«Kanáantabaʼex tiʼ u levadura le fariseoʼoboʼ»

Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Kanáantabaʼex tiʼ u levadura le fariseoʼoboʼ, u kʼáat yaʼaleʼ tiʼ u [j-]kaʼapʼéel ichiloʼob» (Luc. 12:1). ¿Tiʼ baʼax tu yaʼalaj ka u kanáantubaʼob? Uláakʼ junpʼéel tekstoeʼ ku yeʼesikeʼ táan u tʼaan kaʼach tiʼ «u kaʼansaj» le fariseoʼoboʼ (Mat. 16:12).

Le Bibliaoʼ yaan kʼiineʼ ku ketik le levadura yéetel junpʼéel baʼax ku kʼaskúunajoʼ. Le baʼax ku beetik yéetel ku kaʼansik le fariseoʼob kaʼachoʼ ku kʼaskúuntik xan u tuukul le máakoʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿baʼaxten jach maʼ maʼalob le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ?

1 Ku taaskubaʼob jach utsoʼob yéetel ku mixbaʼalkúuntikoʼob u maasil.

Tiʼ junpʼéel kettʼaan tu beetaj Jesuseʼ, tu yaʼalaj bix u taaskubaʼob nojbaʼalil: «Waʼalakbal le fariseooʼ payalchiʼinaj beyaʼ: Jajal Dios, kin tsʼáaiktech nib óolal, tumen maʼ beyen jeʼel bix le uláakʼ máakoʼoboʼ, máaxoʼob ookoloʼob, kʼasaʼanoʼob yéetel núupkʼebanoʼob; mix xan beyen jeʼel bix le j-kʼam páatanoʼoboʼ [wa le máax cobrartik impuestoʼoboʼ]. Suuk in suʼukʼin kaʼatéen tu yáam junpʼéel semana, kin tsʼáaik xan u diezmoil tuláakal in náajal. Baʼaleʼ le j-kʼam páatanoʼ náach pʼáatik, mix tu yóotaj u líiʼs u yich kaʼaniʼ, chéen tu loxaj u tseem ka tu yaʼalaj: ¡Jajal Dios, chʼaʼten óotsilil, tumen kʼebanen!» (Luc. 18:11-13).

Ka tsʼoʼokeʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj maas maʼalob úuchik u yeʼesik kabal óolal le máax cobrartik impuestoʼoboʼ. Tu yaʼalaj: «Le j-kʼam páatanoʼ uts pʼáatik tu táan Jajal Dios le ka suunaj tu yotochoʼ; maʼ bey le fariseooʼ, tumen jeʼel máaxak ku nojbaʼalkúuntkubaeʼ bíin mixbaʼalkúuntaʼak, baʼaleʼ jeʼel máaxak ku mixbaʼalkúuntkubaeʼ bíin nojbaʼalkúuntaʼak» (Luc. 18:14). Jesuseʼ maʼ tu yilaj le máaxoʼob cobrartik le impuestoʼob jeʼex u yilaʼal tumen u maasiloʼ, baʼaxeʼ tu yáantaj le tu natsʼubaʼob tu yiknaloʼ. Le oʼolal kaʼatúul tiʼ letiʼob, jeʼex Mateo yéetel Zaqueoeʼ, tu tsaypachtoʼob.

Le baʼaxoʼob k-ojel k-beet, le meyajoʼob tsʼaʼantoʼon teʼ múuchʼulil wa le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetik u maasiloʼ, jeʼel u beetik k-taasikba nojbaʼalileʼ. Wa bey k-tuukuloʼ unaj k-kʼexik tu séebaʼanil, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le máax yaan u yaakunajeʼ, yaan chowak óolal tiʼ, uts u puksiʼikʼal, minaʼan kʼaakʼas tsʼíibolal tiʼ, maʼ tu nojbaʼalkúuntkuba, maʼ tu kaʼantal u yich. Maʼ tu kʼaakʼastʼaan, maʼ tu kaxtik baʼal u tiaʼal, maʼ tu pʼuʼujul, maʼ tu [chʼaʼkʼuuxiltik] mix máak. Maʼ tu kiʼimaktal u yóol tu yoʼolal u kʼebanoʼob uláakʼ máak, baʼaleʼ ku kiʼimaktal u yóol tu yoʼolal le jaajiloʼ» (1 Cor. 13:4-6).

Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Cristo Jesuseʼ taal way yóokʼol [kaab] utiaʼal u tok le j-kʼebanoʼoboʼ», ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj: «Ichil leloʼobaʼ teen u yáaxil», toʼon xaneʼ bey unaj k-tuukuloʼ (1 Tim. 1:15).

Utiaʼal tukultbil:

¿Kin kʼamik wa kʼeban wíiniken yéetel kʼaʼabéet u chʼaʼikten óotsilil Jéeoba utiaʼal in salvarkinba? ¿Wa kin tuklik maas maʼalob baʼax kin beetik tiʼ u maasil tumen úuch joʼopʼok in meyajtik Dios, yoʼolal le meyajoʼob kin beetik ichil u kaajal wa tumen yaʼab baʼaloʼob in wojel in beete?

  2 U kʼáatoʼob ka ilaʼak bey jach u tsʼaamaj u yóol u meyajtoʼob Dioseʼ. Uts tu tʼaan u kʼamkoʼob meyajoʼob yéetel nojbeʼen kʼaabaʼob.

Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal ku beetkoʼob utiaʼal ka ilaʼakoʼob tumen máakoʼob. Uts tu tʼaanoʼob u biskoʼob tu táanil u pooloʼob yéetel tu kʼaboʼobeʼ u xóoxotʼal le Kiliʼich Tsʼíib tsʼíibtaʼan tiʼ kóochtak tsíitsilal nookʼoʼob, yéetel u chowakkúuntikoʼob u nookʼoʼob maas tiʼ uláakʼ máakoʼoboʼ. U kʼáatoʼob yantal tiʼ u [maas] maʼalobil kúuchiloʼob teʼ tuʼux ku yúuchul janaloʼ bey xan tu kʼáancheʼiloʼob nojbeʼenil teʼ tu sinagogaʼoboʼ, yéetel u kʼáatoʼob ka tsiʼikikoʼob tumen máakoʼob teʼ bejoʼoboʼ yéetel ka aʼalaʼak j-kaʼanbesaj tiʼob» (Mat. 23:5-7). Jesuseʼ jach junpuliʼ maʼ bey u modos kaʼachoʼ. Kex letiʼ u Hijo Dios yéetel minaʼan u kʼebaneʼ jach tu yeʼesaj kabal óolal. Le ka aʼalaʼabtiʼ «utsil j-kaʼanbesaj» tumen juntúul táankelem máakeʼ, letiʼeʼ tu núukajtiʼ: «¿Baʼaxten ka waʼalik utsen? Chéen yaan juntúuliliʼ máax uts, letiʼeʼ Jajal Dios» (Mar. 10:18). Tuláakʼ kʼiineʼ tu pʼoʼaj yook u disipuloʼob utiaʼal u kaʼansiktiʼob bix unaj u yeʼeskoʼob kabal óolal (Juan 13:1-15).

Le máax meyajtik Dios jeʼex uts tu tʼaanoʼ ku yáantik u sukuʼunoʼob yéetel kiʼimak óolal (Gal. 5:13). Lelaʼ bey unaj u beetik le máaxoʼob taak u beetik u ancianoiloʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Maʼ kʼaas u tsʼíiboltik máak «u beet u ancianoil[iʼ]», baʼaleʼ unaj u beetik tumen u kʼáat u yáant u maasil. Le meyajaʼ maʼ tu tsʼáaiktiʼ mix junpʼéel páajtalil utiaʼal u taaskuba noj baʼalil tu yóokʼol u maasil. Tuláakal ancianoeʼ unaj «kabal u yóol [u] puksiʼikʼal», jeʼex Jesuseʼ (1 Tim. 3:1, 6; Mat. 11:29)

Utiaʼal tukultbil:

¿Kin tratartik wa maas maʼalob le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼulil, tumen maʼ xaaneʼ in kʼáat ka ilaʼak maʼalob baʼax kin beetik wa tumen in kʼáat ka tsʼaʼabakten uláakʼ meyajoʼob? ¿Kin tsʼáaik in wóol wa in beet le meyajoʼob ichil u kaajal Dios chéen utiaʼal ka aʼalaʼak tumen u maasil maʼalob baʼax kin beetkoʼ? ¿Kin wilik wa bey maas maʼalob baʼax kin beetik tiʼ u maasileʼ?

  3 Tu tsʼáajoʼob yaʼab leyoʼob yéetel tu yaʼaloʼob ka beetaʼak uláakʼ baʼaloʼob, beyoʼ tu sutoʼob le Ley bey junpʼéel kuucheʼ.

Le Ley tsʼaʼab kaʼach tiʼ Moisesoʼ ku yeʼesik bix unaj u adorartaʼal Jéeoba tumen u kaajil Israel, baʼaleʼ maʼatech u yaʼalik jach bix unaj u beetaʼal cada junpʼéel. Ku yaʼalik maʼ unaj u meyaj máak tu kʼiinil sabadoiʼ, baʼaleʼ maʼatech u yaʼalik jach baʼax meyajiloʼob maʼ unaj u beetaʼaliʼ (Éxo. 20:10). Baʼaleʼ le fariseoʼoboʼ tu tsʼáajoʼob yaʼab leyoʼob yéetel tu yaʼaloʼob bix unaj u tsʼoʼokbesaʼal yéetel tu yaʼaloʼob ka beetaʼak chéen baʼax ku yaʼalik wíinik. Jesuseʼ mantatsʼ tu yilaj u beetik le baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ, baʼaleʼ maʼ tu beetaj mix junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik kaʼach le fariseoʼoboʼ (Mat. 5:17, 18; 23:23). Letiʼeʼ jach ku yilik kaʼach baʼax oʼolal tsʼaʼab le Ley tumen Diosoʼ yéetel tu chʼaʼaj óotsil tiʼ u maasil. Letiʼeʼ tu yaabiltaj u disipuloʼob kex yaan kʼiin tu beetoʼob baʼax maʼ jach maʼalobiʼ. Jeʼex le áakʼab ka kʼuʼuboʼ, tu yaʼalaj tiʼ óoxtúul tiʼ u apostoloʼob maʼ u weenloʼob yéetel maʼ u náayal u yóoloʼob, baʼaleʼ letiʼobeʼ yaʼab u téenel weenoʼob. Kex beyoʼ tu naʼataj bix u yuʼubikubaʼob, le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «Tu jaajileʼ le [puksiʼikʼaloʼ, NM] chúukaʼan u yóol, baʼaleʼ le wíinkliloʼ minaʼan u muukʼ» (Mar. 14:34-42).

Utiaʼal tukultbil:

¿Suuk wa in waʼalik jach bix unaj u beetaʼal wa baʼax yéetel maʼatech in kʼexik? ¿Kin beetik wa u yilaʼal bey junpʼéel ley baʼax kin waʼalikeʼ? ¿Kin kʼáatik wa mantatsʼ ka beetaʼak baʼax jach maʼalob tumen u maasil?

Cada juntúul tiʼ toʼoneʼ unaj u tuukul tiʼ u jelaʼanil u kaʼansaj Jesús tiʼ u kaʼansaj le fariseoʼoboʼ utiaʼal u yilik wa yaan baʼaxoʼob unaj u kʼexik. Kex maʼ chéen chʼaʼabileʼ jeʼel u taasiktoʼon utsiloʼob wa k-beetkeʼ.

[Foto yaan teʼ táan juʼun 28]

Le fariseoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob kaʼach junpʼéel chan caja tu táan poolaloʼob yéetel ku tsʼáaikoʼob baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ (Mat. 23:2, 5)

[Fotoʼob yaan teʼ táan juʼun 29]

Le ancianoʼoboʼ ku yáantkoʼob u maasil yéetel kabal óolal, maʼ jeʼex le j-kaʼanal ich fariseoʼoboʼ

[Foto yaan teʼ táan juʼun 30]

¿K-eʼesik wa le tuukul jeʼex le yanchaj tiʼ Jesusoʼ?