Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Percebes

¿CHÉEN WA BEY ANCHAJIKOʼ?

Juntúul u yikʼel jaʼ jach maʼalob u táakʼal

Juntúul u yikʼel jaʼ jach maʼalob u táakʼal

 Le máaxoʼob ilik bix u kuxtal le baʼalcheʼoboʼ tsʼoʼok u yúuchtal u yiloʼobeʼ yaan junpʼéel clase ikʼel jaʼ ku kʼaabaʼtik percebes. Le mejen ikʼeloʼobaʼ jach maʼalob u táakʼaloʼob teʼ tuunichoʼoboʼ, teʼ barcoʼoboʼ yéetel teʼ tuʼux ku jeʼelel le barcoʼoboʼ. Le baʼax beetik u táakʼaloʼoboʼ maas maʼalob tiʼ le pegamento beetaʼan tumen wíinikoʼ. Baʼaleʼ maʼ sen úucheʼ ojéeltaʼab baʼaxten ku páajtal u táakʼal le chan ikʼel tak tuʼux chʼuuloʼ.

 Tuukulnen tiʼ lelaʼ: Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ u mejnil le percebesoʼ ku kaxtikoʼob tuʼux u táakʼaloʼob. Kéen u kaxtoʼobeʼ yaan kaʼapʼéel baʼal ku jóoʼskoʼob. Le yáaxoʼ junpʼéel baʼal bey aceite ku beetik maʼ u chʼuʼulul le tuʼux kun táakʼaloʼ, tsʼoʼoleʼ ku yáantaj xan utiaʼal le u kaʼapʼéel baʼal kéen u beet u táakʼaloʼ. Lelaʼ ku kʼaabaʼtik fosfoproteínas.

 Le kaʼapʼéel baʼaloʼobaʼ ku beetik u táakʼal jach maʼalob le percebesoʼ, le oʼolaleʼ mix uláakʼ ikʼeloʼob jeʼel u lakikoʼobeʼ. Le percebesoʼ kʼaʼabéet u táakʼal maʼalob tumen tiʼ kun pʼáatal tuláakal u kʼiiniloʼob u kuxtaliʼ.

Bey u yilaʼal u pegamentoil le percebesoʼ

Bey u yilaʼal u pegamentoil le percebesoʼ

 U pegamentoil le percebesoʼ maʼ chéen chʼaʼabil jeʼel u beetaʼal tumen wíinikeʼ. Juntúul tiʼ le máaxoʼob ilik bix yanil le pegamentoaʼ, tu yaʼalaj: «Jach táaj jatsʼuts le bix u béeytal u táakʼal teʼ tuʼuxoʼob chʼuuloʼ». Le baʼax tsʼoʼok u yilaʼalaʼ jeʼel u yáantik le científicoʼob utiaʼal u beetkoʼob junpʼéel pegamento jeʼel u takʼik wa baʼax tuʼux chʼuuleʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel tak u beetaʼal uláakʼ clase pegamento utiaʼal u meyaj tiʼ le doctoroʼoboʼ wa utiaʼal uláakʼ baʼaloʼob.

 Techeʼ, ¿bix a wilik? ¿Chéen wa bey anchajik u pegamentoil le percebesoʼ wa yaan máax beete?