Tsolnuʼukoʼo utiaʼal le familiaʼoboʼ

Bix jeʼel u muʼukʼaʼantal le compromiso yaan ichil le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ

Maríaeʼ ku yaʼalik: «Tsʼoʼok u chan máan kʼiin káajak in wilik yaan baʼax táan u yúuchultoʼon. * Miguel, in wíichameʼ maʼatech u jach tsikbal tin wéetel yéetel yaʼab u kʼeyik k-paalal. Letiʼeʼ káaj u jelpajal u modos desde ka anchaj Internet t-otoch, le oʼolal káaj in tuklik táan u chaʼantik pornografía. Upʼéel áakʼabeʼ tin páaʼtaj u wenel le paalaloʼoboʼ ka túun tiʼ kʼáatajtiʼ baʼax táan u yúuchul. Letiʼ túuneʼ tu yaʼalajten ku chaʼantik pornografía. Jach táaj yaachaj in wóol ka tu yaʼalajten leloʼ. Maʼ tin creertik kaʼach le baʼax táan u yúuchultenoʼ. Pʼáat maʼ tin confiar tiʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ utúul tiʼ in wéet meyajoʼobeʼ tsʼoʼok u káajal u yeʼesikten jatsʼuts u yilken».

Migueleʼ ku yaʼalik: «Maʼ sen úucheʼ in wataneʼ tu yilaj upʼéel foto yaan tin computadora ka tu kʼáatajten baʼax ku kaxkiʼiʼ. Ka tin waʼalajtiʼ kin wilik pornografía tiʼ Interneteʼ letiʼeʼ jach tsʼíikilnajiʼ. Teneʼ jach yaachaj in wóol yéetel jach suʼlakchajen yoʼolal le baʼax tin beetoʼ; tin tuklaj yaan k-pʼatikbaeʼ».

¿BAʼAX beetik maʼ u bin utsil tiʼ Miguel yéetel María? Maʼ xaaneʼ ka tuklikeʼ letiʼe ikil u chaʼantik pornografía Migueloʼ. Baʼaleʼ jeʼex tu tsʼáaj cuenta Migueloʼ, le baʼax káaj u beetkoʼ tu yeʼesaj yaan upʼéel talamil maas nojoch: xuʼul u yilik bey upʼéel compromiso le baʼax tu yaʼalaj ka tsʼoʼok u beeloʼoboʼ. * Jeʼex tuláakal máakeʼ, Miguel yéetel Maríaeʼ tsʼoʼok u beeloʼob yéetel u tuukulil u kuxtaloʼob ich kiʼimak óolal bey xan ich yaabilaj. Baʼaleʼ joʼopʼ u tuʼubultiʼob le compromiso tu beetoʼob le ka tsʼoʼok u beeloʼoboʼ yéetel pʼáat maʼ u jach yaabiltmubaʼobiʼ. Bejlaʼeʼ bey xan u yúuchul tiʼ yaʼab máakoʼoboʼ.

¿Táan wa u pʼáatal maʼ ta biskaba yéetel a núup jeʼex kaʼacheʼ? Wa beyoʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ? Táanileʼ koʼox ilik u núukil le óoxpʼéel kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼax táakaʼan ichil le compromiso ku beetik máak le ken tsʼoʼokok u beeloʼ? ¿Baʼax jeel u beetik u tuʼubultoʼon le compromiso t-beetoʼ? ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼoʼokbes le compromisoaʼ?

¿Baʼax táakaʼan ichil le compromisooʼ?

Utiaʼal yaʼab máakoʼobeʼ le compromiso tu beetoʼoboʼ letiʼe maʼ u pʼatkubaʼoboʼ. Yaan kʼiineʼ yaan máaxoʼobeʼ maʼ tu pʼatkubaoʼ utiaʼal maʼ u beetkoʼob u muʼyaj u paalaloʼob wa tumen u yojloʼob tu comprometertubaʼob tu táan Dios (Génesis 2:22-24). Le bix u tuukuloʼobaʼ maʼalob tumen  jeʼel u yáantaj utiaʼal ka u aktáantoʼob nukuch talamiloʼobeʼ. Baʼaleʼ wa u kʼáatoʼob ka yanak kiʼimak óolal tiʼobeʼ yaan uláakʼ baʼax unaj u chʼaʼikoʼob en cuenta.

Jéeoba Dioseʼ tu tsʼáaj le tsʼoʼokol beel utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ. Letiʼeʼ u kʼáateʼ ka kiʼimakchajak u yóol le íichamtsil yéetel u yatanoʼ yéetel ka u yaabilte. U kʼáat xaneʼ le atantsiloʼ ka u yaabilt u yíicham (Proverbios 5:18; Efesoiloʼob 5:28). Baʼaleʼ utiaʼal ka kʼuchuk u jach yaabiltubaʼobeʼ cada utúul tiʼ letiʼobeʼ kʼaʼabéet u kanik confiar tiʼ u núup yéetel u yilik u biskubaʼob maʼalob tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼob. Wa ku beetkoʼob beyaʼ yaan u muʼukʼaʼantal le compromiso yantiʼoboʼ yéetel jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u páajtal u yaʼalaʼaleʼ «tu kaʼatúuliloʼob bíin jumpʼéelchajkoʼob» (Mateo 19:5).

Le compromisooʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel le mezcla ikil u taʼakʼal u blockiloʼob upʼéel najeʼ. Utiaʼal u beetaʼal le mezclaaʼ kʼaʼabéet u xaʼakʼtaʼal polvo, cemento yéetel jaʼ. Bey túunoʼ le máaxoʼob tu beetoʼob upʼéel compromisooʼ kʼaʼabéet u yantaltiʼob u tuukulil maʼ u pʼatkubaʼob, u confiaroʼob tiʼ u núup yéetel u yilik u jach biskubaʼob. Baʼaleʼ ¿baʼax jeel u beetik u tuʼubultoʼon le compromiso t-beetoʼ?

Baʼaxoʼob jeʼel u beetik u tuʼubultoʼoneʼ

U tsʼoʼokbesik máak le compromiso tu beetoʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Kʼaʼabéet u tsʼáaik máak juntséelil le baʼax u kʼáatoʼ utiaʼal u tsʼáaik táanil baʼax u kʼáat u núup. Bejlaʼeʼ óoliʼ mix máak beetik beyaʼ. Yaan tak máax ku tuklikeʼ maʼ unaj u beetaʼal leloʼ yéetel ku yaʼalikoʼob: «Teneʼ, ¿baʼax túun utsil ken in jóoʼs wa ka in beet beyoʼ?». Baʼaleʼ tukult lelaʼ: ¿yaan wa kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku kaxtik chéen u yutsiloʼoboʼ? ¿Máasaʼ minaʼan? ¿Baʼaxten? Tumen le máaxoʼob ku tuukuloʼob chéen tu yoʼolaloʼoboʼ, maʼ tu pʼaʼatloʼob yéetel u núupoʼob ken kʼaʼabéetchajak u beetkoʼob upʼéel baʼax maʼ utstutʼaanoʼobiʼ, maases wa ku yilkoʼob maʼ ken u jáan taas mix upʼéel utsil tiʼob. Kex jach utstuyichubaʼobeʼ wa ku tuʼubskoʼob le compromiso u beetmoʼoboʼ yaan u bin u saʼatal le yaabilaj yaan ichiloʼoboʼ.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik u yóoloʼob utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼob. Ku yaʼalikeʼ le xiib tsʼokaʼan u beeloʼ ku chiʼichnaktal yoʼolal «u baʼalubaʼob yóokʼol kaab yéetel [tiʼ] bix kun lúubul utsil tiʼ u yatan», yéetel le koʼoleloʼ ku chiʼichnaktal xan yoʼolal «u baʼalubaʼob yóokʼol kaab yéetel [tiʼ] bix kun lúubul utsil tiʼ u yíicham» (1 Corintoiloʼob 7:33, 34). Baʼaleʼ kex k-ilik tsʼáaik táanil baʼax u kʼáat k-núupeʼ, yaan horaeʼ maʼ tu páajtal k-naʼatik jach bix u yuʼubkuba yéetel maʼ xaaneʼ maʼatech k-ilik le bukaʼaj baʼaxoʼob ku beetik t-oʼolaloʼ. Wa le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob maʼatech u yeʼeskoʼob jach bukaʼaj u yaabiltmubaʼobeʼ «yaan u yantal yaayaj óolal tiʼob» (1 Corintoiloʼob 7:28).

Le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u yilkoʼob le tsʼoʼokol beel bey upʼéel baʼal utiaʼal tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼobeʼ, beyoʼ yaan u yilik u biskubaʼob maas maʼalob yéetel yaan u yilik u aktáantkoʼob le talamiloʼoboʼ. ¿Bix jeʼel u yantaltech upʼéel tuukul beyaʼ yéetel bix jeʼel a wáantik a núup utiaʼal ka tuukulnak xan beyoʼ?

¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼoʼokbes le compromisoaʼ?

Kʼaʼabéet maʼ u taaskuba máak nojbaʼalil yéetel u beetik le baʼax ku yaʼalik leʼ Bibliaoʼ. Beyoʼ yaan u bintech utsil yéetel a núup (Isaías 48:17). Le oʼolaleʼ koʼox ilik kaʼapʼéel tsolnuʼukoʼob.

1. Tsʼáa táanil a núup

Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj kʼaʼabéet u yéeyik máak baʼax maas jach kʼaʼanan (Filiposiloʼob 1:10, NM). Jéeobaeʼ jach kʼaʼanan u yilik  le bix u tratartik u núup máakoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le íichamtsil ku yeʼesik tsiikil tiʼ u yatanoʼ ku lúubul utsil tiʼ Dios yéetel le atantsil ku yeʼesik tsiikil tiʼ u yíichamoʼ «jach nojoch u tojol tu táan Jajal Dios» (1 Pedro 3:1-4, 7).

¿Bukaʼaj tiempo ka máansik yéetel a núup? U suukileʼ k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-beetik upʼéel baʼax jach kʼaʼanan. Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-tukult lelaʼ: Le mes máanikoʼ, ¿bukaʼaj tiempo tin jóoʼsaj utiaʼal in wantal yéetel in núup? ¿Baʼaxoʼob tin beetaj utiaʼal in weʼesiktiʼ láayliʼ jach in amiga wa in amigoeʼ? Wa jach upʼíit tiempo ta jóoʼsaj utiaʼal a wantal yéetel a núupeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u tuklikeʼ táan u bin u tuʼubultech le compromiso ta beetoʼ.

¿Ku yilik wa a núup láayliʼ jach kʼaʼanan a wilik le compromiso ta beetajoʼ? ¿Bix jeʼel a wojéeltik baʼax ku tuklikeʼ?

_______

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Tsʼíib tiʼ upʼéel juʼun le cinco baʼaloʼobaʼ: taakʼin, meyaj, in núup, náaysaj óol yéetel amigoʼob. Beoraaʼ tsʼíib máakalmáak tiʼ le jeʼeloʼob ka tuklik maas kʼaʼanan u yilik a núupoʼ. Aʼal xan tiʼ ka u beet bey ta woʼolaloʼ. Tsʼoʼoleʼ kʼexeʼex le lista ta beeteʼexoʼ. Wa ka wilik a núup ku tuklik maʼ yaʼab tiempo ka máansik tu yéeteleʼ, ilawileʼex bix jeʼel a maas muʼukʼaʼankúuntikeʼex le compromiso a beetmeʼexoʼ. Maʼalob xan ka tukulte: «¿Bix jeʼel in maas tsʼáaik táanil le baʼaxoʼob u kʼáat in núupoʼ?»

_______

2. Maʼ a tusik a núup mix tak chéen ta tuukul. Jesucristoeʼ tu yaʼalaj: «Jeʼel máaxak ku paktik juntúul koʼolel utiaʼal u tsʼíibolteʼ tsʼoʼok u núupkʼebantal tu puksiʼikʼal tu yéetel» (Mateo 5:28). Le máax ku yantal baʼal u yil yéetel máax maʼ u núupeʼ jach ku beetik loob tiʼ u yatan wa tiʼ u yíicham. Le oʼolaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máax tusaʼaboʼ jeʼel tak u páajtal u divorciarkubaeʼ (Mateo 5:32). Baʼaleʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ ku yeʼesikeʼ jeʼel u yantal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tu puksiʼikʼal utúul máak táanil tiʼ u lúubul tiʼ núupkʼebaneʼ. Le ken joʼopʼok u tuukul máak tiʼ baʼaloʼob beyaʼ tsʼoʼok u káajal u tusik u núup.

Utiaʼal maʼ u tuʼubsik máak le compromiso u beetmoʼ, maʼ unaj u chaʼantik pornografíaiʼ. Kex yaan máaxoʼob ku yaʼalikoʼob maʼ upʼéel baʼal kʼaaseʼ, baʼaleʼ jeʼel u beetik u pʼatikuba máakeʼ. Utúul atantsileʼ tu yaʼalaj: «In wíichameʼ ku yaʼalikten ku chaʼantik pornografía utiaʼal u yilik bix jeʼel u páajtal u maas eʼesikten u yaabilajeʼ, baʼaleʼ leloʼ ku beetik in wuʼuyik mix baʼal in beelal, bey maʼatech in kiʼimakkúuntik u yóoleʼ. Ken joʼopʼok u chaʼantik le baʼaloʼob kʼaastakaʼ ku máan áakʼab táan in wokʼol». A tuklikeʼ le máakaʼ, ¿táan wa u muʼukʼaʼankúuntik le yaabilaj yaan ichiloʼoboʼ wa táan u beetik u saʼatal? ¿Táan wa u yáantik u yatan utiaʼal ka u yil u maas muʼukʼaʼantal le yaabilaj yaan ichiloʼoboʼ? ¿Táan wa u yilik u yatan bey jach u amigaeʼ?

Job, utúul máax meyajt Dioseʼ, tu yeʼesaj bix unaj u yilik máak le compromiso u beetmaj yéetel u núupoʼ bey xan le u beetmaj yéetel Diosoʼ. Letiʼeʼ tu chʼaʼatuklaj mix u tsʼíiboltik u yantal baʼal u yil yéetel utúul koʼolel maʼ u yataniʼ (Job 31:1). ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼeʼ?

Maʼ chéen unaj k-kanáantikba utiaʼal maʼ k-ilik pornografíaiʼ, baʼaxeʼ unaj xan k-ilik maʼ k-jach bisikba yéetel máax maʼ k-núupiʼ. Maʼ xaaneʼ yaan máaxoʼobeʼ ku tuklikoʼob maʼ kʼaas ka coquetearnakoʼob yéetel máax maʼ u núupoʼobiʼ, baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Minaʼan  uláakʼ baʼal ku tuus yéetel sen kʼasaʼaneʼ jeʼel bix u puksiʼikʼal wíinikeʼ. ¿Máax jeʼel u páajtal u chʼaʼa nuʼuktik bixeʼ?» (Jeremías 17:9). Utiaʼal k-ilik wa táan u tuskoʼon k-puksiʼikʼaleʼ, maʼalob ka k-tukulte: «¿Kin maas tsʼáaik wa táanil uláakʼ máak ke in núup? Ken in wojéelt wa baʼaxeʼ, ¿tiʼ máax kin yáax tsikbaltik? ¿Tiʼ in núup wa tiʼ yaanal máax? Wa in núup ka u yaʼalten maʼ in jach biskimba yéetel wa máaxeʼ, ¿bix ken in wilil? ¿Yaan wa in kʼuuxil, wa yaan in beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ?».

_______

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Wa táan u káajal u yutstal ta wich yaanal máaxeʼ, ilawil maʼ jach biskaba tu yéetel. Maʼ ketik yéetel a núup mix a tuklik wa maas maʼalob u modos. Baʼaxeʼ ilawil le jatsʼuts modos yaan tiʼ a núupoʼ (Proverbios 31:29). Kʼaʼajaktech baʼaxoʼob beet u yutstal ta wich a núup, yéetel tukulte: «¿Jach wa tu jaajil tsʼoʼok u pʼáatal maʼ jatsʼuts u modosiʼ wa chéen tsʼoʼok u pʼáatal maʼ tin tsʼáaik cuenta?».

_______

Utskíinteʼex le talamil yanteʼexoʼ

Miguel yéetel María, le máax tiʼ tʼaanajoʼon tu káajbal le xookaʼ, tuʼ chʼaʼatuklaj u yutskíintikoʼob le talamil yantiʼoboʼ yéetel tu kaxtoʼob áantaj. Úuchik u beetkoʼob beyaʼ, tu yeʼesoʼobeʼ u kʼáat u tsʼoʼokbesoʼob le compromiso yantiʼoboʼ yéetel yaan u yilik u aktáantkoʼob jeʼel baʼalak talamil ka yanaktiʼobeʼ.

Kʼaʼajaktecheʼ wa táan u binteʼex maʼalobil bey xan wa maʼeʼ, a núupeʼ kʼaʼabéet u yojéeltik a kʼáat a wutskíintik le talamiloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ áant a núup ka u tsʼáa cuentaeʼ techeʼ láayliʼ táan a wilik a muʼukʼaʼankúuntik le compromiso a beetmeʼexoʼ.

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

TUKULTE

▪ ¿Bix jeʼel in maas jóoʼsik tiempo utiaʼal in wantal yéetel in núupeʼ?

▪ ¿Bix jeʼel in weʼesik tiʼ in núup kin tsʼoʼokbesik le compromiso k-beetmoʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 30]

Jóoʼs tiempo utiaʼal a wantal yéetel a núup

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

Tu puksiʼikʼal máak ku káajal u tusik u núup