1. Ringbisihe kuti 1 ATesaroniko 5:11, gini sunge ani dunduko amangaha?

 YA MO gaoni dungurati amenga Bambu Kindo watadu ka mbakadaha? Ka ngia wo duhe, zanga kapa, mo natingidapa gu bambata regbo atingida oni amangi dunguratise tii gu vovo Bambu Kindo re. Mo adu na bakere tambuahe fu Yekova. Nirengo, si rengbe kadu nga mo adu na bakere ngbarago mo ki mbedi ka kpara na si adu ni mbumbuhe foro mo bi tonatona bia. Gaani wene meme aBambu Kindo nafu taarimo fu Yekova. Ono ani nafu bakere taarimo fu Yekova ho ani amanga kura ngbatunga me he ni. Gu sunge re nakoda guhe paha naima nyaka kisusi ndikidi mekarago. Si nakodapa agu aboro naye ku rogo agu aba irisombori re. Gu mokedi nangia Pauro amangisunge na gu fugo rogoyo naima rengba kadu a nga “me he,” tipa si yugupa gupai nga ga nyakasa akuarani a wa duhe rogo 1 ATesaroniko 5:11, nga gu veresi du mburu gaani kekeapai riihe.—Oni gedihe.

2. Gini apai ani nika sakapai tipaha rogo gi kekeapai re?

² Gu mokedi nangia Pauro nga bawene kpiapai kisusi nga ga gu boro naaini wai ka nyakasa akurani aidipase. Ko adu na nunga yo tiko. Rogo gi kekeapai re, ani nika wisigopai tipa wai ko aundo awirinako (1) i hi aˈasada, (2) i du zezeredi na kura aboro, na (3) i nyakasi gayo idapase kuti Yekova. Ani bingo wai rengbe ani ka wirika ko, na rogo gi gene re ani ki nyakasi awirinarani areme.—1 Kor. 11:1.

3. Gini ruru bipai Pauro adu na ni?

³ Pauro aima kpinyemu awirinako ni bakerehe gbe. Ko aima gbia tiko na akpakarapai nitiko; sidu, ko adu na rengba ka yugo nunga fu akurako aidipase ho i aasusa ni rogo akpakarapai. Ti kura regbo sa, marã aadunga be Pauro te, sidu, si aaida ko gbia sunge tipa kaa undo tiko na abadiangba ko. (Amo. 20:34) Ko  anaambakada bamburoko kaa bagaha. Ho ko ada ni Korinda yo, ti tonatonaha, ko amangisunge na Akuira na Puriseka, nga aguyo naangia abambakadi bamburoko a. Ono “rago asabiti” dunduko, ko anaatungusapai fu aYudo na aGiriki. Fuo gure, ho aSira na Timoteo ada ni, Pauro “atona ka fu tiko nyanyakii sa yugo fugo Mbori.” (Amo. 18:2-5, NW) Bangiri Pauro aagonga ti gupai naadu na nyanyakipaha fuko rogo raka yo te nga, kaa iriso Yekova. Bambiko gupai nga Pauro amoi wene kpiapai nga ga mangasunge nyanyaki gene tungusapai yo na kini ngerefuo gako azingo, ko adu na rengba ka ngarasa awirinako. Ko atingidi yo na gupai nga si aidanga i mbu agu akpakarapai nga ga raka na pa ngerafuo aborokporo si sa yo i mbu agu apai “nangba” watadu du na nyanyakipaha gbe te—du nga agu apai dunduko iriso Yekova akodaha.—Frp. 1:10.

4. Waigu aPauro na Timoteo aundo akurayo aidipase i hi arungosiro?

⁴ Ngbutuko tifuo i kusi gu dungurati naadu Tesaronike yo, vovo aidipase agbiatiyo na kere sogote. Ho ndurumo aboro zuu nga aguyo naasogote yo ni kerehe aadunga ni na rengba ka gbia aPauro na Sira ya, i ‘agbefe kura awirina ku barangba abazogo bakporo’ ki nipoi kuari niya: “[Agi akumba re] namanga akia ti agu andika nga ga Kaisara dunduko.” (Amo. 17:6, 7) Ya mo oni rengbe ka berãpa wai gu vovo aKristano re adu na gunde ka bi gupai nga agu aboro naadu rogo gu bakporo re aˈaria tiyo kutiyo? I aima rengba ka zera ti ngba gayo sunge fu Yekova, ono Pauro aaidanga pai mangi wa gure te. Wa si avura du nga si aaida ko gbiati Sira guari, i amangipai tipa gupai nga gu vovo dungurati re nye ni gu dungurati i nikaa ngera angera fuoho. Pauro atingidi ATesaroniko ki ya: “Ani ki kedi Timoteo, nga wirinarani . . . , ko nyakasi roni, ki ngarasi roni tipa gaoni idapase; ya ka boro wo nga be agi agberãngbi re wa sa ya.” (1 Tesa. 3:2, 3) Si nawira gupai gbe nga Timoteo aima gbiatiko na arungosiro mbata rogo gako rago naangia Rusetura. Ko aima bi wai Pauro anyakasi agu awirina naadu yo. Ho Timoteo abi gu sangbanapai ni Yekova aye na ni, ko adu na rengba ka fu gu kido fu awirinako nga, apai dunduko nika ngba angba fuyo a.—Amo. 14:8, 19-22; Eb. 12:2.

5. Waigu gu wirina du rimoko nga Bryant agbia undo ti gu undo nga ga bakumba?

⁵ Rogo gini kura gene Pauro anyakasi akurako aidipase? Ho aPauro na Barunaba andu ni berewe ku Rusetura yo, Ikonio yo, na Andiokia yo, i ‘amoi abaakumba rogo akanisa dũ.’ (Amo. 14:21-23) Zanga kapa, agu abaakumba re aima du ni mburu wasa fu adungurati, a wa du abaakumba areme. Oni bingo agu afugo gu wirina du rimoko nga Bryant agumbaha, ko aya: “Ho mi ada ni na garãre 15, buba aguari kusayo, na i ki kusi nina kusayo rogo dungurati. Mi anaabi tire nga mi nisa re na mi kidu na gberãrago.” Ginipai naundo Bryant ko hipai ti gi kpakarakpakara regbo re? Ko aya: “Tony, nga bakumba anaafura na mi ti regbo adunguratise na ti kura aregbo. Ko apepa agu aboro fere naagbia tiyo na aˈasada ono si ki vura du wo i kidu kindi na ngbarago. Ko ayugu Atambuahe 27:10 fere na ko anaafura dedede tipa Izikiya nga guko nairisi Yekova ni ruruko si ki vura du vurũ nga bako aadunga ni wene kpiapai te.” Gini maapai kurii gi undo re adu na ni kurii Bryant? Bryant aya: “Mbiko ga Tony ngarasaro, mi aye ki tona mangasunge Kindo ti aregbo dũ.” Abaakumba, oni moi berãroni ka undo agu aboro rengbe ka ida na “wene fugo” nga ga ngarasaro wa Bryant.—Snz. 12:25.

6. Waigu Pauro amangisunge na agu apangbanga du tipa ga aboro raka tipa ka ngarasa awirinako?

⁶ Pauro atingidi awirinako na gupai nga, ‘adezire du ni ngenge yo wa ndurõ’ aima hi akpakarapai bambiko gupai nga Yekova afu  bakere ome fuyo. (Eb. 12:1) Pauro aima ruga tiko na gupai nga, agu apangbanga nga ga agu aboro naadu bakuru kusayo nga aguyo naahi angbatunga akpakarapai dunduko nika fu wingbaduse afu fu awirinako na ki undo yo i moiberã yo kuti ‘gu bakporo nga ga gu Mbori du ni ungako.’ (Eb. 12:22) Gipai re nga rengo areme a. Da du agbianga nyakasaro ho ni agedapai ni tipa wai Yekova aundo Gidiona, Baraka, Davide, Samuere na kura dungu aboro ya? (Eb. 11:32-35) Na ginipai tigaha du tipa agu akpiapai nga ga idapase du ti gi gaani regbo re? Rogo gu gaani rii-basunge nga ga zegino nga ga aDezire Yekova, ani ninaagbia keke awaraga dedede be awirina nga aguyo gayo idapase nanyaki fuo geda yo pangbanga sa dagba agu apangbanga yo du tipa gu ga Yekova ruru amoyambu du ti gi gaani regbo re.

7. Ginipai mo awirikaha ti gu ga Pauro rugute du ni kekehe rogo ARomo 14:19-21?

⁷ Ani nanyakasa awirinarani ho ani ape na kini mangi agu apai ni nasonosa zereda rogo dungurati. Ani ambunga agu abipai du aboro na ni ni bakiakia si kparaka rani te. Na ani akanga kuti gaani arengo ho i akuongo gu rugute ni nga ga Ziazia Kekeapai ya te. Oni bingo kpiapai. Gu dungurati naadu Roma yo adu na agu aKristano rogoho nangia aYudo na aguyo nangia aGendiria a. Ho i adi ga Moize aNdiko ni kusayo, si aaidanga airisi Yekova naairisa gu gaha aNdiko naadu tipa ri ngbatunga ariahe berewe te. (Mk. 7:19) Tona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, kura agu aKristano nangia aYudo aabihe nga i ima du na ranirii kaa ri angbatunga ariahe dunduko. Ono kura aKristano nangia aYudo aabihe nga si arunga i ri agu ariahe re te. Dungurati aye kadu na kparakaro rogoho mbiko gipai re. Pauro anyakasipa wai nyakipa banda zereda na ki pe gupai nga: “Ngba nga ri pasio, na mbira imekakue, na manga gu pai ka wirinamo koto be he wa sa te.” (Oni gedi ARomo 14:19-21.) Rogo gi gene re, Pauro aundo akurako aidipase tipa i bi wai ngbatunga agu azanga giatise re adu na gbegberẽ sangbanaha kurii aboro na kurii dungurati dunduko. Ko aima du a na nyemu gupai nga ka aria sinoko tipa gupai nga ka ne kotosa kura aboro. (1 Kor. 9:19-22) Wakina gure a, ani ima rengba ka nyakasa kura aboro na ki banda zereda ka ani zanga manga kango riipa agu apai nabipa gupai ngba ti boro.

8. Waigu Pauro amangipai, ho nyanyakipa pai amoi gu zereda ni nga ga dungurati ngba pai?

⁸ Pauro amoi wene kpiapai nga ga banda zereda na agu aboro adunga na bangisa berãpai tipa nyanyakipa apai ya. Ni kpiapai, kura aboro rogo gu dungurati naadu rogo bambata sa kama agarã ape gupai nga, agu aboro naangianga aYudo ya naada ni aKristano, si aaida i yere yo ayera, isoke, tipa gupai nga ka aYudo bisiranga payo ya. (Gara. 6:12) Pauro aima tikango nyanyaki na gu bipai re, ono kuba gupai nga ka kakuti gupai nga i peke fuo gako gene mangaapai, ko asanahe ni umbasitise tipa rugute be amokedi gbiati abaakumba Yerusarema yo. (Amo. 15:1, 2) Bambiko gupai nga Pauro amangipai ngba gi gene re, ko aundo agu aKristano re i banda ngbarago gbiati zereda rogo dungurati.—Amo. 15:30, 31.

9. Waigu rengbe ani ka pekafuo ga Pauro kpiapai?

⁹ Ka kere zanga giatise kuru, ani nabanda zereda ni gbata ani rugapai be agu aboro Yekova namoi yo i ngerefuo dungurati. Dedede, ani rengbe ka bi agu arugute du mburuhe rii Baibiri rogo gaani awaraga watadu rogo agu arugapai riigbu afuhe. Ka ani moi berã rani kuti pekefuo agu arugapai re kuba gupai nga kaa sonosa gaani abipai, ani nika fubee kuti gu zereda nga ga dungurati.

10. Ginipai Pauro amangihe tipa ka sonosa zereda rogo dungurati?

 ¹⁰ Pauro asonosi zereda ni gbe ko berãko kuti gu wene asino nga ga awirinako angianga agbegberẽhe ya. Ni kpiapai, ti digido ga Pauro waraga fu aRomo, ko afura tipa badungu aboro ni yamba ko rimoyo na bara dunguhe, ko ki moi wene afugo watadu agu apai nabipa yo pati ni. Ani rengbe ka wirika ga Pauro kpiapai ni fura ani tipa gu wene asino nga ga awirinarani. Ho ani amangaha ni wo, ani nafu gu kura ndupai fu awirinarani i du mbembedi dagba tiyo, nga gupai nanyakasa dungurati rogo nyemuse yo.

11. Waigu rengbe ani ka ye na zereda ho azanga giatise akura ni dagba tirani?

¹¹ Ti kura aregbo, zavura agu aKristano naima nyaka rogo toro yo ima rengba ka zanga du na bangisa bipai tipa pai watadu i ima rengba ka tikango dagba tiyo. Gupai re aima manga tipa Pauro na mbembedi bakureako nangia Barunaba. Agi akumba ue re adu na nyanyaki zanga giatise nibipa singia i ndu na Marako ho i nika ndu gu nunguro berewe ni nga ga amokedi. I ‘adari kangu gbe’ dagbayo, na i ki diberã ka zanga mera sa. (Amo. 15:37-39) Ono aPauro na Barunaba, gbiati Marako aima ye kidu berewe zezeredi dagba tiyo, na gipai re ki yugu gupai nga i aabi gu zereda gbiati kodatise nga ga dungurati na nyanyakipaha. Kusa, Pauro afura wenengai tipa aBarunaba na Marako. (1 Kor. 9:6; Koro. 4:10) Ani a, si naida ani mbakadi agu atagbagapai kaa du dagba rani na kura aboro rogo dungurati na kini ndu kindi kumbatayo kaa maaberã rani kuti gayo wene asino. Rogo gi gene re, ani nika sonosa zereda gbiati kodatise.—Ef. 4:3.

12. Gini bete akpakarapai awirinarani agbiatiyo na ni?

¹² Ani nanyakasa awirinarani ho ani anyakasa gayo idapase ni kuti Yekova. Agu akurayo kinaho gu gayo aborokporo angianga ndikidi aidipase ya asawia yo watadu gayo abadiasunge na watadu agu akurayo du yo na yo sukuru yo. Agu akurayo kinaho nasota na kere akaza nga ga kpotose watadu nasota ka diabe aimisiri. Berewe a, agu akurayo naima du ni agu aKristano naima zio bapatiza tipa dungu agarã awere, na i aima digo nipidi gi sino raka re si digi tipa gbanga regbo. Agi apai re ima rengba kadu ni asada kuti gu idapase nga ga aKristano areme. Agu aboro naadu rogo gu dungurati naadu rogo bambata sa kama agarã aima gbiatiyo na ngbatunga agu akpakarapai re. Ginipai Pauro amangihe tipa ka nyakasa awirinako?

13. Waigu Pauro aundo agu aboro i aasawia yo tipa gayo aida?

¹³ Pauro amangisunge na Ziazia Kekeapai tipa ka nyakasa gu idapase nga ga awirinako. Ni kpiapai, si ima rengba kadu nga agu aKristano nangia aYudo aainongo gupai ka i gumbaha fu gu gayo aborokporo naangianga ndikidi aidipase ya te, nga aguyo naape gupai nga gu pambori nga ga aYudo naangba ti ga aKristano. Zanga kapa, ga Pauro waraga fu aEbere aima nyakasa agu aKristano re bakere gbe. (Eb. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Gako nyanyaki berãpai aima rengba ka undo yo i ini gupai ka i gumbaha fu agu aboro naasoga yo. Areme, ani rengbe ka undo agu akuarani aidipase nga aguyo nagbia tiyo na sawiahe tipa i mangisunge na gu gaani awaraga du mburuhe rii Baibiri tipa ka sakapai tipa gayo aida. Na ka si du nga i nasawia gaani paranga aboro tipa ida yo kuti kusikusiahe, ani rengbe ka undo yo i bi apai rogo agu aburosua nga Was Life Created? na The Origin of Life—Five Questions Worth Asking tipa ka yugo ndu gupai i naidi ti ni kuti gupai nga i akusi ahe akusa.

14. Wa si avura du nga Pauro anaafu tiko tipa tungusapai na yugopai, ginipai ko anaamangaha amanga?

¹⁴ Pauro angarasi awirinako tipa i yugu nyemuse vurube “wene mangaapai.” (Eb. 10:24) Ko  aundo awirinako angianga kina rogo agu apai yo sa ko aagumbaha ya, ono rogo agu apai yo ko aamangaha a. Ni kpiapai, ho akura Pauro aidipase nga aguyo naadu Yuda yo agbia tiyo ni na ngbongi, Pauro aundo na gama bete agu ahe fuyo i aaidaha. (Amo. 11:27-30) Na wa si avura du nga Pauro afu tiko sa tungusapai na kini yugupai, ko anaagbata agene agbata ti aregbo dunduko tipa kaa undo agu aboro naaida na undo nga ga borose. (Gara. 2:10) Ni manga ko ho wo, ko anyakasi ga akurako aidipase kido kuti gupai nga Yekova nikaa ngera angerafuo yo. Areme a, ho ani adia gaani regbo ni, na ki mangisunge na gaani ome gbiati abirĩ tipa ka fu undo ti regbo gberãngo, ani nanyakasa gu idapase nga ga awirinarani a. Ani ima rengba ka manga gipai re a ho ani afu gamahe ni dedede tipa gu sunge namanga rogo zegino dunduko. Rogo agi agene re na agu akuraha a, ani naundo awirinarani i du na kido kuti gupai nga Yekova ambunga yo te.

15-16. Waigu si aida ani mangipai na agu aboro gayo idapase narungbura?

¹⁵ Ome Pauro aabatanga be agu aboro gayo idapase ada ni rurungburaha te. Ko ayugu nunga fuyo na kini fura na yo ngba wene gene. (Eb. 6:9; 10:39) Ni kpiapai, rogo gako waraga yo dunduko fu aEbere, ko amangisunge dedede na gu fugo nga “ani,” gere kini yugu gupai nga si aaida ko mangipai amanga a kuti agu arugute ko aafuhe. (Eb. 2:1, 3) Wakina Pauro, omerani abatanga be agu aboro gayo idapase nada ni rurungburaha te. Kuba gure, ani nanyakasa yo ni yugo ani gupai nga ani ima kpinyemu yo nzunzu. Rogo gi gene re, ani kini yugupa gaani nyemuse fuyo. Gu gene ani afura ngbaha ima rengba ka sa gaani afugo si du ni bawenehe gbe na nipa ngarasaro gbe fu agu aboro nadega tuyo furani.

¹⁶ Pauro afu gu kido fu awirinako nga Yekova aima inopa gayo wene mangaapai. (Eb. 10:32- 34) Ani rengbe ka manga kina gu bangisapai re ho ani aundo gu kuarani idipase ni gani idapase narungbura. Ani rengbe ka sana ni ni pepa wai furani ni aye ku rogo rengo watadu ningarasa ani ni ni tingidipa agu aregbo ni abihe nga Yekova aima undo ni nitini. Ani ima rengba ka mangasunge na gu momu re tipa ka fu gu kido funi nga bangiri Yekova agonga ti gu gani mangaapai nga ga nyemuse naadu kusayo te, na bangiriko agonga tini kumbatayo a te. (Eb. 6:10; 13:5, 6) Si rengbe kadu nga gu wene fugodagbase re nika ngarasa gi wene awirinarani re angarasa tipa i naandu kindi kumbatayo ti ngba gako sunge.

17. Gini abirĩ rengbe ani kaa ndu kumbatayo kindi kaa sonosaha?

¹⁷ Kina wai bamekerago asonosa gani birĩ mangasunge wa regbo asusa, ani ima rengba kadu a ni agu aboro nanyakasa awirinarani wenengai. Ani rengbe ka undo kura aboro i gbia ome tipa ka hi aˈasada nipeka ani agu akpiapai fuyo nga ga agu aboro naahipai kusayo. Ani rengbe ka sonosa zereda nifura ani tipa gu weneapai ani abihe rogo kura aboro yo, nibanda ani zereda ho duhe ni ngbapai yo, na ni karaga ani zereda ho azanga giatise akura ni. Na ani rengbe kaa ndu kindi kumbatayo kaa nyakasa gu idapase nga ga awirinarani nipeka ani gu nyanyakipa arengo nga ga Baibiri fuyo, niundo ani yo rogo mangimangipai yo, na nisongoda ani ai gu boro rungbura rogo toro yo.

18. Ginipai mo nadiberã ka mangaha?

¹⁸ Agu aboro namanga gu sunge meka arago nga ga siokrasia, i na ngbarago na kidu na rengbabepai. Ani ima rengba ka gbia ngbarago gbiati rengbabepai, ho ani aundo ni na nyakasa gu idapase nga ga awirinarani. Ndikidi mekemeke abambu ninaaye aye ki gburuwa, ono asangbana gaani sunge rengbe ka nye nyeanye kindi! Ani dinga berã adia kaa ‘nyakasa tirani dagba tirani’ kindi.—1 Tesa. 5:11.