¿Ka wilik wa le tsʼoʼokol beel jeʼex u yilik Diosoʼ?
¿Ka wilik wa le tsʼoʼokol beel jeʼex u yilik Diosoʼ?
«U yóot Yuumtsil ka tsʼoʼokok a beeleʼex tu kaʼatéen yéetel ka yanak tiʼ teʼex junpʼéel kiʼimak óol otoch.» (RUT 1:9)
KAXT U NÚUKILOʼOB:
¿Baʼaxten k-aʼalik le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ tu yeʼesoʼob tsiikil tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ?
¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ maʼ chéen báaxal tu táan Jéeoba u yéeyik u núup máakiʼ?
¿Baʼax tekstoiloʼob ku tʼaanoʼob tiʼ le tsʼoʼokol beel ka tuklik a tsʼáaik ichil a kuxtaloʼ?
1. ¿Baʼax tu yaʼalaj Adán ka tsʼaʼab u yatan tumen Jéeoba?
KA YÁAX ilaʼab Eva tumen Adaneʼ, tu yaʼalaj: «¡Lelaʼ jach tu jaajileʼ u bakʼel in bakʼel, u baakel xan in baakeloʼob! Lelaʼ yaan u [kʼaabaʼtik koʼolel] tumen tiʼ xiib jóoʼsaʼabi» (Gén. 2:23). Jeʼex túun k-ilkoʼ Adán, le yáax xiiboʼ, jach kiʼimakchaj u yóol ka tu yilaj u yatan. Le oʼolal jatsʼuts le baʼax tu yaʼaloʼ. Jéeobaeʼ tu beetaj u tʼúubul u weenleʼ ka tu jóoʼsaj junpʼéel u baakel u chʼalaʼatel utiaʼal u beetik juntúul kiʼichpan koʼolel. Adaneʼ tu yaʼaleʼ yaan u kʼaabaʼtik Eva, ka tsʼoʼoksaʼab u beeloʼob tumen Dios. Tumen beetaʼab yéetel junpʼéel u baakel u chʼalaʼatel Adaneʼ, maas junpʼéeliliʼob tiʼ bix u pʼáatal le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼob bejlaʼaʼ.
2. ¿Baʼaxten juntúul xiib yéetel juntúul koʼoleleʼ ku yutstal tu yichubaʼob?
2 Jéeobaeʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ le xiib yéetel tiʼ le koʼolel u yutstal tu yichubaʼoboʼ. Junpʼéel enciclopediaeʼ ku yaʼalik: «Le xiib yéetel le koʼolel ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ ku taaktal u yaabiltikubaʼob mantatsʼ yéetel u múul yantaloʼob» (The World Book Encyclopedia). Lelaʼ maases bey u yúuchul ichil le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ.
TU YEʼESOʼOB TSIIKIL TIʼ LE TSʼOʼOKOL BEELOʼ
3. ¿Bix úuchik u yantal u yatan Isaak?
3 Abrahán, juntúul máax chúukpaj u yóol u meyajt Dios úuchjeakileʼ, tu túuxtaj u maas nojchil tiʼ u palitsiloʼob tu luʼumil Mesopotamia utiaʼal u kaxtik juntúul koʼolel meyajtik Dios utiaʼal u tsʼoʼokol u beel yéetel Isaak, u hijo. Le baʼax tu yaʼalaj le palitsil ich payalchiʼoʼ béeychaji. Rebecaeʼ kʼuch u beetuba u yatan Isaak yéetel áantajnaj utiaʼal maʼ u saʼatal u chʼiʼibal Abrahán, jeʼex aʼalaʼanil tumen Diosoʼ (Gén. 22:18; 24:12-14, 67). Lelaʼ maʼ táan u yeʼesik wa unaj u kaxtik máak yéetel máax kun tsʼoʼokol u beel wa máaxiʼ. Bejlaʼeʼ u suukileʼ cada juntúul yéeyik máax yéetel kun tsʼoʼokol u beel. Kex maʼ Dios tsʼáaik u núup máakeʼ, wa k-kʼáatik áantaj tiʼ yéetel k-chaʼik u nuʼuktikoʼon yéetel u kiliʼich muukʼeʼ, jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-kaxtik k-núupeʼ bey xan jeʼel u yáantkoʼon tiʼ tuláakal baʼax k-beetkeʼ (Gal. 5:18, 25).
4, 5. ¿Bix k-ojéeltik le sulamita yéetel le j-kanan tamanoʼ uts tu yichubaʼob kaʼachi?
4 Juntúul kiʼichpan sulamita úuchjeakileʼ tu yaʼalaj tiʼ u amigaʼob maʼ u túulchʼintaʼal ka u beetuba juntúul tiʼ u yatanoʼob rey Salomón. Tu yaʼalajtiʼob: «U koʼolelileʼex Jerusalén séebchiʼiteʼex tiʼ teen maʼatan a wajseʼex in yaabilajiʼ. ¡Chaʼex u wenel, tu juunal kun ajal!» (Cant. 8:4). U jaajileʼ le sulamitaoʼ uts tu yichubaʼob yéetel juntúul j-kanan taman. Le oʼolal tu yaʼalaj yéetel kabal óolal: «Teneʼ u sak nikteʼilen u kabal luʼumiloʼob Sarón, teneʼ u chak nikteʼilen le táax luʼumiloʼoboʼ». Baʼaleʼ le j-kanan tamanoʼ tu núukajtiʼ: «Ichil uláakʼ koʼoleloʼobeʼ, in yaabilajeʼ bey chak nikteʼ ich kʼiʼixoʼobeʼ» (Cant. 2:1, 2). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ jach u yaabiltmubaʼob.
5 Tumen jach u yaabiltmoʼob Dioseʼ yaan u bin utsil tiʼ le sulamita yéetel le j-kanan taman ken tsʼoʼokok u beeloʼoboʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ le j-kanan tamanoʼ: «Bisen bey tsʼalab [wa sello] ta puksiʼikʼaleʼ[.] ¡Bisen bey tsʼalab ta kʼab[eʼ]! Yaakunajeʼ maʼ tu paʼabal u muukʼ, bey kíimileʼ; tsʼíibolajeʼ minaʼan kʼéexel tiʼ bey muknaleʼ. ¡U tóochʼbal kʼáakʼil yaakunajeʼ junpʼéel kiliʼich kʼáakʼ [tumen tiʼ Jéeoba u taal]! U jaʼil tuláakal kʼáaʼnáaboʼobeʼ maʼ tu páajtal u tupikoʼob [yaakunaj] mix xan áalkab jaʼob» (Cant. 8:6, 7). Wa juntúul máax meyajtik Jéeoba táan u tuklik u tsʼoʼokol u beeleʼ, unaj u yilik le tsʼoʼokol beel jeʼex ilaʼabik tumen le sulamita yéetel le j-kanan tamanoʼ.
MAʼ CHÉEN BÁAXAL TU TÁAN DIOSIʼ
6, 7. ¿Baʼax eʼesik maʼ chéen báaxal tu táan Dios u yéeyik máak máax yéetel kun tsʼoʼokol u beeliʼ?
6 U yéeyik máak máax yéetel kun tsʼoʼokol u beeleʼ maʼ chéen báaxal tu táan Jéeobaiʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob yoʼolal le kaajoʼob yaan tu luʼumil Canaanoʼ: «Maʼ xan unaj a láakʼtsiltikabaʼex yéeteloʼobiʼ, mix a tsʼoʼoksikeʼex u beel a xibil paalaleʼex wa a x-chʼupul paalaleʼex yéetel u [x-]chʼúupalalil wa u xiʼipaliloʼob le máakoʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ bíin u beetoʼob u kʼéechel a paalaleʼex tiʼ u beel Yuumtsil utiaʼal u [adorartikoʼob] uláakʼ [diosoʼob]; leloʼ bíin u kʼuuxbes Yuumtsil utiaʼal u xuʼulsikeʼex junsúutuk, junmúutsʼ ichil» (Deu. 7:3, 4). Ka máan kʼiineʼ Esdras, juntúul j-kʼiineʼ, tu yaʼalaj: «Teʼexeʼ kʼebanchajeʼex tu yoʼolal tsʼoʼokik a beeleʼex yéetel koʼoleloʼob x-táanxel luʼumiloʼob, beyoʼ ta nojochkíintajeʼex u kʼeban Israel» (Esd. 10:10). Yéetel apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le cristianoʼoboʼ: «Le koʼolel tsʼokaʼan u beeleʼ nupaʼan tiʼ u yíicham tumen le aʼalmajtʼaanoʼ, kaʼalikil kuxaʼan u yíicham. Baʼaleʼ wa le íichamtsil ku kíimiloʼ le koʼoleloʼ ku páajtal u tsʼoʼokol u beel yéetel jeʼel máaxak u kʼáateʼ ichil le oksaj óoloʼoboʼ» (1 Cor. 7:39).
7 Le ken tsʼoʼokok u beel le máax meyajtik Jéeoba yéetel juntúul máax maʼatech u meyajtikeʼ, maʼ táan u yuʼubik u tʼaan Diosiʼ. Le israelitaʼob tu kʼiinil Esdrasoʼ bey tu beetiloʼoboʼ, tumen tsʼoʼok u beeloʼob «yéetel koʼoleloʼob x-táanxel luʼumiloʼob», le oʼolal toʼoneʼ maʼ unaj k-taasik mix baʼalil le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ (Esd. 10:10; 2 Cor. 6:14, 15). Le máax meyajtik Dios ku tsʼoʼokol u beel yéetel juntúul máax maʼatech u meyajtik Jéeobaeʼ, maʼ maʼalob baʼax ku beetkiʼ yéetel maʼatech u yilik le tsʼoʼokol beel jeʼex u yilik Diosoʼ. Juntúul máax okjaʼanajaʼan ku beetik beyoʼ, jeʼel u beetik u luʼsaʼal jujunpʼéel meyajoʼob tsʼaʼantiʼ ichil le múuchʼuliloʼ. Le oʼolal chéen kunel ka u yaʼal ich payalchiʼ: «Jéeoba, in wóoliliʼ úuchik in beetik baʼax maʼ uts ta tʼaaniʼ, baʼaleʼ jeʼel bixakeʼ tsʼáaten a bendición».
LE K-TAATA YAAN TEʼ KAʼANOʼ MAAS YAʼAB BAʼAX U YOJEL TIʼ TOʼON
8. Tsol baʼaxten kʼaʼabéet k-beetik le baʼax ku yaʼalik Jéeoba yoʼolal le tsʼoʼokol beeloʼ.
8 Juntúul máax ku beetik junpʼéel maquinaeʼ, jach u yojel bix u meyaj. Le oʼolal jeʼel u páajtal u yaʼalik bix unaj u armartaʼaleʼ. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa ka k-armart chéen le bix k-tuklikeʼ? Maʼ xaaneʼ maʼ kun meyaj wa jeʼel tak k-kʼaskúuntikeʼ. Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ wa k-kʼáat xan ka xiʼiktoʼon utsil ken tsʼoʼokok k-beeleʼ kʼaʼabéet k-beetik le baʼax ku yaʼalik Jéeoba, le Máax tsʼáa le tsʼoʼokol beeloʼ.
9. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ Jéeobaeʼ u yojel bix u yuʼubikuba máak chéen tu juunal bey xan le kiʼimak óolal ku taasik le tsʼoʼokol beeloʼ?
9 Jéeobaeʼ jach u kʼaj óol tubeel wíinik bey xan baʼax táakaʼan ichil le tsʼoʼokol beeloʼ. Letiʼ tsʼáa tu tuukul máak u tsʼíibolalil u núupchital utiaʼal u béeytal le baʼax u yaʼalmaʼ: «Ka yaʼabchajak a paalaleʼex» (Gén. 1:28). Tsʼoʼoleʼ u yojel bix u yuʼubikuba máak tu juunal, tumen táanil tiʼ u beetik le yáax koʼoleloʼ, tu yaʼalaj: «Maʼ uts ka yanak chéen tu juun wíinikiʼ. [Nikaʼaj] in beet máax nuʼukaʼan utiaʼal áantik» (Gén. 2:18). Jéeobaeʼ u yojel xan le kiʼimak óolal ku taasik le tsʼoʼokol beeloʼ (xokaʼak Proverbios 5:15-18).
10. ¿Baʼax unaj u chʼaʼik en cuentail le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob yoʼolal le núupchitaloʼ?
10 Yoʼolal le kʼebanoʼ, ku yantal talamil tiʼ le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ, baʼaleʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ jeʼel u yantal kiʼimak óolal tiʼob wa ku beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax ku yaʼalik Pablo yoʼolal le núupchitaloʼ (xokaʼak 1 Corintoiloʼob 7:1-5). Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa le núupchitaloʼ chéen utiaʼal u yantal u paalal máak, tumen ku tsʼáaik xan u páajtalil u béeykuntik baʼax kʼaʼabéet tiʼ tu kaʼatúulal. Baʼaleʼ Dioseʼ u pʼekmaj u beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak yaan yil yéetel le núupchitaloʼ. Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ unaj u paklan tratartikubaʼob yéetel yaabilaj tak tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le núupchitaloʼ. Le oʼolal maʼ unaj u beetkoʼob mix baʼal kʼaas tu táan Jéeobaiʼ.
11. ¿Baʼax utsiloʼob tu kʼamaj Rut úuchik u beetik baʼax ku yaʼalik Dios?
11 Ku páaʼtaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ, maʼ kʼuuxililiʼ mix baʼateliliʼ. Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj u yantal jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal ichil u yotochoʼob. Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax úuch walajki tres mil jaʼaboʼob tiʼ Noemí yéetel kaʼatúul u yiliboʼob kimen u yíichamoʼob, Orfa yéetel Rut. Noemieʼ lukʼ tu luʼumil Moab tu yéeteloʼob utiaʼal u binoʼob tu luʼumil Judá. Kex aʼalaʼabtiʼob tumen Noemí ka suunakoʼob tu kaajaloʼobeʼ, Ruteʼ maʼ suunajiʼ yéetel chúukpaj u yóol u meyajt Dios, le oʼolal aʼalaʼabtiʼ tumen Noemí: «U tsʼáa a boʼolil [Jéeoba, NM] tu yoʼolal le baʼax tsʼoʼok a beetkoʼ» (Rut 1:9; 2:12). Tumen ku yilik le tsʼoʼokol beel jeʼex u yilik Diosoʼ, tsʼoʼok u beel yéetel Booz [wa Boaz], juntúul máax yaan u jaʼabil jach chúukaʼan u yóol u meyajt Dios. Ken kaʼa kuxlak Rut teʼ túumben luʼumoʼ, yaan u yilkeʼ tu chʼiʼibal taal Jesucristo (Mat. 1:1, 5, 6; Luc. 3:23, 32). ¿Máasaʼ jach yaʼab utsiloʼob tu kʼamaj úuchik u beetik baʼax ku yaʼalik Dios?
TSOLNUʼUKOʼOB UTIAʼAL U YANTAL KIʼIMAK ÓOLAL TIʼ LE TSʼOKAʼAN U BEELOʼOBOʼ
12. ¿Tuʼux jeʼel u páajtal k-kaxtik maʼalob tsolnuʼukoʼob yoʼolal le tsʼoʼokol beeloʼ?
12 Jéeoba, le Máax tsʼáa le tsʼoʼokol beeloʼ, ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob baʼax unaj u beetkoʼob utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼoboʼ. Mix máak u yojel tuláakal le baʼaxoʼob u yojel Diosoʼ. Le Bibliaoʼ mantatsʼ ku yaʼalik u jaajil, le oʼolal utiaʼal u tsʼáaik máak junpʼéel maʼalob tsolnuʼuk yaan yil yéetel le tsʼoʼokol beeloʼ, unaj u chʼaʼik en cuentail baʼax ku yaʼalik Dios. Jeʼex apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Cada juntúul tiʼ teʼexeʼ u yaabilt u yatan jeʼel bix u yaabiltikubaeʼ, yéetel le atantsiloʼ u tsik u yíicham» (Efe. 5:33). Tuláakal le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ jeʼel u naʼataʼal tumen juntúul máax meyajtik Dios yiijchajaʼan u tuukuleʼ. Baʼaleʼ u talamileʼ u beetik. Baʼaxeʼ wa ku yilik le tsʼoʼokol beel jeʼex u yilik Diosoʼ yaan u beetik. *
13. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ tu beetik máak le baʼax ku yaʼalik 1 Pedro 3:7?
13 Le íichamtsil meyajtik Diosoʼ unaj u tratartik yéetel yaabilaj u yatan. Apóstol Pedroeʼ ku yaʼalik: «Íichamtsileʼex, muunchajak a puksiʼikʼaleʼex utiaʼal a wataneʼex. Tsʼáaʼextiʼob le tsiikil unaj u tsʼaʼabaltiʼoboʼ, maʼ chéen tumen [maas] muun u wíinklil le koʼoleloʼoboʼ, baʼaleʼ tumen letiʼobeʼ yaantiʼob xan le kuxtal u tsʼaamajteʼex Jajal Dios ichil u chʼaʼ óotsililoʼ. Beeteʼex beyoʼ utiaʼal maʼ u kʼaʼakʼatkuba mix baʼal tiʼ a payalchiʼex» (1 Ped. 3:7). Jeʼex túun k-ilkoʼ, wa le íichamtsil maʼatech u beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, maʼ xaaneʼ maʼ kun uʼuybil u payalchiʼ tumen Jéeoba. Ken úuchuk beyaʼ, maʼ xaaneʼ ku xuʼulul u tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios, le oʼolal ku yantal chiʼichnakil ichiloʼob, ku baʼateloʼob wa maʼ tu biskubaʼob tubeel.
14. ¿Bix jeʼel u yáantaj juntúul x-maʼalob atantsil ichil u yotocheʼ?
14 Wa le atantsil ku chaʼik u nuʼuktaʼal tumen le Biblia yéetel tumen le kiliʼich muukʼoʼ, yaan u yantal jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal ichil u yotoch. Juntúul íichamtsil meyajtik Dioseʼ u yaabiltmaj u yatan yéetel ku kanáantik. Le atantsil xanoʼ u kʼáat ka yaabiltaʼak, le oʼolal ku yeʼesik jatsʼuts modos utiaʼal u maas yaabiltaʼal. Proverbios 14:1 ku yaʼalik: «Le koʼolel yaan u yoojéelajeʼ ku líiʼsik u yotoch; le koʼolel mix baʼal u yojleʼ yéetel u kuxtal ku kʼaskúuntik». Juntúul x-maʼalob atantsil yaan u naʼateʼ ku yáantaj utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼob yéetel utiaʼal u yantal kiʼimak óolal ichil u yotoch. Beyoʼ ku yeʼesik tsiikil tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ.
15. ¿Baʼax tsolnuʼukiloʼob ku tsʼáaik Efesoiloʼob 5:22 tak 25?
15 Le íichamtsiloʼob yéetel le atantsiloʼob ku yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ ku tratartikubaʼob jeʼex u tratartik Jesús le múuchʼuliloʼ (xokaʼak Efesoiloʼob 5:22-25). Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jach jeʼel u kʼamkoʼob yaʼab utsiloʼob wa ku paklan yaabiltikubaʼob, wa maʼatech u chaʼikoʼob u kʼaskúuntaʼal bix u biskubaʼob tumen le kaʼanal ichiloʼ yéetel wa maʼ tu xuʼulul u tʼankubaʼob jeʼex u beetik yaan kʼiin le mejen paalal ken baʼatelnakoʼoboʼ.
MIX MÁAK UNAJ U JATSKOʼOB
16. ¿Baʼaxten yaan tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ maʼatech u tsʼoʼokol u beeloʼob?
16 Ken máanak kʼiineʼ, u maas yaʼabil máakeʼ ku tuklik u tsʼoʼokol u beel, baʼaleʼ yaan tiʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼ tsʼoʼokok u beeloʼobiʼ, tumen maʼ yanak juntúul máax uts tu yichoʼob ku kʼaʼamal xan tumen Diosiʼ. Yanoʼobeʼ ku yilkoʼobeʼ maʼ kʼaʼabéet u tsʼoʼokol u beeloʼobiʼ, le oʼolal ku páajtal u maas kʼubikubaʼob u meyajtoʼob Jéeoba. Baʼaleʼ le máaxoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ láayliʼ unaj u yilik u nuʼuktik u kuxtaloʼob jeʼex u yaʼalik Jéeobaoʼ (Mat. 19:10-12; 1 Cor. 7:1, 6, 7, 17).
17. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús yoʼolal le tsʼoʼokol beel maʼ unaj u tuʼubultoʼonoʼ? 2) Wa juntúul máax meyajtik Dios ku káajal u tsʼíiboltik u núup yaanaleʼ, ¿baʼax unaj u séeb beetik?
17 Le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ, unaj k-beetik kex tsʼokaʼan k-beel wa maʼ: «¿Maʼ wa a xokmeʼex tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼ, le máax beet wíinikoʼob tu yáax chuuneʼ tu beetaj xiib yéetel koʼolel? Tu yaʼalaj xan: Tu yoʼolal lelaʼ juntúul xiibeʼ yaan u pʼatik u taata yéetel [u] maamaeʼ utiaʼal u nupkuba yéetel u yatan, tu kaʼatúulaloʼob bíin junpʼéeliliʼchajkoʼob. Beyoʼ maʼ kaʼatúuloʼobiʼ, baʼaleʼ juntúuliliʼob. Le oʼolaleʼ mix máak unaj u jatsik le baʼax nupaʼan tumen Jajal Dioseʼ» (Mat. 19:4-6). U tsʼíiboltik máak u núup yaanal máakeʼ junpʼéel nojoch kʼeban (Deu. 5:21). Wa juntúul máax meyajtik Dios ku yantal le kʼaakʼas tsʼíibolal tiʼaʼ, unaj u séeb luʼsik tu tuukul, kex ka talamchajak yéetel kex ka yaachajak tu yóol u beetik (Mat. 5:27-30). Unaj u controlartik yéetel u luʼsik tu tuukul le baʼax ku tsʼíiboltik u kʼasaʼan puksiʼikʼaloʼ (Jer. 17:9).
18. ¿Bix unaj k-ilik le tsʼoʼokol beeloʼ?
18 Yaʼab máaxoʼob maʼ u kʼaj óoloʼob Dios yéetel maʼ u yojloʼob wa tiʼ letiʼ u taal le tsʼoʼokol beeloʼ ku yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ le baʼax u tsʼaamaʼ. Wa tak letiʼob bey u beetkoʼoboʼ, toʼon tsʼoʼok k-kʼubik k-kuxtal tiʼ Jéeoba, «le Dios kiʼimak u yóoloʼ», maas unaj k-eʼesik tsiikil tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ (1 Tim. 1:11, NM).
[Tsolajil]
^ xóot’ol 12 Le capítulo 10 yéetel 11 tiʼ le libro «Pʼáateneʼex tiʼ u yaakunaj Jajal Dios», ku maas tʼaan yoʼolal le tsʼoʼokol beeloʼ.
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Uláakʼ baʼax ku tsoʼolol teʼ táan juʼun 6]
Wa maʼalob u biskuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ ku taasik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba yéetel ku yantal kiʼimak óolal tiʼob
[Foto yaan teʼ táan juʼun 5]
Ruteʼ tu yeʼesaj tsiikil tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ
[Foto yaan teʼ táan juʼun 7]
¿Jach wa tu jaajil ka weʼesik tsiikil tiʼ le tsʼoʼokol beeloʼ?
