¿Máax kun áantik le máax kʼáatik áantajoʼ?
¿Máax kun áantik le máax kʼáatik áantajoʼ?
«[Dios], tsʼáa tiʼ [rey] a tojil, tiʼ u paal [reyeʼ] a tiʼibil bejil, [...] tumen letiʼeʼ bíin u tok le óotsil ku kʼáat óolaloʼ.» (SAL. 72:1, 12)
1. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u chʼaʼabal óotsilil tiʼ David tumen Diosoʼ?
¿MÁASAʼ jach ku líiʼsik k-óol le tʼaanoʼobaʼ? Ku tuklaʼaleʼ David, u reyil u úuchben kaajil Israel tsʼíibte; yoʼolal u kʼeban yéetel Betsabé wa Bat-sebaeʼ, tu kʼáataj tiʼ Dios ka perdonartaʼak, tu yaʼalaj: «Tu yoʼolal a yaakunajeʼ, chʼaʼa ten óotsilil, tu yoʼolal a nojoch muumun óolaleʼ, lukʼes in siʼipiloʼob. [...] In kʼebaneʼ maʼ tu páajtal in tuʼubsik. [...] Tu jaajileʼ kʼasaʼanen [desde] ka síijen, maʼiliʼ síijikeneʼ kʼebanen» (Sal. 51:1-5). U jaajileʼ Jéeobaeʼ jach ku chʼaʼiktoʼon óotsilil, tumen u yojel k-beetik baʼax maʼ maʼalob yoʼolal le kʼeban tu máansajtoʼon Adanoʼ.
2. ¿Tiʼ baʼax ku tʼaan le Salmo 72?
2 Jéeobaeʼ u yojel chéen kʼeban wíinikoʼon, le oʼolal ku yaʼalik jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Tsʼoʼok u tsʼáaik utúul Rey utiaʼal u salvart «le óotsil ku kʼáat óolaloʼ yéetel xan le máaxoʼob pechʼaʼanoʼob minaʼan mix máak áantikoʼoboʼ, bíin u chʼaʼa óotsilil tiʼ le j-kabal óoloʼoboʼ yaan u [salvartik] u kuxtal le óotsiloʼoboʼ» (Sal. 72:12, 13). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le Salmo 72 ku yaʼalik bix kun utskíintbil le talmiloʼob k-muʼyajtikoʼ. Kex le baʼaxoʼob ku yaʼalik táan u tʼaan tiʼ le utsiloʼob ilaʼab ka gobernarnaj Salomón, u hijo Davidoʼ, ku yeʼesik xan le utsiloʼob kun ilbil ken reinarnak Jesucristo, u Hijo Diosoʼ, teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaan u luʼsik tuláakal baʼax beetik u muʼyaj máak.
Tu chíikbesaj le utsiloʼob kun kʼambil ken reinarnak Cristooʼ
3. ¿Baʼax tu kʼáataj Salomón, yéetel baʼax tsʼaʼabtiʼ tumen Jéeoba?
3 Ka chʼíij Davideʼ maʼ chéen tu yéeyaj u hijo utiaʼal ka reinarnak tu jeeliʼ, baʼaxeʼ tu yaʼalaj xan baʼaxoʼob unaj u beetik (1 Rey. 1:32-35; 2:1-3). Ka máan kʼiineʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Salomón ichil upʼéel wayakʼ: «Kʼáat tiʼ ten jeʼel baʼalak ka wóolteʼ, teneʼ bíin in tsʼáa tiʼ tech». Salomón túuneʼ tu kʼáataj chéen upʼéel baʼal: «Tsʼáa tiʼ ten jumpʼéel puksiʼikʼal [uts utiaʼal in gobernartik tubeel a] kaajal yéetel utiaʼal in kʼaj óoltik baʼax uts yéetel baʼax kʼaas». Jeʼex túun k-ilkoʼ Salomoneʼ tu yeʼesaj kabal óolal le beetik Dioseʼ tu tsʼáajtiʼ le baʼax tu kʼáatoʼ bey xan le baʼax maʼ tu kʼáatoʼ (1 Rey. 3:5, 9-13).
4. ¿Baʼax tu yaʼalaj utúul reina yoʼolal u gobierno Salomón?
4 Yoʼolal u yáantaj Jéeobaeʼ, teʼ kʼiinoʼob táan u reinar Salomonoʼ jach yanchaj jeetsʼelil yéetel ilaʼab uláakʼ utsiloʼob mix utéen ilaʼakoʼob (1 Rey. 4:25). Ichil le máaxoʼob bin xíimbaltik utiaʼal u yiloʼob le utsiloʼob ku kʼamik u kajnáaliloʼob Israel teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, tiaʼan u reinai Sabá wa Sebaiʼ, letiʼeʼ bin yéetel yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob tu palaciooʼ. Le reinaoʼ tu yaʼalaj tiʼ Salomón: «Le baʼax tin wuʼuyaj u yaʼalaʼal tin luʼumil[oʼ] [...] jach jaaj [...], maʼ tsikbaltaʼab tiʼ ten mix u táankochil a naʼat[iʼ], tumen a kʼaj óolal yéetel a ayikʼalileʼ [maas] yaʼab tiʼ le tin wuʼuyaj u yaʼalaʼaloʼ» (1 Rey. 10:1, 6, 7). Baʼaleʼ le naʼat yanchaj tiʼ Salomonoʼ jach mix baʼal tu tséel u naʼat Jesús, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Way yaan juntúul máax [maas] nojoch tiʼ Salomoneʼ» (Mat. 12:42).
Le utsiloʼob ken u taas u reinado le Nojoch Salomonoʼ
5. ¿Baʼax ku yeʼesik le Salmo 72, yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼaxoʼob tu beetaj Jesús le ka taal way Luʼumeʼ?
5 Utiaʼal k-naʼatik le utsiloʼob ken u taas u reinado Jesús, le Nojoch Salomonoʼ, koʼoneʼex ilik jujumpʼéel baʼax ku yaʼalik le Salmo 72 (xokaʼak Salmo 72:1-4). Le salmoaʼ ku yeʼesik bix u yilik Jéeoba u gobierno u Hijo, u «[reyil] jeetsʼel» (Isa. 9:6, 7). Yáanal u nuʼuktaj Dioseʼ, Cristoeʼ yaan u beetik «baʼax toj tiʼ le óotsiloʼoboʼ» yéetel yaan u salvartik «u paalal le máax mix baʼal yantiʼoboʼ». Yáanal u gobiernoeʼ yaan u yantal jeetsʼelil yéetel justicia. Le baʼaxoʼob tu beetaj le ka taal way Luʼumeʼ ku yáantkoʼon k-il le baʼaxoʼob ken u beet ichil le Mil Jaʼaboʼob kun Reinaroʼ (Apo. 20:4).
6. ¿Baʼax tu beetaj Jesús utiaʼal u yeʼesik baʼax ken u beet le Reinooʼ?
6 Koʼoneʼex ilik jujumpʼéel baʼaxoʼob tu beetaj Jesús ku yeʼesik le baʼaxoʼob ken u beet le ken béeychajak le baʼax ku yaʼalik le Salmo 72. U jaajileʼ jach ku péeksik k-óol le bix úuchik u chʼaʼik óotsilil tiʼ le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ (Mat. 9:35, 36; 15:29-31). Utéenjeakeʼ utúul máak yaan lepra tiʼeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Wa a kʼáateʼ jeʼel u páajtal a tsʼáaik in toj óolaleʼ». Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼ: «In kʼáatiʼ, kin tsʼáaik a toj óolal». Tu séebaʼanileʼ, le máakoʼ utschaji (Mar. 1:40-42). Tuláakʼ kʼiineʼ, Cristoeʼ tu yilaj utúul koʼolel kimen u yíicham, letiʼeʼ tu chʼaʼaj «óotsilil tiʼ», tumen tsʼoʼok u kíimil xan utúuliliʼ hijo, ka tu yaʼalajtiʼ le xiʼipal kimenoʼ: «¡Líikʼen!». Ka kaʼa kuxlaji (Luc. 7:11-15).
7, 8. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús yaan u páajtalil u tsʼakik le kʼojaʼanoʼoboʼ?
7 Jesuseʼ béeychaj u beetik milagroʼob yoʼolal le páajtalil tsʼaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Juntúul koʼolel kʼojaʼan, yaan min doce jaʼaboʼob káajak u tuul kʼiʼikʼ tiʼ», yéetel cada kʼiin ku máan kaʼacheʼ ku maas talamtal u kʼojaʼanil bey xan «tsʼoʼok u mukʼyaj jach yaʼab tu kʼab yaʼabkach [doctoroʼob]» yéetel «tsʼoʼok u xupik tuláakal baʼax yaan kaʼach tiʼ». Le oʼolal ook ichil le máakoʼob utiaʼal u machik Jesús, baʼaleʼ le baʼax tu beetoʼ bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Ley yoʼolal le máax ku «tuul kʼiʼikʼ tiʼ[oʼ]» (Lev. 15:19, 25). Ka tu yuʼubaj Jesús yaan muukʼ jóokʼ tiʼeʼ, tu kʼáataj máax machej. Le koʼolel túunoʼ joʼopʼ «u kikilaankil tumen sajak», «xolaj tu táan, ka tu yaʼalajtiʼ tuláakal u jaajil». Jesuseʼ u yojel Jéeoba tsʼake, le oʼolal tu yaʼalajtiʼ yéetel yaabilaj: «Koʼolel, tsʼoʼok u tojtal a wóol tumen oksaj óolnajech. Xeen tiʼ jeetsʼel yéetel pʼáatak toj a wóol tiʼ a kʼojaʼanil» (Mar. 5:25-27, 30, 33, 34).
8 Le máaxoʼob tsʼaʼakoʼob tumen Jesús bey xan u maasil máakoʼob il u beetkoʼ tu kʼamoʼob u yutsil le páajtalil tsʼaʼan tiʼoʼ. Lelaʼ bey xan úuchik le ka tu tsʼakaj le kʼojaʼanoʼob táanil tiʼ u kaʼansaj teʼ puʼukoʼ (Luc. 6:17-19). Yéetel maʼ xaaneʼ bey úuchik tiʼ le kaʼatúul máaxoʼob túuxtaʼaboʼob tumen Juan Bautista utiaʼal u yiloʼob wa Jesuseʼ jach letiʼ le Mesíasoʼ. Letiʼobeʼ tu yiloʼob bix úuchik u tsʼaʼakal «yaʼabkach máakoʼob tiʼ u kʼojaʼaniloʼob bey xan tiʼ pakʼbeʼen kʼojaʼaniloʼob; tu jóokʼesaj kʼaakʼas pixanoʼob, tu tsʼáaj xan u sáasilil yich yaʼab chʼóopoʼob». Ka tsʼoʼokeʼ Cristoeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Xeeneʼex ka a waʼaleʼex tiʼ Juan le baʼax tsʼoʼok a wilikeʼex yéetel tsʼoʼok a wuʼuyikeʼexoʼ; tsikbalteʼextiʼeʼ le chʼóopoʼoboʼ ku paakatoʼob, le móoch ookoʼoboʼ ku xíimbaloʼob, le yaan [lepra] tiʼoboʼ ku tojkíintaʼal u yóoloʼob, le kóokoʼoboʼ ku yuʼubajoʼob, le kimenoʼoboʼ ku kaʼapúutkuxkíintaʼaloʼob, yéetel tiʼ le óotsiloʼoboʼ ku tsikbaltaʼal u péektsil toksajil» (Luc. 7:19-22). ¡Bukaʼaj wal úuchik u líikʼil u yóol Juan ka tu yojéelteʼ!
9. ¿Baʼax ku chíikbesik le milagroʼob tu beetaj Jesusoʼ?
9 Le kʼojaʼanoʼob tsʼaʼak tumen Jesús yéetel le máaxoʼob tu kaʼa kuxkíintaj teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ kíimoʼob. Baʼaleʼ le milagroʼob tu beetoʼ ku chíikbesik le utsiloʼob ken u kʼam le máaxoʼob kun kuxtaloʼob ken reinarnak ichil le Mil Jaʼaboʼoboʼ.
¡Maʼ kun xáantaleʼ yaan u suʼutul Paraísoi le Luʼumaʼ!
10, 11. 1) ¿Bukaʼaj kʼiinoʼob kun xáantal le utsiloʼob ken u tsʼáa le Reinooʼ, yéetel bix le kuxtal kun ilbiloʼoʼ? 2) ¿Máax kun yantal yéetel Cristo teʼ Paraísooʼ, yéetel baʼax unaj u beetik utiaʼal u kuxtal minaʼan u xuul?
10 Tuukulnakoʼon tiʼ bix le kuxtal kun yantal teʼ Paraísooʼ (xokaʼak Salmo 72:5-9). Tuláakal le Luʼumaʼ yaan u suʼutul upʼéel jatsʼuts jardín tuʼux kun kajtal le máaxoʼob meyajtik Dios utiaʼal minaʼan u xuuloʼ. Ken joʼopʼok u reinar Jesucristoeʼ yaan u tsʼakik tuláakal máak, bey túunoʼ letiʼeʼ yaan u suut «[¡]jeʼel bix le jaʼ ku kʼáaxal tu yóokʼol le suʼukoʼ yéetel jeʼel bix le [sereno] ku jóoyabtik le luʼumaʼ!».
11 Ken tuukulnakoʼon tiʼ le kʼiin ken béeychajak le baʼax ku yaʼalik le salmo yéetel ken kajlakoʼon tiʼ upʼéel jatsʼuts Paraísooʼ, ¿máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol? Maʼ xaaneʼ bey tu yuʼubiluba le máak chʼuykíintaʼab tu tséel Jesús le ka aʼalaʼabtiʼ: «Yaan a wantal tin wéetel teʼ Paraísooʼ» (Luc. 23:43, NM). Le máakaʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼal tumen Cristo ken káajak u reinar ichil le Mil Jaʼaboʼoboʼ, yéetel wa ku chaʼik u nuʼuktaʼaleʼ, yaan u yantal toj óolal yéetel kiʼimak óolal tiʼ, tsʼoʼoleʼ yaan u kuxtal utiaʼal minaʼan u xuul.
12. ¿Baʼax páajtalil kun tsʼaabil tiʼ le máaxoʼob kun kaʼa kuxtaloʼoboʼ?
12 Ken joʼopʼok u reinar Jesucristo, le Nojoch Salomonoʼ, bin «yanak jeetsʼelil yéetel tojil» (Sal. 72:7). Cristoeʼ yaan u yeʼesik u yaabilaj jeʼex úuchik u beetik le ka taal way Luʼumoʼ. Teʼ túumben luʼumoʼ, tuláakal le máakoʼob, tak le «kʼasaʼan» máakoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼoboʼ, yaan u yantaltiʼob u jatsʼuts páajtalil u beetkoʼob baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeoba utiaʼal ka seguernak u kuxtaloʼob (Hch. 24:15). Baʼaleʼ yaan u xuʼulsaʼal tiʼ le máaxoʼob maʼ ken u beetoʼob le baʼaxoʼob ken u yaʼal Jéeobaoʼ. Beyoʼ mix baʼal kun luʼsik le jeetsʼelil kun yantal teʼ túumben luʼumoʼ.
13. ¿Tak tuʼux kun náakal u reinar Cristo, yéetel baʼaxten mix máak kun luʼsik le jeetsʼelil kun yantaloʼ?
13 Le Nojoch Salomonoʼ yaan u gobernartik tuláakal le Luʼumaʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «¡Ka u beet u jalaʼachil tiʼ jumpʼéel kʼáaʼnáab tak tuláakʼ kʼáaʼnáab, u káajbal tiʼ u áalkab jaʼil Éufrates tak tu xuul yóokʼol kaab! ¡U kajnáaliloʼob le x-tokoy luʼumoʼ ka u kʼububaʼob tu táan letiʼ, u [enemigoʼobeʼ] ka u léetsʼoʼob luʼum!» (Sal. 72:8, 9). Lelaʼ ku yeʼeskeʼ yaan u gobernartik tuláakal le Luʼumaʼ (Zac. 9:9, 10). Le máaxoʼob ken u tsʼáaubaʼob yáanal le Reinooʼ yaan u tsʼáaikubaʼob yáanal u páajtalil Cristo. Baʼaleʼ tuláakal le máaxoʼob maʼ ken u kʼex u kuxtaloʼoboʼ yaan u xuʼulsaʼaltiʼob kex «cien u jaʼabiloʼob» (Isa. 65:20). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le kʼasaʼan máakoʼoboʼ bíin «u léetsʼoʼob luʼum», tumen yaan u xuʼulsaʼaltiʼob.
Utúul Rey ku naʼatik bix k-uʼuyikba yéetel ku kanáantkoʼon
14, 15. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-creertik Jesuseʼ ku naʼatik bix k-uʼuyikba ken muʼyajnakoʼon yéetel yaan «u [salvartik] le óotsil ku kʼáat óolaloʼ»?
14 Yoʼolal le kʼebanoʼ jach yaj yanik tuláakal máak yéetel jach kʼaʼabéet áantaj tiʼ. Baʼaleʼ tsʼoʼok u tsʼaʼabal máax áantikoʼon (xokaʼak Salmo 72:12-14). Jesús, le Nojoch Salomonoʼ, ku chʼaʼiktoʼon óotsilil. Letiʼeʼ ku naʼatik bix k-uʼuyikba yoʼolal le kʼebanoʼ yéetel u yojel bukaʼaj yajil u muʼyaj máak, tumen letiʼeʼ jach muʼyajnaj úuchik u beetik baʼax ku yaʼalik u Taata. Chaʼab u aktáantik tu juunal le baʼaxoʼob tu muʼyajtaj le taʼaytak u kíimsaʼaloʼ. Tumen jach yaj le baʼaxoʼob tu muʼyajtoʼ «chʼáaj u kʼíilkab bey u nukuch chʼáajal kʼiʼikʼ ku lúubul luʼumeʼ» (Luc. 22:44). Yéetel le ka chʼuykíintaʼab teʼ cheʼoʼ, tu yaʼalaj: «In Jajal Dios, in Jajal Dios, ¿baʼaxten tsʼoʼok a pʼatiken?» (Mat. 27:45, 46). Baʼaleʼ mix upʼéel tiʼ le baʼaxoʼob beetaʼab u muʼyajtik tumen Satanás beet u náachtal tiʼ Jéeobaoʼ. Chúukpaj u yóol tak ka kíimi.
15 Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jesuseʼ ku yilik baʼaxoʼob k-muʼyajtik. «Letiʼeʼ bíin u [salvart] le óotsil ku kʼáat óolaloʼ yéetel xan le máaxoʼob pechʼaʼanoʼob minaʼan mix máak áantikoʼoboʼ.» Jéeobaeʼ «ku yuʼubik [u payalchiʼ] le óotsiloʼoboʼ», ku «tsʼakik máaxoʼob kʼilaʼan u puksiʼikʼaloʼob» yéetel «ku toʼik xan u yajiloʼob». Cristoeʼ bey xan ken u beetiloʼ (Sal. 69:33; 147:3). Letiʼeʼ «ku páajtal u chʼaʼiktoʼon óotsilil tu yoʼolal u minaʼanil k-muukʼ tumen letiʼ xaneʼ tu mukʼyajtaj tuláakal u jejeláasil túuntaj óolaloʼob jeʼel bix toʼoneʼ» (Heb. 4:15). ¿Máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol k-ojéeltik táan u reinar teʼ kaʼanoʼ yéetel u kʼáat u luʼs tuláakal le baʼaxoʼob beetik k-muʼyajoʼ?
16. ¿Baʼaxten Salomoneʼ ku naʼatik kaʼach le baʼaxoʼob ku muʼyajtik le máaxoʼob tu gobernartoʼ?
16 Úuchjeakileʼ Salomoneʼ tu yeʼesaj ku chʼaʼik «óotsilil tiʼ le» máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ. Baʼaleʼ maʼ chéen tu chʼaʼaj óotsilil tumen jach yaan u naʼatiʼ, baʼaxeʼ tumen yaʼab baʼaxoʼob u muʼyajtmaj ichil u kuxtal. Amnón, utúul tiʼ u sukuʼunoʼobeʼ, tu violartaj Tamar, u kiik, yéetel Absalón, uláakʼ utúul u sukuʼuneʼ, tu beetaj u kíimsaʼal Amnón (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29). Ka máan kʼiineʼ, Absaloneʼ joʼopʼ u chʼaʼapachtik David utiaʼal u luʼsik le reino tiʼoʼ, utiaʼal ka u beet u reyil, baʼaleʼ kíimsaʼab tumen Joab (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14). Adonías, uláakʼ utúul u sukuʼuneʼ, tu yóotaj xan u chʼaʼa le reinooʼ. Wa ka béeyak u chʼaʼik kaʼacheʼ yaan u kíimsik Salomón (1 Rey. 1:5). Upʼéel baʼax eʼesik jach u yojel baʼaxoʼob ku muʼyajtik máakeʼ letiʼe payalchiʼ tu beetaj le ka tu kʼubaj le templooʼ. Ichil le payalchiʼ tu beetoʼ tu chʼaʼachiʼitaj «u mukʼyaj» le israelitaʼoboʼ yéetel tu kʼáataj ka perdonartaʼak u siʼipil cada utúul yéetel ka tsʼaʼabak tiʼ cada utúul «jeʼel bix ku náajmatik u kuxtaleʼ» (2 Cró. 6:29, 30).
17, 18. ¿Baʼaxoʼob beetik u muʼyaj jujuntúul tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, yéetel baʼax áantoʼob?
17 U jaajileʼ cada utúul máakeʼ yaan baʼax ku muʼyajtik. Yaan kʼiineʼ yoʼolal baʼax u beetmaj máak. Mary, * utúul kiik yaan 30 jaʼaboʼob tiʼeʼ, tu tsʼíibtaj: «Jach yaan baʼax oʼolal u kiʼimaktal in wóol, baʼaleʼ le baʼaxoʼob in beetmaj úuchjeakiloʼ ku beetik in sublaktal yéetel in kʼuuxil, ku beetik u lúubul in wóol yéetel in sen okʼol. Maʼ tu béeytal u tuʼubulten, bey joʼoljeak úuchoʼobeʼ. Ku beetik u lúubul in wóol yéetel ku beetik in wuʼuyik bey mix baʼal in beelaleʼ».
18 Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ bey xan u yuʼubikubaʼoboʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼobeʼ? Le baʼax áantik Mary xanoʼ, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach yaʼab máaxoʼob yéetel kin biskimba yéetel le sukuʼunoʼoboʼ ku yáantkenoʼob utiaʼal u kiʼimaktal in wóol. Tsʼoʼoleʼ kin wilik in tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ken u beet Jéeoba maʼ kun xáantaloʼ. In wojel teʼ kʼiin jeʼeloʼ in muʼyajoʼobeʼ yaan u suut kiʼimak óolaliloʼob» (Sal. 126:5). ¿Máasaʼ jach kʼaʼabéet k-kʼubik k-óol tiʼ Jesucristo, le Rey u yéeymaj Jéeobaoʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Bíin u chʼaʼa óotsilil tiʼ le [j-]kabal óoloʼoboʼ yaan u tokik u kuxtal le óotsiloʼoboʼ. [...] Tumen utiaʼal letiʼeʼ jach koʼoj u kuxtaloʼob» (Sal. 72:13, 14). ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ?
Teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ yaan u yantal tuláakal baʼax kʼaʼabéet
19, 20. 1) Jeʼex u yeʼesik le Salmo 72, ¿baʼax kun jach yantal yáanal u gobierno Cristo? 2) ¿Máax tiʼ kun tsʼaabil u nojbeʼenil le yaʼabach utsiloʼoboʼ, yéetel bix k-uʼuyikba yoʼolal le utsiloʼob ken u taasoʼ?
19 Koʼoneʼex tuukul tu kaʼatéen tiʼ bix le kuxtal kun yantal tiʼ le máaxoʼob toj u kuxtaloʼob le ken reinarnak le Nojoch Salomonoʼ, yaan u yantal «yaʼabkach baʼal jaantbil teʼ kaajoʼoboʼ; [bey] xan tu kaʼanalil le puʼukoʼoboʼ!» (Sal. 72:16). Tumen óoliʼ maʼatech u yantal le baʼax ku paʼakʼal teʼ puʼukoʼoboʼ, lelaʼ ku yeʼesikeʼ le Luʼumaʼ yaan u maʼalobtal utiaʼal u yúuchul pakʼal. Jach yaan u tsʼáaik u yich bey jeʼex «teʼ Líbano», upʼéel luʼum tuʼux jach ku yichankil kaʼach le paakʼaloʼob tu kʼiiniloʼob Salomonoʼ. ¡Chéen tukulteʼ! Tuláakal máak kun antal baʼal u jaante, mix máak ken u muʼyajt wiʼijiʼ. Tiʼ tuláakal kun yantal «kiikiʼ janal» (Isa. 25:6-8; 35:1, 2).
20 ¿Máax tiʼ kun tsʼaabil u nojbeʼenil le utsiloʼob kun ilbiloʼ? Tiʼ Jéeoba, le Rey Minaʼan u Xuuloʼ yéetel u Nojchil Tuláakal Baʼal. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ tuláakloʼon yaan kiʼikiʼtʼantik Dios yéetel le jatsʼuts kʼaayaʼ: «¡U kʼaabaʼ [Jesuseʼ] ka pʼáatak mantatsʼ; u péektsilileʼ ka xáanak jeʼel bix u xáantal le kʼiinoʼ! ¡Tu yoʼolal letiʼeʼ ka u kʼamoʼob kiʼikiʼtʼaanoʼob tuláakal u múuchʼ kaajiloʼob yóokʼol kaab! ¡Ka aʼalaʼak kiʼ u yóol, tumen tuláakal le múuchʼ kaajoʼoboʼ! Mantatsʼ kiʼikiʼtʼantaʼak [Jéeoba] k-Yuumtsil, u [Diosil] Israel, le máax chéen letiʼ beetik le nukuch baʼaloʼoboʼ. Mantatsʼ kiʼikiʼtʼaan tiʼ u nojbeʼen kʼaabaʼ. ¡Ka chuʼupuk tuláakal le luʼum yéetel u nojbeʼenil! ¡Ka béeyak!» (Sal. 72:17-19).
[Tsolajiloʼob]
^ xóot’ol 17 Kʼexaʼan u kʼaabaʼ.
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼax ku chíikbesik le Salmo 72?
• ¿Máax le Nojoch Salomonoʼ, yéetel tak tuʼux kun náakal u reinar?
• ¿Máakalmáak tiʼ le utsiloʼob ku yaʼalik le Salmo 72 maas jatsʼuts a wilkoʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]
¿Baʼax ku chíikbesik le utsiloʼob tu taasaj u gobernación Salomonoʼ?
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 32]
Jach unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kuxtal teʼ Paraíso le ken reinarnak le Nojoch Salomonoʼ