Eliseoeʼ tu yilaj carretaʼob de kʼáakʼ ¿kux túun teech?
U reyil Siria kaʼacheʼ taak u kíimsik Eliseo, u profeta Dios. Le oʼolal tu chʼaʼpachtaj tak tu kaajil Dotán, le kaajaʼ baʼpachtaʼan tumen nukuch pakʼoʼob yéetel tiaʼan tu kaʼanlil junpʼéel puʼukeʼ. De áakʼabeʼ u reyil Siriaeʼ tu túuxtaj yaʼab soldadoʼob, carretaʼob utiaʼal baʼateʼel bey xan tsíiminoʼob tu kaajil Dotán; ka sáaschajeʼ baʼpachtaʼan le kaajoʼ (2 Rey. 6:13, 14).
Ka líikʼ u palitsil Eliseo yéetel ka jóokʼ paachileʼ, sajakchaj ka tu yilaj le bukaʼaj máakoʼoboʼ, le oʼolal tu yaʼalaj: «J-kaʼanbesaj bejlaʼaʼ túuneʼ, ¿baʼax k-bíin beete?». Eliseoeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Maʼ a chʼaʼik saajkil, tumen [maas] yaʼab le yanoʼob t-éeteloʼ, tiʼ le yanoʼob tu yéeteloʼoboʼ»; ka tsʼoʼokeʼ káaj u yaʼalik ich payalchiʼ: «Yuumtsil kin kʼáat óoltik tiʼ tech, ka a sáasilkunt u yich utiaʼal ka paakatnak». Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «Yuumtsil túuneʼ tu sáasilkuntaj u yich u palitsil, letiʼeʼ tu yilaj le puʼukoʼoboʼ chuup yéetel natʼ tsíiminoʼob bey yéetel [carretaʼob de] kʼáakʼ tu baʼpach Eliseo» (2 Rey. 6:15-17). ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax úuch tiʼ Eliseooʼ?
Eliseoeʼ maʼ sajakchaj ka tu yilaj u soldadoiloʼob Siriaiʼ. Tumen ku kʼubik u yóol tiʼ Jéeobaeʼ tu yilaj le páajtalil yaantiʼ utiaʼal u salvartik máakoʼ. Bejlaʼeʼ maʼ táan k-páaʼtik ka u beet milagroʼob Jéeoba, baʼaleʼ k-ilik bix u kanáantik u kaajal. Bejlaʼeʼ bey baʼpachtaʼanoʼon tumen tsíiminoʼob yéetel carretaʼob de kʼáakʼeʼ. Lelaʼ ku béeytal k-ilik tumen yaan k-fe yéetel k-kʼubik k-óol tiʼ Dios. Le oʼolal maʼ saajkoʼoniʼ yéetel k-ilik bix u kiʼikiʼtʼantkoʼon Jéeoba (Sal. 4:8). Beoraaʼ koʼoneʼex ilik baʼax uláakʼ jeʼel k-kanik tiʼ Eliseoeʼ.
TSʼAʼAB JUNPʼÉEL MEYAJ TIʼ ELISEO
Juntéenjeakil táan u meyaj Eliseo tu kooleʼ kʼuch profeta Elías tu yiknal. Elías túuneʼ tu chʼaʼaj le nookʼ ku meyajtiʼ bey profetaoʼ ka tu tsʼáaj tu yóokʼol Eliseo. Eliseoeʼ u yojel baʼax u kʼáat u yaʼale, le oʼolal tu beetaj junpʼéel kʼiinbesaj utiaʼal u lukʼul tu yotoch, ka bin tu paach Elías (1 Rey. 19:16, 19-21). Letiʼeʼ tu yeʼesaj jach taak u meyajtik Dios yéetel jeʼel u beetik jeʼel baʼax kun aʼalbiltiʼeʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ yaʼab meyaj tu tsʼáaj tiʼ Eliseo, yéetel ka máan kʼiineʼ tu jeelintaj Elías bey profetaeʼ.
Ichil seis jaʼaboʼobeʼ Eliseoeʼ múul meyajnaj yéetel Elías. Ichil tuláakal le seis jaʼaboʼoboʼ «ku yalik kaʼach jaʼ tu kʼab Elías» (2 Rey. 3:11, NM). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal leloʼ? Teʼ kʼiinoʼoboʼ le máakoʼoboʼ suuk u jaanloʼob yéetel u kʼaboʼob. Le oʼolal ken tsʼoʼokok u yúuchul janaleʼ, juntúul palitsileʼ ku yalik jaʼ tu kʼab u tsʼuulil utiaʼal u pʼoʼik. Jeʼex k-ilkoʼ yaan kʼiineʼ le meyaj ku beetik kaʼach Eliseooʼ maʼ nojoch baʼaliʼ yéetel suuk u beetaʼal; baʼaleʼ kex beyoʼ junpʼéel privilegio tu yilil.
Bejlaʼeʼ yaʼab máax u tsʼaamaj u yóol u meyajt Dios tumen yaan u fe yéetel taak u tsʼáaik tuláakal baʼax yaan tu kʼab utiaʼal u meyajtik Jéeoba. Utiaʼal leloʼ yaneʼ tsʼoʼok u pʼatik u láakʼtsiloʼob yéetel u amigoʼob utiaʼal u bin meyaj Betel wa utiaʼal u bin tuʼux ku beetaʼal u láakʼ kúuchiloʼob, kex yaan máax jeʼel u tuklik bey mix baʼaleʼ. Baʼaleʼ tuláakal le baʼax ku beetkoʼoboʼ jach kʼaʼanaʼan yéetel maʼ tu mixbaʼalkúuntik máax beetik. Tsʼoʼoleʼ nojoch baʼal tu táan Jéeoba. ¿Maʼ wa bey unaj k-ilik xanoʼ? (Heb. 6:10.)
ELISEOEʼ TU YILAJ NOJOCH BAʼAL LE MEYAJ TSʼAʼABTIʼOʼ
Táanil tiʼ «u bisaʼal Elías kaʼan tumen Yuumtsil tiʼ junpʼéel mosoneʼ», tu yaʼalaj tiʼ Elías ka lukʼuk Guilgal utiaʼal ka xiʼik Betel. Elíaseʼ maʼ u tukultmaj kaʼach u bisik Eliseoiʼ, baʼaleʼ Eliseoeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ bíin in pʼatech ta juunaliʼ». Le táan u binoʼoboʼ Elíaseʼ kaʼatéen tu yaʼalaj tiʼ Eliseo ka xuʼuluk u bin tu paach (2 Rey. 2:1-6). Baʼaleʼ jeʼex Rut maʼ tu pʼataj Noemieʼ, bey xan tu beetil Eliseo (Rut 1:8, 16, 17). Eliseoeʼ u yojel Dios yéey utiaʼal u yáantik Elías, le oʼolal junpʼéel nojoch privilegio tu yilil.
¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Eliseoeʼ? Ken tsʼaʼabaktoʼon junpʼéel meyaj ichil u kaajal Dioseʼ nojoch baʼal unaj k-ilik, yéetel maʼ u tuʼubultoʼoneʼ maʼ tuláakal máax yaan u privilegioil u meyajtik Jéeobaiʼ (Sal. 65:4; 84:10).
AʼALTEN BAʼAX A KʼÁAT KA IN BEET TA WOʼOLAL
Le táan u binoʼoboʼ Elíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ Eliseo: «Aʼal tiʼ teen baʼax a kʼáat ka in beet ta woʼolal». Jeʼex Salomoneʼ, Eliseoeʼ maʼ tu kʼáataj ayikʼaliloʼobiʼ. Baʼaxeʼ tu kʼáataj ka tsʼaʼabaktiʼ kaʼa jaats tiʼ le páajtalil yaan tiʼ Elíasoʼ (1 Rey. 3:5, 9; 2 Rey. 2:9). Úuchjeakileʼ tu kaajil Israeleʼ ken joʼopʼok u tʼoxik u herencia juntúul taatatsileʼ, unaj u tsʼáaik kaʼatéen u maas yaʼabil tiʼ u yáax paal tiʼ le bukaʼaj ken u tsʼáa tiʼ u maasil u paalaloʼ (Deu. 21:15-17). Leloʼ ku yeʼesikeʼ Eliseoeʼ táan kaʼach u kʼáatik ka chaʼabak u beetik u profetail utiaʼal u jeelintik Elías. Jeʼex Elías tu yeʼesaj u «pʼeek [u] kʼeʼexel Yuumtsil[eʼ]», Eliseoeʼ bey xan taak u beetik (1 Rey. 19:13, 14).
Elíaseʼ tu yaʼalaj: «Talam baʼax ka kʼáatik. Baʼaleʼ wa ka páatak a wilken le ken luʼsaʼaken ta tséeleʼ, jeʼel u tsʼaʼabal tiʼ techeʼ. Wa maʼ páajchaj a wilkeneʼ, maʼ bíin tsʼaʼabak tiʼ techiʼ» (2 Rey. 2:10). Le baʼax tu yaʼalaʼ, maʼ xaaneʼ kaʼapʼéel baʼax u kʼáat u yaʼale: yáaxeʼ chéen Jéeoba jeʼel u páajtal u tsʼáaik le baʼax tu kʼáatoʼ, u kaʼapʼéeleʼ, wa u kʼáat u kʼameʼ unaj u pʼáatal yiknal Elías tak tu xuul.
LE BAʼAX TU YILAJ ELISEOOʼ
¿Maʼalob wa tu yilil Dios le baʼax tu kʼáataj Eliseooʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Kaʼalikil táan u bin u xíimbaloʼob yéetel táan u tsikbaloʼobeʼ, ka téek chíikpaj junpʼéel [carrteta de] kʼáakʼ yéetel xan u tsíimin kʼáakʼoʼob, ka jaʼatsoʼob. Elíaseʼ bin kaʼan tiʼ junpʼéel moson». * Jéeobaeʼ tu tsʼáaj tiʼ Eliseo le baʼax tu kʼáatoʼ; tu yilaj u bisaʼal Elías, tu kʼamaj le kaʼa jaats tiʼ le páajtalil tu kʼáatoʼ yéetel tu jeelintaj Elías bey profetaeʼ (2 Rey. 2:11-14).
Eliseoeʼ tu chʼaʼaj le nookʼ suuk u tsʼáaik Elíasoʼ ka tu takaj. Leloʼ tu yeʼeseʼ letiʼ u profeta Dios. Jéeobaeʼ maʼalob tu yilil, tumen ka tsʼoʼokeʼ Eliseoeʼ tu bujaj u áalkab jaʼil Jordán.
U jaajileʼ Eliseoeʼ jaʼakʼ u yóol ka tu yilaj le carretaʼob yéetel le tsíiminoʼob de kʼáakʼ ka bisaʼab Elías tiʼ junpʼéel kʼaʼamkach iikʼoʼ tumen leloʼ maʼ sáamsamal u yilaʼaliʼ. Bey tu núukil Jéeoba le baʼax tu kʼáataj Eliseooʼ. Bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ maʼ bey u núukik le baʼax k-kʼáatiktiʼoʼ, baʼaleʼ jeʼel u béeytal k-tsʼáaik cuenta bukaʼaj páajtalil ku meyajtiʼ utiaʼal u beetik baʼax uts tu tʼaaneʼ. Ken k-il bix u kanáantik u kaajal yaan way Luʼumeʼ k-tsʼáaik Eze. 10:9-13).
cuenta bix u meyaj u carro yaan teʼ kaʼanoʼ (Eliseoeʼ yaʼab u téenel tu yilaj le nojoch páajtalil yaan tiʼ Jéeobaoʼ. Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ tu beetaj dieciséis milagroʼob, u dobleil tiʼ le tu beetaj Elíasoʼ. * Eliseoeʼ tu kaʼa ilaj carretaʼob yéetel tsíiminoʼob de kʼáakʼ, baʼaleʼ tiaʼan tu kaajil Dotán, jeʼex t-ilaj tu káajbal le xookaʼ.
ELISEOEʼ TU KʼUBAJ U YÓOL TIʼ JÉEOBA
Eliseoeʼ maʼ sajakchaj ka tu yilaj baʼpachtaʼan u kaajil Dotán tumen máaxoʼob pʼekmiloʼobiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen jach muʼukʼaʼan u fe tiʼ Jéeoba. Toʼon xaneʼ unaj u yantaltoʼon le fe anchajtiʼoʼ. Le oʼolal unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon u kiliʼich muukʼ utiaʼal k-eʼesik fe yéetel uláakʼ jatsʼuts modos (Luc. 11:13; Gal. 5:22, 23).
Le baʼax tu yilaj Eliseo tu kaajil Dotanoʼ tu yeʼesajtiʼ jeʼel u páajtal u kʼubik u yóol tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ le angeloʼoboʼ. Eliseoeʼ tu yileʼ u angeloʼob Dioseʼ u baʼpachmoʼob le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ. Ka tsʼoʼokeʼ Eliseo yéetel u palitsileʼ tu salvartubaʼob tumen Jéeobaeʼ tu chʼóopkintaj le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ (2 Rey. 6:17-23). Kex talam yanil teʼ kʼiin jeʼeloʼ, tu yeʼesaj muʼukʼaʼan u fe yéetel ku kʼubik u yóol tiʼ Jéeoba, jeʼex suuk u beetkoʼ.
Jeʼex Eliseoeʼ unaj k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba (Pro. 3:5, 6). Wa k-beetkeʼ Jéeobaeʼ yaan u ‹chʼaʼiktoʼon óotsilil yéetel yaan u kiʼikiʼtʼantkoʼon› (Sal. 67:1). Kex maʼ k-ilik tsíiminoʼob yéetel carretaʼob de kʼáakʼ jeʼex tu yilil Eliseooʼ, Jéeobaeʼ táan u kanáantik u kaajal yéetel yaan u kanáantik tu kʼiinil le «nojoch muʼyajil[oʼ]» (Mat. 24:21; Apo. 7:9, 14). Le maʼ kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jéeoba «balikoʼon» (Sal. 62:8).
^ xóot’ol 16 Elíaseʼ maʼ bin teʼ tuʼux yaan Jéeoba yéetel u angeloʼoboʼ. Utiaʼal a wojéeltik u maasileʼ ilawil U Pʼíich Tulumil Kanan ich español, 15 tiʼ septiembre tiʼ 1997, táan juʼun 15.
^ xóot’ol 19 Ilawil U Pʼíich Tulumil Kanan 1 tiʼ agosto tiʼ 2005, táan juʼun 18.