Maʼ u náayal k-óol jeʼex tu beetil Jeremíaseʼ
Maʼ u náayal k-óol jeʼex tu beetil Jeremíaseʼ
«[Teen, Jéeobaeʼ, maʼ naayal in wóoliʼ, NM] táan in páaʼtik u yúuchul baʼax tin waʼalaj.» (JER. 1:12)
1, 2. ¿Bix u yeʼesik le almendro maʼatech u náayal u yóol Jéeobaoʼ?
TU LUʼUMIL Israel yéetel teʼ Libanooʼ, le almendrooʼ letiʼ le cheʼ ku yáax loolankil le ken tsʼoʼokok le keʼeliloʼ, yaneʼ sak u looloʼob wa rosadoʼob, yéetel ku káajal u loolankiloʼob tu jóokʼbal enero wa tu káajbal febrero. Ich hebreoeʼ le tʼaan almendrooʼ u kʼáat u yaʼal «le máax ku yajaloʼ».
2 Ka tsʼaʼab Jeremías tumen Jéeoba u beet u profetaileʼ, meyajnajtiʼ le almendro utiaʼal u yeʼesik maʼ naayal u yóoliʼ. Tiʼ junpʼéel náayeʼ tu yeʼesajtiʼ u jéekʼ u kʼab le cheʼaʼ, ka tsʼoʼokeʼ ka tu tsolaj tiʼ baʼax u kʼáat u yaʼale: «[Maʼ naayal in wóoliʼ, NM] táan in páaʼtik u yúuchul baʼax tin waʼalaj» (Jer. 1:11, 12). Jeʼex le almendro séeb u «yajaloʼ», Dioseʼ tu séeb túuxtaj u profetaʼob u yaʼaloʼob baʼax kun úuchul tiʼ le máaxoʼob maʼ tu beetkoʼob baʼax ku yaʼalikoʼ (Jer. 7:25). Yéetel maʼ kun jeʼelel tak ken u láaj béeykunt baʼax u yaʼalmaj. Tu jaʼabil 607 táanil tiʼ u taal Jesús, jach teʼ kʼiin u yaʼalmaj Jéeobaoʼ, tu taasaj le xuʼulsajil yóokʼol u luʼumil Judaoʼ.
3. ¿Bix yanil Jéeoba?
3 Jéeobaeʼ láayliʼ maʼ naayal u yóol utiaʼal u tsʼoʼokbesik baʼaxoʼob u yaʼalmaj teʼ kʼiinoʼobaʼ. Letiʼeʼ maʼ kun pʼáatal maʼ u béeykuntik baʼax u yaʼalmaj. ¿Baʼax unaj u péekskoʼon k-beet lelaʼ? ¿Jach wa k-creertik Jéeobaeʼ maʼ naayal u yóol tak teʼ tu jaʼabil 2011, yéetel yaan u beetik le baʼaxoʼob u yaʼalmoʼ? Wa k-tuklik maʼ ken u béeykunt le baʼax ku yaʼalik yéetel wa tsʼoʼok u joʼopʼol u náayal k-óoleʼ, unaj k-kʼexik k-tuukul (Rom. 13:11). Jeremíaseʼ juntúul tiʼ le máaxoʼob meyajt Dios maʼ náay u yóoloʼ. Wa k-ilik bix úuchik u beetik yéetel baʼax péeks u beeteʼ, maas maʼ talam jeʼel k-ilik k-beetik le meyaj u tsʼaamajtoʼon xan Jéeobaoʼ.
Junpʼéel baʼax jach unaj u yojéeltaʼal
4. ¿Baʼax talamiloʼob tu aktáantaj Jeremías utiaʼal u beetik le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ, yéetel baʼaxten kʼaʼabéetchaj u séeb tsʼáaik ojéeltbil?
4 Maʼ xaaneʼ yaan kex 25 jaʼaboʼob tiʼ Jeremías ka aʼalaʼabtiʼ ka u beet u profetail (Jer. 1:1, 2). Kex beyoʼ láayliʼ ku yuʼubkuba kaʼach jach paaleʼ, ku yuʼubik maʼ tu páajtal u bin tʼaan yéetel u nuuktakil le kaaj, le máaxoʼob yaan páajtalil tiʼob yéetel kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ (Jer. 1:6). Letiʼeʼ kʼaʼabéet u kʼaʼaytik le xuʼulsajil tsʼoʼok u náatsʼloʼ yéetel u yaʼalik maʼ maʼalob baʼax ku beetik le j-kʼiinoʼoboʼ, maʼ jaaj baʼax ku kʼaʼaytik uláakʼ profetaʼob yéetel uláakʼ máakoʼob jach ku yeʼesaʼal tsiikil tiʼoboʼ, u jaajileʼ tiʼ tuláakal le máaxoʼob beetik baʼaloʼob kʼaastak yéetel le máaxoʼob u pʼatmoʼob Jéeoba kʼaʼabéet u yaʼalikoʼ (Jer. 6:13; 8:5, 6). Le jatsʼuts templo tu beetaj rey Salomón, le tuʼux tsʼoʼok u máan óoliʼ cuatrocientos jaʼaboʼob joʼopʼok u adorartaʼal Jéeobaoʼ yaan u xuʼulsaʼal. Tsʼoʼoleʼ u kaajil Jerusalén yéetel Judaeʼ yaan u xuʼulsaʼaltiʼob yéetel u kajnáaliloʼobeʼ yaan u bisaʼaloʼob palitsiltbil. Jeʼex túun k-ilkoʼ, jach kʼaʼabéet u séeb tsʼáaik ojéeltbil le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Diosoʼ.
5, 6. 1) ¿Baʼax meyajil ku beetik le sukuʼunoʼob chíikbesik Jeremíasoʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?
5 ¿Kux túun teʼ kʼiinoʼobaʼ? Yoʼolal u yaabilaj Jéeoba tiʼ wíinikeʼ, tsʼoʼok u tsʼáaik le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan u kʼaʼaytoʼob tsʼoʼok u náatsʼal le xuʼulsajiloʼ. Le sukuʼunoʼob chíikbesik Jeremíasoʼ tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob joʼopʼok u yaʼalikoʼob tiʼ u maasil tiʼ baʼax kʼiiniloʼob kuxaʼanoʼon (Jer. 6:17). Le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeoba, u Yuumil le Kʼiinoʼoboʼ, maʼ xaan u meyajiʼ. Kex jach teʼ kʼiin u tukultmaj ken u béeykunt le baʼax u yaʼalmoʼ, yaan u kʼuchul teʼ kʼiin maʼ táan u páaʼtaʼal tumen le kʼasaʼan máakoʼoboʼ (Sof. 3:8; Mar. 13:33; 2 Ped. 3:9, 10).
6 Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jéeobaeʼ maʼ naayal u yóoliʼ yéetel yaan u séeb taasik le túumben yóokʼol kaaboʼ. Le sukuʼunoʼob chíikbesik Jeremíasoʼ jach u yojloʼob, lelaʼ le péekskoʼob u maas tsʼáa u yóol u meyajtoʼob Dios. Lelaʼ bey xan u beetik le sukuʼunoʼob táan u páaʼtik u pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ, letiʼobeʼ ku yilik maʼ u náayal xan u yóoloʼob, tumen u yojloʼob jach kʼaʼabéet u tsʼáaikoʼob ojéeltbil baʼax ku taal u kʼiin. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ tuláakal máak unaj u tsʼaʼabal u páajtalil u chʼaʼtuklik wa yaan u tsʼáaikuba tu tséel u gobierno Dios wa maʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik óoxpʼéel jatsʼuts modos áant Jeremías utiaʼal maʼ u náayal u yóol, utiaʼal u tsʼoʼoksik baʼax aʼalaʼabtiʼ ka u beete, lelaʼ jach jeʼel u yáantkoʼon xaneʼ.
Yaabilaj tiʼ u maasil
7. ¿Baʼaxten k-aʼalik letiʼe yaabilaj péeks Jeremías kʼaʼaytaj kex tu aktáantaj talamiloʼoboʼ?
7 ¿Baʼax péeks Jeremías kʼaʼaytaj kex jach yaʼab talamiloʼob tu aktáantaj? U yaabilaj tiʼ u yéet judíoiloʼob. Letiʼeʼ u yojel kaʼacheʼ yaʼab tiʼ letiʼob táan u muʼyajoʼob yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetik le máaxoʼob kaʼansik le leyoʼ (Jer. 23:1, 2). Le oʼolal tu chʼaʼaj óotsilil tiʼob yéetel tu yáantoʼob yéetel yaabilaj. U kʼáat ka u yuʼuboʼob le maʼalob péektsil utiaʼal ka u salvartubaʼoboʼ. Letiʼeʼ jach chiʼichnakchaj tu yoʼolaloʼob, le oʼolal okʼolnaj tu yoʼolaloʼob le ka tuukulnaj tiʼ le xuʼulsajil ku taal tu yóokʼoloʼoboʼ (xokaʼak Jeremías 8:21 yéetel 9:1). Tiʼ u libroil Lamentaciones xaneʼ, ku chíikpajal jach bix úuchik u yeʼesik u yaabilaj tiʼ u kʼaabaʼ Dios bey xan tiʼ u kaajal (Lam. 4:6, 9). ¿Bix k-uʼuyikba ken k-il le máakoʼob «yajtak u yóoloʼob yéetel lubaʼantak u yóoloʼob jeʼel bix tamanoʼob minaʼan máax kanáantkoʼo[beʼ]»? ¿Jach taak wa k-tsʼáaik xan u yojéeltoʼob le baʼaloʼob jatsʼutstak ken u beet u Reino Diosoʼ? (Mat. 9:36.)
8. ¿Bix k-ojéeltik Jeremíaseʼ maʼ tu pʼektaj le máaxoʼob beet u muʼyajoʼ?
8 Le judíoʼoboʼ maʼ tu chaʼaj u yáantaʼaloʼobiʼ, baʼaxeʼ tu beetoʼob u sen muʼyaj Jeremías. Baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ kʼuuxilnajiʼ yéetel maʼ tu sutaj u jeel baʼax beetaʼabtiʼiʼ. Chúukpaj u yóol yéetel tu yeʼesaj u yutsil tiʼob, tak tiʼ le kʼasaʼan rey Sedequíasoʼ. Kex kʼuʼub tumen le rey tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼ, ka máan kʼiineʼ Jeremíaseʼ tu kʼáat óoltaj tiʼ ka u beet baʼax ku yaʼalik Jéeoba (Jer. 38:4, 5, 19, 20). ¿K-yaabiltmaj wa u maasil jeʼex tu beetil Jeremíaseʼ?
Dioseʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal
9. ¿Bix k-ojéeltik Dios áant Jeremías utiaʼal maʼ u chʼaʼik saajkil?
9 Le ka tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Jeremías ka u beet u profetaileʼ, joʼopʼ u yaʼalik kaʼach maʼ tu páajtal u beetik, lelaʼ ku yeʼesikeʼ le úuchik u kʼaʼaytaj yéetel x-maʼ saajkililoʼ maʼ tiʼ letiʼ u taaliʼ. Baʼaleʼ páajchaj u beetik tumen jach tu kʼubaj u yóol tiʼ Dios. Jach beyoʼ, Jéeobaeʼ yanchaj tu tséel «bey juntúul [soldado] maʼ tu paʼabal u muukʼeʼ», tu yáantaj yéetel tu tsʼáaj muukʼ tiʼ utiaʼal u tsʼoʼoksik le meyaj tu tsʼáajtiʼoʼ (Jer. 20:11). Letiʼeʼ jach kʼaj óoltaʼab maʼ tu chʼaʼaj saajkiliʼ, le oʼolal ka ilaʼab bix u kʼaʼaytaj Jesús tumen le judíoʼoboʼ, yaneʼ tu tuklaj tsʼoʼok u kaʼa kuxtal Jeremías (Mat. 16:13, 14).
10. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal le u yalab le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ tiaʼanoʼob «tu yóokʼol [reyoʼob] yéetel múuchʼ kaajoʼob[eʼ]»?
10 Jéeobaeʼ «u [Reyil] u kajnáaliloʼob luʼum». Le oʼolal yaan u derechoil tiʼ utiaʼal u túuxtik u profeta u yaʼal táan u taal u kʼiinil u juzgartik le kaajoʼob yéetel le reyoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ (Jer. 10:6, 7). Le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob kuxaʼanoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ tiaʼanoʼob xan «tu yóokʼol [reyoʼob] yéetel múuchʼ kaajoʼob[eʼ]» (Jer. 1:10). ¿Baʼaxten k-aʼalik beyoʼ? Tumen Jéeoba, u Reyil tuláakal baʼaleʼ, tsʼoʼok u tsʼáaiktiʼob junpʼéel meyaj jeʼex le tu beetaj Jeremíasoʼ, u kʼaʼaytikoʼob tiʼ tuláakal kaajoʼob yaan u xuʼulsaʼaltiʼob teʼ kʼiin u tukultmaj Jéeobaoʼ. Lelaʼ ku beetkoʼob yéetel le páajtalil tsʼaʼantiʼob tumen Diosoʼ bey xan yéetel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ (Jer. 18:7-10; Apo. 11:18). Le «Jeremías» teʼ kʼiinoʼobaʼ u chʼaʼtukultmaj maʼ u náayal u yóol. Le sukuʼunoʼobaʼ maʼ ken u xul u tsʼáaikoʼob ojéeltbil tiʼ tuláakal yóokʼol kaab le xuʼulsajil ken u taas Jéeobaoʼ.
11. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u seguer k-kʼaʼaytaj kex táan k-muʼyajtik talamiloʼobeʼ?
11 Yaan kʼiineʼ ku lúubul k-óol ken k-il maʼ tu kʼaʼamal le maʼalob péektsiloʼ, ken chʼaʼpachtaʼakoʼon wa yoʼolal uláakʼ talamiloʼob (2 Cor. 1:8). Baʼaleʼ jeʼex Jeremíaseʼ maʼ kun xuʼulul k-kʼaʼaytaj. Baʼaxeʼ mantatsʼ k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba ich payalchiʼ utiaʼal maʼ k-sajaktal kʼaʼaytaj «yéetel tuláakal kʼub óolal» (1 Tes. 2:2). Jach unaj k-ilik maʼ u náayal k-óol utiaʼal k-tsʼoʼokbesik le meyaj tsʼaʼantoʼon tumen k-Taataoʼ. Unaj k-chʼaʼtuklik maʼ u xuʼulul k-kʼaʼaytik yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u maasil religionoʼob, jeʼex xuʼulsaʼabik tiʼ Jerusalén úuchjeakileʼ. Le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ u chʼaʼtukultmoʼob u seguer u kʼaʼaytikoʼob «utsil jaʼabil utiaʼal Yuumtsil», bey xan «u kʼiinil bíin u sut u jeel loob [le k-Dios] tiʼ [le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ]» (Isa. 61:1, 2; 2 Cor. 6:2).
U «kiʼimak óolal in puksiʼikʼal»
12. 1) ¿Bix k-ojéeltik Jeremíaseʼ tu yilaj maʼ u xuʼulul u kiʼimaktal u yóol? 2) ¿Baʼax áant Jeremías ken lúubul u yóol kaʼachi?
12 Jeremíaseʼ jach kiʼimakchaj u yóol úuchik u beetik le meyaj tsʼaʼabtiʼoʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Le kaʼach ken a tʼaneneʼ, teneʼ kin láaj tsʼoʼokbesik a tʼaan; [letiʼob] kaʼach u kiʼ óolal yéetel [u] kiʼimak óolal in puksiʼikʼal, tumen teneʼ a tiaʼalen, Yuumtsil, [Dios] u yuumil tuláakal páajtal[il]» (Jer. 15:16). Jeremíaseʼ jach kiʼimakchaj u yóol tʼaan tu kʼaabaʼ Dios bey xan u tsʼáaik ojéeltbil baʼax ku yaʼalik. Letiʼ kaʼacheʼ jach ku lúubul u yóol le ken jach tuukulnak tiʼ le bix u pʼaʼastaʼal tumen u maasiloʼ, baʼaleʼ jach ku líikʼil u yóol ken jach tuukulnak tiʼ u kʼaʼabéetil u tsʼáaik ojéeltbil le baʼaxoʼob maʼalobtakoʼ (Jer. 20:8, 9).
13. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-xakʼalxoktik le Biblia utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantaltoʼon kiʼimak óolaloʼ?
13 Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-kʼaʼaytaj yéetel kiʼimak óolaleʼ, kʼaʼabéet k-tséentikba yéetel «chichich janal» wa k-ilik k-naʼatik le kaʼansajoʼob maas talamtak u naʼataʼal yaan ichil le Bibliaoʼ (Heb. 5:14). Wa k-jóoʼsik u súutukil utiaʼal k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ yaan u maas muʼukʼaʼantal k-fe (Col. 2:6, 7). Tsʼoʼoleʼ ku yáantkoʼon k-naʼat jach bix u yilik Jéeoba le baʼaxoʼob k-beetkoʼ. Le oʼolal wa óoliʼ maʼatech k-jóoʼsik u tiempoil utiaʼal k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ, unaj k-ilik u káajal k-beetik. Wa k-jóoʼsik kex chéen u chan súutuk utiaʼal k-xakʼalxook yéetel k-tuukul tiʼ le baʼax k-kanikoʼ, yaan k-uʼuyik maas naatsʼ yaniloʼon tiʼ Jéeoba yéetel «u kiʼ óolal» bey xan u «kiʼimak óolal[eʼ]» yaan u chupik k-puksiʼikʼal, jeʼex úuchik tiʼ Jeremíaseʼ.
14, 15. 1) ¿Baʼax utsiloʼob anchaj yoʼolal le meyaj tu beetaj Jeremíasoʼ? 2) ¿Bix k-ilik le kʼaʼaytaj k-beetkoʼ?
14 Kex Jeremías tu jach tsʼáaj u yóol u kʼaʼayt le xuʼulsajil ken u taas Jéeobaoʼ, maʼ tuʼubtiʼ unaj xan u «líiʼsik» yéetel u «waʼakúuntik kaajoʼo[biʼ]», lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ unaj u kʼaʼaytik jeʼel u páajtal u salvarkuba máakeʼ (Jer. 1:10). Le baʼax tu kʼaʼaytoʼ béeychaj tu jaʼabil 607 táanil tiʼ u taal Jesús, tumen le ka xuʼulsaʼab tiʼ Jerusalenoʼ, tu salvartuba jujuntúul judíoʼob yéetel uláakʼ j-táanxel kaajiloʼob. Jeʼex le recabitaʼoboʼ, Ébed-mélec yéetel Baruc (Jer. 35:19; 39:15-18; 43:5-7). Le baʼax tu beetaj u amigoʼob Jeremíasoʼ ku chíikbesik le baʼax ku beetik le sukuʼunoʼob táan u páaʼtik u kuxtaloʼob way Luʼumeʼ. Letiʼobeʼ u amigoʼob le «Jeremías» teʼ kʼiinoʼobaʼ. Le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ jach kiʼimak u yóoloʼob ikil u muʼukʼaʼankúuntikoʼob u fe le «yaʼabkach máakoʼob» táan u páaʼtik u pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumaʼ (Apo. 7:9). Le sukuʼunoʼob xanaʼ jach kiʼimak u yóoloʼob ikil u yáantkoʼob u maasil u kʼaj óoltoʼob u jaajil.
15 Toʼoneʼ k-ojel le kʼaʼaytajoʼ maʼ chéen ku yáantik u maasil máakoʼobiʼ, baʼaxeʼ junpʼéel bix k-adorartik Jéeoba. Le oʼolal kex uʼuyaʼak wa maʼeʼ, ku kiʼimaktal k-óol ikil k-táakpajaliʼ (Sal. 71:23; xokaʼak Romailoʼob 1:9).
Maʼ unaj u náayal k-óol utiaʼal k-beetik le meyaj tsʼaʼantoʼonoʼ
16, 17. ¿Bix u yeʼesik Apocalipsis 17:10 yéetel Habacuc 2:3 kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼob?
16 Le baʼax ku yaʼalik Apocalipsis 17:10 ku yáantkoʼon k-il kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼob. Le tekstoaʼ ku tʼaan tiʼ u siete rey gobernartik tuláakal le luʼumaʼ, lelaʼ ku chíikbesaʼal tumen Gran Bretaña yéetel Estados Unidos. Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalikeʼ «maʼ [kun] xáantal u jalaʼachil». Le kʼiin ku yaʼalik «maʼ [kun] xáantal[oʼ]» jach taʼaytak u tsʼoʼokol. Profeta Habacukeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Yaan tsʼeʼetsʼek kʼiin u bin utiaʼal ka béeyak le baʼax tsʼoʼok a wilik tiʼ le náay[oʼ]». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Techeʼ páaʼte kex ka a wilaʼa táan u xáantal, tumen bíin kʼuchuk jach u kʼiinil u béeytal» (Hab. 2:3).
17 Unaj k-tuklik: «¿Le bix in kuxtaloʼ ku yeʼesik wa kin tsʼáaik cuenta natsʼaʼan u kʼiinil le xuʼulsajiloʼ? ¿Kin weʼesik wa yéetel le baʼaxoʼob kin beetik kin tuklik yaʼab u bin u kʼuchul wa kin tuklik bey maʼ kun kʼuchuleʼ?».
18, 19. ¿Baʼaxten maʼ u kʼiinil u náayal k-óoliʼ?
18 Le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ láayliʼ táan u yaʼalikoʼobtoʼon baʼax ku taal u kʼiin, jeʼex juntúul j-kananeʼ (xokaʼak Jeremías 1:17-19). Le oʼolal jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik letiʼobeʼ beyoʼob «kaaj baʼpachtaʼan [tumen] tulumeʼ» yéetel beyoʼob «junpʼéel okom hierro[eʼ]». Letiʼobeʼ u kʼaxmoʼob le jaaj «bey junpʼéel kʼaxnakʼ[oʼ]», u kʼáat u yaʼaleʼ, ku yáantaʼaloʼob tumen le Biblia utiaʼal ka u tsʼoʼoksoʼob le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ (Efe. 6:14). Lelaʼ bey xan u beetik le yaʼabkach máakoʼob utiaʼal u tsʼoʼoksikoʼob le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ.
19 Bejlaʼeʼ maʼ u kʼiinil u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol k-kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ, baʼaxeʼ u kʼiinil k-beetik le baʼax ku yaʼalik Jeremías 12:5 (xokaʼak). ¿Máasaʼ tuláakloʼon k-muʼyajtik talamiloʼob ku túuntik k-óol? Baʼaleʼ unaj beetik jeʼex «le máakoʼob xíimbal u binoʼob» utiaʼal k-aktáantikoʼ. Jeʼex u bin u náatsʼal le nojoch muʼyajiloʼ bey kun bin u maas yantal talamiloʼob (Mat. 24:21). Lelaʼ yaan u jach talamtal, le oʼolal utiaʼal k-aktáantikoʼobeʼ, unaj k-jach tsʼáaik k-óol bey ka áalkabnakoʼon tu tséel máaxoʼob «ku binoʼob yóokʼol tsíiminoʼ». U jaajileʼ jach kʼaʼabéet u chúukpajal u yóol máak yéetel u tsʼáaik u yóol utiaʼal ka xíimbalnak jeʼex u chichil u xíimbal juntúul tsíimineʼ. Le oʼolal le talamiloʼob k-muʼyajtikoʼ ku muʼukʼaʼankúuntikoʼon utiaʼal k-aktáantik le baʼax maas talamtak ku taal u kʼiinoʼ.
20. ¿Baʼax tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik k-beetik?
20 Jeʼex Jeremíaseʼ, toʼoneʼ jeʼel xan u bintoʼon utsil teʼ kʼaʼaytajoʼ. Le yaabilaj, le maʼ u chʼaʼik saajkil máak yéetel le kiʼimak óolaloʼ le áant Jeremías utiaʼal u beetik ich sesentaisiete jaʼaboʼob u beet u profetail. Yéetel le bix u loolankil le almendrooʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ maʼ naayal yóol utiaʼal u yilik u béeytal le baʼax u yaʼalmoʼ. Toʼoneʼ jach yaan baʼax oʼolal utiaʼal maʼ u náayal k-óol. Jeʼex Jeremíaseʼ, jeʼel u béeytal k-beetkeʼ.
¿Kʼajaʼan wa tech?
• ¿Baʼaxten k-aʼalik letiʼe yaabilaj áant Jeremías utiaʼal maʼ u náayal u yóol utiaʼal ka u tsʼoʼoks le meyaj tsʼaʼabtiʼoʼ?
• ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u yáantkoʼon Jéeoba utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil?
• ¿Baʼax áant Jeremías utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal kiʼimak óolal tiʼ?
• ¿Baʼaxten maʼ unaj u náayal k-óoliʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]
¿Yaan wa u seguer k-kʼaʼaytaj kex ka chʼaʼpachtaʼakoʼon?