¿K-náaysik wa k-óol yéetel baʼaxoʼob maʼalobtak?
¿K-náaysik wa k-óol yéetel baʼaxoʼob maʼalobtak?
«Seguernak a jach ilkeʼex baʼax maʼalob tu táan Yuumtsil» (EFE. 5:10).
1, 2. 1) ¿Baʼax tekstoiloʼob eʼesik u kʼáat Jéeoba ka yanaktoʼon kiʼimak óolal? 2) Le súutukil k-jóoʼsik utiaʼal k-náaysik k-óoloʼ junpʼéel siibal ku tsʼáaiktoʼon Dios, le oʼolaleʼ, ¿bix unaj u meyajtoʼon?
LE Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat chéen ka kuxlakoʼoniʼ, baʼaxeʼ ka yanaktoʼon kiʼimak óolal. Jeʼex le Salmo 104:14 yéetel 15 ku yaʼalikeʼ ku «beetik u yantal [...] baʼal jaantbil way luʼumeʼ, utiaʼal u yantal le vino ku kiʼimakkúuntik u yóol u puksiʼikʼal máakoʼ, utiaʼal u yantal aceite ku pʼatik suaveil u yich máak, utiaʼal u yantal baʼal u jaant máak». Dioseʼ ku beetik u nuuktal le paakʼaloʼob utiaʼal u yantal neekʼ yéetel aceite utiaʼal jaantbiloʼ bey xan vino utiaʼal ukʼbil. Kex le vino maʼ kʼaʼabéet utiaʼal u kuxtal máakoʼ, ku ‹kiʼimakkúuntik u yóol› máak (Ecl. 9:7; 10:19). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka yanaktoʼon kiʼimak óolal, tumen ku tsʼáaik baʼax ‹k-jaant utiaʼal u kiʼimaktal u yóol k-puksiʼikʼal› (Hch. 14:16, 17).
2 Le oʼolal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ maʼ jelaʼan u yilkoʼob u jóoʼskoʼob u súutukil utiaʼal u náaysik u yóoloʼobiʼ. U yilkoʼob «le chʼíichʼoʼob ku xikʼnaloʼob» yéetel «le looloʼob yanoʼob teʼ kʼáaxoʼ», jeʼel u líiʼsik u yóoloʼob yéetel u kankoʼob yaʼab baʼaloʼobeʼ (Mat. 6:26, 28; Sal. 8:3, 4). U jaajileʼ u yantal kiʼimak óolal ichil u kuxtal máakeʼ junpʼéel siibal ku tsʼáaik Dios (Ecl. 3:12, 13). Toʼoneʼ k-ojel le súutukiloʼob k-jóoʼsik utiaʼal k-náaysik k-óoloʼ junpʼéel siibal ku taal tiʼ letiʼ, le oʼolal k-ilik k-beetik jeʼex uts tu tʼaaneʼ.
Baʼaxoʼob jeʼel u páajtal u beetaʼaleʼ
3. ¿Baʼaxten unaj u kʼaʼajsik máak yaan jejeláas bix jeʼel u náaysik u yóol máakeʼ?
3 Jeʼex ken k-il teʼ xookaʼ, le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ u yojloʼobeʼ cada juntúul ken u yéey bix ken u náaysil u yóol, baʼaleʼ u yojloʼob xaneʼ yaan baʼaxoʼob maʼ unaj u beetkoʼobiʼ. Le náaysaj óoloʼ bey jeʼex le janaloʼ, yaan tuʼuxeʼ yaan baʼax jach kiʼ u jaantaʼal, baʼaleʼ tuláakʼ tuʼuxoʼobeʼ jach junpuliʼ maʼatech u jaantaʼal. Yaan tuʼuxeʼ le sukuʼunoʼoboʼ jatsʼuts u yilik u náaysik u yóoloʼob yéetel wa baʼax, baʼaleʼ tuláakʼ tuʼuxeʼ maʼ jatsʼuts u yilaʼaliʼ. Lelaʼ yaan kʼiineʼ bey u yúuchul tak ichil le máaxoʼob kajaʼanoʼob tiʼ junpʼéeliliʼ tuʼuxoʼ. Yaan máaxeʼ jatsʼuts u yilik u kutal u xok junpʼéel libro, baʼaleʼ yanoʼobeʼ nak óol u yilkoʼob; yanoʼob xaneʼ uts tu yichoʼob u binoʼob tiʼ bicicleta wa tuʼux, baʼaleʼ yanoʼobeʼ jach kaʼanaʼantsil u yilkoʼob. Toʼoneʼ k-ojleʼ, jeʼex le janaloʼ, yaan jejeláas bix jeʼel u náaysik u yóol máakeʼ (Rom. 14:2-4).
4. ¿Baʼaxten unaj u yilik máak tiʼ baʼaxoʼob jeʼel u páajtal u náaysik u yóoleʼ? Kete.
4 Baʼaleʼ kex yaan jejeláas bix jeʼel u náaysik u yóol máakeʼ, maʼ u kʼáat u yaʼal wa jeʼel u páajtal u táakpajal tak tiʼ le baʼaxoʼob jeʼel u beetik kʼaas tiʼoʼ. Tuukulnakoʼon tu kaʼatéen tiʼ le janaloʼ. Kex kiʼ k-uʼuyik jejeláas jaanloʼobeʼ, ¿máasaʼ mix juntéen k-tuklik k-jaantik junpʼéel baʼax tsʼoʼok u kʼastal? Maʼ chéen maʼ maʼalob ka u jaant máakiʼ, baʼaxeʼ jeʼel u beetik tak u kʼojaʼantaleʼ. Le oʼolal kex yaan jejeláas bix jeʼel u náaysik u yóol máakeʼ, toʼoneʼ maʼatech k-náaysik k-óol yéetel baʼaxoʼob yaan yil yéetel núupkʼeban, tuʼux yaʼab u yúuchul baʼateʼel wa yéetel baʼaloʼob sajbeʼentsiloʼob ku binoʼob tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, tumen le baʼaloʼob beyaʼ jeʼel u beetiktoʼon loob wa jeʼel u beetik k-náachtal tiʼ Dioseʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ yaan baʼaxoʼob maʼ tu páajtal k-beetik utiaʼal k-náaysik k-óol. Le oʼolal táanileʼ unaj k-ilik wa maʼalob le baʼax yéetel taak k-náaysik k-óoloʼ (Efe. 5:10). Koʼoneʼex ilik bix jeʼel u páajtal k-beetkeʼ.
5. ¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa maʼalob tu táan Jéeoba le bix k-náaysik k-óoloʼ?
5 Le baʼaxoʼob tiʼ k-náaysik k-óoloʼ chéen jeʼel u taasiktoʼon kiʼimak óolal wa maʼalob tu táan Jéeobaeʼ. ¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa maʼ tu bin tu contra le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ? (Sal. 86:11.) Letiʼe ka tuukulnakoʼon tiʼ óoxpʼéel kʼáatchiʼob. Utiaʼal lelaʼ yaan u meyajtoʼon le tʼaanoʼobaʼ «baʼax, baʼax kʼiin yéetel máax». Koʼoneʼex ilik cada junpʼéel.
¿Baʼax táakaʼaniʼ?
6. ¿Baʼaxoʼob maʼatech k-yéeyik utiaʼal k-náaysik k-óol, yéetel baʼaxten?
6 Le yáax kʼáatchiʼ unaj k-beetik ken k-yéey junpʼéel náaysaj óoloʼ letiʼ lelaʼ: «¿Baʼax táakaʼan ichil le baʼax yéetel taak in náaysik in wóolaʼ?». Unaj k-kʼaʼajsikeʼ, utiaʼal juntúul máax meyajtik Dioseʼ yaan kaʼa jaats baʼaxoʼob yéetel jeʼel u náaysik u yóoleʼ: yáaxeʼ letiʼe baʼaxoʼob jach junpuliʼ maʼ unaj u táakpajloʼ, u kaʼapʼéeleʼ letiʼe ku chaʼabal u beetik tumen u concienciaoʼ. ¿Máakalmáak le jach junpuliʼ maʼ unaj u yéeyikoʼ? Letiʼe ku binoʼob tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ (1 Juan 5:19). Le yóokʼol kaabaʼ chuup yéetel náaysaj óolaloʼob yaan yil yéetel demonioʼob, xibichʼupil, pornografía, u beetaʼal loobil yéetel uláakʼ baʼaloʼob ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Ichil le baʼaloʼobaʼ táakaʼan xan le máaxoʼob ku beetkoʼob u muʼyaj u maasil utiaʼal u kiʼimakkúuntik u yóoloʼob wa uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak yéetel suʼtsiltak ku yeʼesaʼal bey maʼalobtakeʼ; le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ maʼatech u náaysik u yóoloʼob yéetel le baʼaloʼob beyaʼ (1 Cor. 6:9, 10; xokaʼak Apocalipsis 21:8). Jeʼel tuʼuxak yanoʼoneʼ, k-ilik maʼ k-náaysik k-óol yéetel le baʼaloʼobaʼ, beyoʼ k-eʼesik tiʼ Jéeoba k-kʼáat k-beet le baʼax ku yaʼalikaʼ: «Pʼekteʼex le kʼaasoʼ» (Rom. 12:9; 1 Juan 1:5, 6).
7, 8. ¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa maʼalob u yilik Jéeoba le baʼax yéetel taak k-náaysik k-óoloʼ? Aʼal junpʼéel bixi.
7 Tuukulnakoʼon tiʼ uláakʼ baʼaloʼob yéetel jeʼel u náaysik u yóol máakeʼ: le baʼaxoʼob maʼatech u yaʼalik le Biblia wa maʼ maʼalobtakoʼ. ¿Bix jeʼel u yojéeltik le máax meyajtik Dios wa maʼalob le baʼax yéetel taak u náaysik u yóoloʼ? Letiʼe u yilik baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yoʼolaloʼ (Pro. 4:10, 11). Beyoʼ yaan u chʼaʼtuklik u beetik junpʼéel baʼax maʼ ken u beet u chiʼichnaktal u conciencia (Gál. 6:5; 1 Tim. 1:19). ¿Baʼax jeʼel u yáantkech a chʼaʼtukult a beetik baʼax maʼalobeʼ? Tuukulnakoʼon tiʼ le jaanleʼ. Táanil tiʼ k-jaantik junpʼéel janal maʼ k-kʼaj óoleʼ, u suukileʼ k-kʼáatik baʼax xaʼakʼiloʼob tu bisaj. Lelaʼ bey xan unaj k-beetik yéetel le náaysaj óolaloʼ, táanileʼ unaj k-ilik baʼaxoʼob táakaʼan ichil (Efe. 5:17).
8 Tuukulnakoʼon tiʼ uláakʼ baʼal. Yaʼab máaxeʼ jatsʼuts u yilik jujunpʼéel báaxaloʼob tumen ku yuʼubikuba maʼalobil ken joʼopʼok u táakpajliʼ. Lelaʼ ku naʼataʼal. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ ku yutstal t-ich, tumen yaʼab u yúuchul baʼateliʼ, u tsʼáaik u kuxtal máak tu táan kíimil, u yúuchul loob tiʼ máak, kʼiinbesajoʼob tuʼux maʼatech u tsʼaʼabal u pʼiis baʼax ku beetaʼaliʼ wa u taaskuba noj baʼalil yoʼolal u luʼum. Unaj k-tuklik jach baʼax yaan t-puksiʼikʼal. Maʼ xaaneʼ k-ilik le bix k-tuukuloʼ maʼ bey u tuukul Jéeobaiʼ yéetel mix baʼal yaan u yil yéetel le jeetsʼelil bey xan le yaabilaj k-kʼaʼaytikoʼ, le oʼolal k-xulik k-náaysik k-óol tu yéeteloʼob (Isa. 61:1; Gál. 5:19-21). Baʼaleʼ wa k-ilik maʼatech u binoʼob tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, maʼ xaaneʼ k-chʼaʼtuklik u seguer k-náaysik k-óol tu yéeteloʼob (Gál. 5:22, 23; xokaʼak Filipenses 4:8).
¿Baʼax kʼiin ken in beete?
9. Aʼal baʼax ku yeʼesik ken tuukulnakoʼon tiʼ le kʼáatchiʼ: «¿Baʼax kʼiin ken in beete?».
9 U kaʼapʼéeleʼ unaj k-tuklik: «¿Baʼax kʼiin ken in beete?». Unaj k-ilik le baʼax hora ken k-beetoʼ bey xan bukaʼaj tiempo ken u bis toʼon. Le kʼáatchiʼ baʼaxoʼ ku yeʼesik baʼaxoʼob uts t-ich yéetel le baʼaxoʼob maʼalob k-ilik yéetel le maʼatechoʼ, le kʼáatchiʼ baʼax kʼiinoʼ ku yeʼesik jach baʼax k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal le náaysaj óolaloʼoboʼ?
10, 11. ¿Bix u yáantkoʼon Mateo 6:33 utiaʼal k-ilik bukaʼaj tiempo unaj k-jóoʼsik utiaʼal k-náaysik k-óol?
10 Kʼaʼajaktoʼon le baʼax tu yaʼalaj Jesucristoaʼ: «Kʼaʼabéet xan a yaabiltik Jéeoba a Dios yéetel tuláakal a puksiʼikʼal, yéetel tuláakal a kuxtal, yéetel tuláakal a tuukul bey xan yéetel tuláakal a muukʼ» (Mar. 12:30). ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal k-yaabiltik Jéeobaeʼ? K-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Maʼ u xuʼulul a kaxtikeʼex táanil u Reino Dios yéetel u justicia, beyoʼ tuláakal le uláakʼ baʼaloʼobaʼ yaan xan u tsʼaʼabalteʼex» (Mat. 6:33). Le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il bukaʼaj tiempo yéetel bix unaj k-ilik le baʼax yéetel taak k-náaysik k-óoloʼ.
11 Jesuseʼ maʼ tu yaʼalaj ka k-kaxt «chéen le reinooʼ». Baʼaxeʼ tu yaʼalaj ka k-kaxt «táanil u Reino Dios». Letiʼeʼ u yojel kʼaʼabéettoʼon tiempo utiaʼal k-meyaj ichil k-otoch, k-kaxtik baʼal k-jaante, k-nookʼ, xook, meyaj, k-náaysik k-óol yéetel uláakʼ baʼaloʼob. Baʼaleʼ mantatsʼ unaj u tsʼáaik máak táanil le Reinooʼ (1 Cor. 7:29-31). Wa k-nuʼuktik k-kuxtal yéetel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, mix baʼal kun beetik u xuʼulul k-tsʼáaik táanil k-meyajtik Jéeoba. Wa k-beetik beyoʼ yaan k-tsʼáaik u pʼiis le náaysaj óolaloʼoboʼ yéetel maas yaan u taasiktoʼon kiʼimak óolal.
12. ¿Bix unaj u beetik máak le baʼax ku yaʼalik Lucas 14:28 tak tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel bix unaj u náaysik u yóoloʼ?
12 ¿Bukaʼaj tiempo unaj k-náaysik k-óol? Utiaʼal k-ojéeltikeʼ kʼaʼabéet k-tuklik bajux ken u tojolttoʼon (Luc. 14:28). Kʼaʼabéet k-ilik bukaʼaj tiempo ken u bis toʼon junpʼéel náaysaj óol utiaʼal k-ilik wa maʼalob ka k-beete. Wa k-ilik yaan u luʼsiktoʼon u tiempoil utiaʼal k-xook t-juunal, ich familiail, k-bin muchʼtáambal yéetel k-jóokʼol kʼaʼaytajeʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ maʼ maʼalobiʼ (Mar. 8:36). Baʼaleʼ wa chéen cada wa baʼax kʼiin ken k-náays k-óol yéetel k-ilik jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼáa táanil le Reino ichil k-kuxtaloʼ, maʼ kʼaas ka k-beetiʼ.
¿Máaxoʼob kun táakpajliʼ?
13. ¿Baʼaxten unaj k-kanáantik yéetel máaxoʼob ken k-náays k-óol?
13 U yóoxpʼéel kʼáatchiʼ unaj k-beetkoʼ letiʼ lelaʼ: «¿Máaxoʼob kun táakpajliʼ?». Jach unaj u yilik máak yéetel máaxoʼob ku biskuba, tumen chéen wa ku biskuba máak yéetel máaxoʼob beetik baʼax maʼalobeʼ jeʼel u náaysik u yóol yéetel baʼaxoʼob maʼalobtakeʼ. Jeʼex junpʼéel janal maas kiʼ u jaantaʼal wa tiaʼan máaxoʼob u yaabiltmaj máakeʼ, maas ku kiʼimaktal u yóol máak ken u náays u yóol yéetel máaxoʼob ku biskuba tubeel. Le oʼolal ku naʼataʼal baʼaxten óoliʼ tuláakal máak, maases le táankelmoʼoboʼ, uts tu tʼaan u muchʼkubaʼob utiaʼal u náaysik u yóoloʼob. Utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsileʼ kʼaʼabéet k-yéeyik maʼalob yéetel máaxoʼob ken k-bisba (2 Cró. 19:2; xokaʼak Proverbios 13:20; Sant. 4:4).
14, 15. 1) ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús bix unaj k-yéeyik k-amigoʼob? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik táanil tiʼ k-yéeyik k-amigoʼob?
14 Ken joʼopʼok k-yéeyik máaxoʼob yéetel ken k-bisbaeʼ, unaj k-beetik jeʼex tu beetil Jesuseʼ. Letiʼeʼ desde úuchjeakileʼ, u yaabiltmaj le wíinikoʼoboʼ (Pro. 8:31). Yéetel ka taal way Luʼumeʼ tu yeʼesaj u yutsil yéetel u yaabilaj tiʼ u maasil (Mat. 15:29-37). Baʼaleʼ u yojel u jelaʼanil u yeʼesik u yutsil tiʼ u maasil yéetel u yéeyik u amigoʼob. Tu bisuba yéetel tuláakal, baʼaleʼ chéen u jaats máaxoʼob tu yéeyaj utiaʼal u amigote. ¿Máaxoʼob? Chéen le máaxoʼob beetik le baʼax tu yaʼalaj tiʼ le once apostoloʼoboʼ: «Teʼexeʼ in amigoʼex wa ka beetkeʼex baʼax kin waʼalikteʼex» (Juan 15:14; ilaʼak xan Juan 13:27, 30). Jesuseʼ chéen tu amigota u disipuloʼob yéetel le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ.
15 Lelaʼ bey unaj k-beetik xanoʼ. Utiaʼal k-ilik wa jeʼel u páajtal k-amigotik wa máaxeʼ unaj k-tuklik: «¿Ku yeʼesik wa yéetel le baʼaxoʼob ku beetik bey xan yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼalik ku yuʼubik u tʼaan Jéeoba yéetel Jesús? ¿Ku creertik wa le baʼaxoʼob kin creertik yéetel ku beetik wa le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ? ¿Jeʼel wa u yáantken utiaʼal u chúukpajal in wóol in meyajt Jéeoba yéetel utiaʼal u seguer in kaxtik táanil le Reinooʼ?». Wa beyoʼ jeʼel u páajtal k-náaysik k-óol tu yéeteleʼ, tumen jach tu jaajil juntúul maʼalob amigo (xokaʼak Salmo 119:63; 2 Cor. 6:14; 2 Tim. 2:22).
Unaj k-ilik tiʼ baʼax k-náaysik k-óol
16. ¿Baʼax unaj k-tuklik táanil tiʼ k-ilik tiʼ baʼax ken k-náays k-óol?
16 Tsʼoʼok k-ilik óoxpʼéel baʼaloʼob yaan yil yéetel le náaysaj óolaloʼ: baʼax náaysaj óolalil k-yéeyik, baʼax kʼiin ken k-náays k-óol bey xan yéetel máaxoʼob. Tsʼoʼok k-ilik xaneʼ, utiaʼal k-jóoʼsik utsil tiʼ le náaysaj óolaloʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼik en cuentail le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia tiʼ cada junpʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ. Táanil tiʼ k-beetik wa baʼaxeʼ, maʼalob ka k-tukle: ¿Baʼax táakaʼan ichil? Unaj k-ilik wa minaʼan mix baʼal kʼaas utiaʼal juntúul máax meyajtik Diosiʼ (Pro. 4:20-27). ¿Baʼax kʼiin ken k-náays k-óol? Unaj k-kanáantik maʼ u bisik toʼon yaʼab tiempo (1 Tim. 4:8). ¿Máaxoʼob kun táakpajliʼ? Unaj k-ilik maʼ k-bisikba yéetel máaxoʼob beetik baʼax kʼaas (Ecl. 9:18; 1 Cor. 15:33).
17, 18. 1) ¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa maʼalob le náaysaj óolaloʼob k-yéeyikoʼ? 2) ¿Baʼax unaj u chʼaʼtuklik cada juntúul máax meyajtik Dios yoʼolal le náaysaj óolaloʼoboʼ?
17 Wa le baʼax yéetel taak k-náaysik k-óol ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ baʼax, baʼax kʼiin bey xan yéetel máaxoʼobeʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ maʼ unaj k-táakpajaliʼ. Baʼaleʼ wa k-ilik maʼalobeʼ, jeʼel u páajtal k-tuklikeʼ yaan u taasiktoʼon kiʼimak óolal yéetel yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba (Sal. 119:33-35).
18 Jeʼex túun k-ilkoʼ, ken k-náays k-óoleʼ, mantatsʼ unaj k-ilik k-beetik baʼax maʼalob, le baʼax kʼiin unajeʼ bey xan yéetel le máaxoʼob k-ilik maʼalob ka k-beetoʼ. Unaj k-ilik k-beetik le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Wa táan a janaleʼex, wa táan a wukʼuleʼex bey xan wa táan a beetkeʼex uláakʼ baʼaleʼ, beeteʼex tuláakal baʼal utiaʼal ka alabartaʼak Dios» (1 Cor. 10:31).
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le tekstoʼob k-yéey tubeel tiʼ baʼax ken k-náays k-óoloʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Diagrama yaan teʼ táan juʼun 9]
(Utiaʼal a wilik bix jokʼaʼanileʼ ilawil le jóoʼsaʼaniloʼ)
✔Baʼax
[Diagrama yaan teʼ táan juʼun 10]
(Utiaʼal a wilik bix jokʼaʼanileʼ ilawil le jóoʼsaʼaniloʼ)
✔Baʼax kʼiin
[Diagrama yaan teʼ táan juʼun 12]
(Utiaʼal a wilik bix jokʼaʼanileʼ ilawil le jóoʼsaʼaniloʼ)
✔Máaxoʼob
[U tsolajil le foto yaan te táan juʼun 10]
¿Bix u yáantkoʼon le baʼax tu beetaj Jesús utiaʼal k-yéeyik k-amigoʼob yéetel tiʼ baʼax ken k-náays k-óol?
