Jach yanchaj u fejoʼob

Maʼ sajakchajiʼ, tu yeʼesaj naʼatil, tu kaxtaj u yutsil u maasil

ESTEREʼ chaambelil u náatsʼal teʼ trono táan u sen kukulankil u puksiʼikʼaloʼ. Chéen ka téek pʼáat chʼenchʼenkil le palacio yaan Susaaʼ; hasta ku páajtal u yuʼubik bix u chaambel peʼechakʼ yéetel bix u jiʼikuba u jatsʼuts nookʼ. Maʼ tu chaʼik u náayal u yóol yéetel le jatsʼuts columnaʼob, u jatsʼutsil le techo beetaʼan yéetel u koʼokoj cedroil Líbanooʼ, mix yéetel le máaxoʼob baʼpachmil le rey jach jatsʼuts u vestirmubaʼoboʼ. Chéen u chʼikmaj u paakat tiʼ le máax kulukbal teʼ tronooʼ, tumen u kuxtaleʼ tiaʼan tu kʼab le máakoʼ.

Le reyoʼ ku chʼíikpaktik Ester yéetel ku tichʼik u xóolteʼ tu tojil. Yéetel le baʼax ku beetkaʼ ku yeʼesik táan u perdonartik úuchik u taal tu yiknal kex maʼ invitartaʼaniʼ. Estereʼ tsʼoʼok u salvarkuba beyoʼ. Ku tichʼik u kʼab yéetel tsiikileʼ, ku tsʼáalkʼabtik u niʼ le xóolteʼoʼ (Ester 5:1, 2). *

Rey Asueroeʼ jach ayikʼal yéetel jach yaan u páajtalil. Yaan máaxoʼob aʼalikeʼ u nookʼ juntúul rey persa kaʼacheʼ ku tojoltik maas tiʼ cien millones dólares. Kex beyoʼ Estereʼ ku yilik tu yich u yíichameʼ yaabiltaʼan, kex maʼ tu jach eʼesaʼaltiʼoʼ. Le reyoʼ ku yaʼaliktiʼ: «¿Baʼax ku yúuchultech [reina] Ester? ¿Baʼax a kʼáatiʼ? ¡Wa ka kʼáatik tiʼ teen tak táankuch in [reinoeʼ], jeʼel in tsʼáaik tiʼ techeʼ!» (Ester 5:3).

Estereʼ tsʼoʼok u yeʼesik jach yaan u fe yéetel maʼ saajkiʼ, tumen tsʼoʼok u taal tu táan le rey utiaʼal maʼ u xuʼulsaʼal u kaajaloʼ. Tak beoraaʼ tsʼoʼok u bin utsil tiʼ, baʼaleʼ maʼ u beet le baʼax maas talamoʼ: u kaxtik bix jeʼel u yaʼalik tiʼ le j-kaʼanal ich rey tsʼoʼok u tuʼusul tumen u j-tsolxikin, le máax tiʼ jach u kʼubmaj u yóoloʼ, utiaʼal u túuxtik xuʼulsbil u kaajal. ¿Bix ken u yaʼaliltiʼ utiaʼal ka u creerte? ¿Baʼax k-kanik tiʼ le fe tu yeʼesaj Esteroʼ?

Tu yeʼesaj naʼatil: tu kaxtaj «junsúutuk utiaʼal [u] tʼaan»

¿Unaj wa u yaʼalik Ester tiʼ le rey baʼax ku yúuchul kex yaan uláakʼ máakoʼob teʼeloʼ? Wa ka u beeteʼ jeʼel u pʼatik le rey ich suʼtsilil yéetel jeʼel u tsʼáaik tiempo tiʼ Amán utiaʼal u yaʼalik maʼ jaajiʼ. ¿Baʼax túun ken u beete? Úuchjeakil táanil tiʼ lelaʼ, rey Salomoneʼ tu yaʼalaj: «Yaan junsúutuk utiaʼal u yúuchul tuláakal baʼax: [...] yaan junsúutuk utiaʼal mak chiʼ, yaan junsúutuk utiaʼal tʼaan» (Eclesiastés 3:1, 7). Mardoqueo, le máax líiʼs Ester bey u hijaoʼ, u kaʼansmaj le baʼaloʼob maʼalobtak tiʼoʼ. Tumen jeʼex k-ilkoʼ, Estereʼ tu yilaj u kʼaʼanaʼanil u kaxtik ‹u súutukil utiaʼal u tʼaanoʼ›.

Estereʼ ku yaʼalik: «Wa maʼalob u yuʼubik a tsikbeʼenileʼ, kin kʼáat óoltik tiʼ teech ka xiʼikech bejlaʼeʼ, tiʼ junpʼéel noj janal tsʼoʼok in máakʼantik tiʼ a tsikbeʼenil, ka u láakʼintech xan Amán» (Ester 5:4). Le reyoʼ ku yaʼalik jeʼel  u bineʼ, ku túuxtik tʼanbil Amán. ¿Máasaʼ jach yaan u naʼat Ester? Maʼ chéen tu yeʼesaj tsiikil tiʼ u yíichamiʼ, baʼaxeʼ tu kaxtaj u súutukil u tʼaan tu yéetel.

Estereʼ tu beetaj le janal jach maʼalob jeʼex uts tu tʼaan u yíichamoʼ. Yaan xan vino utiaʼal u kiʼimaktal u yóoloʼob (Salmo 104:15). Tumen jach kiʼimak u yóol Asueroeʼ, ku kaʼa kʼáatik tiʼ Ester baʼax u kʼáat. ¿U súutukil wa utiaʼal u tʼaan Ester beoraaʼ?

Estereʼ ku tuklikeʼ maʼ u súutukiliʼ. Le oʼolal ku kaʼa invitartik janal le rey yéetel Amán tuláakʼ kʼiinoʼ (Ester 5:7, 8). ¿Baʼaxten maʼ tu jáan tʼaan? Kʼaʼajaktoʼoneʼ tuláakal u kaajal yaan tu táan kíimil yoʼolal le baʼax u yaʼalmaj le reyoʼ. Ester túuneʼ kʼaʼabéet u yilik tubeel tiʼ baʼax súutukil kun tʼaan. Le oʼolal ku páaʼtik uláakʼ kʼiin, yéetel ku beetik uláakʼ kʼiinbesaj utiaʼal u yíicham.

Kex kʼaʼanaʼaneʼ, óoliʼ mix máak eʼesik paciencia. Estereʼ jach chiʼichnak yéetel taak u yaʼalik baʼax ku yúuchultiʼ, baʼaleʼ ku páaʼtik u súutukil. Toʼoneʼ maʼalob xan ka k-beet jeʼex letiʼ ken yanak baʼaloʼob k-kʼáat ka utskíintaʼakoʼob. Wa k-kʼáat k-convencert wa máax utiaʼal u yutskíintik wa baʼax talamileʼ maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettaltoʼon paciencia jeʼex Estereʼ. Proverbios 25:15 ku yaʼalik: «Chúukaʼan óolaleʼ ku jóomsik yóol le pʼuʼujuloʼ; muumun tʼaanoʼobeʼ ku chʼenik kʼuuxil». Wa ku chúukpajal k-óol k-páaʼtik u súutukil yéetel ku meyajtoʼon muumun tʼaanoʼob jeʼex tu beetaj Esteroʼ, kex jeʼel bukaʼaj nojchil le kʼuuxililoʼ jeʼel u chʼéeneleʼ. ¿Kiʼikiʼtʼantaʼab wa Ester tumen Jéeoba u Dios yoʼolal le naʼat yéetel le paciencia yanchajtiʼoʼ?

Le pacienciaoʼ ku tsʼáaik tuʼux u beetaʼal justicia

Le paciencia yaan tiʼ Esteroʼ ku tsʼáaik tuʼux u yúuchul jujunpʼéel baʼaloʼob. Le ka jóokʼ Amán tiʼ le yáax janal beetaʼaboʼ, «jach uts u yóol yéetel kiʼimak u yóol» úuchik u invitartaʼal tumen le rey yéetel le reinaoʼ. Baʼaleʼ le ka máan tu joonajil le castillooʼ, ku yilik Mardoqueo, le judío láayliʼ maʼ tu yóotik chintal tu táanoʼ. Mardoqueoeʼ ku yeʼesik tsiikil tiʼ Jéeoba, le oʼolal maʼ tu chintal tu táan Amaniʼ. Baʼaleʼ Amaneʼ tu séebaʼanil ku «seten pʼuʼuj[ul]» (Ester 5:9).

Amaneʼ tu tsikbaltaj tiʼ u yatan yéetel tiʼ u amigoʼob le baʼax úuchtiʼoʼ, ka aʼalaʼabtiʼ ka u pakʼ junpʼéel nojoch cheʼ 22 metros u kaʼanlil yéetel ka u kʼáat permiso tiʼ le rey utiaʼal u  chʼuykíintik Mardoqueoiʼ. Tumen jach maʼalob tu yuʼubil Amaneʼ tu séebaʼanil bin u beete (Ester 5:12-14).

Baʼaleʼ ku yúuchul junpʼéel baʼal jach jakʼbeʼen. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ teʼ áakʼab jeʼeloʼ le «[reyoʼ] bin u wenel». Letiʼ túuneʼ ku yaʼalik ka xoʼokok kʼaʼam le juʼun tuʼux tsʼíibtaʼan tuláakal le nukuch baʼaloʼob uchaʼantakoʼ. Ichil le xookoʼ ku yuʼubik le baʼax chʼaʼtuklaʼab kaʼach u beetaʼal utiaʼal u kíimsaʼaloʼ, yéetel ku jáan kʼaʼajsik maʼach le máakoʼobaʼ yéetel kíimsaʼaboʼob. Baʼaleʼ ¿baʼax úuch yéetel Mardoqueo le máax tak u pool le kʼasaʼan máakoʼoboʼ? Le rey túunoʼ téek kʼaʼajtiʼeʼ ka tu kʼáataj wa yaan baʼax tsʼaʼab tiʼ Mardoqueo yoʼolal le baʼax maʼalob tu beetaʼ, ka aʼalaʼabtiʼeʼ maʼ tsʼaʼabak mix baʼal tiʼiʼ (Ester 6:1-3).

Asueroeʼ jach taak u yojéeltik máaxoʼob yanoʼob teʼeloʼ utiaʼal ka áantaʼak u chʼaʼtukult baʼax kun beetbil. Jach teʼ súutuk jeʼeloʼ, Amán tiaʼan tu táankabil le palaciooʼ. Maʼ xaaneʼ kʼuch tempranoeʼ tumen jach taak u kʼáatik permiso utiaʼal u kíimsik Mardoqueo. Baʼaleʼ táanil tiʼ u tʼaaneʼ, rey Asueroeʼ ku kʼáatiktiʼ baʼax unaj u tsʼaʼabal tiʼ juntúul máak ku lúubul utsil tiʼ. Amaneʼ ku tuklikeʼ tiʼ letiʼ ku tʼaan le reyoʼ, le oʼolal ku yaʼalik ka tsʼaʼabak u búukint koʼokoj nookʼoʼob jeʼex le ku takik le reyoʼ, ka xíimbaltaʼak yóoʼ tsíimin tu kaajil Susa, yéetel ka kiʼikiʼtʼantaʼak. Chéen tukult bix pʼáatik Amán le ka tu yojéelteʼ tiʼ Mardoqueo táan u tʼaan le reyoʼ. Tsʼoʼoleʼ ¿máax ku yaʼalik le rey kun kʼayik Mardoqueooʼ? ¡Amán! (Ester 6:4-10.)

Kex maʼ u kʼáat yéetel kex táan u tsʼíikileʼ, ku beetik baʼax aʼalaʼabtiʼ. Tsʼoʼoleʼ chiʼichnak suunajik tu yotoch. U yatan yéetel u amigoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobtiʼeʼ le baʼax táan u yúuchlaʼ jeʼel u taasik talamil tiʼeʼ, yéetel maʼ kun béeytal tu contra Mardoqueo (Ester 6:12, 13).

Estereʼ tumen yaan u pacienciaeʼ ku páaʼtik u máan uláakʼ junpʼéel kʼiin utiaʼal u yaʼalik tiʼ le rey baʼax chiʼichnakkúuntikoʼ. Lelaʼ ku tsʼáaik tiempo tiʼ Amán utiaʼal u tsʼáaik junpʼéel léech tu beel Mardoqueo; mix tu pool máan wa letiʼ kun lúubuliʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ Jéeoba beet u bin u wenel le reyoʼ (Proverbios 21:1). Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-kan k-páaʼt wa baʼax (Miqueas 7:7). Ken k-pʼat tuláakal baʼal tu kʼab Dioseʼ, k-ilkeʼ le bix u yutskíintik le talamiloʼ maas maʼalob tiʼ le bix k-tuklik toʼon kaʼachoʼ.

Maʼ tu chʼaʼaj saajkil tʼaaniʼ

Estereʼ maʼ u kʼáat u maas náaks u yóol u yíichamiʼ, le oʼolal ku chʼaʼtuklik u tsikbaltiktiʼ baʼax ku yúuchul teʼ tuláakʼ janaloʼ. Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u beetkeʼ? Le reyoʼ ku kaʼa kʼáatiktiʼ baʼax u kʼáat (Ester 7:2). Beoraaʼ tsʼoʼok u kʼuchul u súutukil «utiaʼal [u] tʼaan».

Maʼ xaaneʼ Estereʼ ku kʼáatik áantaj tiʼ Dios ichil u tuukul, tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Wa a tsikbeʼenil u yaabiltmen wa xan maʼalob a wilkeʼ, chéen baʼax kin tsʼíiboltikeʼ yéetel le kin kʼáatik tiʼ a tsikbeʼenil ka u saʼats in kuxtal yéetel u kuxtal in kaajal» (Ester 7:3). Teʼelaʼ Estereʼ ku yeʼesik tiʼ le rey yaan u beetik le baʼax ken u yaʼaloʼ. Letiʼeʼ maʼ jeʼex Vasti, le reina tu mixbaʼalkúuntaj kaʼach u yíichamoʼ (Ester 1:10-12.) Tsʼoʼoleʼ maʼ tu yaʼalaj wa maʼ maʼalob baʼax ku beetik u yíicham ikil u confiar tiʼ Amaniʼ, baʼaxeʼ chéen tu kʼáatajtiʼ ka salvartaʼak tumen taak u kíimsaʼal.

 Le baʼax ku yaʼalik Esteraʼ ku beetik u jaʼakʼal u yóol yéetel u péek u yóol u puksiʼikʼal le reyoʼ. ¿Máax ku táabal u yaʼalik u kíimsik le reinaoʼ? Estereʼ ku yaʼalik: «U jaajileʼ in kaajal jeʼel bix xan teneʼ tsʼoʼok k-koʼonol utiaʼal ka láaj xuʼulsaʼakoʼon. Wa ka koʼonkoʼon bey palitsileʼ maʼ tin waʼalik mix baʼal, tumen le j-pʼeekoʼ maʼ táan u beetik nojoch loob tiʼ baʼax utiaʼal a tsikbeʼenil» (Ester 7:4). Estereʼ ku yaʼalik jach baʼax ku yúuchul, yéetel ku yaʼalik xaneʼ maʼ ken u yaʼal kaʼach mix baʼal wa ka koʼonkoʼob bey palitsiloʼobeʼ. Baʼaleʼ tumen jach koʼoj ken u tojolt tiʼ le rey wa ka kíimsaʼak le bukaʼaj máakoʼoboʼ, Estereʼ maʼ tu makaj u chiʼiʼ.

Le baʼax tu beetaj Esteraʼ ku kaʼansiktoʼon bix jeʼel k-convencertik wa máaxeʼ. Ken kʼaʼabéetchajak k-aʼalik wa baʼax jach talam tiʼ juntúul máax k-yaabiltmaj wa yaan páajtalil tiʼeʼ, jach jeʼel u yáantkoʼon wa k-aʼalik u jaajil bey xan wa k-eʼesik paciencia yéetel tsiikil (Proverbios 16:21, 23).

Le ka tu yuʼubaj baʼax tu yaʼalaj Esteroʼ, Asueroeʼ tu yaʼalaj: «¿Máaxiʼ, tuʼux yaan le máax tu tuklaj u beetik junpʼéel baʼal beyoʼ?». Máans ta tuukul Ester táan u tuchʼubtik u enemigo yéetel táan u yaʼalik: «¡Le j-pʼeek yéetel k-éet baʼateleʼ, letiʼ le j-kʼasaʼan máak Amanoʼ!». Pʼáat bey maʼ tu máan le tiempooʼ. Amaneʼ jach ku sajaktal. Ku yilik bix u jelpajal u yich Asuero le ka tu yojéelteʼ tuʼus tumen le máax jach u kʼubmaj u yóol tiʼoʼ. Tuʼus tumen le máax tsolnuʼuktikoʼ utiaʼal u firmartik u juʼunil u kíimsaʼal u yatan. Le reyoʼ ku jóokʼol táankab. Maʼ tu páajtal u creertik le baʼax ku yuʼubikoʼ (Ester 7:5-7).

Tumen tsʼoʼok u chíikpajal kʼasaʼaneʼ, Amaneʼ ku xóolkʼabtikuba tu táan le reina táan u kʼáatik ka chʼaʼabak óotsilil tiʼoʼ. Le ka suunaj le reyoʼ ku yilik tiaʼan Amán tu yóokʼol u nuʼukulil u chital Ester táan u kʼáat óol tiʼoʼ. Le reyoʼ ku maas pʼuʼujul yéetel ku yaʼalikeʼ Amaneʼ tu yóotaj u violart le reina tu palaciooʼ. Yéetel lelaʼ Amaneʼ ku naʼatik yaniliʼ u kíimsaʼaleʼ. Ku piʼixil u yicheʼ, ku bisaʼal. Teʼ súutukoʼ juntúul u yéet meyaj le reyoʼ ku yaʼaliktiʼeʼ Amaneʼ tu beetaj u paʼakʼal junpʼéel cheʼ utiaʼal u chʼuykíintaʼal Mardoqueo. Le rey túunoʼ ku yaʼalik Amán ka chʼuykíintaʼakiʼ (Ester 7:8-10).

Bejlaʼeʼ yaʼab máakoʼob creertik mix bikʼin kun beetbil justicia. ¿Bey wa a tuukul xan techoʼ? Estereʼ mix juntéen tu tuklaj leloʼ, maʼ lúub u yóoliʼ mix xuʼul u yeʼesik u fejiʼ. Ka kʼuch u yoraileʼ maʼ tu chʼaʼaj saajkil u beet le baʼax unajoʼ, yéetel tu pʼataj u maasil tu kʼab Jéeoba. Koʼoneʼex beetik xan jeʼex letiʼoʼ. Dioseʼ maʼ kʼexpajak bix u tuukuliʼ. Láayliʼ jeʼel u sutik yóokʼol le kʼasaʼanoʼoboʼ le baʼaloʼob  kʼaastak ku beetkoʼob yéetel tuus, jach jeʼex tu beetil tiʼ Amanoʼ (Salmo 7:11-16).

Tu defendertaj Jéeoba yéetel u kaajal

Tu tsʼookeʼ le reyoʼ ku yojéeltikeʼ Mardoqueoeʼ maʼ chéen letiʼe máax áant utiaʼal maʼ u kíimsaʼaloʼ, letiʼ xan líiʼs Ester bey u hijaeʼ. Le oʼolaleʼ ku tsʼáaiktiʼ le meyaj yaan kaʼach tiʼ Amanoʼ. Tiʼ Estereʼ ku tsʼáaik u yotoch yéetel u ayikʼalil kaʼach Amanoʼ, Ester túuneʼ ku tsʼáaik tiʼ Mardoqueo u nuʼukte (Ester 8:1, 2).

¿Jeʼel wa u páajtal u jeʼelel Ester beora tsʼoʼok u salvarkuba yéetel Mardoqueoeʼ? Maʼ xaaneʼ jeʼel u beetik wa chéen tu yoʼolal ku tuukuleʼ, baʼaleʼ tumen u yojel tsʼoʼok u yaʼalaʼal tuláakal tuʼux ka kíimsaʼak le judíoʼoboʼ, Estereʼ ku kaxtik bix jeʼel u salvartikoʼobeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ utiaʼal u yojéeltik Amán baʼax kʼiin maas maʼalob utiaʼal u kíimskoʼobeʼ, tu beetaj baʼax suuk u beetik le j-meenoʼoboʼ: tu beetaj buulil wa Pur, jeʼex u yaʼalaʼal kaʼach teʼ kʼiinoʼoboʼ (Ester 9:24-26). Kex yaʼab mesoʼob u bineʼ séeb u máan le kʼiinoʼoboʼ. ¿Yaan wa baʼax jeʼel u páajtal u beetaʼal utiaʼal maʼ u kíimsaʼaloʼobeʼ?

Kex u yojel jeʼel u kíimsaʼaleʼ kaʼa bin tʼaan yiknal le rey, kex maʼ invitartaʼanoʼ. Beoraaʼ ku yokʼol tu yoʼolal u kaajal yéetel ku kʼáat óoltik tiʼ u yíicham ka u tup le baʼax u tsʼíibtmoʼ. Baʼaleʼ le leyoʼob ku tsʼáaik le rey persaʼoboʼ  maʼ tu páajtal u kʼeʼexloʼob (Daniel 6:12, 15). Kex beyoʼ le reyoʼ ku tsʼáaik Ester yéetel Mardoqueo u beetoʼob túumben leyoʼob. Le oʼolal ku túuxtaʼal uláakʼ juʼun tuʼux ku tsʼaʼabal u páajtalil u defenderkuba le judíoʼoboʼ. Le jach maʼalob baʼal ku tsʼíibtaʼalaʼ ku séeb bisaʼal tiʼ tuláakal tuʼux yéetel ku tsʼáaik esperanza yéetel kiʼimak óolal tiʼ yaʼab máakoʼob (Ester 8:3-16). Chéen máans ta tuukul bix u líiʼskuba le judíoʼob tuláakal tuʼux utiaʼal u baʼateloʼob, chéen yoʼolal le túumben ley tsʼaʼaboʼ. Baʼaleʼ ¿yaan wa u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba le «máax yaan tuláakal páajtalil» tiʼoʼ? (1 Samuel 17:45.)

Le ka kʼuch le kʼiinoʼ, u kaajal Dioseʼ u líiʼsmuba. Yaʼab tiʼ u yéet gobernadoriloʼob le reyoʼ ku tsʼáaikubaʼob tu tséel le judíoʼoboʼ, tumen ku yojéeltikoʼobeʼ tiʼ Mardoqueo le judío tsʼaʼab le meyaj yaan kaʼach tiʼ Amanoʼ. Jéeobaeʼ ku beetik u ganar u kaajal. Utiaʼal xan maʼ u vengarkuba le u enemigoʼobaʼ, ku beetik ka láaj xuʼulsaʼakoʼob (Ester 9:1-6). *

Tsʼoʼoleʼ kíimsaʼab le u diez paalal Amán utiaʼal u béeytal u nuʼuktik tubeel Mardoqueo le baʼaxoʼob yaantiʼob kaʼachoʼ (Ester 9:7-10). Beyaʼ tu béeykuntaj Dios le profecía ku yaʼalik yaan u xuʼulsaʼal tuláakal le amalequiloʼob (amalequitaʼob), tumen letiʼobeʼ jach u pʼekmoʼob u kaajal Dios (Deuteronomio 25:17-19). Ku tuklaʼaleʼ le u paalal Amanoʼ letiʼob u tsʼook amalequiloʼob xuʼulsaʼaboʼoboʼ.

Estereʼ maʼ jeʼel baʼalak meyajil tsʼaʼabtiʼiʼ; anchaj tak u tsʼíibtik leyoʼob tuʼux táakaʼan u kíimsaʼal máakoʼob yéetel u baʼateʼel kaajoʼobiʼ. Maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ tu páajtal kaʼach u chaʼik u xuʼulsaʼal u kaajil Israel, tumen jeʼex u yaʼalmiloʼ tiʼ letiʼ kun taal kaʼach le Mesíasoʼ, le juntúuliliʼ máax jeʼel u yáantik wíinikoʼ (Génesis 22:18). Bejlaʼeʼ toʼon k-meyajtik Dioseʼ kiʼimak k-óol, tumen le ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob maʼ u kaʼa táakpajloʼob tiʼ baʼateloʼob (Mateo 26:52).

Baʼaleʼ yaantoʼon junpʼéel baʼateʼel espiritual, tumen Satanaseʼ jach táan u yilik bix jeʼel u náachkuntkoʼon tiʼ Jéeobaeʼ (2 Corintoiloʼob 10:3, 4). ¡Jach kiʼimak k-óol k-kaanbal tiʼ Ester! Jeʼex letiʼeʼ, koʼoneʼex eʼesik k-fe ikil k-tʼaan yéetel naʼatil, ikil k-eʼesik paciencia, bey xan ikil maʼ k-chʼaʼik saajkilil k-defendertik u kaajal Dios.

[Tsolajiloʼob]

[Cuadro yaan teʼ táan juʼun 28]

Kʼáatchiʼob yoʼolal Ester

¿Baʼaxten tu chaʼaj Mardoqueo u tsʼoʼokol u beel Ester yéetel máax maʼ tu meyajtik Dios?

Yaan máaxoʼob aʼalikeʼ chéen u kʼáat Mardoqueo ka ilaʼak nojbaʼalil, le oʼolal tu yilaj u tsʼoʼokol u beel Ester yéetel le reyoʼ, baʼaleʼ mix baʼal eʼesik wa jaaj leloʼ. Letiʼeʼ juntúul judío jach chúukaʼan u yóol, le oʼolal maʼ maʼalob tu yilil u tsʼoʼokol u beel Ester yéetel le reyoʼ (Deuteronomio 7:3). Ku tsikbaltik le judíoʼoboʼ Mardoqueo bineʼ tu yilaj maʼ u tsʼoʼokol u beel u prima. Baʼaleʼ maʼ béeychaj u beetik mix baʼaliʼ, tumen tiaʼanoʼob tiʼ junpʼéel luʼum gobernartaʼan tumen juntúul máax bey dios u yuʼubikubaeʼ. Ka máan kʼiineʼ ilaʼabeʼ le úuchik u tsʼoʼokol u beel Ester yéetel le reyoʼ letiʼe baʼax meyajnaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u salvartik u kaajaloʼ (Ester 4:14).

¿Baʼaxten maʼ tu chíikpajal u kʼaabaʼ Dios, Jéeoba, tu libroil Ester?

Maʼ xaaneʼ Mardoqueo tsʼíibt le libro yéetel u yáantaj Diosoʼ. Táanil tiʼ u bisaʼal le libro Jerusalenoʼ, maʼ xaaneʼ líiʼsaʼan kaʼach ichil u juʼuniloʼob Persiaoʼ. Wa ka u taas u kʼaabaʼ Dioseʼ, jeʼel kaʼach u xuʼulsaʼal tumen le máaxoʼob adorartik u diosiloʼob Persiaoʼ. Baʼaleʼ jeʼel u páajtal k-ilkeʼ Jéeobaeʼ áantajnaj utiaʼal u yúuchul le baʼaxoʼob tsʼíibtaʼan teʼ librooʼ. Tsʼoʼoleʼ u jaajileʼ le yáax ka tsʼíibtaʼab le libro ich hebreooʼ, kanpʼéel tuʼux tsʼaʼab u kʼaabaʼ Dios bey acrosticoeʼ. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ le letraʼob yaan tu káajbal wa tu tsʼoʼokbal jujunpʼéel tʼaanoʼoboʼ, ku formartikoʼob u kʼaabaʼ Dios.

U libroil Estereʼ, ¿ku contradecirtik wa u libroiloʼob historia?

Yaan máax aʼalikeʼ maʼ jaaj baʼax ku tsikbaltik u libroil Esteriʼ. Baʼaleʼ uláakʼ máakoʼob jach xooknajaʼanoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le máax tsʼíibt le libroaʼ u kʼaj óol tubeel le meyaj ku beetaʼal teʼ palaciooʼ, le bix beetaʼanik le najoʼoboʼ, yéetel le baʼaloʼob suuk u beetik le persaʼoboʼ. Le úuchben tsʼíiboʼob minaʼanoʼob teʼ Bibliaoʼ maʼ tu yaʼalikoʼob u kʼaabaʼ Ester, baʼaleʼ yaan uláakʼ máaxoʼob ku meyajoʼob kaʼach yiknal le rey maʼ tu yaʼalaʼal xan u kʼaabaʼoboʼ. Kex beyoʼ le tsʼíiboʼoboʼ ku tʼaanoʼob tiʼ juntúul máak meyajnaj tu reinoil Susa teʼ kʼiinoʼob ku yaʼalaʼal tu libroil Esteroʼ. Le máakaʼ ku kʼaabaʼtik Mardukâ (Mardoqueo, ichil u idioma le persaʼoboʼ).

[Cuadro yaan teʼ táan juʼun 29]

Béeychaj uláakʼ profecía

Ester yéetel Mardoqueoeʼ tu béeykuntoʼob uláakʼ profecía le ka tu kanáantoʼob u kaajal Diosoʼ. Maas tiʼ doce sigloʼob táanileʼ Jéeobaeʼ tsʼokaʼaniliʼ u yaʼalik tiʼ Jacob ka u profetizart tu yoʼolal juntúul u paaleʼ: «Benjamineʼ juntúul tsʼíitsʼik loobo, tu jaʼatskabileʼ ku jaantik baʼax ku kíimsik, tu yokaʼan kʼiinileʼ ku tʼoxik u yalab» (Génesis 49:27). Teʼ tu «jaʼatskabil», wa tu káajbal u kʼiiniloʼob u reyiloʼob Israeloʼ, yanchaj máaxoʼob maʼ tu chʼaʼajoʼob saajkil u baʼateloʼob utiaʼal u defendertikoʼob u kaajal Dios, jeʼex le rey Saúl ku taal tiʼ u chʼiʼibal Benjaminoʼ. Tu «yokaʼan kʼiinil», wa le ka xuʼul u yantal reyoʼob Israeleʼ, anchaj kaʼatúul máakoʼob ku taaloʼob tiʼ u chʼiʼibal Benjamín tu defendertoʼob u kaajal Jéeoba tiʼ u enemigoʼob; le máakoʼobaʼ Ester yéetel Mardoqueo. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ tu tʼoxoʼob u yalab tu baatsiloʼob, tumen tsʼaʼabtiʼob tuláakal le baʼax u tiaʼal Amán kaʼachoʼ.

[Foto yaan teʼ táan juʼun 25]

Estereʼ tu tsʼáaj u diosboʼotikil tiʼ le rey úuchik u chʼaʼik óotsilil tiʼoʼ

[Foto yaan teʼ táan juʼun 26 yéetel 27]

Estereʼ maʼ tu chʼaʼaj saajkil u takik u pool Amaniʼ

[Foto yaan teʼ táan juʼun 28 yéetel 29]

Ester yéetel Mardoqueoeʼ tu túuxtoʼob túumben leyoʼob utiaʼal le judíoʼob yanoʼob Persiaoʼ