. Ziazia Kekeapai naya, “ho i agberã ngbayo yo ni fu ko, ko agberã nga ngbako yo fu yo te . . . , ono ko afu tiko ku be  gu ko nasapa ngbanga nzunzu.” (1 Pet. 2:23) Yesu aima inoho nga pa irobape nga ga Yekova. (Rom. 12:19) Wakina gure a, i naruga aKristano nga i du na umbasitise na ‘ka i karaganga gbegberẽpai kuba gbegberẽpai ya.’—1 Pet. 3:8, 9.

11, 12. (a) Wai rengbe umbasitise ka undo rani ani mangipai ho i aʹabiapa rani ni watadu ho i atambua rani ni? (b) Wai rengbe ani ka yugo gupai nga ani nga aboro umbasitise rogo gaani vo roko, mbakadatise gbiati mangaapai?

¹¹ Gaani umbasitise ima rengba kadu ngba asada ho i atambua rani ni watadu ho i aʹabiapa rani ni ni bakerehe. Ani bingo wai Esetere amangipai ni wenehe ho apai aʹaria tiru ni ku bara ri yo. Ri adu ni riko bawene dee na i aima manga pari na riko bawene ahe tipa garã sa. Badungu paranga adee rogo gu Bariwara Ngbii nangia ga aParaso dunduko anaasungo pati ri na aʹuru dũ, nga aguyo naasada ka ngba bangiri bakindo a. Ono wa si avura duwo, ri anye kindi ni boro irisa na ni zezeredi ri. Zavura ho bakindo asia ri ni ri du ni gako nakindo, ri aadanga ni boro rukö te.—Est. 2:9, 12, 15, 17.

¹² Umbasitise naundo rani dedede ani naavo roko, kini mbakadi tirani na kini mangi apai ngba iriiri gene. Ani ima ino gupai nga ani rengbe ka gbe aboro koyo du ani ni nidu ani na “bayee toro du zezeredi,” angianga nidu ani ni aboro rukö ya. (Oni gedi 1 Petero 3:3, 4; Yere. 9:23, 24) Gu gene ani abi tirani ngbaha nayugo tihe ayugo rogo gaani mangaapai yo. Ni kpiapai, ani rengbe ka sa aboro i bihe nga ani nagbia kparakpara amomu, ani inipai tipa kura apai, watadu kparakpara ngbanya gudu dagbarani na agu awirina nangerakurii apai rogo dungurati. Watadu ani rengbe ka fura tipa pai ngba gu gene nika sa aboro i bihe nga ani amangihe nitirani, ka si vura du vurũ nga kura aboro aima fubee tipaha. Berewe a, Yesu aima maa wene kpiapai. Badungu agu apai ko anaagumba ko anaadiaha rogo Kuru Ndika. Ko anaafura wo gure na umbasitise tipa agu aboro naagia ko ini gupai nga agu apai ko anaapekaha aye yo du Yekova ni na si angianga sangba gako tatamana te.—Yo. 8:28.

13, 14. Wai rengbe umbasitise ka undo rani ani mangi wene adiaberã?

¹³ Kurapai rengbe ka asada gaani padu na umbasitise nga ho ani amanga adiaberã ni. Ho gu mokedi nangia Pauro aasungo ni Kaisaria yo, gu nebi nangia Agabo aya fuko wẽ ka ko ndu ku Yerusarema yo ya, i nika zioko yo. Watadu i ima rengba ka imoko yo a. Awirina aagunde nga pai nika manga Pauro yo, sidu, i kini kpari fuko nga ka ko ndunga ya. Ono tie, gupai re aazeresanga Pauro te. Ko aandunga mbiko ta ngbaduse te, na gunde aasanga ko ko nye a te. Ko akido kuti Yekova na kpotokoyo dũ, na ko aima mbakada tiko ka mangasunge rogo ai gu ba Yekova nika ndu na ko ku rogoho. Ho awirina ainipa ga Pauro diaberã ni ka ndu ku Yerusarema yo, i adu na umbasitise ki irisihe.—Amo. 21:10-14.

¹⁴ Umbasitise ima rengba a ka undo rani ani mangi wene adiaberã ka ani avuranga ino wai sangbanaha nika du ya. Ni kpiapai, ka ani tona mangasunge Kindo ti aregbo dũ, ginipai nika manga ka ani ti na kaza? Na ka si du nga sosono avungurani naida ani undo yo? Ani angerafuo tirani wai ho ani nika gbinza ni? Ka ani vura manga kparakpee amanga wai vurũ watadu wetekaapai, ani agbianga akaragapai dunduko kuti agi asanahe re te. (Batu. 8:16, 17) Gaani kido kuti Yekova nika undo rani ani inipa agu apai rengbe ani ka mangaha, na agu apai ani arengbanga ka mangaha ya. Fuo manga ani wetekapai, ki sana kura aboro na ki mangi kparakpee tipa Mbori ngbe furani kumbatayo, ani kini ndu kina ku rogo gu ba ga Mbori toro  angbe furani ku rogoho. (Oni gedi Batungusipai 11:4-6.) Gu re rengbe ka sa Yekova ko fu maku kurii gaani adiaberã watadu ko undo rani ani mangi kura asasa kia.—Snz. 16:3, 9.

15. Wai du pa berã ani kuriipa Yekova aundo rani ani nye na umbasitise?

¹⁵ Wa duhe nga umbasitise na dungu aundo ti ni, wai rengbe ani ka sonosaha ni bakerehe? Ani bingo agene biama. Bambatapai nga, si naida ani sonosi bakere umbasitise gbiati irisa tipa Yekova ni berã ani kurii gako bawene asino gbiati gako bangiriba. (Yes. 8:13) Oni tingidi gupai nga, ani nata na gu Mbori Du na Tanduapai Dũ, angianga na maraika watadu boro ya. Pa ino ani he wo nika fõngbadu rani yo ‘ani úmbasi tirani tii gu nyanyaki be yo nga ga Mbori.’—1 Pet. 5:6.

16. Wai rengbe berãkurii ga Mbori nyemuse ka fõngbadu rani yo ani du na umbasitise?

¹⁶ Gu uepai nika undo rani ani sonosi umbasitise nga bera kuriipa ga Yekova nyemuse. Gu mokedi nangia Pauro akepai nga, agu apa boro du wa ka i ya irisa ti ni gbe te, Yekova namaa ‘irisa ti ni ki susi.’ (1 Kor. 12:23, 24) Wakina gure a, Yekova nangerafuo rani dunduko ni basasa wa vura duhe vurũ nga ani na arungbura tirani. Ko aringbisinga rani na kura aboro te, na ko akanga a na gako nyemuse berani ho ani amanga aingahe ni te. Bambiko gupai nga Yekova ima kpinyemu rani, ani rengbe kadu ni bandabanda rani rogo ai gu ba ani airisiko rogoho.

17. Gini sangbanapai ngera tipa gu weneapai du rogo aboro yo nika du na ni kurii rani?

¹⁷ Biatapai nga, ka ani angera tipa gu wene apai du rogo akuarani yo ni wirika ani gaani Mbori, gu tambuahe du ani na ni tipa gaani bangiriba tingba ga Yekova sunge nika sona. Kuba gupai nga ani naagbata worimo watadu kaa pe gupai dedede si aida aboro mangihe, ani nika du na umbasitise kini sana kura aboro tipa arugute na kini di gayo aberãpai kugume. (Snz. 13:10) Ani nikaa ngi wa sa na yo ho i agbia amomu ni. Na ani nikaa tambua Yekova ho ani abi wai ni ko afu maku fu ‘awirinarani rogo zegino dunduko.’—1 Pet. 5:9.

18. Wai du rengbe ani ka raba sangbakpoto rani yo tipa ka du na umbasitise na kidu ni iriiri rani?

¹⁸ Biamapai nga, ka ani raba sangbakpoto rani yo ringbisihe kuti agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai, ani nika du na umbasitise na kidu ni iriiri rani. Ani nika sonosa wene berã nidu ani na umbasitise kini wiriki wai ka bi apai kina wai Yekova abihe. Ani ima rengba kaa nyakasa sangbakpoto rani yo ka ani amanga wisigopai dedede, kini mangi kparakpee na kini moi agu apai ani awirikaha ku rogo mangaapai yo. (1 Tim. 1:5) Ani nika wirika wai a kaa maa agu apai nga ga akuarani mbatayo. Ka ani mangi gupai si aidaha berani, Yekova kido rani nga ko nika ‘sa rani ani du teketeke,’ ki undo rani ani sonosi umbasitise gbiati gu kura asinombori.—1 Pet. 5:10.

19. Ginipai nika undo rani ani nye ni aboro umbasitise nyeanye kindi?

¹⁹ Zanga du na umbasitise asa gu nebi nangia boro Yuda ko zanga gako raka gbiati gako wene pagume na Mbori. Ono ani ima rengba ka nye na umbasitise ho du ani ni rogo asada. Gu ruru aboro naadu mbata furani gbiati agu aboro umbasitise du areme ima yugoho nga gipai re ima rengba ka manga. Wa ani nikaa ima kuti iriso Yekova, kina wo a si aida gaani umbasitise nakio kina kumbatayo. (Snz. 8:13) Ka kina ginipai vura du tipa rani awere, ta na Yekova nga bawene nyanyakipa momu nga gu ka i aringbisanga ha na kurahe ya. Oni naabi gu momu re na nyanyakipaha, na oni naamanga ome amanga kindi kaa ta na Yekova ni umbasitise nyeanye kindi.